بیماری آندومتریوز چیست؟ نحوه صحیح تشخیص آن
آشنایی کامل با بیماری آندومتریوز (بهترین درمان آن)
آندومتریوز یک بیماری مزمن و شایع در میان زنان است که بافتی مشابه بافت داخلی رحم دارد و خارج از رحم رشد میکند. این بیماری بر روی رحم و اندامهای مجاور آن تأثیر میگذارد و میتواند باعث ایجاد مشکلات جدی مانند ناباروری، کاهش کیفیت زندگی و دردهای شدید شود. در این مطلب از مجله جوان ایرانی به طور کامل شرح میدهیم بیماری آندومتریوز چیست، سپس علت، علائم و راهکارهای درمانی آن را شرح میدهیم.
بیماری آندومتریوز چیست؟
در این بیماری بافتی مشابه به لایه داخلی رحم در خارج از رحم ایجاد میشود. رشد این نوع بافتها در مکانهای دیگر بدن مانند لولههای فالوپ، تخمدانها و حتی در دیوارههای لگن یا اندامهای دیگر نیز باعث ایجاد درد و عوارض مختلف میشود.
علت آندومتریوز چیست؟
هرچند دلایل دقیق آندومتریوز مشخص نشده، اما در ادامه این بخش به بررسی دلایل احتمالی آن میپردازیم.
بازگشت خون قاعدگی
گاهی اوقات ممکن است خون قاعدگی از طریق لولههای فالوپ به داخل حفره شکم برگردند، در نتیجه باعث رشد بافت آندومتر در خارج از رحم میشوند.
سلولهای بنیادی
برخی از پزشکان بر این باورند که سلولهای بنیادی ممکن است به سلولهای آندومتریال تبدیل شده و در مکانهای غیرمعمولی رشد کند.
سیستم ایمنی ضعیف
یکی دیگر از مواردی که باعث ایجاد بیماری آندومتریوز میشود، سیستم ایمنی ضعیف است. در واقع افرادی که دچار ضعف سیستم ایمنی هستند، ممکن است نتوانند بافتهای غیرمعمولی که در خارج از رحم رشد میکنند را تخریب کنند. در نتیجه ممکن است مبتلا به آندومتریوز شوند.
عوامل محیطی و سبک زندگی
همچنین قرار گرفتن در معرض سموم محیطی مانند دی اکسینها و ترکیبات شیمیایی ممکن است بر روی بافتهای آندومتر افراد تأثیر بگذارد و در نتیجه آنها را مبتلا به این بیماری کند. البته معمولاً افرادی که عدم تحرک دارند، همچنین استرس و تغذیه نامناسب باعث تشدید این بیماری در آنها میشود.
علت ناباروری در مردان و زنان چیست؟ بهترین درمان آن را در این مطلب بخوانید:
علت ناباروری در مردان و زنان چیست؟
نشانههای آندومتریوز چیست؟
در این بخش به بررسی نشانههای شایع بیماری اندومتریوز میپردازیم.
درد شدید قاعدگی
از نشانههای شایع آندومتریوز درد شدید، قبل و در حین قاعدگی است. همچنین فرد نیاز دارد که هر یک یا دو ساعت یک بار پد یا تامپون را تعویض کند، در غیر این صورت لباسهای او با خون آغشته خواهد شد.
درد لگنی یا شکمی
یکی دیگر از علائم آندومتریوز درد لگنی یا شکمی است که در سایر مراحل قاعدگی بیشتر احساس میشود. فرد ممکن است هنگام مدفوع یا ادرار کردن دچار درد شود.
درد حین یا بعد از مقاربت جنسی
افرادی که مبتلا به این بیماری هستند، معمولاً در حین رابطه یا بعد از آن دچار درد شدید میشوند.
مشکلات گوارشی
یبوست یا اسهال نیز میتواند یکی دیگر از علائم بیماری آندومتریوز باشد.
ناباروری
بسیاری از زنانی که مبتلا به آندومتریوز هستند، دچار ناباروری شده یا در بارداری آنها مشکلاتی ایجاد میشود.
خستگی مزمن و افسردگی
دردهای مداومی که در اثر بیماری آندومتریوز ایجاد میشود، همچنین عدم درمان این بیماری، ممکن است باعث ایجاد افسردگی و خستگی مزمن در افراد شود.
