نشانه‌های افسردگی سایکوتیک یا روان پریشانه (بهترین درمان آن)
اختلال افسردگی سایکوتیک چیست؟ نشانه‌های شایع + نحوه تشخیص آن
افسردگی سایکوتیک یا افسردگی روان پریشانه حدود ۳ درصد از افراد دارای افسردگی را شامل میشود. برخی از بیماری‌ها مانند آلزایمر و پارکینگسون، به دلیل تحلیل مغز یا از بین رفتن توانایی‌های آن، باعث ایجاد روان پریشی در بسیاری از افراد میشود. در این مطلب از مجله جوان ایرانی شرح می‌دهیم که افسردگی سایکوتیک چیست؟ همچنین نشانه‌ها، علت و درمان آن را به طور کامل بیان می‌کنیم.
افسردگی سایکوتیک چیست؟
اگر میزان افسردگی شدید شود، فرد را از ادامه زندگی ناتوان کرده و آن فرد نمی‌تواند عملکرد خوبی داشته باشد. حتی برخی از این افراد به همراه افسردگی دچار روان پریشی می‌شوند که به این اختلال افسردگی سایکوتیک یا افسردگی روان پریشانه گفته میشود.
بنابراین، دقت کنید که این نوع افسردگی شکل جدی‌تری از اختلال افسردگی به طور معمول است. به‌طورکلی علاوه بر نشانه‌های افسردگی، ویژگی‌های اساسی اختلالات روانی را نیز در آنها می‌توانید مشاهده کنید. این‌گونه افراد افکار و تصورات اشتباه و ناهنجاری در ذهنشان به وجود آمده که باعث ایجاد تجربه‌های ترسناک و وحشتناک در زندگی میشود. اگر این اختلال را سریع تشخیص دهید، کنترل و درمان آن راحت‌تر صورت می‌گیرد.
نشانه‌های افسردگی سایکوتیک چیست؟
معمولاً این‌گونه افراد ارتباطشان با هر آن چیزی که واقعیت دارد قطع میشود. افرادی که دچار افسردگی سایکوتیک هستند، معمولاً دچار هذیان می‌شوند. در این صورت افکار یا باورهایی دارند که بعید است درست باشد.
همچنین دچار توهم شده و در برخی از موارد چیزهایی را می‌بینند و می‌شنوند که وجود ندارد.
برخی از این‌گونه افراد در انجام هر کاری، خودشان را مقصر می‌دانند یا اینکه احساس می‌کنند که مرتکب جرمی شده‌اند.
آنها نمی‌توانند آرام و ساکت در یک جا بشینند و همیشه فرد بی‌قراری هستند.
افرادی که علاوه بر افسردگی، دچار روان پریشی هستند، بیشتر به خودکشی فکر می‌کنند. در ادامه این مطلب علت ابتلا به این‌گونه اختلال را با هم بررسی می‌کنیم.
نشانه‌های افسردگی
افرادی که مبتلا به افسردگی هستند، هر روز دچار احساس غم و ناامیدی شده و به هیچ‌چیزی و به انجام هیچ کاری علاقه ندارند.
گذراندن ساعت‌ها و روزها برای چنین افرادی بسیار سخت است.
سایر نشانه‌های افسردگی شامل خستگی، خواب آشفته، تغییرات در اشتها، احساس بی‌ارزشی و گناه، عدم توانایی در تمرکز یا عدم تصمیم‌گیری و همچنین افکار مرگ یا خودکشی است.
میزان تأثیری که این‌گونه افسردگی بر کل زندگی روزمره افراد می‌گذارد از خفیف، متوسط تا شدید متغیر است.
مبارزه با افسردگی پس از طلاق: علائم آن در زنان + مردان چیست؟
انواع اختلال‌های سایکوتیک
انواع اختلال‌های سایکوتیک در عین حال که شباهت بسیار زیادی با یکدیگر دارند، اما تفاوت‌های زیادی نیز دارند. در ادامه به بررسی برخی از این نوع اختلالات می‌پردازیم.
