انواع قرص خواب: مدت زمان اثرگذاری + عوارض آن
انواع قرص خواب شامل قوی، ضعیف، گیاهی، بدون نسخه و بهترین آن
استفاده از قرص خواب، یک راهکار موقت برای درمان برخی از مشکلاتی است که ممکن است ما در هنگام خوابیدن داشته باشیم. بی خوابی معمولا یک مشکل پیچیده است که سبب شده است تا بسیاری از افراد برای حل مشکل آن، به قرص های خواب آور رو بیاروند. تقریباً یک سوم افرادی که حداقل یک بار در هفته از مشکلات خواب شکایت داشتند، گفتند که در سال گذشته از داروهای خواب بدون نسخه یا نسخه ای استفاده کردهاند. در این مقاله میخواهیم راجع به انواع قرص خواب، قرصهای خواب قوی، ضعیف، عوارض و بسیاری موارد دیگر صبحت کنیم که حتما برای کسانی که قصد مصرف این نوع از داروها را دارند، میتواند بسیار مفید باشد.
انواع قرص خواب
اگر مرتباً در به خواب رفتن یا خواب ماندن (بی خوابی) مشکل دارید، احتمالا به مشکلی دچار شدهاید و بایستی به پزشک مراجعه نمایید. درمان بستگی به این دارد که چه چیزی باعث بیخوابی شما شده است. گاهی اوقات، یک علت زمینهای، مانند یک وضعیت پزشکی یا اختلال خواب، را میتوان پیدا کرد و درمان کرد.
در کنار عادتهای خوبی که در رابطه با این موضوع وجود دارد مانند خوابیدن بر اساس برنامه منظم، ورزش منظم، اجتناب از کافئین و چرت زدن در طول روز و کنترل استرس نیز احتمالا کمک کننده است. اما مواقعی وجود دارد که تهیه و مصرف قرصهای خواب آور ممکن است به شما کمک کند تا مقداری استراحت لازم را داشته باشید.
همه قرصهای خوابآور دارای خطراتی هستند، بهویژه برای افراد مبتلا به بیماریهای خاص، از جمله بیماریهای کبدی یا کلیوی. از جمله انواع قرص خواب میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- بنزودیازپین: دستهای از قرصهای خواب آور هستند که میتوانند علاوه بر آنکه در برطرف نمودن مشکل راه رفتن در خواب و نیز کابوس کمک کنند اما عوارضی دارند که شامل خواب آلودگی و اعتیاد است.
- دوکسپین سیلنور: یکی دیگر از انواع قرصهای خواب است که میتواند با مسدود نمودن گیرندههای هیستامین، خواب بهتری را برای شما رقم بزند. بهتر است برای مصرف این قرص، حداقل 7-8 ساعت زمان را در نظر داشته باشید.
- راملتئون: برخلاف عملکرد دیگر قرصهای خواب که وجود دارند، راملتئون صرفا روی بخش بیداری افراد تاثیر میگذارد و از مزایای آن استفاده در بلند مدت، عدم اعتباد و مناسب بودن برای افراد با مشکلات خواب است.
- اسزوپیکلون: مانند قرص سیلنور، اگر برای 7-8 ساعت زمان برای خوابیدن دارید، میتوانید از این قرص استفاده کنید. علت درنظر گرفتن زمان برای قرصهای خواب پس از مصرف آن است که بتوانید اثرات خواب آور آن را استفاده کنید. عدم رعایت این مورد سبب میشود تا مواردی همچون گیجی، خواب آلودگی برای شما ایجاد شود.
- قرصهای ضد افسردگی: علاوه بر تاثیراتی که قرصهای ضد افسردگی برای خواب افراد دارند، در درمان بیخوابی نیز از آنها استفاده میشود که از جمله این نوع قرصها میتوان به پاروکستینها، فلوکستینها، بوپروپیونها، سرترالینها و سیتالوپرامها اشاره نمود.
