علائم ویروس HIV چیست؟ آیا ایدز درمان دارد؟

ایدز یا سندرم نقص ایمنی اکتسابی نوع بیماری مقاربتی است که توسط ویروس اچ آی وی ایجاد می‌شود. معمولاً افراد ۲ تا ۴ هفته پس از مبتلا شدن به این ویروسT دچار علائمی شبیه سرماخوردگی و آنفولانزا می‌شوند. در ضمن علائم از خفیف تا شدید متغیر است، حتی گاهی از اوقات ممکن است نشانه‌های آن انقدر خفیف باشد که متوجه آن نشوید. در این مقاله از جوان ایرانی به بررسی علائم، نحوه تشخیص و درمان ویروس HIV می‌پردازیم تا اطلاعات شما در مورد آن بالا رفته و اگر زمانی مبتلا به این بیماری شوید، بتوانید عملکرد مناسب را انجام دهید.

علائم ویروس HIV

ازآنجایی‌که سیستم ایمنی فرد مبتلا به ویروس اچ آی وی به‌شدت ضعیف است، حتی ممکن است بیماری‌هایی که در افراد با سیستم ایمنی بالا ایجاد نمی‌شود در این‌گونه افراد رخ دهد.

توجه کنید علائم ویروس اچ آی وی در تمامی افراد یکسان نیست و بستگی دارد شما در چه مرحله‌ای از بیماری باشید. سه مرحله برای آن در نظر گرفته‌شده که در ادامه باهم‌ بررسی خواهیم کرد:

مرحله اول: علائم عفونت حاد ویروس HIV

این نکته بسیار مهم است که بدانید در مراحل اولیه بیماری، خطر انتقال اچ آی وی به دیگران بسیار بالاست. اکثر افراد در فاصله بین ۲ تا ۶ هفته پس از ابتلا به ویروس اچ آی وی، علائمی شبیه سایر بیماری‌های ویروسی دارند. طی تحقیقاتی که انجام‌شده در طی این دوران نشانه‌های این‌گونه افراد شبیه بیماری آنفولانزا است.

پس علائم اولیه HIV عبارت است از:

• تورم غدد لنفاوی
• سردرد و گلودرد
• درد مفاصل و درد عضلانی
• ایجاد زخم در دهان، مری، مقعد یا سایر اندام تناسلی
• بثورات قرمز روی پوست بدون خارش
• ایجاد تب و حرارت بالای بدن

دقت کنید این علائم به این معنا نیست که شما مبتلا به این ویروس شده‌اید. بلکه برای اطمینان اگر ۲ تا ۶ هفته‌ی گذشته، با فردی رابطه داشته‌اید که او ویروس اچ آی وی داشته و شما دارای این علائم هستید حتماً به پزشک مراجعه کنید و آزمایش بدهید، حتی اگر شما هیچ علائمی ندارید اما حس می‌کنید با فرد آلوده تماس داشتید باز هم آزمایش‌های لازم را انجام بدهید.

این علائم عموماً ۱ تا ۲ روز و گاهی بیشتر طول کشیده و به‌مرور از بین می‌رود. دقت کنید بعدازاینکه علائم اولیه بهبود پیدا کرد این ویروس همچنان در بدن شما وجود دارد و به‌صورت تدریجی باعث آسیب به سیستم ایمنی فرد می‌شود. این تخریب در افراد مختلف تفاوت دارد و حتی ممکن است سالیان زیادی فرد با ظاهر مناسب احساس خوبی داشته باشد‌. ولی اگر سریع درمان را شروع کنید درواقع از بسیاری مشکلات پیشگیری کرده‌اید.

علائم تخریب شدید سیستم ایمنی:

• کاهش وزن
• تعریق شبانه
• عفونت‌های مکرر
• مشکلات پوستی
• اسهال مزمن
• بیماری‌های جدی تهدیدکننده زندگی

مرحله دوم: علائم تأخیر بالینی

در این مرحله، علائم آنفولانزا در شما از بین رفته و هیچ علامتی ندارید. پزشکان این مرحله را بدون علامت یا عفونت مزمن HIV در نظر می‌گیرند. اگر می‌خواهید انتقال ویروس به شریک جنسی خود پایین باشد باید داروهای آن را هرروز طبق نظر پزشک مصرف کنید. اگر بار ویروسی در خون شما شما غیرقابل تشخیص شد در این صورت هیچ خطری برای انتقال وجود ندارد ولی اگر بار ویروسی شما قابل‌تشخیص باشد حتی اگر هیچ علائمی نداشته باشید، می‌توانید این ویروس را منتقل کنید. پس شما اگر مبتلا به این ویروس هستید باید مدام به پزشک مراجعه کرده و بار ویروسی را موردبررسی قرار گیرد.

