بهترین درمان افسردگی در سالمندان (نشانههای آن)
افسردگی در سالمندان چگونه درمان میشود؟ راهکارهای شاد کردن آنها چیست؟
یکی از مشکلات روانی شایع در بین سالمندان، افسردگی است که میتواند زندگی آنها را تحتتأثیر قرار دهد. هرچند این اختلال در افراد مسن بسیار شایع است، اما اغلب تشخیص داده نمیشود. اینگونه افسردگیها ممکن است به دلیل عوامل فیزیولوژیکی، اجتماعی و روانی ایجاد شود. در این مطلب از مجله جوان ایرانی به روشهای درمانی افسردگی در سالمندان پرداخته، همچنین علت، علائم و نحوه تشخیص آن را شرح میدهیم.
روشهای درمان افسردگی در سالمندان
در همین ابتدا شما عزیزان باید بدانید که روشهایی درمانی از فردی به فرد دیگر کاملاً متفاوت است و حتی گاهی اوقات چندین درمان موردنیاز است. اگر پزشک برای شما یک برنامه درمانی در نظر گرفت، اما برای کاهش افسردگی شما مؤثر نبود، حتماً به پزشک خودتان اطلاع دهید. طی تحقیقات انجام شده ترکیبی از رواندرمانی و داروها برای افراد مسن مؤثر واقع میشود که در ادامه این مطلب آنها را شرح میدهیم.
دارودرمانی
یکی از روشهای درمان افسردگی در سالمندان تجویز داروهای ضدافسردگی است که به تنظیم مواد شیمیایی مغز کمک زیادی میکند.
هرچند داروهای ضدافسردگی در افراد مسن ممکن است خطراتی را به همراه داشته باشد، اما خود افسردگی نیز همینطور است. در شرایطی که مزایای یک داروی ضدافسردگی بیشتر از خطرات آن باشد، معمولاً پزشکان اینگونه داروها را تجویز میکنند. هرچند برخی از افراد مسن اولین داروی ضدافسردگی را که مصرف میکنند، به دلیل عوارضی که دارد آن را ادامه نمیدهند؛ اما درهرصورت شما باید به آنها یادآوری کنید که عوارض هر دارویی در ابتدا زیاد است و به مرور زمان کاهش مییابد.
انواع مختلف اینگونه داروها شامل مهارکنندههای انتخابی باز جذب سروتونین است که عوارض کمتری را برای سالمندان دارد. یکی دیگر از دسته این نوع داروها شامل مهارکنندههای بازی جذب سروتونین و نوراپینفرین است که برای اینگونه افسردگی سالمندان مفید است. همچنین داروهای ضدافسردگی سه حلقهای برای درمان افسردگی کاربرد دارند. البته با توجه به عوارضی که اینگونه داروها دارند باید به سالمندان توجه بیشتری کرد و با احتیاط آنها را مصرف کنند.
روان درمانی
یکی دیگر از روشهای مؤثر برای درمان افسردگی در سالمندان، روان درمانی است. درمان شناختی رفتاری، خاطره درمانی و گروه درمانی برای اینگونه افراد بسیار مناسب است که در ادامه این مطلب این روشها را شرح میدهیم.
درمان شناختی رفتاری
در این مرحله به افراد سالمند کمک میشود تا الگوهای فکری منفی خودشان را شناسایی کنند و آنها را به خوبی تغییر دهند.
خاطره درمانی
یکی دیگر از روشهایی که به سالمندان کمک میکند تا افسردگی آنها بهبود یابد، یادآوری تجربیات مثبت گذشته است. در این صورت باعث میشود که احساسات مثبت آنها تقویت شود.
گروه درمانی
شرکت در گروههای حمایتی و هرگونه فعالیتهای اجتماعی، باعث میشود که احساس تنهایی آنها کاهش یابد و در نتیجه ارتباطات اجتماعی است افراد سالمند تقویت شود.
