بیوگرافی مارک زاکربرگ (مارک زاکربرگ انسان نیست)

مارک الیوت زاکربرگ (Mark Elliot Zuckerberg) یکی از شناخته‌شده‌ترین چهره‌های دنیای فناوری و یکی از بنیان‌گذاران اصلی شبکه اجتماعی فیسبوک است. او در سنین جوانی با راه‌اندازی پلتفرمی که ارتباطات میلیون‌ها بلکه میلیاردها انسان را تسهیل کرد، به یکی از ثروتمندترین و تأثیرگذارترین افراد جهان تبدیل شد. زندگی مارک زاکربرگ از دوران کودکی در نیویورک تا تأسیس فیسبوک در اتاق‌های خوابگاه دانشگاه هاروارد و گسترش آن به یک شرکت چند ملیتی، داستانی الهام‌بخش برای کارآفرینان جوان و علاقمندان به دنیای تکنولوژی است. در ادامه با زندگینامه، روند شکل‌گیری ایده‌ها، سبک زندگی، ثروت، خانواده و حواشی پیرامون این چهره ممتاز دنیای فناوری آشنا می‌شویم.

بیوگرافی مارک زاکربرگ

نام کامل: مارک الیوت زاکربرگ (Mark Elliot Zuckerberg)
تاریخ تولد: ۱۴ مه ۱۹۸۴ (۲۴ اردیبهشت ۱۳۶۳)
محل تولد: وایت پلِینز، نیویورک، ایالات متحده آمریکا
اقامتگاه فعلی: پالو آلتو، کالیفرنیا، ایالات متحده آمریکا
سمت فعلی: بنیان‌گذار و مدیرعامل شرکت متا (فیسبوک سابق)
تابعیت: آمریکایی
وضعیت تأهل: متأهل (همسر: پریسیلا چن)
فرزندان: ۳ دختر (مکسیما متولد ۲۰۱۵، آگوست متولد ۲۰۱۷، اورلیا متولد ۲۰۲۳)
دارایی تا این لحظه: متغیر است، اما در حدود چندین ده میلیارد دلار (بر اساس برآوردهای اخیر فوربس، بیش از ۶۰ میلیارد دلار)

زندگینامه مارک زاکربرگ

مارک زاکربرگ در تاریخ ۱۴ مه ۱۹۸۴ در وایت پلِینز (White Plains) در ایالت نیویورک آمریکا متولد شد و در شهر دوبز فِری (Dobbs Ferry) واقع در شمال شهر نیویورک بزرگ شد. پدرش ادوارد زاکربرگ دندانپزشک و مادرش کارن کمپنر روانپزشک بود. از کودکی اشتیاق زیادی به رایانه و برنامه‌نویسی نشان داد و در سنین نوجوانی به تنهایی نرم‌افزارهای ساده می‌نوشت. یکی از این برنامه‌ها که با نام «زوک‌نت» (ZuckNet) شناخته می‌شد، سیستمی بود برای ارتباط آسان داخل منزل که اعضای خانواده و مطب دندانپزشکی پدر را به هم متصل می‌کرد.

مارک در دوران دبیرستان به مدرسه معتبر فیلیپس اکستر آکادمی (Phillips Exeter Academy) رفت و در آنجا زبان‌های خارجی (لاتین) و علوم کامپیوتری آموخت. استعداد او در علم رایانه از همان زمان زبانزد بود و باعث شد در مسابقات برنامه‌نویسی و پروژه‌های نرم‌افزاری مورد توجه قرار گیرد. بعدها مارک به دانشگاه هاروارد راه یافت؛ جایی که سرنوشت حرفه‌ای او به شدت تحت تأثیر فضای رقابتی و ذهن‌های خلاق اطرافش قرار گرفت.