مرحله سوم: ایدز

مرحله آخر و پیشرفته ویروس اچ آی وی، ایدز نام دارد. درواقع اگر شما تحت درمان قرار نگیرید این ویروس سیستم ایمنی بدن شما را تضعیف کرده و رفته‌رفته شما مبتلا به ایدز خواهید شد.

شایع‌ترین علائم ایدز شامل موارد زیر است:

• خستگی شدید و مداوم
• تب مداوم و تعریق شبانه بسیار زیاد
• کاهش وزن سریع
• زخم مقعد یا اندام تناسلی
• افسردگی و سایر اختلالات عصبی
• لکه‌های قهوه‌ای، قرمز یا ارغوانی زیرپوست یا داخل دهان، بینی و پلک‌ها
• تورم غدد لنفاوی در کشاله ران، گردن یا زیر بغل
• اسهال بیش از یک هفته یا ۱۰ روز
• کبودی یا خونریزی بدون دلیل
•  از دست دادن حافظه و گیجی
• مشکلات تعادل، تشنج و تغییرات بینایی

بنابراین هر چه سریع‌تر اگر مبتلا به ویروس اچ آی وی هستید درمان را شروع کنید. توصیه‌های پزشک را جدی بگیرید، رژیم غذایی سالم داشته باشید تا مبتلا به ایدز نشوید و بتوانید مدت طولانی‌تری زندگی خوب و سرشار از شادی داشته باشید.

عوامل خطر ویروس اچ آی وی

♦ از آنجایی‌که زخم‌های ناحیه تناسلی ناشی از بیماری‌های مقاربتی، دریچه‌ای برای ورود ویروس اچ آی وی به بدن است، بنابراین اگر فرد دچار این زخم‌ها و بیماری‌های مقاربتی باشد، ممکن است احتمال ابتلای او به این نوع ویروس نیز بیشتر شود.

♦ اگر رابطه جنسی محافظت نشده دارید، احتمال ابتلای شما به HIV بسیار بالاست. بنابراین توصیه تیم پزشکی جوان ایرانی این است که حتماً از کاندوم لاتکس و یا پلی اورتان استفاده کنید.

♦ اگر چندین شریک جنسی دارید، باید بدانید که احتمال ابتلای شما به این ویروس و یا هر بیماری مقاربتی زیاد است. بنابراین حتماً ۱ شریک جنسی داشته باشید و اطمینان حاصل کنید که فرد مقابل نیز با کسی دیگر در ارتباط نیست.

نکته مهم: به‌محض اینکه شک کردید آیا مبتلا به ویروس اچ آی وی هستید یا خیر و همچنین حتی اگر در خطر ابتلا به ویروس هستید، حتماً به پزشک مراجعه کنید تا با آزمایش‌های مختلف تشخیص داده شود که آیا واقعا مبتلا به این ویروس هستید یا خیر. اگر مبتلا هستید درمان را به سرعت شروع کنید، زیرا اگر ویروس مدت زیادی در بدن شما باقی بماند سیستم ایمنی را ضعیف کرده و مبتلا به ایدز خواهید شد.

نحوه تشخیص ویروس اچ آی وی

√ روش رایج برای تشخیص ویروس نقص ایمنی انسانی یا اچ آی وی، آزمایش خون است. شما نمی‌توانید تنها بر اساس علائم خود اطمینان حاصل کنید که مبتلا به این ویروس شده‌اید یا خیر. دقت کنید تشخیص زودهنگام بسیار مهم است، به‌محض اینکه آزمایش شما مثبت شد پزشک درمان را برای پیشگیری از عوارض آن شروع می‌کند.

√ البته شما عزیزان باید در نظر داشته باشید ممکن است حتی بااینکه مبتلا به این ویروس باشید ولی شما نه علائم ظاهری داشته نه حتی در آزمایش خون مشخص شود. زیرا احتمال دارد شما در دوران پنجره‌ای یا دوران نهفته این بیماری قرار داشته باشید.