روشهای غیردارویی
علاوه بر روان درمانی و تجویز داروهای مناسب توسط پزشک، روشهای غیردارویی نیز برای درمان افسردگی در سالمندان بسیار مفید هستند. به عنوان مثال اینگونه افراد میتوانند ورزش منظم داشته باشند تا به بهبود خلق و خوی آنها کمک زیادی شود، همچنین تغذیه سالم تأثیر مثبتی بر سلامت روان آنها دارد. ارتباط با خانواده، دوستان و استفاده از خدمات حمایتی آنها نیز باعث میشود که حال روحی بهتری داشته باشند.
درمان افسردگی در سالمندان با طب سنتی
طب سنتی نیز برخی از راهکارها را ارائه داده که برای درمان افسردگی در سالمندان میتواند مفید واقع شود. در ادامه این مطلب از مجله جوان ایرانی به بررسی اینگونه راهکارهای میپردازیم.
ماساژ درمانی
یکی از راهکارهایی که باعث کاهش افسردگی در سالمندان میشود، ماساژ درمانی است. به طور کلی ماساژ باعث میشود که هورمون استرس یا همان کورتیزول در بدن افراد کاهش یافته و در نتیجه روحیه آنها به خوبی تقویت شود. ماساژ درمانی باعث میشود که هورمونهای مانند سروتونین و دوپامین در مغز سالمندان افزایش یابد، در نتیجه آرامش و شادی بیشتری در زندگی داشته باشند.
دوش آب گرم
یکی دیگر از روشهای مفیدی که برای درمان افسردگی سالمندان پیشنهاد میشود، دوش آب گرم است. در واقع حمام رفتن باعث میشود که دمای بدن بالا رفته و خواب آنها منظم و خوب شود. در نتیجه به کاهش افسردگی آنها کمک زیادی میشود.
مصرف زعفران
یکی دیگر از روشهای درمان افسردگی در سالمندان در طب سنتی، مصرف روزانه ۳ میلیگرم زعفران است. زعفران نه تنها به عنوان یکی از گیاهان ضدافسردگی برای افراد سالمند محبوبیت زیادی دارد، بلکه خواب افراد را نیز تنظیم میکند.
مصرف میوه و سبزیجات
یکی دیگر از راهکارهای اساسی برای کاهش افسردگی در سالمندان، مصرف میوه و سبزیجات است. در واقع اینگونه خوراکیها باعث کاهش روند پیشروی این نوع اختلالها میشود. از جمله میوههایی که در این خصوص میتوانید مصرف کنید، میتوان به سیب، آووکادو، اسفناج، قارچ، توت و پیاز اشاره کرد.
مصرف امگا ۳
امگا ۳ نیز نه تنها به درمان بیماریهای قلبی و عروقی کمک زیادی میکند. حتی فشارخون را نیز کاهش میدهد و در نتیجه باعث درمان افسردگی سالمندان و اسکیزوفرنی میشود. به ویژه افرادی که متفورمین و انسولین مصرف میکنند، باید در برنامه روزانه خودشان حتماً امگا ۳ مصرف کنند تا دچار افسردگی نشوند. فراموش نکنید که اینگونه داروها را باید حتماً تحت نظر پزشک مصرف کنید.
راهکارهای کاهش لجبازی سالمندان چیست؟ علت سرسختی آنها را در این مطلب بخوانید:
راهکارهای کاهش لجبازی سالمندان
راهکارهای بهبود روحیه در افراد سالمند
با برخی از راهکارهای ساده شما میتوانید احساس تنهایی در سالمندان را کاهش دهید، در نتیجه به بهبود روحیه آنها کمک زیادی میشود. در ادامه این مطلب از مجله جوان ایرانی به بررسی برخی از راهکارهای مهم برای بهبود روحیه در افراد سالمند میپردازیم.
غذا خوردن با همدیگر
بسیاری از افراد سالمند و بزرگسالان به دلیل اینکه تنها غذا میخورند، احساس تنهایی شدیدی دارند. سعی کنید با آنها بر سر یک میز غذا بخورید تا به بهبود سلامت عاطفی و روانی آنها کمک زیادی شود. در واقع مطمئن باشید اگر در برخی روزها با بزرگسالان سالخورده غذا بخورید، باعث تقویت روحیه آنها میشود.