- باربیتوراتها: دسته دیگری از انواع قرص های خواب آورف باربیتوراتها هستند که به عنوان آرامشبخش موثر واقع شده و خواص بیهوش کنندگی نیز دارند. از جمله مواردی که در این دستهبندی میتوان ذکر کرد، بایستی به آموباربیتال، فنوباربیتال و نیز تالبوتالها اشاره نمود.
از دیگر موارد انواع قرص خواب میتوان به سوورکسانت، زالپلون، زولیپدم، آنتی هیستامینها اشاره نمود که در ادامه به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد.
قرص خواب چند ساعت اثر دارد؟
نکته مهمی که در زمینه مصرف قرص خواب آور وجود دارد، آن است که زمان مصرف آن بایستی نزدیک به زمانی باشد که قصد رفتن به رختخواب را دارید. در مورد اینکه قرص خواب چند ساعت اثر دارد، میتوان گفت براساس برند و موادی که در این قرصها استفاده شده است، برخی از داروهای خواب نیمه عمر کوتاهی دارند، مانند Ambien (3 ساعت).
اصطلاح نیمه عمر، در واقع فاکتوری است که در داروشناسی، به مدت زمانی گفته میشود که به میزان نصف ماده فعال دارو که در بدن وارد شده است، در پلاسما با سرم خون کمتر شود. سایر داروها، مانند والیوم، نیمه عمری بین 20 تا 80 ساعت دارند. نیمه عمر دارو تأثیر مستقیمی بر سرعت خروج ماده از بدن دارد. هر چه نیمه عمر کوتاهتر باشد، بدن شما دارو را سریعتر دفع میکند.
البته بسیاری از عوامل دیگر نیز وجود دارند که بر مدت زمان ماندگاری قرصهای خواب در سیستم تأثیر میگذارند، از جمله ژنتیک، سن، عملکرد کبد و کلیه و سلامت کلی.
قرص خواب به انگلیسی
قرص های خواب در زبان انگلیسی با عنوان Hypnotic Pills یا Sleeping Pill شناخته میشوند. در مورد این قرصها باید گفت بیشتر این نوع از قرصها با عنوان ” sedative hypnotics” طبقه بندی یا دستهبندی میشوند که میتوانید از آنها برای خواب رفتن و یا خواب ماندن استفاده کنید.
اگر 65 سال یا بیشتر سن دارید، متخصصان توصیه میکنند که از تمام داروهای خواب آور موجود خودداری کنید. این نوع قرصها شامل داروهای بدون نسخه و داروهای جدیدتر “Z” مانند eszopiclone (Lunesta)، zaleplon (Sonata) و zolpidem (Ambien) میشود.
در مقایسه با افراد جوان، افراد مسن شانس بیشتری در جهت مبتلا شدن به مشکلات سلامتی در مصرف داروهای خواب دارند. وقتی بزرگتر هستید، قرصهای خواب آور تمایل بیشتری به ماندن در سیستم شما دارند. خوابآلودگی میتواند تا روز بعد از مصرف آنها ادامه یابد. گیجی و مشکلات حافظه نیز یک عارضه جانبی شناخته شده است. برای افراد مسن، این مشکلات میتواند منجر به افتادن، شکستگی لگن و تصادفات رانندگی شود.
قبل از اینکه تصمیم به مصرف قرصهای خواب آور بگیرید، با پزشک خود صحبت کنید. متخصصین این حوزه ممکن است یک معاینه پزشکی را برای کمک به شما در کشف علت مشکلات خواب خود مانند افسردگی، اضطراب یا اختلال خواب توصیه کنند. پزشک شما همچنین راههایی را برای درمان بیخوابی بدون دارو پیشنهاد میکند که حتما اولویت را به آنها اختصاص دهید.
قرص خواب بدون نسخه
بعضی از قرصهای خواب آور لازم است تا با نسخه استفاده شده و شامل موارد زیر میباشد:
- قرصهای زولپیدم
- قرص دوکسپین
- قرص اسزوپیکولن
- قرص راملتئون
در مورد قرص خواب بدون نسخه شما میتوانید از نوع قرص خواب آور آنتی هیستامین استفاده کنید که میتوانند باعث درمان آلرژی شده و نیز برای خواب آوری افراد نیز موثر باشند. خاصیت خواب آوری آن برای آنتی هیستامینهای باید نوع اول است که میتواند به رفع اضطراب نیز بیانجامد. نوع دوم آن احتمال خواب کمتری داشته و نیز در درمان متداوم آلرژی استفاده میشود.