√ اگر ویروس وارد بدن شده باشد، بدن علیه ویروس آنتی‌بادی تولید می‌کند. شما باید تست الایزا و وسترن بلات نیز بدهید. اگر تست الایزا مثبت باشد تست وسترن بلات نیز برای تأیید آن انجام می‌شود، ولی اگر منفی باشد و شما شک دارید که HIV دارید یا خیر، ۱ تا ۳ ماه دیگر نیز باید مجدد تست را تکرار کنید.

√ حتی آنتی‌بادی نیز فوراً پس از ایجاد ویروس در بدن ایجاد نمی‌شود و این احتمال وجود دارد که حتی طی چند هفته تا چند ماه نتیجه آزمایش منفی باشد‌‌. پس تست اولیه منفی نباید این اطمینان را به شما بدهد که شما اچ آی وی ندارد و باید مجدد تکرار کنید.

√ اگر نگران این هستید که مبتلا به ویروس اچ آی وی شده‌اید یا خیر باید علاوه بر آزمایش HIV برای سایر بیماری‌های مقاربتی نیز آزمایش بدهید، زیرا ابتلا به انواع بیماری‌های مقاربتی احتمال آلودگی به ویروس اچ آی وی را نیز افزایش می‌دهد.

√ همچنین به‌محض اینکه آزمایش شما مثبت شد و متوجه شدید که مبتلا به ویروس HIV هستید حتماً به شریک جنسی فعلی و یا به هرکسی که در گذشته با او در ارتباط بوده‌اید اطلاع دهید تا آن‌ها نیز آزمایش بدهند و به محض درگیری درمان را شروع کنند.

مراجعه به پزشک در HIV

قبل از اینکه به پزشک مراجعه کنید، در یک دفترچه پاسخ سؤالات زیر را بنویسید تا بتوانید به‌راحتی به سؤالات پزشک پاسخ دهید:

• شما چه علائمی دارید؟
• چگونه در معرض ویروس اچ آی وی قرار گرفتید؟
• آیا یک رابطه محافظت نشده داشته‌اید؟
• آیا مکمل و یا داروی خاصی مصرف می‌کنید؟
• از پزشک خود چه انتظاراتی دارید؟

پزشک شما را به‌صورت فیزیکی معاینه کرده همچنین موارد زیر را بررسی می‌کند:

• آیا غدد لنفاوی شما متورم شده است یا خیر
• آیا روی پوست و دهان شما ضایعات و زخم وجود دارد
• ازلحاظ سیستم عصبی شما را بررسی می‌کند
• ریه شما را تحت نظر قرار می‌دهد تا بررسی کند صدای غیرطبیعی در ریه وجود دارد یا خیر
• شکم شما را بررسی می‌کند که آیا متورم شده یا خیر

نحوه گسترش HIV

♦ اگر خون‌آلوده، مایع منی یا ترشحات واژن، وارد بدن شما شود ممکن است آلوده به ویروس اچ آی وی شوید که این انتقال از چند طریق می‌تواند صورت گیرد:

♦ اگر با فردی که آلوده است رابطه جنسی واژینال، مقعدی و یا دهانی داشته باشید، ممکن است شما نیز از طریق زخم‌های دهان و یا پارگی‌های کوچک در رکتوم و واژن نیز مبتلا به این ویروس شوید.

♦ دقت کنید رابطه جنسی مقعدی خطرناک‌تر از واژینال بوده و اگر محافظت لازم را فراهم نکنید، همچنین از کاندوم و داروهای پیشگیری از HIV استفاده نکنید، احتمال ابتلای شما به این نوع ویروس بیشتر است.

♦ اگر در هنگام انتقال خون از سوزن یا سرنگ مشترک استفاده کنید ممکن است مبتلا به بیماری اچ آی وی شوید.

♦ مادران بارداری که HIV آن‌ها مثبت بوده ممکن است در دوران بارداری، زایمان و شیردهی این ویروس را به فرزند خود نیز منتقل کنند. بنابراین بسیار ضروری است که این نوع افراد در دوران بارداری تخت درمان قرار بگیرند.