مارک زاکربرگ انسان نیست

این تیتر شاید در نگاه نخست کنایه‌آمیز یا عجیب به نظر برسد. در واقع، بعضی منتقدان و رسانه‌ها در واکنش به سبک زندگی، پشتکار و موفقیت چشمگیر مارک زاکربرگ شوخی کرده‌اند که گویی او یک «ماشین» است نه انسان. منظور از این حرف، غیرعادی بودن قدرت تمرکز، توانایی تصمیم‌گیری‌های راهبردی و روزمره، پشتکار فراوان و شاید کمی نبود هیجانات معمول در روابط عمومی اوست. چنین نگاهی بیشتر نشأت‌گرفته از خصوصیات رفتاری سرد، رسمی و گاه بی‌احساس او در مصاحبه‌ها و نشست‌های عمومی است؛ اما واقعیت این است که زاکربرگ نه تنها انسان است، بلکه دارای دغدغه‌های خانوادگی، اجتماعی و بشردوستانه بسیاری است که در بخش‌های بعدی به آن‌ها پرداخته می‌شود.

مارک زاکربرگ در چه سالی گیاه‌خوار شد؟

مارک زاکربرگ گرچه در ظاهر با بحث‌های تغذیه‌ای در رسانه‌ها به‌طور مداوم مطرح نبوده، اما در سال 2011 وی اعلام کرد که تصمیم دارد برای یک سال فقط گوشت حیوانی را مصرف کند که خودش شخصاً آن حیوان را شکار یا ذبح کرده باشد. این بخشی از چالشی بود که او هرسال برای خودش در نظر می‌گرفت تا خود را به تجربه‌های جدید و متفاوت عادت دهد. این تصمیم منجر به کاهش چشمگیر مصرف گوشت و روی‌آوردن او به سبزیجات و غذاهای سالم‌تر شد. گرچه وی هرگز به‌طور رسمی و مادام‌العمر خود را گیاه‌خوار اعلام نکرد، اما از حدود سال 2011 به بعد رژیم غذایی او بسیار محتاطانه‌تر و مبتنی بر گیاهان شد. چنین رویکردی از علاقه او به مسائل زیست‌محیطی و سلامت پایدار نیز نشأت می‌گیرد.

مارک زاکربرگ و همسرش

همسر مارک زاکربرگ، پریسیلا چَن (Priscilla Chan)، پزشک و بشردوست است. این دو در سال 2012 ازدواج کردند. پریسیلا چن متولد 1985 از خانواده‌ای چینی-ویتنامی است که در ایالات متحده بزرگ شده و در دانشگاه هاروارد با مارک آشنا گردید. ارتباط آنها ریشه در دوران دانشجویی دارد، زمانی که هردو جوان بودند و آینده‌ای روشن اما نامشخص پیش روی خود می‌دیدند.

زوج زاکربرگ-چن علاوه بر زندگی شخصی، در زمینه امور خیریه و بشردوستی نیز به‌شدت فعال است. آن‌ها مؤسسه چَن-زاکربرگ (Chan Zuckerberg Initiative) را در سال 2015 راه‌اندازی کردند و متعهد شدند بخش عظیمی از ثروت خود را برای بهبود سیستم‌های آموزشی، تحقیقات پزشکی، دسترسی به منابع بهداشتی، رفع فقر و ایجاد برابری در جهان اختصاص دهند. این نشان می‌دهد که زندگی مشترک‌شان علاوه بر بُعد عاطفی، دارای ابعاد عمیق اجتماعی و انسانی است.

خانه مارک زاکربرگ

مارک زاکربرگ با وجود ثروت هنگفت، سبک زندگی نسبتا ساده‌تری نسبت به بسیاری از میلیاردرها دارد. او در منطقه پالو آلتوی کالیفرنیا اقامت دارد؛ منطقه‌ای که قلب سیلیکون‌ولی و نوآوری‌های فناوری جهان است. خانه او گرچه گران‌قیمت و مدرن است، اما زاکربرگ علاقه‌ای ندارد که زندگی بسیار تجملاتی را به نمایش بگذارد. او بیشتر ترجیح می‌دهد فضای خانه‌اش آرام، خصوصی و خانوادگی باشد. همچنین به گزارش رسانه‌ها، مارک برای حفظ حریم خصوصی خانواده‌اش، چند خانه اطراف محل سکونت اصلی‌اش را نیز خریداری کرده تا از ساخت‌وسازهای مزاحم یا نفوذ افراد کنجکاو جلوگیری کند.

