بیوگرافی ابن سینا (زندگی شیخ الرئیس)
بیوگرافی ابن سینا (خلاصه زندگینامه او)
ابوعلی الحسین بن عبدالله بن سینا که به ابن سینا معروف است، یکی از برجسته‌ترین پزشکان و فیلسوفان مسلمان عصر خود بود که تأثیرش بر طب اسلامی و اروپایی قرن‌ها ادامه داشت.
شاگردان و پیروانش او را الشیخ الرئیس یا همان مرد خردمند نامیدند. اروپایی‌ها او را با نام شاهزاده پزشکان می‌شناختند. او به‌عنوان یک متفکر، اوج رنسانس اسلامی را نشان می‌دهد و به‌عنوان صاحب ذهن گوته و نبوغ لئوناردو داوینچی توصیف می‌شود.
بیوگرافی ابن سینا
شیخ الرئیس در سال 980 میلادی در روستای افشانه در نزدیکی شهر بخارا در آسیای میانه، پایتخت پادشاهی سامانی در آن زمان، در کشور کنونی ازبکستان به دنیا آمد.
پدرش عبدالله اهل شهر بلخ بود و در روستایی نزدیک بخارا به‌عنوان والی محلی کار می‌کرد. مادرش زنی تاجیک به نام سیتارا بود. عبدالله متوجه شد که پسرش یک کودک اعجوبه و مشتاق است.
شروع زندگی کاری و تحصیلات ابن سینا
پدر بعد از دیدن استعدادهای پسرش تصمیم گرفت بهترین معلمان را برای پسر نابغه خود بیابد. در ده‌سالگی تحصیل و حفظ قرآن را به پایان رساند و زبان عربی و ادبیات کلاسی آموخت.
6 سال بعد، وقت خود را وقف فراگیری حقوق و فقه، فلسفه، منطق و علوم طبیعی کرد. در سیزده سالگی به تحصیل در رشته علوم پزشکی پرداخت. در سن هجده سالگی، او یک پزشک شناخته شده بود و شهرت او در کشورش و فراتر از آن شناخته شد.
این نابغه حرفه نویسندگی شگرف خود را در 21 سالگی آغاز کرد. حدود 240 عنوان موجود نام او را یدک می‌کشند. آنها از رشته‌های متعددی از جمله ریاضیات، هندسه، نجوم، فیزیک، متافیزیک، زبان‌شناسی، موسیقی و شعر عبور می‌کنند.
بورس تحصیلی شیخ الرئیس که اغلب درگیر مشکلات سیاسی و مذهبی طوفانی آن دوران بود، بدون شک به دلیل نیاز به ادامه حرکت با مشکل مواجه شد.
معالجه سلطان بخارا
هنگامی که سلطان بخارا، نوح بن منصور از سلسله سامانیان به‌شدت بیمار شد، او را برای معالجه او احضار کردند. پس از بهبودی سلطان، نابغه آن زمان جایزه گرفت و به کتابخانه سلطنتی دسترسی پیدا کرد، گنجینه‌ای برای او که دست‌نوشته‌های نادر و کتاب‌های منحصربه‌فرد آن را خواند و بدین ترتیب بر دانش او افزوده شد.
پس از مرگ سلطان و شکست خاندان سامانیان به دست محمود غزنوی، رهبر ترک، شیخ الرئیس به جرجان در نزدیکی دریای کپسین نقل‌مکان کرد.
او در آنجا در مورد نجوم و منطق سخنرانی کرد و اولین قسمت از کتاب خود القانون فی الطب را که در غرب به نام کانون معروف است، نوشت و مهم‌ترین اثر پزشکی او شد.
معالجه امیر شمس الدوله آل بویه
بعداً به الری نزدیک تهران امروزی نقل‌مکان کرد و در آنجا مطب طبابت زد. او در مدت اقامت خود در آنجا حدود 30 کتاب تألیف نمود. سپس به همدان رفت.
وی امیر شمس الدوله آل بویه را از قولنج شدید معالجه کرد. او پزشک خصوصی و معتمد امیر شد و به‌عنوان سرپرست بزرگ نخست‌وزیر منصوب شد.
هنگامی که شمس الدوله درگذشت، او به حاکم اصفهان نامه نوشت تا در دربار او منصبی داشته باشد. وقتی امیر همدان از این موضوع آگاه شد، شیخ الرئیس را به زندان انداخت.
آثار ابن سینا
گفته می‌شود که ابن سینا حدود 450 اثر نوشته است که از این تعداد 240 اثر باقی‌مانده است. برخی از کتاب‌شناسان تنها 21 اثر اصلی و 24 اثر فرعی را فهرست می‌کنند که در آن کتاب‌ها به فلسفه، پزشکی، نجوم، هندسه، الهیات، زبان‌شناسی و هنر می‌پردازند.
او چندین کتاب در رابطه با فلسفه نوشت که مهم‌ترین آنها کتاب الشفا بود. این یک دایره المعارف فلسفی بود که سنت‌های فلسفی ارسطویی و افلاطونی را با الهیات اسلامی در تقسیم حوزه دانش به معارف نظری (فیزیک، متافیزیک و ریاضیات) و دانش عملی (اخلاق، اقتصاد و سیاست) همراه کرد. کتاب دیگر در فلسفه کتاب الاشارات و التنبیهات است.
بااین‌حال، کتاب القانون فی الطب یا به طور ساده قانون او تأثیرگذارترین کتاب پزشکی است که تا کنون توسط یک پزشک مسلمان نوشته شده است.