گشت و گذار در طبیعت
سعی کنید گاهی اوقات با سالمندان به طبیعت بروید. حتی یک گردش ساده در فضای باز به بهبود روحیه آنها کمک زیادی میکند.
بازی کردن با همدیگر
سعی کنید هر نوع بازی که آنها دوست دارند را انجام دهید. در این صورت یک راه هیجان انگیز و مؤثر برای فعال نگه داشتن ذهن سالمندان انتخاب کردهاید.
استفاده از فناوریهای مدرن
حتی میتوانید به افراد سالمند آموزش دهید که چگونه از کامپیوتر و موبایل استفاده کند. آنها میتوانند از طریق تماسهای ویدئویی با سایر افراد ارتباط برقرار کنند. در نتیجه احساس تنهایی یا خستگی آنها کاهش مییابد. در این صورت حتی روزهایی که نمیتوانید آنها را ببینید، میتوانید به صورت آنلاین صحبت کنید تا دوری شما را احساس نکنند.
گرفتن یک حیوان خانگی
اگر سالمندان مخالفتی نداشته باشند، مراقبت از یک حیوان خانگی باعث تقویت روحیه آنها میشود. یک سگ یا گربه برای سالمندان همراه خوبی محسوب میشود. البته اگر آنها دچار مشکلات حرکتی هستند، میتوانید در خانه ماهی یا پرنده نگهداری کنید.
علائم افسردگی در سالمندان چیست؟
گاهی اوقات ممکن است علائم افسردگی در سالمندان کمی متفاوت از جوانان باشد. به طور کلی افراد مسن در مقایسه با بیماران جوانتر معمولاً چندین اختلال پزشکی و شناختی به صورت همزمان با هم دارند. افسردگی که در بیماران مسن رخ میدهد، اغلب تشخیص داده نمیشود و بدون درمان باقی میماند. هرچند داروهای ضدافسردگی بهترین گزینه درمانی محسوب میشوند، اما روان درمانی، ورزش درمانی و مواردی از این قبیل نیز بسیار مؤثر هستند. برای بیماران مبتلا به افسردگی با شدت خفیف تا متوسط، پزشکان روان درمانی را توصیه میکنند. شما عزیزان باید بدانید که افسردگی بخش طبیعی از پیری نیست. به طور معمول بیماران مسن مبتلا به افسردگی نمیشوند، اما گاهی اوقات ممکن است علائم خاصی مانند بیخوابی، بیاشتهایی و خستگی آنها را درگیر کند که ممکن است نشانهای از افسردگی باشد.
در ادامه این مطلب از مجله جوان ایرانی به برخی از نشانههای افسردگی در سالمندان میپردازیم.
- احساس ناامیدی یا غم
- کاهش علاقه به فعالیتهای روزمره
- هرگونه تغییرات در خواب شامل بیخوابی یا خواب زیاد
- تغییرات وزن یا اشتها
- انرژی و خستگی
- احساس گناه یا بیارزشی
- مشکلات تصمیم گیری و تمرکز
انواع افسردگی در سالمندان
افسردگی در سالمندان انواع مختلفی دارد که هر کدام نشانههای متفاوتی از خودشان بروز میدهند. حتی بسیاری از سالمندان ممکن است به هیچکدام از انواع افسردگی مبتلا نشوند، به عنوان مثال افسردگی پیش از قاعدگی در هیچکدام از سالمندان ایجاد نمیشود یا اینکه معمولاً آنها دچار افسردگی دوقطبی نخواهند شد. در این مطلب از مجله جوان ایرانی به بررسی انواع افسردگی در میان سالمندان میپردازیم.
افسردگی اساسی
این نوع از افسردگی معمولاً زمانی ایجاد میشود که افراد سالمند با چالشهای سخت زندگی روبرو میشوند اینگونه چالشها ممکن است مرگ یکی از عزیزان یا هرگونه مشکلات دیگری باشد.