اسکیزوفرنی
در این نوع اختلال به‌طورکلی رفتار افراد تغییر کرده، حتی آنها تصاویری را مشاهده می‌کنند که دیگران آنها را نمی‌بینند. نشانه‌های این‌گونه افراد معمولاً بیش از ۶ ماه به طول می‌انجامد.
اسکیزوفرنی فرم
این نوع اختلال نیز بسیار شبیه به اسکیزوفرنی است، اما تفاوت آن این است که نشانه‌های آن به صورت ناگهانی بروز کرده و حداقل یک ماه و حداکثر ۶ ماه طول می‌کشد.
اسکیزو افکتیو
افراد مبتلا به اختلال اسکیزوافکتیو دارای نشانه‌های اسکیزوفرنی هستند. همچنین آنها علائم اختلالاتی مانند افسردگی یا دوقطبی را نیز دارند.
اختلال هذیانی
این نوع اختلال که بیشتر در افراد مسن دیده میشود، حداقل یک ماه فرد را درگیر خودش می‌کند. آن فرد معمولاً دچار هذیان‌های مختلف میشود، از هذیان شهوانی که فرد معتقد است شخص دیگری عاشق او است گرفته تا هذیان‌هایی مانند خودبزرگ‌بینی و حسادت، مواردی از این قبیل است. حتی برخی از افراد تصور می‌کنند که بقیه مردم توطئه‌ای علیه او دارند و قصد دارند به او آسیب بزنند یا او را تحت تعقیب قرار دهند. البته این نوع هذیان‌ها ناشی از اثرات فیزیولوژیک بوده یا اینکه عوارض یک بیماری یا داروی خاص است.
اختلال سایکوتیک گذرا
این نوع اختلال که معمولاً در دهه چهارم زندگی افراد ایجاد میشود، به صورت ناگهانی شروع میشود. اگر یک فرد هذیان گفته یا گفتارش بی‌نظم شده و رفتار بی‌نظم و توهم‌آمیزی داشته باشد، به این اختلال دچار شده است. معمولاً افراد پس از دوره‌های پر از استرس و فشار روانی زیاد، مثل مرگ نزدیکان یا اتفاقات پرتنش، درگیر این نوع افسردگی می‌شوند.
آیا روان پرشی بیماری است؟
شما عزیزان باید بدانید که روان‌پریشی به‌خودی‌خود یک نوع بیماری محسوب نمی‌شود، دقیقاً همانند تب که یک بیماری نیست و نشانه‌ای از یک بیماری در بدن است.
روان پریشی نیز یک نوع اختلال در بخشی از مغز است که باعث ایجاد نشانه‌هایی مانند دیدن یا شنیدن چیزهایی میشود که هیچ‌گونه وجود خارجی ندارند.
هرچه آن فرد مدت‌زمان بیشتری درگیر این نوع اختلال باشد و درمان نشود، بنابراین مدت زمانی که هذیان و توهم را تجربه می‌کند، بیشتر خواهد شد. تا جایی که بیشتر قانع میشود آن چیزهایی را که می‌بیند و می‌شنود، بسیار واقعی هستند.
علت افسردگی سایکوتیک چیست؟
هرچند محققان دلیل خاصی را برای ابتلا برای این نوع افسردگی شناسایی نکرده‌اند، اما احتمال می‌دهند که ترکیبی از ژنتیک، عوامل محیطی و مغزی باعث ایجاد این نوع اختلال شده است. همچنین اگر یکی از بستگان درجه یک مانند پدر، مادر، خواهر یا برادر دچار افسردگی باشند، احتمال ابتلای آن فرد نیز بیشتر است.
عدم تعادل در مواد شیمیایی مغز مانند دوپامین و سروتونین نیز باعث ایجاد افسردگی سایکوتیک میشود.
