درمان اختلالات اضطرابی + نشانه های ابتلا به آن

اضطراب یا استرس به عنوان بخشی از زندگی و شخصیت هر انسان می تواند تاثیرات خوبی را در بسیاری از مقاطع به دنبال داشته باشد. اما اختلالات اضطرابی (به انگلیسی: Anxiety disorder)، نوعی اضطراب شدید است که به صورت افراطی، خارج از کنترل و البته ترس نامتناسب با واقعیت است. این ترس در مورد هر چیزی از جمله زندگی روزمره و اتفاقات معمول آن، اعضای خانواده، دوستان، کار و مسائل مالی بوده و بسیار فراتر از یک ترس معمولیست. اما اینکه اضطراب چیست، چطور اضطراب به یک اختلال تبدیل می شود و چگونه با این اختلال شخصیتی روبرو شویم را در ادامه بیشتر درباره آن خواهیم خواند.

اضطراب یه احساس مبهم و ناخوشایند است که همراه با ترس و دلهره و معمولا بدون شناخت مبدا آن در شخص ظهور می‌کند. این حس زمانی به عنوان یک اختلال شناخته می شود که اضطراب به دفعات تکرار شده و شدت آن نیز غیر عادی و دارای عوارض غیر قابل کنترل باشد. اختلالات اضطرابی، به عنوان یکی از شایع ترین اختلالات و بیماری های روانی، معمولا از آستانه کنترل فرد خارج است و باعث اختلال در زندگی روزمره وی می شود.

علائم و نشانه های اختلالات اضطرابی

ترس و نگرانی همیشگی و بدون مشخص بودن منشاء آن و یا ترس بیش از حد و نا متناسب با خطری که شخص بیمار را تهدید می کند، مهمترین علامت و نشانه بروز این اختلال در فرد است. این احساس بی دلیل، نا متناسب با خطر واقعی و مداوم است که عملا زندگی شخص را مختل می کند.

معمولا شخص مبتلا پس از مستاصل شدن در تمام مسائل زندگی به این نتیجه می رسد که باید در این خصوص با پزشک یا روان درمانگر صحبت کند. در برخی از موارد حاد، بروز علائم بیرونی و قابل تشخیص برای دیگران، اطرافیان را بر آن می دارد تا در این زمینه با فرد بیمار صبحت کرده و وی را برای مراجعه به روانشناس یا روانپزشک راهنمایی کنند.

علائم فیزیولوژیک اضطراب

تشخیص هر یک از اختلالات و یا بیماریها در تمام حوزه ها به خصوص در حوزه روانشناسی نیازمند تخصص و تجربه و دید اجمالی نسبت به تمام ابعاد بیماریست. بر این اساس باید بدانید که داشتن یک، چند و یا تمام نشانه ها می تواند اتفاقی و یا دلالت بر وجود مشکل دیگری داشته باشد.

مهمترین علائم فیزیولوژیک اختلالات اضطرابی، به تفکیک دسته بندی را در جدول زیر قابل مشاهده است:

* خواب رفتگی عضلات یا همان پارستزی

علائم روانشناختی اضطراب

علاوه بر علائم جسمانی اضطراب، برخی علائم روانی نیز به واسطه ی داشتن اختلالات اضطرابی بروز می کند که از آن جمله می توان به این موارد اشاره کرد:

• بی قراری
• کاهش قدرت تصمیم گیری
• تشویش و عدم توانایی در تمرکز
• بی خوابی
• انتظار مفرط برای اخبار (به خصوص اخبار بد)

علل ایجاد اختلالات اضطرابی

قبل از اینکه بخواهیم در خصوص علل اختلالات اضطرابی بحث کنیم نیاز به شناخت عملکرد مغز داریم. مغز انسان به عنوان مرکز تصمیم گیری و کنترل رفتار و عملکرد انسان، در تمام جنبه های روانی یک شخص تاثیر گذار است.