ذکر این نکته راجع به این نوع قرص لازم است که این ماده، بایسیتی یک تجویز موقت درنظر گرفته شود؛ زیرا بدن به آن عادت میکند و تاثیر دارو رفته رفته کمتر میشود.
مورد دیگر قرص بدون نسخه خواب آور، ملاتونین است که شما میتوانید آن را در مقادیر 1-5 میلیگرمی از طریق مراکز فروش معتبر دارو و … بیابید. این نوع از داروها، بایستی در هنگامی که خواب هستید، مصرف شده ولی مطالعات انجام شده بر روی آن به عنوان مادهای که برای کم خوابی استفاده شود، کمتر است. مصرف این ماده در حد 2-3 میلی گرم میتواند افراد را برای خواب در هنگام انتهای شیفت کاری که دارند، آماده کند.
قرص خواب ضعیف
اگر قصد دارید تا کمی به خود استراحت بدهید ولی از قرص خواب آور قدرتمند استفاده نکنید، میتوانید داروهای خواب آور ضعیف را در نظر داشته باشید. مثلا داروهای سرماخوردگی و آنتی هیستامینها از جمله داروهایی هستند که تاثیر خواب آلودگی دارند. در این رابطه همچنین میتوان داروهایی مانند شربت دیفن هیدرامین، قرص ادالت کلد، دوکسیلامین، دیمن هیدرینات و … را معرفی کرد که از جمله داروهای کمکی و خواب آوری هستند که تاثیرات مختلفی روی شما خواهند گذاشت. البته ذکر این نکته مهم است که مصرف بیش از حد هرگونه دارو میتواند سلامت کلی شما را به خطر بیندازد و لازم است به این نکته حتما توجه شود.
البته در نظر داشته باشید که ملاتونین نیز یک داروی خواب آور است که بسته به مقدار مصرف آن میتواند ضعیف یا قوی باشد. این ماده به عنوان یک داروی خواب آور بدون نسخه است که میتواند با واکنشهای شیمیایی خود، بدن را نسبت به فرارسیدن شب آگاه کرده و با بالاتر بردن مقدار ملاتونین بدن، به مغز این پیام را میرساند که ساعت زمانی یا بدنی آنها در مرحله استراحت قرار دارد و لازم است بخوابد.
قرص خواب گیاهی
اگر میخواهید از داروهای گیاهی به عنوان قرص خواب گیاهی استفاده کنید، میتوانید موارد زیر را در نظر داشته باشید:
- اسطوخودس: خواص ضد افسردگی، آرام بخش و آرام بخش اسطوخودوس به شما کمک میکند بهتر بخوابید. استنشاق اسانسهای دم کرده اسطوخودوس باعث میشود تا شدت درد در حملات میگرنی را کاهش دهد. یکی دیگر از خواص اسطوخودس بر طبق مطالعات انجام شده، این است که قرص خواب گیاهی اسطوخودس میتواند به بیماران مبتلا به میگرن کمک کند تا در طول شب بهتر بخوابند.
- بابونه: بابونه یک گیاه دارویی باستانی است که به دلیل اثرات آرامش بخش خود شناخته شده است. حتی مطالعات علمی امروزی نیز اثربخشی بابونه را ثابت میکند. اضطراب را کاهش میدهد، اعصاب شما را آرام میکند و بی خوابی را کاهش میدهد. وجود فلاونوئیدهای آرامش بخش اعصاب در چای بابونه آن را به یک نوشیدنی آرام بخش محبوب تبدیل میکند.
- سنبل الطیب: ریشههای گیاه سنبل الطیب اغلب برای درمان بیخوابی، بیقراری و اضطراب در بیماران استفاده میشود. اسید والرنیک موجود در ریشه سنبل الطیب از تجزیه ناقل عصبی GABA جلوگیری میکند. اینکار باعث خواب با کیفیت و بهتر میشود.