به طور کلی برخی از تحقیقات نشان می‌دهد که سطوح بالاتر هورمون استرس به نام کورتیزول در ابتلا به این نوع افسردگی و روان پریشی در افراد دخیل هستند.
دقت کنید برخی از فاکتورهای محیطی و تجربیات آسیب‌زا یا استرس‌زا در دوران کودکی، نیز باعث افزایش احتمال ابتلای افراد به این نوع اختلال میشود.
همچنین اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنی نیز محرک شروع این نوع روان پریشی است.
به طور کلی زنان در معرض خطر بیشتری نسبت به مردان برای درگیری به این اختلال هستند.
احتمال ابتلا به این نوع اختلال در افراد مسن نیز بسیار رایج‌تر است.
تغییرات عمده هورمونی مانند دوران پس از زایمان یا یائسگی نیز باعث ایجاد این نوع اختلال میشود.
افرادی که دوستان صمیمی یا عزیزانی ندارند که بتوانند به آنها اعتماد کنند و به طور کلی تماس بسیار کمی با خانواده و دوستان دارند نیز در معرض ابتلا به این نوع روان پریشی قرار می‌گیرند.
چرا بی‌دلیل دچار غم و اندوه می‌شویم؟ (غلبه بر آن)
نحوه تشخیص افسردگی سایکوتیک
از آنجایی که افسردگی سایکوتیک یک بیماری جداگانه محسوب نمی‌شود و نوع فرعی از اختلال افسردگی است، برای تشخیص آن ابتدا باید آن فرد از نظر اختلالات روانی معاینه شود. افراد مبتلا به افسردگی سایکوتیک علاوه بر علائم افسردگی، دارای نشانه‌های روان پریشی مانند توهم و هذیان نیز هستند.
پزشک در مورد علائم و سابقه خانوادگی فرد سؤال کرده و ارزیابی کامل را انجام می‌دهد. همچنین آن فرد از نظر بیماری‌های دیگر مانند اسکیزوفرنی یا اختلال دوقطبی نیز تحت‌نظر قرار می‌گیرد.
درمان افسردگی سایکوسیک
اگر دچار افسردگی و روان پریشی هستید، هرچه سریع‌تر به روانپزشک یا روان‌شناس مراجعه کنید. شما باید بدانید که این نوع اختلالِ شما، بدون دریافت درمان تخصصی به هیچ وجه بهبود نمی‌یابد. بنابراین هرچه سریع‌تر برای جلوگیری از آسیب به خودتان، خودکشی و همچنین برای پیشگیری از آسیب به دیگران، به متخصص مراجعه کنید. حتی در برخی از مواقع نیاز است که در بیمارستان بستری شوید.
دارودرمانی برای افسردگی سایکوتیک
معمولاً برای بیمارانی که مبتلا به افسردگی و روان پریشی هستند، ترکیبی از داروهای ضد افسردگی و ضد روان پریشی چاره‌ساز است. این داروها انتقال‌دهنده‌های عصبی در مغز را به تعادل می‌رسانند. همچنین روانپزشک ممکن است یک مهارکننده انتخابی، جذب سروتونین را به همراه داروهای ضد روان پریشی مانند ریسپریدون، کوئتیاپین و اولانزاپین را برای این افراد تجویز کند. شما باید بدانید که اثربخشی این نوع داروها به چند هفته زمان نیاز دارد.
درمان با الکتروشوک
اگر فردی که مبتلا به افسردگی سایکوتیک شده، به داروتراپی به خوبی پاسخ ندهد، پزشک درمان با الکتروشوک را توصیه می‌کند. این فرد در بیمارستان تحت بیهوشی قرار گرفته و مغز را با یک ولتاژ کنترل شده و جریان الکتریکی به خوبی تحریک می‌کند. این مورد بر سطوح انتقال‌دهنده‌های عصبی در مغز یک تشنج خفیف ایجاد می‌کند. البته این نوع درمان ممکن است دارای عوارض جانبی مانند حالت تهوع، سردرد، خستگی و از دست‌دادن حافظه کوتاه‌مدت شود.