ثروت مارک زاکربرگ

ثروت مارک زاکربرگ به‌طور عمده از سهام او در شرکت متا (Facebook سابق) نشأت می‌گیرد. او در 23 سالگی جوان‌ترین میلیاردر خودساخته جهان شد. ارزش دارایی او در اوج موفقیت فیسبوک در دهه 2010 به ده‌ها میلیارد دلار رسید. اگرچه ثروتش به نوسانات بازار سهام، تصمیمات تجاری و سرمایه‌گذاری‌های او وابسته است، اما همواره در فهرست ثروتمندترین افراد جهان حضور داشته است. مارک بارها اعلام کرده که قصد دارد بخش عمده‌ای از ثروتش را در طول عمرش صرف فعالیت‌های خیریه کند. این رویه در راستای سنت تازه‌ای است که بیل گیتس و وارن بافت با «تعهد بخشش» (The Giving Pledge) آغاز کرده‌اند و زاکربرگ نیز به آن پیوسته است.

درآمد مارک زاکربرگ

درآمد سالانه زاکربرگ به‌عنوان مدیرعامل و بنیان‌گذار متا از چند منبع تأمین می‌شود. مهم‌ترین منبع، ارزش سهام او در شرکت است. حقوق رسمی او به‌عنوان مدیرعامل فیسبوک زمانی یک دلار در سال بود و او از رشد ارزش سهامش منتفع می‌شد. از همین رو، عمده درآمد او از طریق افزایش ارزش سهام متا و سرمایه‌گذاری‌های مرتبط تأمین می‌شود. وی همچنین در پروژه‌های فناورانه گوناگون سرمایه‌گذاری کرده و بخشی از درآمد خود را از سود این سرمایه‌گذاری‌ها به‌دست می‌آورد؛ بنابراین، درآمد او نه به حقوق ماهانه بلکه بیشتر به سودهای بلندمدت و رشد ارزش دارایی‌هایش متکی است.

فرزندان مارک زاکربرگ

مارک زاکربرگ و پریسیلا چن دو دختر به نام‌های مکس (Max) متولد 2015 و آگوست (August) متولد 2017 دارند. این خانواده در سال‌های اخیر تلاش کرده‌اند که فرزندان‌شان را دور از توجه بیش از حد رسانه‌ها بزرگ کنند و تا حد امکان زندگی عادی و معمولی برای آن‌ها فراهم نمایند. زاکربرگ در زمان تولد دخترش مکس نامه‌ای سرگشاده نوشت و اعلام کرد که قصد دارد 99 درصد از سهام فیسبوک خود را در طول عمرش برای امور خیریه خرج کند. این حرکت اهمیت نسل آینده و دغدغه او نسبت به بهبود جهانی که فرزندانش در آن رشد می‌کنند را نشان می‌دهد.

تحصیلات مارک زاکربرگ

مارک زاکربرگ در سال 2002 وارد دانشگاه هاروارد شد. او در رشته علوم کامپیوتر و روانشناسی تحصیل می‌کرد. توانایی او در کدنویسی و توسعه پروژه‌های نرم‌افزاری از همان روزهای نخستین تحصیل در هاروارد نمایان بود. پروژه‌هایی مانند «CourseMatch» و «Facemash» در واقع آغازگر مسیر او بودند. گرچه مارک در سال 2004 با راه‌اندازی فیسبوک آن‌قدر مشغول کار شد که در نهایت تحصیلات دانشگاهی را رها کرد، اما در سال‌های بعد هاروارد افتخاری مدرک تحصیلی را به او اعطا کرد. این داستانی تکراری برای برخی نخبگان فناوری است که مسیر کارآفرینی و ایجاد تحول در جهان را به گرفتن مدرک دانشگاهی ترجیح می‌دهند.

بنیان‌گذاری فیسبوک و شکل‌گیری امپراتوری متا

در سال 2004، مارک زاکربرگ به همراه دوستانش ادواردو ساورین، اندرو مک‌کالوم، داستین موسکوویتز و کریس هیوز، وب‌سایت «The Facebook» را در خوابگاه هاروارد راه‌اندازی کردند. هدف اولیه این بود که دانشجویان بتوانند با همدیگر ارتباط برقرار کرده و اطلاعات ابتدایی شخصی خود را به اشتراک بگذارند. موفقیت زودهنگام این سایت در میان دانشجویان هاروارد باعث شد که زاکربرگ به سرعت آن را به سایر دانشگاه‌های آمریکا و سپس سراسر جهان گسترش دهد.