افسردگی خویی یا دیستایمی
اینگونه از افسردگیها معمولاً برای مدت طولانیتری باقی مانده و مزمن هستند. اکثر سالمندانی که به صورت تنها زندگی میکنند و در کلیه مراحل زندگیشان احساس تنهایی دارند، معمولاً دچار اینگونه از افسردگیها میشوند.
افسردگی ناشی از بیماریهای جسمی
برخی از بیماریهای جسمی باعث کاهش توانایی در سالمندان میشود. در نتیجه آنها در طول روز احساس خوبی ندارند و گاهی مبتلا به افسردگی میشوند. بیماریهای قلبی و دیابت از جمله بیماریهایی هستند که اگر افراد سالمند به آن مبتلا شوند، ممکن است باعث افسردگی آنها شود.
افسردگی ناشی از مصرف مواد مخدر
اگر سالمندان مواد مخدر مصرف کنند، ممکن است دچار افسردگی شوند. حتی گاهی برخی از داروهایی که آنها استفاده میکنند با مواد مخدر تداخل دارد، در نتیجه دچار اینگونه افسردگیها خواهند شد.
آشنایی با غذاهايی كه شما را پير میكند:
علت افسردگی در سالمندان چیست؟
افسردگی در سالمندان ناشی از عوامل مختلفی است که در ادامه این مطلب به آن میپردازیم.
تغییرات زیستی
در واقع تغییرات هورمونی و شیمیایی که در مغز افراد سالمند ایجاد میشود، در ابتلا به افسردگی آنها نقش ویژهای دارد.
بیماریهای مزمن
بیماریها مانند دیابت، سکته، بیماریهای قلبی و مغزی باعث ایجاد افسردگی در سالمندان میشوند.
تنهایی و انزوا
یکی دیگر از دلایل اینگونه افسردگیها از دست دادن عزیزان، احساس تنهایی و کاهش فعالیتهای اجتماعی است.
فقدان تحرک و ورزش
یکی دیگر از عوامل ایجاد افسردگی در سالمندان، عدم تحرک بدنی و ورزش است. اکثر افرادی که معمولاً یک جا مینشینند و هیچ تفریحی ندارند، نه تنها به انواع بیماریهای جسمی مبتلا میشوند، بلکه احتمال ایجاد افسردگی در آنها افزایش مییابد. حتی اینگونه افراد مبتلا به محدودیتهای حرکتی نیز خواهند شد که انجام فعالیتهای روزمره را برای آنها بسیار دشوار میکند.
عوامل روانی
هرگونه استرسهای ناشی از تغییرات زندگی، مشکلات مالی و تجربههای منفی زندگی، نقش مهمی در بروز افسردگی در سالمندان دارند.
نحوه پیشگیری از ابتلا به افسردگی در سالمندان
اگرچه شما عزیزان نمیتوانید به طور قطع از ابتلا به افسردگی در سالمندان به خوبی پیشگیری کنید، اما یکی از مؤثرترین راهکارها برای اینکه از سلامت مغز افراد سالمند محافظت شود، اصلاح سبک زندگی آنها است
سعی کنید فعالیت بدنی سالمندان را افزایش دهید و از یک رژیم غذایی سالم و متعادل پیروی کنند. مراقب باشید که اینگونه افراد ۷ تا ۹ ساعت خواب شبانه را داشته باشند. برای بهبود عملکرد مغز و سلامت جسم آنها لازم است به هیچ وجه سالمندان را از خانواده و دوستانش دور نکنید. این افراد باید با آنها ارتباط داشته باشند تا از تنهایی و انزوا پیشگیری شود. در برنامه هفتگی یا ماهانه آنها نیز فعالیتهای مورد علاقهشان را بگنجانید. اگر در نهایت احساس کردید که اینگونه افراد دچار افسردگی شدهاند حتماً به روانشناس مراجعه کنید.