عوامل خطر ابتلا به آندومتریوز
طی تحقیقات انجام شده توسط مجله جوان ایرانی، مواردی که فرد را در معرض خطر بیشتر ابتلا به آندومتریوز قرار میدهد شامل:
سابقه خانوادگی
اگر مادر، مادربزرگ، خواهر یا دختر آن فرد دچار بیماری اندومتریوز باشد، در نتیجه احتمال بیماری در این فرد افزایش مییابد.
قاعدگی زودرس
معمولاً افرادی که کمتر از ۱۱ سالگی پریود میشوند، احتمال ابتلا به آندومتریوز در آنها افزایش مییابد.
دورههای قاعدگی کوتاه
اگر دوره قاعدگی افراد کمتر از ۲۷ روز باشد، احتمال ابتلا به این بیماری در آنها زیاد است.
قاعدگیهای سنگین
افرادی که مبتلا به قاعدگیهای سنگین و با خونریزی و درد زیاد هستند که بیشتر از ۷ روز طول میکشد، احتمال ابتلا به این بیماری در آنها وجود دارد.
شاخص توده بدنی پایین
یکی دیگر از مواردی که احتمال ابتلا به آندومتریوز را افزایش میدهد، شاخص توده بدنی پایین افراد است.
سن افراد
یکی دیگر از مواردی که احتمال ابتلا به آندومتریوز را افزایش میدهد، سن افراد است. این بیماری معمولاً در سنین ۳۰ تا ۴۰ سالگی ایجاد شده و تشخیص داده میشود. البته ممکن است علائم اولیه از همان اوایل بلوغ شکل گرفته باشد.
↵ به طور کلی راهکارهایی وجود دارد که خطر ابتلا به این بیماری را کاهش میدهد. به عنوان مثال بارداری و شیردهی، اولین قاعدگی پس از ۱۴ سالگی، خوردن میوهها به ویژه مرکبات باعث کاهش خطر ابتلا به این بیماری میشود.
ارتباط آندومتریوز و ناباروری
هر چند آندومتریوز یکی از شایعترین بیماریهای مرتبط با ناباروری زنان است، اما پزشکان دقیقاً نمیدانند که این بیماری چگونه بر باروری تأثیر میگذارد. البته بسیاری از زنان مبتلا به آندومتریوز با ناباروریهای مرتبط با آن، همچنان میتوانند در آینده باردار شوند. در واقع روشهای درمانی مانند IVF به شما کمک میکند بارداری موفقی داشته باشید. احتمال دارد بافت اسکار ناشی از آندومتریوز باعث آزاد شدن تخمکها شده یا اینکه مسیر تخمکها را از طریق لوله فالوپ به طور کامل مسدود میکند. بنابراین این نوع تخمکها نمیتوانند به رحم برسند. همچنین ممکن است این بیماری به اسپرم یا تخمکهای بارور شده قبل از لانه گزینی در رحم آسیب زیادی برساند.
نحوه پیشگیری از ابتلا به آندومتریوز
از آنجایی که هیچ دلیل شناخته شده و ثابتی برای ابتلا به این بیماری وجود ندارد، در نتیجه هیچ راه مطمئنی برای پیشگیری از آن نیز وجود ندارد. اما تشخیص زود هنگام این بیماری باعث میشود که پیشرفت طبیعی آن کند یا متوقف شود. اگر هرگونه علائم مرتبط با این بیماری را احساس کردید حتماً به پزشک مراجعه کنید.
نحوه تشخیص بیماری آندومتریوز
پزشک معمولاً علائم شما را سؤال میکند و یک معاینه فیزیکی در مرحله اول انجام میدهد. سپس سونوگرافی یا ام آر آی برای شناسایی کیستها و بافتهای غیرطبیعی تجویز میکند. همچنین در برخی از موارد پزشک لاپاراسکوپی تشخیصی تجویز میکند تا بتواند بافتهای آندومتریوز را در صورت وجود، به خوبی تشخیص دهد.
همچنین پزشکان ممکن است از طریق بیوپسی، از یک دستگاه کوچک برای خراش دادن چند سلول و فرستادن آنها به آزمایشگاه استفاده کند. در واقع آنها هنگامی از این روش استفاده میکنند که بافت مشکوکی پیدا کنند. در آزمایشگاه آن بافتها را زیر میکروسکوپ قرار داده و آن را بررسی میکنند.