- ریحان مقدس: ریحان مقدس صدها سال است که در پزشکی برای بهبود انواع بیماری ها از جمله حالت تهوع، برونشیت، گزش حشرات و تحریکات پوستی (به نام چند مورد) استفاده می شود. همچنین یک گیاه قدرتمند برای مبارزه با اختلالات خواب است.
از دیگر مواردی که میتوان راجع به قرص خواب گیاهی بیان کرد باید به چای گل شور، منیزیم، گیاه راعی، کاهوی وحشی، رازک، نعنا، فرنجمشک اشاره نمود.
کم عارضه ترین قرص خواب
گفتیم که قرصهای خواب همگی دارای عوارضی هستند که در صورت مصرف طولانی مدت یا در مقادیر زیاد، میتواند موجب ایجد عارضههای بسیاری در افراد شود. از سوی دیگر، عوارض قرصهای خواب بستگی به فاکتورهای مختلفی دارد. مثلا سابقه فرد در واکنشهای آلرژیک، سن، جنسیت، مقدار دوز مصرف و … که در این رابطه میتوانید از پزشک خود برای مصرف قرصهای خواب کم عارضه مشورت بگیرید.
قرص خواب بدون عوارض
یکی از داروهایی که میتوان آن را همان هورمون خواب دانست که امکان تهیه آن بدون نسخه هم وجود دارد، قرص ملاتونین است که میتوانید آن را به عنوان قرص خواب بدون عوارض تهیه و مصرف کنید. یکی از مهمترین مزایایی که میتوان برای قرص ملاتونین بیان کرد، آن است که تقریبا هیچ عوارضی نداشته و میتواند برای منظم کردن برنامه خواب افراد، داشتن یک خواب مناسب و … در صورت استفاده در مقیاس مناسب استفاده شود. در صورتی که با علائمی مانند افسردگی، اضطراب، اسهال، فشار خون، درد مفاصل و … روبرو شدید، لازم است تا از آن دوری کنید.
بهترین قرص خواب
اگر بخواهیم بهترین قرص خواب آور را بنا به محبوبیتی که این نوع از قرصها دارند، طبقهبندی کنیم، میتوان گفت:
- زولپیدم: یک نوع داروی خواب آور سریع الاثر است که میتواند برای بیخوابی مورد استفاده قرار گیرد. این قرص باید به اندازه مصرف شود، در غیر اینصورت میتواند موجب مشکلاتی مانند از دست دادن آگاهی فردی و آسیب زدن به خود باشد.
- ترازودون: یک داروی ضد اضطراب و خواب آور است که در قالب نامهای تجاری مختلفی به فروش میرسد و میتواند برای برطرف کردن مشکلات اختلالات درمانی، افسردگی استفاده شود.
از دیگر قرصهای خوبی که میتوان برای خوب معرفی کرد، باید به قرص آنتی هیستامین، قرص ملاتونین، زاناکس آتیوان، دیمن هیدرینات نیز اشاره نمود.
قویترین قرص خواب
انواع قویترین قرص خواب آور شامل موارد زیر میباشد که عبارتند از:
- زولپیدم
- لورازپام
- دیازپام
- نیتراپازام
- کلردیازپوکساید
- کلونازپام
- استازولام
- کوئتیاپین
- تمازپام
- الپرازولام
- فلورازپام
- باربیتورات ها
حتما در هنگام مصرف قرصهای خواب آور قوی، ابتدا با مشورت پزشک این کار را کرده و نیز به عوارض آن، طول دوره و نیز مقدار دوز مصرفی توجه کنید.
روش از بین بردن اثر قرص خواب
هنگام ترک داروی خواب، به طور کلی توصیه می شود به جای قطع یکباره دارو، دارو را به تدریج کاهش دهید. این مورد به کاهش برخی از علائم که بسیاری از افراد پس از قطع مصرف قرص های خواب تجربه میکنند، کمک میکند.