روان‌درمانی
هرچند روان‌درمانی اگر به تنهایی صورت گیرد، ممکن است کمک چندانی به بهبود علائم این نوع افسردگی نکند، اما می‌تواند برای بهبود حال روحی بیماران مفید واقع شود.
در واقع درمانگر راهبردهایی را برای مقابله با هرگونه توهمات و هذیان به بیمار به خوبی آموزش می‌دهد.
به‌طورکلی افرادی که به افسردگی سایکوتیک مبتلا هستند، از اینکه فکر رو خیالات عجیب غریب می‌کنند و عملکرد آنها بسیار غیرواقعی است، هیچ‌گونه اطلاعی ندارند. تقریباً تمامی این‌گونه افراد به توهمات و هذیان‌هایی که دارند، به طور کامل باور داشته و بر اساس آن زندگی می‌کنند.
اگر نگران هستید که یکی از اطرافیان خود مبتلا به این اختلال است، حتماً با روانپزشک تماس بگیرید.
عوارض جانبی داروهای افسردگی سایکوتیک
باید دقت کنید که استفاده زیاد از هرگونه دارو، چه داروهایی که برای درمان روان پریشی استفاده میشود و چه داروهایی که مصرف عمومی دارند، قطعاً مشکل‌ساز است. هرچند که استفاده از این نوع داروها باعث بهبود روان پریشی افراد میشود و علائم شما را کاهش می‌دهد. اما باید بدانید که استفاده بیش از حد و سرخود از هر دارویی، باعث ایجاد عوارض جانبی مختلفی برای شما خواهد شد. البته بسته به سیستم بدنی شما، عوارض جانبی داروها در افراد مختلف متفاوت است.
اما به طور کلی عوارض جانبی عمده داروهای روان پریشی، شامل خواب‌آلودگی بیش از حد، خشکی دهان، تاری دید، خارش و یبوست، افزایش وزن بیش از حد و اختلالات حرکتی مانند بی‌حالی و عدم تمرکز است.
برای رفع افسردگی ناشی از روزمرگی چه راهکارهایی لازم است؟
گیاهان دارویی برای درمان افسردگی سایکوتیک
افسردگی سایکوتیک یا اختلالات روان پریشی به شدت بر روی روان افراد تأثیر می‌گذارد و می‌تواند تمام جنبه‌های زندگی فردی و خانوادگی آن فرد را تحت‌تأثیر قرار دهد. بسیاری از این‌گونه بیماران نیاز به نظارت مداوم و طولانی‌مدت ندارند و طی دوره‌های کوتاه مدت درمان می‌شوند. اما اگر علائم بیماری آنقدر شدید باشد که زندگی بیمار و اطرافیان آن را مختل کرده و حتی اگر این بیماری باعث شود که به دیگران آسیب برساند، حتماً باید به مدت طولانی تحت‌نظر روان‌درمانگر قرار بگیرد. در ادامه این مطلب به بررسی داروهای گیاهی برای درمان این‌گونه بیماران می‌پردازیم.
به طور کلی برخی از گیاهان دارویی برای درمان بیماری‌های افسردگی بسیار مفید هستند.
روغن اسطوخودوس
یکی از شناخته‌شده‌ترین گیاهان دارویی برای درمان افسردگی اسطوخودوس نام دارد. استفاده از این گیاه بسیار ارزشمند بوده و به شکل اسپری و استنشاقی آن باعث ایجاد آرامش درون افراد میشود و احساس کسالت را برطرف می‌کند. دقت کنید که این نوع روغن جزو گیاهان اعتیادآور و خطرناک محسوب نمی‌شود، بلکه برای درمان اضطراب و ایجاد آرامش کاربرد بسیار زیادی دارد.