بیماریهای مرتبط با آندومتریوز
طی تحقیقات انجام شده برخی از بیماریها با آندومتریوز مرتبط هستند، بیماریهایی مانند آلرژی، آسم، حساسیت به بعضی از مواد شیمیایی، بیماریهای خودایمنی مانند مولتیپل اسکلروزیس، کم کاری تیروئید، لوپوس، سندروم خستگی مزمن، برخی از سرطانها مانند سرطان سینه و تخمدان با این بیماری مرتبط هستند.
تأثیر بیماری آندومتریوز بر زندگی افراد
این بیماری از طرق مختلفی بر زندگی افراد تأثیر میگذارد که در ادامه این مطلب به آن میپردازیم.
- درد مزمن
- مشکلات در روابط جنسی
- ناتوانی در باردار شدن
- خستگی و کمبود انرژی
- افسردگی و انزوا
- مشکلاتی در انجام تعهدات کاری و اجتماعی
البته دقت کنید که آندومتریوز عفونت نیست، همچنین شما دچار سرطان نشدهاید و مسری هم نیست. شما میتوانید با درمان مناسب این بیماری بسیاری از علائم آن را رفع یا کنترل کنید.
زمان مراجعه به پزشک
احتمالا این سوال برای شما ایجاد شده که چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم. به طور کلی اگر شما دچار علائم آندومتریوز مانند درد لگن یا قاعدگیهای سنگین و طولانی هستید، حتماً به پزشک مراجعه کنید. متخصص ابتدا شمار را معاینه کرده و سپس آزمایشهایی تجویز میکند تا علت این نوع علائم شما مشخص شود.
سؤالاتی که ممکن است از پزشک بپرسید را در ادامه مورد بررسی قرار میدهیم:
- چه درمانی را برای من توصیه میکنید؟
- آیا آندومتریوز پس از درمان مجدد عود خواهد کرد؟
- آیا این بیماری بر قدرت باروری من تأثیر میگذارد؟
- آیا آندومتریوز باعث ایجاد سایر بیماریها میشود؟
- چه آزمایشهایی برای من توصیه میکنید؟
- راهکار شما برای کاهش عوارض این بیماری چیست؟
نشانه های کیست تخمدان چیست؟ چگونگی تشخیص و درمان آن را شرح دهید:
روشهای درمانی آندومتریوز
هیچ روش ثابت شدهای برای درمان آندومتریوز وجود ندارد، اما پزشکان با توجه به سن و علائم شما روشهای درمانی را پیشنهاد میدهند که بتواند در مدیریت علایمتان کمک زیادی کند. همچنین پزشک از شما در مورد اینکه در آینده قصد بارداری دارید یا خیر سؤالاتی میپرسد. در این بخش به بررسی روشهای درمانی آندومتریوز میپردازیم.
داروهای ضددرد و مسکنها
برای کنترل درد این بیماری میتوانید از مسکنهایی مانند ناپروکسن و ایبوپروفن استفاده کنید.
هورمون درمانی
همچنین داروهای هورمونی مانند قرصهای ضدبارداری ترکیبی یا داروهای استروژن به کاهش درد این بیماری و همچنین تنظیم هورمونها کمک زیادی میکند. هورمون درمانی به کنترل رشد بافتهای آندومتریوز کمک خواهد کرد.
داروهای کاهنده استروژن
یکی دیگر از روشهای درمان بیماری آندومتریوز، تجویز داروهای خاصی مانند آگورنیستهای GnRH است که باعث کاهش سطح استروژن و در نتیجه کاهش رشد بافتهای اندومتریوتیک میشود.
جراحی لاپاراسکوپی
در این روش جراح از طریق جراحی لاپاراسکوپی بافتهای آندومتریوتیک را برداشته و باعث بهبودی حال بیمار میشود. البته این روش برای زنانی که دردهای شدید دارند و همچنین با مشکلات بارداری مواجه هستند توصیه میشود. در طی این روش جراح چند برش کوچک در شکم شما ایجاد میکند. از طریق یکی از برشها لوله نازک همراه با نور و دوربین وارد میکند و در برشهای دیگر ابزارهای کوچکی را وارد میکند تا بافت آندومتر را حذف کند یا اینکه از گرمای شدید برای تخریب بافتهای این بیماری استفاده میکند. همچنین جراح میتواند هرگونه بافت اسکاری که در این ناحیه ایجاد شده را از بین ببرد. به طور کلی جراحیهای لاپاراسکوپی نسبت به جراحیهای باز یا لاپاراتومی اسکارهای کوچکی ایجاد کرده و در نتیجه زمان بهبودی کوتاهتر خواهد شد.