تفاوت افسردگی با غم و اندوه در سالمندان چیست؟
شما عزیزان باید بدانید که غم و اندوه و هرگونه ناراحتی ممکن است در اثر ناامیدی، مشکلات یا از دست دادن یک فرد یا هرگونه مشکلات دیگر و سختیهای دیگر ایجاد شود، اما معمولاً در زمان کوتاهی برطرف خواهد شد. چنین افراد سالمندی باید بدانند که مبتلا به افسردگی نیستند، اما برخی دیگر که دچار افسردگی میشوند، کیفیت زندگی آنها کاملاً تحتتأثیر قرار میگیرد. اینگونه سالمندان حتی در انجام فعالیتهای فیزیکی و رابطه خودشان با سایرین نیز دچار مشکلات فراوانی میشوند. اینگونه افراد معمولاً احساس گناه بیدلیل، عصبانیت، بیارزشی و ناامیدی، عدم تمرکز، مشکلات خواب و دردهای مزمن را تجربه میکنند. معمولاً سالمندانی که دچار افسردگی هستند در انجام برنامههای روزانه خودشان هیچگونه انرژی کافی ندارند. بنابراین افسردگی را با داشتن غم و اندوه در سالمندان اشتباه نگیرید. در صورتی که متوجه شدید که فرد سالمندی مبتلا به افسردگی است، او را تشویق کنید تا به دنبال درمان خودش باشد. حتی میتوانید از یک روانشناس وقت بگیرید و او را همراهی کنید تا به مطب مراجعه کند.
پرهیز از برخی مواد غذایی در افراد سالمند
برخی از سالمندانی که مبتلا به افسردگی میشوند، به غذاهای ناسالم روی آورده و تمایل به پرخوری زیادی دارد. شما عزیزان باید دقت کنید که برخی از مواد غذایی را از دسترس آنها دور نگه دارید، زیرا باعث به وجود آمدن بیماریهای زیادی میشود. مواد غذایی ممنوعه برای اینگونه سالمندانی که دچار افسردگی هستند، شامل سوسیس، پنیرهای چرب، غلات غنی شده، غذاهای سرخ شده، شیرینیهای تجاری، مصرف بیش از حد کافئین، قند و شکر و مشتقات آنها، نوشابه و سایر نوشیدنیهای گازدار است.
هنگامی که این مواد غذایی را از دسترس سالمندان دور نگه میدارید، ممکن است باعث ناراحتی آنها شود. اما شما باید ترفندهایی به خرج دهید که به بهبود روحیه آنها کمک زیادی شود. به عنوان مثال اگر این فرد سالمند و افسرده قبلاً مایل به گردش در خیابانها بوده یا رانندگی میکرده، اما این روزها حوصله آن را ندارد، سعی کنید او را همراهی کنید و شما به جای او این کارها را انجام دهید. به پای صحبتهای اینگونه افراد بنشینید و سعی کنید احساساتشان را پذیرفته و درک کنید. به هیچ وجه به صورت مستقیم به اینگونه افراد نگویید که شما مبتلا به افسردگی شدهاید، بلکه به صورت غیرمستقیم راهکارهایی را پیشنهاد دهید تا به بهبود روحیه آنها کمک شود.
دلایل خواب زیاد در سالمندان چیست؟ نحوه پیشگیری از بیحالی را اینجا بخوانید:
دلایل خواب زیاد در سالمندان چیست؟
نظرات مردم در مورد افسردگی در سالمندان
در این بخش به بررسی نظرات مردم در مورد افسردگی در سالمندان میپردازیم.
♦ یکی از افراد پیام داده که مادر من ۷۵ سال سن دارد و همیشه غر میزند. او از هر چیزی در زندگی ناراضی است و خانه را ترک کرده است. در واقع سعی دارد به هر بهانهای خانه را ترک کند. او مدام استرس و اضطراب دارد. به نظر شما چه کاری باید انجام دهیم؟
پاسخ این است که دوست عزیز بدون معاینه و مصاحبه روانی، نمیتوان تشخیص داد که این فرد چگونه بهبود مییابد. زیرا علت اینگونه رفتارها بسیار متفاوت است. حتماً سعی کنید از یک روانپزشک کمک بگیرید تا راهکارهایی به شما پیشنهاد دهد که این وضعیت بهبود یابد.
