بیماری هرپس اسب از علائم تا درمان آن
بیماری هرپس اسب چگونه است؟ نشانههای آن چیست؟
Equine Herpesvirus ، EHV یا همان بیماری هرپس اسب یکی از مشکلات جدی و شایع در اسبهاست که اثرات قابلتوجهی بر سلامت و عملکرد این حیوان دارد.
این بیماری ویروسی که توسط خانوادهای از ویروسهای هرپس ایجاد میشود، به دلیل سرعت انتشار بالا و اثرات مخرب شدید، بهویژه در اسبهای جوان و ورزشکار، به یک دغدغه مهم برای پرورشدهندگان و دامپزشکان تبدیل شده است. در ادامه به بررسی کلی این بیماری میپردازیم.
ویروس هرپس اسب و انواع آن
یکی از اعضای خانواده هرپسویریده Herpesviridae است که در بسیاری از گونههای جانوری، از جمله اسب، یافت میشود. این ویروس در اسبها میتواند بیماریهایی با شدت متفاوت ایجاد کند و بر سیستم تنفسی، تولیدمثل و عصبی آنها تأثیر بگذارد. انواع اصلی ویروس هرپس اسب شامل :
- (Equine Herpesvirus Type 1) EHV-1: این نوع شایعترین و خطرناکترین گونه ویروس هرپس اسب است. میتواند باعث مشکلات شدید تنفسی، سقط جنین، عفونت جفت و بیماریهای عصبی مانند Myeloencephalopathy شود.
- EHV-4 (Equine Herpesvirus Type 4): بیشتر بهعنوان عامل ایجادکننده عفونتهای خفیف تنفسی شناخته میشود. در واقع کمتر از EHV-1 باعث مشکلات عصبی یا تولیدمثل خواهد شد.
- EHV-3: مسئول ایجاد بیماریهای پوستی در ناحیه تناسلی اسبها است و ارتباطی با علائم تنفسی یا عصبی ندارد.
علائم بیماری هرپس اسب
میتوان گفت علائم این بیماری بسته به نوع ویروس و سیستمهایی که تحتتأثیر قرار میگیرند، متفاوت است. بیماری میتواند در سه شکل اصلی ظاهر شود: تنفسی، تولیدمثلی و عصبی.
نشانههای تنفسی
- افزایش ناگهانی دمای بدن (تب)
- کاهش اشتها و بیحالی
- ترشحات بینی به رنگ چرکی
- تورم غدد لنفاوی زیر فک
- سرفههای متناوب و خشک
علائم تولیدمثلی
- سقط جنین ناگهانی (اغلب بین ماههای هفتم تا یازدهم بارداری)
- مردهزایی یا تولد کرهاسبهای ضعیف
- التهاب و عفونت جفت در مادیانهای باردار
نشانههای عصبی
- عدم تعادل در حرکت یا ضعف در پاها
- فلج کامل یا نسبی، بهویژه در اندامهای عقبی
- ناتوانی در ایستادن
- بیاختیاری ادرار یا مدفوع
چرخه زندگی ویروس هرپس اسب
ویروس هرپس اسب میتواند به حالت نهفته یا فعال در بدن باقی بماند. در حالت نهفته، ویروس در سلولهای عصبی یا سیستم ایمنی پنهان میشود و هیچ علامتی ایجاد نمیکند. بااینحال، در شرایطی مانند استرس یا ضعف سیستم ایمنی، ویروس فعال شده و باعث بروز علائم میشود.
راههای انتقال ویروس هرپس اسب
ویروس هرپس اسب بهشدت مسری بوده و میتواند از طریق راههای زیر منتقل شود:
- تماس مستقیم: از طریق تماس بینی به بینی با اسب آلوده.
- تماس غیرمستقیم: از طریق وسایل آلوده؛ مانند سطلهای آب، برسها، یا ابزارهای سوارکاری.
- هوا: ذرات معلق در هوا که حاوی ویروس هستند.
- انتقال عمودی: از مادیان باردار به جنین از طریق جفت.
تشخیص بیماری هرپس اسب
در واقع تشخیص دقیق این بیماری اهمیت زیادی دارد، زیرا علائم آن میتواند با سایر بیماریهای اسب، مانند آنفلوانزای اسب یا بیماریهای باکتریایی، اشتباه گرفته شود. روشهای تشخیصی شامل:
- آزمایش PCR: تشخیص DNA ویروس در نمونههای ترشحات بینی یا خون
- کشت ویروس: شناسایی ویروس در آزمایشگاه
- آزمایش سرولوژی: اندازهگیری آنتیبادیهای خاص ویروس در خون
درمان بیماری هرپس اسب
در حال حاضر، هیچ درمان قطعی برای ریشهکن کردن ویروس هرپس اسب وجود ندارد. درمان این بیماری معمولاً بر کاهش علائم و حمایت از بدن اسب برای مقابله با این ویروس متمرکز است.
برای جلوگیری از تشدید علائم و کاهش فشار بر بدن استراحت کامل اسب توصیه میشود. گاهی اوقات داروهایی مانند آسیکلوویر ممکن است در موارد شدید تجویز شوند.
برای پیشگیری از عفونتهای ثانویه باکتریایی نیز آنتیبیوتیکها مناسب خواهند بود. همچنین برای کاهش تب و درد داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی توصیه میشود.
پیشگیری از بیماری هرپس اسب
واکسنهای متعددی برای پیشگیری از انواع مختلف ویروس هرپس اسب وجود دارد. در واقع واکسیناسیون معمولاً از شدت علائم میکاهد اما نمیتواند به طور کامل از عفونت جلوگیری کند.
تمیز کردن منظم و ضدعفونی وسایل و محیط راهی مناسب برای پیشگیری است. همچنین با جداسازی اسبهای بیمار یا تازهوارد به مدت حداقل دو هفته میتوانید این بیماری را کنترل نمایید.
لازم به ذکر است که استرس میتواند خطر فعال شدن ویروس نهفته را افزایش دهد؛ بنابراین مدیریت استرس در اسبها برای این بیماری اهمیت بالایی دارد.