جراحی لاپاراتومی
گاهی اوقات برای درمان بیماری آندومتریوز پزشک به جای لاپاراسکوپی، لاپاراتومی یا جراحی سنتی را پیشنهاد میدهد. در این صورت پزشک یک برش بزرگتر بر روی شکم شما ایجاد کرده تا بتواند بافت آندومتر را خارج کند. برداشتن اینگونه بافتهای آندومتر با لاپاروسکوپی یا لاپاراتومی باعث کاهش درد بیمار میشود. دقت کنید که آید بیماری بعد از جراحی ممکن است در آینده مجدد عود کند. برای بررسی علائم رشد یا هرگونه عود مجدد این بیماری حتماً معاینات منظم را با پزشک خودتان برنامهریزی کنید.
هیسترکتومی یا برداشتن رحم
در مواردی که روشهای دیگر پاسخگو نیستند، پزشک به عنوان گزینه آخر هیسترکتومی یا برداشتن رحم را در نظر میگیرد. این روش هرچند که باعث توقف ترشح هورمونها شده و به طور قطعی بیماری آندومتریوز درمان میشود، اما شما باید بدانید که وارد چرخه یائسگی خواهید شد. هرچند برداشتن تخمدانها و رحم به میزان قابل توجهی سطح استروژن را کاهش داده و در نتیجه رشد بافت آندومتر متوقف یا کند میشود، اما عوارض یائسگی گریبانگیر شما خواهد شد. این نوع عوارض شامل گرگرفتگی، بیماری قلبی، تحلیل استخوان، مشکلات حافظه و افسردگی یا اضطراب و کاهش میل جنسی است. در واقع شما پس از انجام روش هیسترکتومی دیگر رحمی نخواهید داشت و نمیتوانید باردار شوید. بنابراین اگر علاقه به داشتن فرزند دارید، حتماً با پزشک خودتان این موضوع را در میان بگذارید. برخی از زنانی که تخمدانهای خودشان را برمیدارند، ممکن است از طریق آی وی اف همچنان باردار شوند.
درمان خانگی برای بهبود علائم ناشی از آندومتریوز
هرچند این بیماری نیاز به درمان حرفهای توسط متخصص دارد، اما در این بخش درمانهای خانگی آندومتریوز را برای شما بیان میکنیم تا به کنترل علائم و کاهش ناراحتی شما کمک شود.
کمپرس گرم روی ناحیه پایین شکم
سعی کنید در روی شکم و ناحیه پایین آن کمپرس گرم قرار دهید تا به کاهش درد شما کمک زیادی شود.
استراحت کافی و کاهش فعالیتهای سنگین
حتی اگر شاغل هستید، سعی کنید از فعالیت سنگین پرهیز کنید. در طی روز زمانی را اختصاص به استراحت دهید تا از استرس روزمره شما کاهش یابد.
مصرف دمنوشهای گیاهی
برخی از دمنوشها مانند دمنوش زنجبیل، رازیانه و نعنا باعث کاهش هرگونه درد و ناراحتی شما در اثر این بیماری میشود.
خواب کافی و باکیفیت بالا
برای اینکه علائم ناشی از بیماری آندومتریوز کاهش یابد، خواب کافی در طی شب را دست کم نگیرید. سبک زندگی خودتان را طوری تغییر دهید که به مدت ۸ الی ۹ ساعت استراحت کافی و عمیق داشته باشید.
ورزش منظم
انجام ورزشهای منظم به بهبود وضعیت عمومی بدن شما کمک زیادی میکند. البته شما باید بدانید که شرایط بدنی افراد با همدیگر فرق دارد و ممکن است هر ورزشی برای شما سازگار نباشد، اما به طور کلی ورزشهایی مانند دوچرخه سواری، پیادهروی، شنا و تمرینات استقامتی، باعث کاهش التهاب در ناحیه شکم شده و در نتیجه جریان خون در بدن شما بهبود مییابد.