- برای کمتر کردن اثر قرص خواب بهتر است به یک پزشک مراجعه کنید و از آنها مشورت بگیرید. شما میتوانید به صورت موقت از داروهای جایگزین با اثرات کمتر با مشورت پزشک استفاده کنید.
- از یک برنامه ورزشی منظم استفاده کنید تا منجر به بهبود وضعیت سلامتی خودتان شود. همچنین اینکار باعث میشود تا منجر به خستگی مفید بدن شده و در نهایتموجب خواب آلود کردن شما نیز میشود.
- تغییر سبک زندگی را در دستورکار خود قرار دهید. به طور مثال عادات نادرست نوشیدنی و غذایی خود را تشخیص داده و آن را با تغذیه سنتی جایگزین کنید.
- صبر کنید تا اثر قرص خواب به تدریج دفع شود.
- از یک برنامه کاهش دهنده که به طور خاص برای شما نوشته شده است استفاده کنید. کاهش تدریجی دوز قرصهای خواب آور ممکن است چند هفته، ماه یا بیشتر طول بکشد. از پزشک، پرستار یا داروساز خود بخواهید که یک برنامه کاهش به طور خاص برای شما در نظر بگیرند.
عوارض قرص خواب
همانطور که در ابتدای متن اشاره کردیم، بهتر است درمانهای جایگزینی مانند ورزش، ساعت خواب منظم و برطرف کردن ریشه مشکل را به کمک متخصص در پیش بگیرید. اگر قصد مصرف قرص را دارید، بایستی عوارض جانبی آن را نیز بپذیرید که شامل موارد زیر میباشد:
- معتاد شدن: معتاد شدن به این نوع داروها از مشکلاتی است که در اثر مصرف طولانی مدت آن ایجاد میشود.
- اثرات کمتر: در صورت مصرف متداوم قرص خواب، بایستی توجه کنید که اثرات دوزهای پایین آن کم کم از بین رفته و بالا بردن مقدار مصرفی خود میتواند مشکلاتی مانند مرگ و تنفس کند به خصوص در هنگام خواب را به دنبال داشته باشد.
- اثرات سوء در زندگی روزمره: وجود مشکلاتی مانند خواب آلودگی در رانندگی، کسلی و بازدهی پایین در فعالیتهای روزمره و کاری میتواند از اثرات جانبی و عوارض قرص خواب باشد.
- رفتارهای ناهنجار: ممکن است با مصرف برخی از داروها مانند بنزودیازپان، عوارض دیگری در خواب گریبانگیر شما شود که شامل راه رفتن در خواب، رفتارهای عجیب در حین خواب و … باشد.
- سرطان: بنا به تحقیقات انجام شده، کسانی که قرص خواب آور را مصرف کردهاند، نسبت به کسانی که آن را مصرف نکردهاند، احتمال بیشتری برای مرگ و ابتلا به سرطان دارند.
از دیگر عوارض جانبی این نوع قرصها میتوان به سوزش و مورمور شدن اندامهای بدن، سرگیجه، سوزش سردل، خشکی در قسمت دهان و گلو، تاثیرات سوء روی حافظه، درد معده، ضعف و … . ذکر این نکته مهم است که بیشتر داروهای خواب آور برای مدت کوتاهی معمولاً برای دو هفته تا دو ماه مصرف میشوند. هنگامی که برای مدت طولانی مصرف شود، اثربخشی داروها از بین میرود؛ بنابراین، معمولاً باید دوزها را افزایش داد تا بتوانند اثر کنند که این کار بایستی حتما با توجه به نظر پزشک انجام شود.
قرص خواب آور زولپیدم
زولپیدم یا Zolpidem، یک آرامش بخش است که با تاثیر گذاشتن روی مواد شیمیایی در مغز، میتواند افراد بی خواب را بهبود بخشد. جالب است بدانید که شکل طولانی رهش زولپیدم Ambien CR است که یک لایه است که به سرعت حل میشود تا به شما کمک کند به خواب بروید و لایه دوم به آرامی حل میشود تا به شما کمک کند در خواب بمانید.