♦ فرد دیگری پیام داده که آیا افسردگی با زوال عقل نیز ارتباط دارد؟
پاسخ این است که معمولاً افراد سالمندی که به آلزایمر و سایر بیماریهای مرتبط با زوال عقل مبتلا هستند، احتمال افسردگی در آنها افزایش مییابد. همچنین برخی از پزشکان معتقد هستند که نشانههای افسردگی در سالمندان ممکن است یک هشدار اولیه باشد که اینگونه در آینده افراد مبتلا به زوال عقل میشوند. اگر سالمندی در اطراف شما است که مبتلا به افسردگی است، سعی کنید از او حمایت کنید. البته برخی از افراد در حالی که مبتلا به افسردگی هستند، آن اختلال را باور ندارند. بنابراین هنگامی که با آنها صحبت میکنید، ممکن است مقاومت و گارد زیادی از خودشان نشان دهند. بنابراین بهتر است با اینگونه افراد به آرامی صحبت کرده و طوری گفتگو را پیش ببرید که به دلیل افسردگی که دارند احساس گناه یا پشیمانی نکرده و از شما خجالت نکشند. در ادامه باید با آنها به خوبی و با ملایمت بگویید که حتی در سن بالا نیز افسردگی قابل درمان است.
♦ یکی دیگر از افراد پیام داده که پدرم ۸۴ سالش است و نسبت به مادرم بسیار شکاک شده، حتی انقدر مادرم را اذیت کرده که منزل را ترک کرده و به منزل خواهرم رفته است. مدتی است که پدرم میل به خودکشی دارد و مدام میگوید که منزل را آتش میزند. گاهی اوقات خودزنی میکند، مدام خودش را سرزنش میکند و به هیچ وجه نمیخواهد دیگر مادرم را ببیند. برای او وقت مشاوره گرفتم؛ اما همکاری نمیکند. واقعاً از این وضعیت خسته شدهام.
♦ فرد دیگری پیام داده که آیا تمام سالمندان دچار افسردگی میشوند، میزان شیوع آن چقدر است؟
پاسخ این است که طی تحقیقات انجام شده از هر ۱۰ نفر بالای ۶۵ سال به طور میانگین دو نفر مبتلا به افسردگی میشوند. البته نرخ خودکشی در افراد بالای ۸۰ سال دو برابر نسبت به بقیه است. همچنین به طور کلی خانمها بیشتر از آقایان به افسردگی مبتلا میشوند که معمولاً به دلیل مشکلات سلامتی، تنهایی، انزوا و احساس بیهدفی، ترسها و هرگونه سوگ ایجاد میشود.
سخن پایانی
هرچند افسردگی در سالمندان یک مشکل جدی محسوب میشود، اما خبر خوب این است که قابل درمان است. تشخیص زودهنگام و استفاده از روشهای مختلف درمانی؛ مانند رواندرمانی، دارو درمانی و هرگونه تغییر در سبک زندگی نه تنها باعث میشود کیفیت زندگی سالمندان بهبودی یابد، بلکه احساس شادی بیشتری خواهند کرد. فراموش نکنید که خانواده و جامعه نقش بسیار مهمی در پیشگیری و درمان اینگونه اختلالات دارند. شما به عنوان نزدیکان یک فرد سالمند باید به نیازهای عاطفی و روانی آنها توجه زیادی کنید. در این مطلب از مجله جوان ایرانی به بررسی بهترین روشهای درمانی برای سالمندان پرداخته شد. اگر شما عزیزان نیز هرگونه تجربهای دارید، میتوانید در انتهای مقاله بخش نظرات پیام خودتان را ثبت کنید.
منابع:
https://www.apa.org/depression-guideline/older-adults
https://psychiatryonline.org/doi/10.1176/appi.ajp.20230919
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28535241/
https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2004/0515/p2375.html
https://jamanetwork.com/journals/jama/article-abstract/2627976