تغییرات در رژیم غذایی
یکی دیگر از روشهای درمانی بیماری آندومتریوز و کاهش عوارض آن، رژیم غذایی با فیبر بالا و کاهش مصرف کربوهیدراتهای تصفیه شده است. در این صورت به مرور زمان التهاب ناشی از این بیماری در بدن شما کاهش مییابد.
یوگا و مدیتیشن
یوگا و هرگونه تمرینات آهسته و ملایم باعث کاهش درد و بهبود وضعیت جسمانی شما میشود.
درمانهای جایگزین
در برخی از موارد طب سوزنی و ماساژ درمانی نیز برای برخی از زنان که مبتلا به آندومتریوز هستند، میتواند مفید واقع شود.
روان درمانی
همچنین بهتر است که به روانشناس مراجعه کنید تا به افزایش کیفیت زندگی شما و مدیریت استرس شما کمک زیادی کند.
نظرات مردم در مورد بیماری آندومتریوز
در این بخش از مجله جوان ایرانی به بررسی برخی از نظرات مردم در مورد بیماری آندومتریوز میپردازیم.
♦ یکی از افراد پیام داده که من چندین ماه هست قبل از پریود دچار درد فراوان میشوم، همچنین زیر گوشهایم ورم میکند و پاشنههای پایم به شدت درد میگیرد. همچنین از سینههایم ترشح قهوهای رنگ دارم به نظر شما علت آن چیست؟
پاسخ این است که دوست عزیز بهتر است شما از نظر فقر آهن و کم خونی آزمایش شوید. همچنین از نظر داشتن بیماریهایی مانند فیبروم و آندومتریوز سونوگرافی بدهید. آن را پشت گوش نیندازید و به متخصص اعصاب مراجعه کنید.
♦ فرد دیگری پیام داده که من دچار آندومتریوز هستم و در سینه و تخمدانم کیست وجود دارد. یکی از کیستها به ۷ سانتیمتر رسیده و دچار درد شدیدی هستم. پزشک به من داروی خاصی نمیدهد به نظر شما چه کاری باید انجام دهم؟
پاسخ این است حتماً به پزشک باتجربه مراجعه کنید. شما قطعاً نیاز به درمان دارید. احتمالاً پزشک داروهای هورمونی را برای شما تجویز خواهد کرد.
♦ فرد دیگری پیام داده من یکبار آندومتریوز را عمل کردم. اما به دلیل اینکه اشتباه عمل شدم جواب نداد و نظر پزشک این است که مجدد باید عمل شوم. من ۴ بار سزارین شدم. یک بار هم عمل کیسه صفرا انجام دادهام. الان هم باید رحم خودم را در بیاورم و عمل کنم. آیا به نظر شما زنده بیرون میآیم؟
پاسخ این است که جراحی آندومتریوز عمل پیچیدهای نیست. در صورت توصیه پزشک حتماً طبق آن را عمل کنید.
فیبروم ساب سروزال چیست؟ بهترین درمان این نوع میوم را در این مطلب بخوانید:
سؤالات متداول در مورد بیماری آندومتریوز
در این بخش به بررسی برخی از سؤالات متداول در مورد بیماری آندومتریوز پرداخته و پاسخ آن را خواهیم داد.
آیا در صورت ابتلا به آندومتریوز میتوان باردار شد؟
بله شما همچنان میتوانید در عین حال که مبتلا به این بیماری هستید باردار شوید. اما باید بدانید که نسبت به افرادی که آندومتریوز ندارند، درگیری و چالش شما بیشتر است. اگر مبتلا به این بیماری هستید و در عین حال قصد بارداری دارید، حتماً با پزشک خود در مورد بهترین گزینه درمانی صحبت کنید. حتی ممکن است برای درمان آندومتریوز نیاز به جراحی باشد. پس از مشورت با پزشک بهترین طرح درمانی برای کمک به بارداری شما اتخاذ خواهد شد.
آیا احتمال ابتلا به آندومتریوز پس از یائسگی وجود دارد؟
احتمال ابتلا به آندومتریوز پس از یائسگی غیرطبیعی است و معمولاً افراد در آن دوران مبتلا به این بیماری نمیشوند. اگر فردی پس از یائسگی مبتلا به آندومتریوز شود، ممکن است قبل از یائسگی این بیماری را داشته باشد، اما به دلیل مصرف هورمون درمانی پس از یائسگی فعال شده باشد.