دوز و مقدار زولپیدم بر اساس جنسیت، سن، وضعیت پزشکی و سایر داروهایی که ممکن است مصرف کنید و با توجه به فیدبک آن به درمان، تعیین میشود. توجه کنید که بدون نظر پزشک، دوز خود را افزایش ندهید، آن را بیشتر مصرف نکنید، آن را بیش از زمان تجویز شده استفاده نکنید و بیش از 10 میلی گرم در روز مصرف نکنید. معمولاً برای زنان دوز کمتری تجویز میشود؛ زیرا این دارو کندتر از مردان از بدن خارج میشود. برای افراد مسن نیز معمولا دوز کمتری برای کاهش خطر عوارض جانبی تجویز میشود.
در این مقاله توضیح دادهایم که هرگز از قرص فاموتیدین برای کاهش وزن استفاده نکنید:
قرص خواب دیازپام
دیازپام یک قرص خواب آور بنزودیازپین (یک گروه دارویی) است. همچنین با نامهای تجاری Dialar، Diazemuls، Diazepam Desitin، Diazepam Rectubes، Stesolid و Tensium نیز شناخته میشود. این قرص برای خواب آوری، مبارزه با استرس و ضد تشنج به کار گرفته میشود و در بخش بنزودیازیینها دستهبندی میشود.
این دارو میتواند به صورت آمپول نیز تزریق شود که در حالت معمول در بیمارستانها از آن برای خواب آور قوی و آرام بخش استفاده میکنند. دقت کنید که مصرف طولانی مدت این قرص خواب دیازپام، اعتیاد آور بوده و نیز برای بانوان، در دوره شیردهی و بارداری نباید اکیدا مصرف شود.
قرص خواب کلونازپام
کلونازپام که با نام Clonazepam نیز شناخته میشود، یک بنزودیازپین است. این دارو برای درمان اختلال هراس (با یا بدون آگورافوبیا) و همچنین انواع خاصی از اختلالات تشنج تایید شده است. با این حال، بنزودیازپینها معمولاً برای درمان مشکلات خواب و ترک الکل نیز استفاده میشوند.
- کلونازپام با افزایش سطح یک ماده شیمیایی آرام بخش در مغز شما عمل میکند. این ماده میتواند اضطراب را تسکین دهد، تشنج و تنش را متوقف کند یا ماهیچههای منقبض را شل کند.
- شایعترین عارضه جانبی احساس خواب آلودگی در طول روز است.
- اگر کلونازپام را برای مدت کوتاهی (2 تا 4 هفته) مصرف کنید، احتمالاً اعتیادآور نیست.
- اگر کلونازپام را بیش از 2 تا 4 هفته مصرف میکنید، قبل از قطع مصرف باید دوز شما به تدریج کاهش یابد.
- هنگام مصرف کلونازپام الکل ننوشید. این خطر وجود دارد که بتوانید خیلی عمیق بخوابید و ممکن است در بیدار شدن با مشکل مواجه شوید.
قرص خواب ملاتونین
ملاتونین هورمونی است که به طور طبیعی در مغز در غده صنوبری یا غده کاجی یافت میشود که تحت تأثیر نور قرار میگیرد. در صورت عدم وجود نور، غده صنوبری ملاتونین طبیعی ترشح میکند که ممکن است باعث خواب آلودگی شما شود.
مصرف ملاتونین باعث خواب آلودگی برخی افراد میشود. مطالعات نشان میدهند که ملاتونین نه تنها برای کمک به خواب مفید است، بلکه در مطالعات آزمایشگاهی با استفاده از موشها مشخص شده است که یک آنتی اکسیدان است که میتواند به کند کردن روند پیری کمک کند.
1 تا 3 میلی گرم دو ساعت قبل از خواب مصرف کنید. تجزیه و تحلیل 19 مطالعه روی افراد مبتلا به اختلالات خواب نشان داد که ملاتونین به کاهش زمان به خواب رفتن به طور متوسط 7 دقیقه کمک میکند. در بسیاری از این مطالعات، افراد همچنین کیفیت خواب بهتری را گزارش کردند. علاوه بر این، ملاتونین می تواند به جت لگ، یک اختلال موقت خواب کمک کند.