♦ طبق تحقیقات مجله جوان ایرانی ویروس اچ آی وی از طریق تماس معمولی مانند دست دادن، بوسیدن، رقصیدن و کارهای روزانه شبیه این موارد منتقل نمی‌شود. البته هرچند این اتفاق بسیار نادر است ولی اگر دهان فرد مبتلا به اچ آی وی، زخم بوده و یا خونریزی لثه داشته باشد ممکن است از طریق بوسیدن نیز این نوع ویروس به فرد سالم منتقل شود البته اگر خون فرد مبتلا به ویروس به فرد سالم انتقال داده شود.

♦ دقت کنید از طریق هوا و یا نیش حشرات ویروس HIV منتقل نمی‌شود و نگرانی یا وسواس در این مورد نداشته باشید.

♦ فردی که خالکوبی، پرسینگ و یا هر نوع سوراخ کردن بدن را انجام می‌دهد، باید مجوزهای لازم را دارا باشد، همچنین از وسایل جدید، تمیز بهداشتی و استریل شده استفاده کند.

در حال حاضر هیچ واکسنی برای پیشگیری و یا درمان ویروس اچ آی وی وجود ندارد تحقیقات در حال انجام است اما هنوز به تأیید نرسیده که برای عموم استفاده شود. ولی راهکارهایی برای کنترل آن و عدم تبدیل به ایدز وجود دارد که در ادامه بررسی خواهیم کرد.

درمان ویروس اچ آی وی

⇐ هیچ روش شناخته‌شده‌ای برای درمان ویروس اچ آی وی وجود ندارد، اما می‌توان آن را کنترل کرد. معمولاً افراد در طی ۶ ماه این ویروس را تحت کنترل خود قرار می‌دهند. هنگامی‌که به پزشک مراجعه می‌کنید اگر بیماری خاصی دارید و یا دارویی مصرف می‌کنید، باید به پزشک اطلاع دهید همچنین اگر قصد بارداری دارید نیز بیان کنید تا داروی خاص برای شما تجویز شود که از انتقال ویروس اچ آی وی به کودک شما پیشگیری شود.

⇐ همان‌طور که ذکر شد اگر درمان ویروس HIV را به تأخیر بیندازید، این ویروس تبدیل به ایدز خواهد شد، زیرا مدام سیستم ایمنی بدن شما را تضعیف می‌کند. درواقع اگر ویروس اچ‌آی‌وی درمان نشود طی ۸ تا ۱۰ سال، مبتلا به ایدز خواهید شد‌‌. بنابراین در اسرع وقت برای درمان و کنترل این ویروس اقدام کنید.

⇐ حتی ممکن است سال‌های زیادی مبتلا به HIV باشید، ولی چون این ویروس اغلب بدون علائم یا با علائم خفیف است متوجه وجود آن نشوید و بعد از چندین سال مبتلا به ایدز شوید. تنها راهکار برای اینکه متوجه بیماری خود شوید این است که اگر ازنظر جنسی فعال هستید حتماً آزمایش‌های دوره‌ای را انجام داده و از انجام رابطه جنسی پرخطر پرهیز کنید.

⇐ داروهای اچ آی وی، میزان این نوع ویروس را در خون کم می‌کند. دقت داشته باشید به‌هیچ‌وجه درمان را قطع نکنید زیرا به تکثیر ویروس کمک زیادی کرده‌اید. درنتیجه سیستم ایمنی شما تضعیف می‌شود.

↵ اگر با مصرف داروها بار ویروسی شما کاهش یابد به این معناست که درمان مؤثر بوده و باید طبق دستور پزشک ادامه دهید. حتی ممکن است داروها بار ویروسی را انقدر کم کند که دیگر در آزمایش خون تشخیص داده نشود. ولی دقت کنید حتی اگر اچ آی وی در خون قابل‌تشخیص نباشد این ویروس در سایر اندام‌های داخلی ازجمله غدد لنفاوی همچنان وجود دارد.

۶ راهکار برای زندگی سالم در مقابله با HIV

بسیار مهم است که در کنار توصیه‌های پزشکی، سبک زندگی سالم داشته باشید که بتوانید از خود در مواجهه با بیماری مراقبت کنید.

۱. رژیم غذایی سالم داشته باشید. درواقع سعی کنید میوه‌ها و سبزی‌های تازه و غذاهای بدون چربی مصرف کنید تا سیستم ایمنی بدن شما قوی شود.