این یک دایره المعارف پزشکی یک میلیون کلمه‌ای است که خلاصه‌ای از طب عربی با ریشه یونانی آن را نشان می‌دهد که توسط مشاهدات شخصی او اصلاح شده است.
در قرن دوازدهم توسط جرارد کرمونا به لاتین ترجمه شد. این کتاب به کتاب درسی آموزش پزشکی در اروپا از قرن دوازدهم تا هفدهم تبدیل شد.
بیان شده است که در 30 سال آخر قرن 15، قانون از 15 نسخه لاتین و یک نسخه عبری گذر کرده است. در واقع کتاب قانون به پنج کتاب، از جمله درمان های پزشکی، با 760 دارو در فهرست تقسیم شده است.
میراث ابن سینا
ارزیابی کامل زندگی شخصی ابن سینا دشوار است. بیشتر چیزهایی که درباره ابن سینا شناخته شده است در زندگی‌نامه‌ای یافت می‌شود که به دستیار دیرینه او الجوزجانی دیکته شده است.
درحالی‌که زندگی او توسط دوستان زینت و توسط دشمنان نکوهش شده بود، از همه نظر او زندگی را دوست داشت و اشتهای هولناکی برای موسیقی پر جنب‌وجوش داشت.
شوخ‌طبعی و درخشش گسترده ابن سینا دوستان بسیاری را برای او به ارمغان آورد، اما زیر پا گذاشتن قراردادهای دینی اسلام، دشمنان بیشتری را برای او ساخت.
به نظر می‌رسد ابن سینا نیز شخصیتی تنها و متفکر بوده است که تلاش‌هایش برای ارتقای خود غالباً با غریزه برای بقا در دنیایی از نظر سیاسی ناپایدار خدشه‌دار شده است. علی‌رغم نقاط قوت و ضعف شخصی ابن سینا، هوش او در مسائل نظری و عملی عالی بود.
علاوه بر این که فلسفه ابن سینا به‌آسانی در اروپای قرون‌وسطی گنجانده شده است. اندیشه مکتبی، سنتز او ازاندیشه نوافلاطونی و ارسطویی و گنجاندن او از تمام دانش بشری آن زمان در متون قابل دسترس، او را به یکی از بزرگ‌ترین عقلا تبدیل کرده است.
ارسطو فیلسوف بریتانیایی آنتونی فلو از ابن سینا به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین متفکرانی که تابه‌حال به عربی نوشته‌اند، ارزیابی علمی مدرن که انسان را بیان می‌کند.
تأثیر ابن سینا بر پزشکی
در زمینه پزشکی، ابن سینا تا قرن هفدهم تأثیر عمیقی بر مدارس اروپا گذاشت. کانن مورد انتقاد روزافزون مربیان دوره رنسانس قرار گرفت، بااین‌حال، ازآنجاکه متن ابن سینا به عمل و نظریه‌های پزشکی که در متون یونانی رومی شرح داده شده بود، پایبند بود.
مربیان از آن برای آشنا کردن دانش‌آموزان خود با اصول اولیه علم استفاده کردند. ابن سینا که هرگز دشمنی نمی‌خواست، در مرگ نیز مانند زندگی صادق بود.
پزشک قرون‌وسطایی آرنولد ویلانوا ابن سینا را به‌عنوان خط‌نویس حرفه‌ای که با تعبیر نادرست خود از جالینوس، پزشکان اروپایی را مات و مبهوت کرده بود سرزنش کرد. اما چنین ادعایی سنگین است.
در واقع، بدون ابن سینا، بسیاری از دانش‌ها از بین می‌رفت. علاوه بر این، انعطاف‌پذیری او در طول قرن‌ها نتیجه‌گیری ویلانوا را رد می‌کند.
سخنرانی در سال 1913، پزشک و استاد پزشکی کانادایی سر ویلیام اوسلر ابن سینا را نویسنده مشهورترین کتاب درسی پزشکی که تا کنون نوشته شده است توصیف کرد.
اسلر اضافه کرد که ابن سینا به‌عنوان یک پزشک، نمونه اولیه پزشک موفقی بود که درعین‌حال دولتمرد، معلم، فیلسوف و مرد ادبی بود.
ابتدا از طریق سیسیل و اسپانیا و سپس از طریق جنگ‌های صلیبی، روشنگری فرهنگی غنی جهان اسلام، اروپای سرخورده را از خواب فکری خود بیدار کرد و ابن سینا شاید بزرگ‌ترین سفیر جنبش بود.
در گذشت ابن سینا
او در زندان چندین کتاب نوشت و پس از آزادی به اصفهان رفت. سال‌های آخر عمر خود را در خدمت امیرالدوله، امیر علاءالدوله گذراند. وی در سال 1037 در سن 57 سالگی درگذشت و در شهر همدان به خاک سپرده شد. بنای یادبودی در آن شهر در نزدیکی محل قبر او برپا شد.
آرامگاه ابن سینا
اهمیت تداوم ابن سینا به‌عنوان شخصیتی برجسته در تاریخ اسلام را می‌توان در آرامگاه او در همدان مشاهده کرد. باوجوداینکه در اوایل قرن بیستم از بین رفته بود.
در دهه 1950 مقبره مرمت شد و به آرامگاهی چشمگیر تبدیل شد که در یک برج با الهام از مغول تزئین شده بود و موزه و کتابخانه 8000 جلدی نیز به آن اضافه شد.
محل استراحت ابن سینا همچنان یک ایستگاه اصلی برای گردشگران در منطقه است. این پزشک و فیلسوف بزرگ، اکنون مانند زمان حیاتش، همچنان توجه علما و عموم را به خود جلب می‌کند.