مغز انسان برای مقابله با حالات نابهنجار و خطرناک دو راهکار کلی را در پیش می گیرد:

• راهکار نخست آنکه در پایه ی پیام های دریافتی از گیرنده های حسی، موقعیت را آنالیز کرده و با تفکر اقداماتی متناسب با دانش یا عادت مناسب خود انجام می دهد.
• راهکاردوم هم اینکه به صورت ناخود آگاه کلیه اعضای بدن را آماده مبارزه یا فرار می کند. قسمتی از مغز که مسئول این نوع رفتار انسان است با نام آمیگدال می شناسیم.

نگهداری خاطرات نیز یکی از وظایف مغز است. اما این کار برای کسانی که دچار اختلالات اضطرابی هستند دردسرساز می شود. در واقع با ذخیره خاطرات بد و استرس آور، آمیگدال با حساسیت بیش از حد، در مواقعی که خطر حادی نیز شخص را تهدید نمی کند، بدن را مجبور به واکنش مشابه و افراطی می کند.

اما روانشناسان، شکل گیری بازخورد ناخودآگاه در مغز را پیرو سه دسته از عوامل می دانند:

عوامل محیطی و اجتماعی

بدون شک از ملموس ترین علل اضطراب، مابتدا سائل اجتماعی و  شرایط محیطی همچون مسائل خانوادگی، طلاق و شکست های عاطفی، طرد شدن، مهاجرت و تغییرات ناگهانی همچون مرگ عزیزان، زلزله یا هر حادثه طبیعی دیگر و … هستند.

عوامل جسمانی

در برخی موارد اختلال در غدد و هورمونها در بدن، می تواند یکی دیگر از عوامل اضطراب باشد. اختلال در هورمونها به هر دلیلی می تواند باعث بوجود آمدن یا تشدید اضطراب باشد. این اختلالات همچون پرکاری با کم کاری تیروئید، اختلال در غدد فوق کلیوی، بالا یا پایین بودن قند خون، بارداری و کلیه مواردی باشد که به نوعی باعث اختلال در کار غدد و سیستم هورمونی بدن می شود.

عوامل ژنتیکی

همچون برخی بیماری‌های روانی، در اختلالات اضطرابی نیز ژنتیک می تواند باعث بروز یا تشدید این بیماری شود. علاوه بر ژن و عوامل ژنتیک، احتمال بروز اضطراب مفرط در فرزندانی که در خانواده هایی با این اختلال بزرگ می شوند به نسبت بیشتر است. البته نقش عوامل ژنتیکی در اغلب اختلالات شخصیتی اثبات شده و در ناهنجاری‌هایی مانند اختلال شخصیت ضد اجتماعی یا پارانوئید نیز می توانند از عوامل بروز یا تشدید بیماری باشند.

علائم و نحوه درمان اختلال شخصیت مرزی را در این مقاله بخوانید:

اختلال شخصیت مرزی

راهکارهایی برای کنترل اضطراب

بیماری‌های روانی همچون بیماری‌های فیزیکی حاصل برخی اختلالات در سبک و سیاق زندگیست. در واقع بسیاری از بیماری های هر شخص ناشی از سبک نادرست زندگی و اهمیت ندادن به اصلاح آن است. بنابراین تغییر سبک زندگی و اصلاح مواردی که دیر یا زود به بروز مشکلات جسمی یا روحی در فرد می انجامد، مهمترین گام برای داشتن یک زندگی بهتر است.

هر چند همیشه پیشگری بهتر از درمان است، اما در هر مرحله ای که باشیدمی توانید با تغییر در جریان زندگی، با مشکلاتی رودررو شوید که با سبک زندگی جاری قادر به انجام آن نبوده اید. توصیه ها و راهکارهایی را در ادامه به شما پیشنهاد میکنیم که با کاهش استرس و فشار روانی می‌تواند برای جلوگیری و یا درمان اختلالات اضطرابی به شما کمک کند.