۲. خام‌خواری نکنید گوشت خامُ تخم‌مرغ خام و یا هر نوع غذای دریایی خام مانند صدف سوشی و غذاهایی از این قبیل پرهیز کنید. حتماً سعی کنید گوشت را بپزید تا خوب پخته شود. از محصولات لبنی غیرپاستوریزه خودداری کنید.

۳. تحقیق کنید اگر واکسن برای پیشگیری از ایدز و HIV وجود دارد حتما بزنید. البته پزشک ممکن است غیر از واکسن برای این ویروس همچنین برای HPV، هپاتیت C و هپاتیت B نیز واکسن تجویز کند. اگر طبق تجویز پزشک پیش بروید برای شما بسیار بی‌خطر است.

۴. از حیوانات خانگی فاصله بگیرید. برخی از حیوانات ممکن است باعث ایجاد عفونت HIV در بدن افراد شوند. بنابراین پس از دست زدن به آن‌ها یا تمیز کردن مکان زیست حیواناتُ دست‌های خود را خوب بشویید.

۵. برخی از افراد، مکمل‌های غذایی مصرف می‌کنند، زیرا برخی از مکمل‌ها باعث تقویت سیستم ایمنی یا کاهش عوارض جانبی داروهای ضد اچ آی وی می‌شود. ولی دقت داشته باشید که قبل از مصرف هرگونه مکمل با پزشک مشورت کنید زیرا برخی از مکمل‌ها ممکن است با داروهای مصرفی شما تداخل داشته باشد.

6. برای بهبود کیفیت زندگی سعی کنید به‌صورت منظم ورزش کنید، همچنین یوگا و مدیتیشن را برای کاهش استرس فراموش نکنید.

آیا می‌دانید بیماری HPV چیست؟ در این مقاله بخوانید:

بیماری اچ پی وی چیست؟

احتمال انتقال بعد از شروع درمان HIV

اگر بعد از شروع درمان، بار ویروسی غیرقابل تشخیص در خون دارید، در هنگام رابطه جنسی خطر اینکه این ویروس به شریک جنسی شما انتقال داده شود بسیار پایین است. همچنین اگر بار ویروسی در مادران باردار غیرقابل تشخیص باشد نیز احتمال اینکه به فرزند خود این ویروس را انتقال دهند بسیار کم است، اما دقت داشته باشید که باز هم احتمال انتقال وجود دارد و باید تحت نظر پزشک قرار بگیرید و همچنین فرزند شما بعد از تولد نیز باید تحت نظر قرار بگیرد. برخی از تحقیقات نشان داده که مادرانی که مبتلا به HIV هستند، بهتر است که به فرزندان خود شیر ندهند.

البته اگر بار ویروس غیرقابل تشخیص باشد، در مورد اینکه آیا این ویروس از طریق سرنگ، سوزن و سایر تجهیزات پزشکی انتقال داده می‌شود یا خیر اطلاعاتی نداریم ولی ممکن است خطر انتقال در این مورد نیز کاهش یابد.

نکته پایانی

بسیار مهم است که اگر مبتلا به ویروس اچ آی وی هستید آن را درمان کنید تا به بیماری ایدز تبدیل نشود. همچنین به‌محض این‌که متوجه شدید درگیر این نوع ویروس شده‌اید، به شریک جنسی خود اطلاع دهید تا او نیز آزمایش‌های لازم را انجام دهد‌. اگر ازلحاظ جنسی فعال هستید حتماً آزمایش‌های دوره‌ای و مرتب را فراموش نکنید، زیرا ممکن است ازنظر ظاهری شما هیچ علائمی نداشته باشید اما دچار بیماری‌های مقاربتی ازجمله اچ آی وی و یا ایدز شده باشید و آن را به شریک جنسی خود انتقال دهید.

حتی اگر آزمایش شما منفی است ولی با فرد آلوده تماس داشته‌اید، آزمایش را ۳ ماه بعد مجدداً تکرار کنید. زیرا ممکن است اچ آی وی در مرحله پنجره‌ای یا دوران نهفتگی باشد و آزمایش خون، آن را تشخیص ندهد.

هرگونه سؤال و یا نگرانی در مورد تشخیص و درمان ویروس HIV و بیماری ایدز دارید در بخش انتهایی مقاله نظر خود را ثبت و با ما در میان بگذارید.