با رشد چشمگیر، فیسبوک در سال 2005 نام خود را به «Facebook» تغییر داد و مقر آن به پالو آلتو، کالیفرنیا انتقال یافت. این پلتفرم سپس به روی عموم مردم باز شد و در عرض چند سال به محبوب‌ترین شبکه اجتماعی جهان بدل گشت. بعدتر، با خریداری اینستاگرام، واتس‌اپ، آکیولس و دیگر شرکت‌ها، فیسبوک به یک هلدینگ فناوری بزرگ تبدیل شد. در سال 2021، این شرکت نام خود را به متا (Meta) تغییر داد تا تمرکزش بر روی مفاهیمی چون متاورس و واقعیت مجازی و افزوده را نشان دهد.

حواشی و چالش‌های فیسبوک

زاکربرگ بارها با مسائل حقوقی و انتقادات مختلف روبه‌رو شده است. از حریم خصوصی کاربران و نشت اطلاعات تا مداخله در انتخابات و سوءاستفاده از پلتفرم برای انتشار اخبار جعلی، همگی از جمله چالش‌هایی هستند که تحت مدیریت او رخ دادند. جنجال داده‌های کمبریج آنالیتیکا (Cambridge Analytica) در سال 2018، یکی از بزرگ‌ترین بحران‌های فیسبوک بود که آبروی این پلتفرم را در حفظ اطلاعات خصوصی کاربران زیر سوال برد. همچنین، استفاده گسترده از فیسبوک برای تبلیغات سیاسی هدفمند و انتشار اطلاعات نادرست در مورد موضوعات حساس سیاسی و اجتماعی، انتقادات فراوانی را متوجه مارک زاکربرگ کرد.

هرچند او بارها در برابر کنگره آمریکا و افکار عمومی بابت این مشکلات عذرخواهی کرده و وعده اصلاح داده است، اما همچنان برخی منتقدان نسبت به اقدامات وی در حفاظت از دموکراسی، حقوق حریم خصوصی و کنترل اطلاعات ابراز تردید می‌کنند.

سبک زندگی و عادت‌های روزانه

زاکربرگ فردی است که به سادگی در پوشش و سبک زندگی معروف است. او اغلب با یک تی‌شرت ساده خاکستری، شلوار جین و کفش‌های معمولی دیده می‌شود. دلیل این سادگی را کاهش «خستگی تصمیم‌گیری» ذکر می‌کند؛ او معتقد است حذف تصمیمات کم‌اهمیت مانند انتخاب لباس روزانه، انرژی ذهنی او را برای تصمیمات کلان و استراتژیک حفظ می‌کند. به همین ترتیب، تمرکز و ساده‌زیستی در سایر جنبه‌های زندگی او مشهود است.

فعالیت‌های بشردوستانه و آینده‌نگری

همان‌طور که اشاره شد، مارک زاکربرگ و پریسیلا چن مؤسسه چن-زاکربرگ را تأسیس کرده‌اند. این مؤسسه با تمرکز بر بهبود آموزشی، ریشه‌کن کردن بیماری‌ها و ارتقای سطح سلامت و رفاه عمومی جهانی فعالیت می‌کند. سرمایه‌گذاری‌های هنگفت زاکربرگ در تحقیقات پزشکی، توسعه واکسن‌ها، فن‌آوری‌های آموزش از راه دور و پشتیبانی از جوامع محروم، نشان می‌دهد که او تنها به فکر منافع مالی نیست.

مارک همچنین به آینده دنیای مجازی، متاورس، هوش مصنوعی و واقعیت افزوده علاقه‌مند است. او معتقد است که فناوری می‌تواند موانع جغرافیایی را از بین ببرد و فرصتی برابر برای همه ایجاد کند. این دیدگاه آینده‌نگرانه باعث شده تا بخش مهمی از تمرکز او در سال‌های اخیر بر روی پروژه‌های جاه‌طلبانه در زمینه واقعیت مجازی و تعاملات انسان-ماشین قرار گیرد.