گل راعی
هوفاریقون یا گل راعی برای بهبود افسردگی مزمن و کاهش علائم یائسگی در خانم‌ها بسیار استفاده میشود. این نوع گل در میان تمام داروهای گیاهی برای درمان افسردگی بسیار مناسب است. حتی برخی از پزشکان طب سنتی معتقد هستند که اثربخشی گل راعی دقیقاً مانند داروهای تجویز شده توسط پزشک برای درمان افسردگی است.
گیاه سنبل الطبیب
یکی دیگر از گیاهان دارویی که به عنوان ضداضطراب و ضدافسردگی با شدت کم شناخته میشود، گیاه سنبل الطبیب است. این نوع گیاه هیچ اثر منفی و خطرناکی ندارد و یک درمان دارویی فوق‌العاده برای افسردگی به شمار می‌رود. حتی عصاره ریشه این گیاه باعث بهبود کم‌خوابی و اختلالات خواب در افراد خواهد شد. البته دقت کنید که این نوع گیاه برخلاف اسطوخودوس، کمی شما را خسته و کسل می‌کند.
جنسینگ هندی
جنسینگ هندی علاوه بر اینکه برای بهبود افسردگی بسیار مفید است، برای درمان اضطراب، خستگی و بی‌حالی، سردمزاجی، خواب‌آلودگی، افسردگی مزمن، آتروفی عصبی، آلزایمر، پارکینسون و افسردگی تأثیر بسیار مثبتی دارد.
گل بابونه
یکی دیگر از گیاهان دارویی که برای درمان بیماران درگیر با افسردگی و اضطراب خفیف کاربرد بسیار زیادی دارد، گل بابونه است. جالب است بدانید این گیاه بسیار آرام‌بخش و نشاط‌آور بوده و جز گیاهان بسیار محبوب برای پزشکان طب سنتی است.
ارتباط اختلالات سایکوتیک با خودکشی
آیا تا به حال به افرادی برخورد کرده‌اید که در اطراف خودشان صداهایی می‌شنوند یا حتی چیزهایی را مشاهده می‌کنند که وجود خارجی ندارد؟ این یک زنگ هشدار برای شماست که بدانید آن فرد مبتلا به افسردگی سایکوتیک شده است. حتی این‌گونه اشخاص ممکن است تصور کنند، افراد دیگر تفکرات ذهنی آنها را می‌خوانند یا اینکه افکارشان را کنترل می‌کنند. اکثر بیماران مبتلا به این افسردگی، احساس می‌کنند که دیگران قصد دارند به او صدمه بزنند. این‌گونه نشانه‌ها واقعاً ترسناک بوده و حتی باعث انزوا و گوشه‌گیری فرد مبتلا به این اختلال میشود.
البته افرادی که دچار اسکیزوفرنی هستند، نیز گاهی اوقات از کارها و تفکرات عجیب و غریب و غیرعادی خودشان صحبت می‌کنند. آنها حتی ممکن است ساعت‌ها بدون حرکت، یک‌گوشه نشسته و با کسی صحبت نکنند. زمانی می‌توان این بیماری را در افراد تشخیص داد که آن فرد بیمار، تفکرات خودش در مورد محیط و اطرافیانش را بیان کند.
دقت کنید که افرادی که مبتلا به این‌گونه علائم هستند، امکان بروز خودکشی را به شدت افزایش می‌دهند و به‌طورکلی بیش از ۱۰ درصد افراد روان‌پریش، نسبت به افراد عادی خودکشی می‌کنند.
پس از اینکه مطمئن شدید آن فرد مبتلا به این نوع روان پریشی و افسردگی است، حتماً باید او را به روانپزشک برده و تحت مراقبت قرار گیرد.
اگر فرد بیمار تصمیم به خودکشی دارد و یا اینکه اقدام به خودکشی کرد، حتماً با ۱۱۵ تماس بگیرید. اگر در اطراف خودتان با فردی در ارتباط هستید که افسردگی سایکوتیک دارد، ابزار و وسایلی که آن فرد ممکن است با آنها اقدام به خودکشی کند را دور کنید.