داشتن سبک زندگی سالم

داشتن زندگی سالم برای هر فرد می تواند تعاریف و پارامترهای منحصر به فردی را داشته باشد. اما مواردی همچون فعال بودن، اصلاح تغذیه، پرداختن به فعالیتهای جذاب و لذت بخش و گذراندن وقت با دوستان و خانواده از جمله مواردی هستند که می تواند به عنوان نمادهایی از زندگی سالم به کاهش استرس در زندگی شما منجر شود.

سعی در تغییر تفکر و نگرش به زندگی و مسائل پیرامون آن

شاید تفاوت یک فرد مضطرب با یک فرد عادی در نوع نگرش آنها به اتفاقات و زندگی باشد. بی شک طرز تفکر شما می تواند بر حالات روحی و روانی شما تاثیر بسزایی داشته باشد. دستکم گرفتن توان شما برای مواجهه با برخی شرایط و تلقین عدم توانایی در مدیریت آن، تنها می تواند به تشدید شرایط نابهنجار شما منجر شود. پس همیشه خوشبین باشید و به توانایی های خود ایمان داشته باشید.

کسب آگاهی بیشتر از عواملی که باعث ایجاد اضطراب در شما می شوند

در شما نیز درگیر اضطراب های غیر قابل کنترل هستید به صورت روزمره با این شرایط درگیر خواهید بود. پس دنبال روشهایی باشید تا زمینه ها، اتفاقات و عواملی که باعث تشدید استرس در شما می شوند را بشناسید آنها را یادداشت کنید و در مواقعی که آرام هستید به آنها با دید واقع گرایانه فکر کنید. با این کار به خودتان کمک میکنید تا کنترل بیشتری بر شرایط پیش آمده در هنگام ایجاد اضطراب مسلط باشید.

به دیگران کمک کنید

کمک کردن به دیگران احساس خوبی را در شما ایجاد میکند که تا مدت ها یاد و خاطره ی آن، ذهن شما را از درگیر شدن در مسائل نا مطلوب دور می کند. سعی کنید بدون دلیل و توقع در روز به یک شخص یا حیوان یا گلو گیاه و درخت کمک کنید. تاثیر شگفت آور این کار را پس از مدت کوتاهی خواهید دید.

تمرینات آرام سازی روحی، ذهنی و بدنی انجام دهید

بودن در مکانی آرام و به دور از سر و صدا و تنش های روزانه، آرام سازی عضلات، و تمرکز بر مسائلی که به توانمندیهای شما بیفزاید نیز میتواند راهکار خوبی برای گریز از شرایط نامطلوب و ناخواسته ی استرس باشد. ورزش یوگا آینه تمام نمای این خصوصیات است.

از زندگی خود لذت ببرید

هر انسان در کنار زندگی برای اهدافی که خواسته یا ناخواسته در پی رسیدن به آنهاست، باید بتواند از زندگی لذت ببرد. لذت بردن از زندگی نیاز به برنامه ریزی یا صرف هزینه های هنگفت نیست. هر کار کوچک و بزرگی که از آن لذت میبرید مانند سفر کردن، نقاشی کشیدن، گوش دادن به موسیقی مورد علاقه، معاشرت با دوستان، نگهداری از حیوانات، پرورش گل و … از جمله لذایذی هستند که می توانند شیرینی زندگی را چند برابر کنند.

تسلط بر شرایط، گام نهایی در درمان اختلال اضطرابی

هرچند نام بیماری، بر اختلالات اضطرابی سنگینی می کند، اما باید بدانید که درمان اضطراب شدید کار سختی نیست. گام بعدی و مهمتر از درمان استرس، خوب ماندن و مسلط شدن بر شرایطی و عواملیست که موجب بازگشت شرایط ناخوشایند گذشته و ایجاد مشکلات استرس شدید یا اختلالات اضطراب در فرد می شود.