انگل پرندگان چیست؟ [علائم ابتلا به آن]
انگل پرندگان چیست؟ آشنایی با نشانههای شایع آن

پرندگان در طول زندگی خود ممکن است با انواع مختلف انگلها درگیر شوند که میتوانند بر سلامت آنها تأثیر بگذارند. انگل پرندگان موجوداتی هستند که برای بقای خود به بدن میزبان وابستهاند و از منابع غذایی و زیستی میزبان بهره میبرند. در پرندگان، انگلها میتوانند درونی (مانند انگلهای رودهای و خونی) یا بیرونی (مانند کنهها و شپشها) باشند که در ادامه به بررسی کامل آنها میپردازیم.
انواع انگلهای پرندگان
میتوان گفت انگلهای پرندگان به دو دسته اصلی تقسیم میشوند که شامل انگلهای داخلی و انگلهای خارجی هستند. هر کدام از این انگلها تأثیرات خاصی بر پرندگان دارند و شناسایی آنها برای پیشگیری و درمان اهمیت زیادی دارد.
انگلهای داخلی
در واقع انگلهای داخلی در داخل بدن پرندگان زندگی میکنند و میتوانند بر سیستمهای مختلف بدن مانند دستگاه گوارش، تنفس و گردش خون تأثیر بگذارند.
انگلهای رودهای
این دسته از انگلها در دستگاه گوارش پرندگان مستقر میشوند و شامل انواع مختلفی از کرمها و تکیاختهها هستند:
- کرمهای نواری Cestodes : این کرمها در روده کوچک پرندگان زندگی میکنند و از مواد غذایی موجود در روده تغذیه میکنند.
- کرمهای گرد Nematodes :شامل کرمهای رودهای مانند آسکاریس که میتوانند باعث انسداد روده و کاهش جذب مواد مغذی شوند.
- تکیاختهها Protozoa: این انگلهای میکروسکوپی، مانند کوکسیدیا، موجب اسهال و کاهش وزن در پرندگان میشوند.
انگلهای خونی
این دسته از انگلها در خون پرندگان یافت میشوند و میتوانند بر سلولهای خونی و عملکرد قلبی عروقی تأثیر بگذارند:
- هموپروتئوس Haemoproteus : این انگلها گلبولهای قرمز را آلوده میکنند و باعث کاهش انرژی و ضعف در پرندگان میشوند.
- پلاسمودیوم Plasmodium :عامل مالاریای پرندگان است که از طریق نیش حشرات منتقل میشود.
انگلهای تنفسی
برخی انگلها میتوانند در دستگاه تنفسی پرندگان مانند نای یا کیسههای هوایی مستقر شوند. یکی از نمونههای رایج این انگلها، سینگلوس Syngamus trachea است که میتواند باعث خفگی و مشکلات تنفسی شود.
انگلهای خارجی
این دسته از انگلها در سطح بدن پرندگان زندگی میکنند و از خون، پوست، یا پرهای پرنده تغذیه میکنند. این انگلها شامل:
- کنهها Mites : کنهها انگلهای کوچکی هستند که میتوانند پوست و پرهای پرندگان را آلوده کنند. کنههای پر باعث آسیب به پرها و خارش در پرنده میشوند. کنههای کیسه هوایی وارد دستگاه تنفسی میشوند و باعث مشکلات تنفسی میگردند.
- شپشها Lice: شپشها از پوست و پرهای پرنده تغذیه میکنند و موجب خارش و تحریک پوست میشوند.
- ککها Fleas: ککها از خون پرنده تغذیه میکنند و میتوانند باعث کمخونی و ضعف پرنده شوند.

علائم ابتلا به انگل در پرندگان
تشخیص انگلها در پرندگان به دلیل تنوع علائم و تفاوت در شدت عفونت ممکن است دشوار باشد. بااینحال، برخی علائم عمومی میتوانند نشاندهنده وجود انگل در بدن پرنده باشند. این علائم شامل:
- کاهش وزن
- ضعف و بیحالی
- کاهش اشتها
- اسهال یا مدفوع غیرطبیعی
- کاهش تولید تخم در پرندگان تخمگذار
- شکم ورمکرده
- کاهش جذب مواد غذایی
- خسخس یا صداهای غیرعادی هنگام تنفس
- تنگی نفس
- خروج ترشحات از بینی
- خارش و خاراندن مداوم
- ریزش پرها
- وجود زخم یا التهاب روی پوست
- کمخونی (رنگپریدگی منقار و پنجهها)
- بیحالی و افت انرژی
روشهای انتقال انگل در پرندگان
انگلها میتوانند از طرق مختلف به پرندگان منتقل شوند. روشهای انتقال انگل در پرندگان عبارتاند از:
- تماس مستقیم: پرندگانی که در تماس نزدیک با یکدیگر هستند، میتوانند انگلهای خارجی را بهراحتی منتقل کنند.
- آب و غذا: آب یا غذای آلوده به اسپور یا تخم انگلهای داخلی میتواند منبع انتقال باشد.
- محیط آلوده: محیطهای کثیف و بدون تهویه مناسب زمینه رشد انگلها را فراهم میکنند.
- ناقلها: حشراتی مانند پشهها و مگسها میتوانند انگلهای خونی را به پرندگان منتقل کنند.
پیشگیری از انگل در پرندگان
میتوان گفت پیشگیری از ابتلا به انگلها در پرندگان به مدیریت صحیح محیط و بهداشت بستگی دارد. شما میتوانید با تمیز کردن منظم قفس و بستر پرندگان، تعویض آب و غذا بهصورت روزانه و ضدعفونی کردن تجهیزات از بروز این مشکل جلوگیری نمایید.
در نظر داشته باشید که یک رژیم غذایی متعادل میتواند به تقویت سیستم ایمنی پرندگان و مقاومت در برابر انگلها کمک کند. همچنین استفاده از توری برای جلوگیری از ورود حشرات و کاهش منابع آب و مواد آلوده میتوانند جاذب حشرات باشند.
در آخر اینکه پرندگانی که تازه به جمع اضافه میشوند باید قبل از ورود به محیط اصلی، برای مدتی قرنطینه شوند تا از انتقال انگل جلوگیری شود.
درمان انگل در پرندگان
در واقع درمان انگلها بستگی به نوع انگل، شدت عفونت و وضعیت پرنده دارد. برای درمان انگلهای داخلی با استفاده از داروهای ضد انگل مانند آلبندازول و لوامیزول برای کرمهای رودهای میتوانید به بهبود پرنده کمک نمایید.
لازم به ذکر است که درمان تکیاختهها با داروهای مخصوص مانند سولفادیازین انجام میشود. همچنین مدیریت کمخونی با مکملهای آهن بهترین روش برای درمان است.
برای درمان انگلهای خارجی شما باید از اسپریها و پودرهای ضد انگل برای شپش و کنهها استفاده نمایید. همچنین درمان محیط با مواد ضدعفونیکننده یک روش مناسب خواهد بود.
برای احتیاط استفاده از داروهای موضعی برای کاهش التهاب و خارش نیز نتیجه خوبی را به شما میدهند. همیشه به یاد داشته باشید پرندگانی که دچار ضعف شدهاند، نیاز به مکملهای غذایی دارند تا قدرت خود را بازیابند.