اگر این‌گونه بیماران افکار خودکشی خودشان را با شما مطرح کردند، سعی کنید به آنها راهنمایی کنید تا از پزشک کمک بخواهند.
این‌گونه بیماران را تنها نگذارید، با آنها صحبت کنید حتی به آنها بگویید که نگران این‌گونه وضعیتشان هستید.
از فردی که دارای افسردگی سایکوتیک است بخواهید که مشکلاتش را با شما مطرح کند به او کمک کنید تا هرگونه مشکلی که دارد را برطرف کند.
شما باید بدانید که هرگونه توجه‌کردن به بیمار و ابراز احساسات به او باعث بهبود حالش می‌شوید و بسیار اثربخش است.
چگونه با افسردگی ناشی از بیکاری مقابله کنیم؟ علائم آن چیست؟
مقابله با افسردگی ناشی از بیکاری
مقابله با افسردگی سایکوتیک یا روان پرشی (روش‌های خانگی)
هرچند افرادی که مبتلا به افسردگی سایکوتیک یا روان پریشی هستند، باید به روانپزشک مراجعه کنند و روند درمانی آنها آغاز شود، اما در کنار درمان آن می‌توانند یک سری راهکارهایی را برای مقابله با علائم این نوع اختلال در برنامه روزانه خود قرار دهند. در ادامه این مطلب به بررسی این موارد می‌پردازیم.
تمرین‌کردن تمرکز حواس و آرامش
سعی کنید تمرین‌های تنفسی مانند یوگا، تایچی، مدیتیشن و سایر تمرینات آرام‌بخش را انجام دهید تا استرس و اضطراب شما کاهش یابد.
شناسایی محرک‌های خود
در طی روز محرک‌های خودتان را شناسایی کنید. یک دفترچه یادداشت برداشته و حتی صحبت‌هایی که با دوستان و خانواده خودتان می‌کنید و باعث روان پریشی شما میشود را یادداشت کنید تا بتوانید در کنترل یا اجتناب این‌گونه محرک‌ها موفق عمل کنید.
انجام‌دادن فعالیت‌های لذت‌بخش
برای خودتان سرگرمی‌های لذت‌بخش را پیدا کنید. حتی می‌توانید با دوستانتان قرار ملاقات گذاشته، به پارک و سینما بروید یا هر کاری که باعث شادی شما میشود را انجام دهید.
ایجاد سبک زندگی سالم
سعی کنید رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و خواب کافی داشته باشید تا بتوانید به مدیریت نشانه‌های افسردگی روانی خودتان کمک کنید و در طی روز احساس خوبی داشته باشید.
قدم‌زدن در فضای باز
سعی کنید در طی روز، کمی به فضاهای باز رفته و وقت بگذرانید. شما باید بدانید که قدم‌زدن در بیرون از خانه باعث بهبود روحیه میشود.
پرهیز از مصرف مواد مخدر و الکل
مصرف مواد مخدر و الکل نه‌تنها باعث تشدید علائم افسردگی میشود، بلکه ممکن است با مصرف برخی از داروهای دیگر نیز تداخل ایجاد کند.
تعیین‌کردن اهداف واقع‌بینانه
سعی کنید اهداف کوچک‌تر و دست‌یافتنی تعیین کنید تا به شما انگیزه دهد و تغییرات مثبت و بزرگ‌تری را به همراه داشته باشد.
سخن پایانی
همان‌طور که مشاهده کردید افسردگی توام با ویژگی‌های روان پریشی را تحت عنوان افسردگی سایکوتیک می‌نامند. در واقع اصطلاح سایکوز برای توصیف شدت افسردگی به کار می‌رود که نشان‌دهنده این است که فرد مبتلا به افسردگی از نظر روانی آسیب زیادی دیده است. چنین فردی نمی‌تواند خودش را با نیازهای زندگی روزمره وفق دهد و همیشه توهمات یا هذیان را به دنبال دارد.