آیا آندومتریوز یک بیماری مزمن محسوب میشود؟
بله آندومتریوز یک بیماری مزمن است. حتی اگر پس از جراحی علائم شما تسکین یابد، ممکن است در عرض چند سال مجدد عود کند. شدت این بیماری، در بازگشت سریع آن پس از جراحی نقش زیادی دارد. بنابراین پزشک ممکن است ترکیب یک روش جراحی با انواع داروها را برای نتیجه بهتر به شما پیشنهاد کند.
آیا آندومتریوز خود به خود درمان میشود؟
در برخی از موارد ممکن است این بیماری خود به خود از بین برود، اما این اتفاق معمولاً پس از یائسگی رخ میدهد. قبل از آن ممکن است افراد برای مدیریت علائم مانند درد، نیاز به درمان مداوم این بیماری داشته باشند.
آیا آندومتریوز باعث ناباروری میشود؟
بله درست حدس زدید این بیماری باعث ناباروری میشود، زیرا باعث رشد بافتهای غیر طبیعی در نقاطی از بدن شما شده که نباید در آنجا این نوع بافت ایجاد شود.
همچنین در نحوه حرکت اسپرم و تخمک برای لقاح اختلال ایجاد میکنند.
آیا بیماری آندومتریوز ژنتیکی است؟
هرچند متخصصان علت دقیق این بیماری را نمیدانند، اما بین سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری و افزایش خطر آن در برخی از مواقع ارتباطهایی کشف کردند. بنابراین اگر یکی از افراد خانواده شما دچار این بیماری است، حتماً در مورد آن با پزشک مشورت کنید.
آیا آندومتریوز باعث افزایش وزن میشود؟
به طور کلی این بیماری باعث افزایش وزن نمیشود، اما نفخ و احتباس مایعات ممکن است باعث شود شما احساس کنید در حال افزایش وزن هستید.
آیا بیماری آندومتریوز خطرناک است؟
این بیماری خطرناک نیست، اما در صورت درمان نشدن ممکن است منجر به ناباروری شود. در نتیجه چکاب به موقع و مراجعه زود هنگام پزشک میتواند عوارض ایجاد این بیماری را کاهش دهد.
علت درد و خونریزی ناشی از آندومتریوز چیست؟
هرچند رشد آندومتریوز خوشخیم است، اما مشکلات متعددی مانند درد و خونریزی را به همراه دارد. در واقع بافت آندومتر که در جای نادرستی رشد میکند، باعث تغییرات هورمونی در طی سیکل قاعدگی میشود و فرد ممکن است دچار التهاب و تورم مشکلات روده و مثانه، خونریزی و درد در هنگام قاعدگی و سایر علائم شود.
آیا آندومتریوز سرطان است؟
بیماری آندومتریوز سرطان نیست، اما یک بیماری مزمن محسوب میشود که زنان را دچار علائم شدید مانند درد و خونریزی میکند. البته برخی از تحقیقات نشان داده که آندومتریوز ممکن است باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان تخمدان شود، اما خودش یک سرطان نیست و یک بیماری کشنده محسوب نمیشود. هرچند بیمار ممکن است عمر طبیعی داشته باشد، اما میتواند تأثیر منفی بر روی کیفیت زندگی چنین فردی بگذارد. بنابراین حتماً در صورت علائم شدید به پزشک مراجعه کنید تا از پیشرفت این بیماری به خوبی جلوگیری شود.
سخن پایانی
در این مطلب به طور کامل هر آنچه که باید در مورد بیماری آندومتریوز بدانید را شرح دادیم. اما شما باید بدانید که این بیماری از آن دسته بیماریهایی نیست که صرفاً توسط جراحی درمان شود، بلکه شما باید پس از جراحی نیز داروهایی را مصرف کنید تا احتمال عود مجدد آن کاهش یابد. همچنین اگر فرد قصد بارداری دارد، باید پس از جراحی باردار شود. حتی گاهی اوقات ممکن است در سنین بالاتر برای کاهش احتمال عود مجدد و ابتلا به سرطانهای احتمالی، رحم و تخمدانها به طور کامل برداشته شود. اگر شما عزیزان نیز تجربهای در این مورد دارید میتوانید در انتهای مقاله بخش نظرات پیام خودتان را ثبت کنید.
منابع:
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/endometriosis/symptoms-causes/syc-20354656
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/10857-endometriosis
https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/endometriosis
https://www.nhs.uk/conditions/endometriosis/