حملات پانیک چیست؟ بهترین روش‌های مقابله با آن

حملات پانیک یا وحشت‌زدگی یکی از شایع‌ترین حملات اضطرابی است که بدون هیچ‌گونه هشدار قبلی رخ می‌دهد. این نوع حملات که می‌تواند زندگی افراد را به طور جدی تحت تأثیر قرار دهد، ممکن است گذرا بوده و تبدیل به اختلال نشود. به طور کلی افرادی که دچار این نوع اختلال هستند، معمولاً حملات ناگهانی اضطراب و ترس شدیدی دارند. در این مطلب از مجله جوان ایرانی به طور کامل شرح می‌دهیم حملات پانیک چیست، سپس علائم، علت و بهترین روش‌های مدیریت آن را شرح می‌دهیم.

حملات پانیک چیست؟

حملات پانیک دوره کوتاه مدت و ناگهانی از ترس شدید و اضطراب است. این حالت افراد معمولاً طی چند دقیقه به اوج خودش می‌رسد. حتی فرد ممکن است احساس کند که دچار سکته قلبی شده یا اینکه مرگ او فرا رسیده است. این حملات چند دقیقه تا نیم ساعت طول می‌کشد، اما اثرات آن تا چندین ساعت گریبان‌گیر فرد خواهد ماند. در واقع این نوع حملات احساسات شدید و ناگهانی ترس هستند که باعث علائم فیزیکی مانند تنفس سریع تعریق و ضربان قلب می‌شوند. اختلال پانیک نیز یک اختلال اضطرابی است که شامل حملات پانیک متعدد و غیرمنتظره است. البته دقت کنید تمامی افرادی که حملات پانیک را تجربه می‌کنند، به اختلال پانیک مبتلا نمی‌شوند و ممکن است این حملات گذرا بوده و درمان شوند.

نشانه‌های حملات پانیک چیست؟

نشانه‌های حملات پانیک از فردی به فرد دیگر متفاوت است. این نوع حملات ممکن است به طور ناگهانی و بدون هشدار شروع شود و در هر زمانی شما را درگیر کند. به عنوان مثال هنگامی که در حال رانندگی با ماشین هستید، در یک مرکز خرید، در حالت خوابیده، حتی در وسط جلسه کاری ممکن است دچار این‌گونه حملات شوید. این وضعیت شما پس از چند دقیقه ممکن است به اوج خودش برسد و پس از فروکش کردن آن احساس خستگی و فرسودگی زیادی کنید.

در این بخش برخی از نشانه‌های شایع حملات پانیک را شرح می‌دهیم.

• احساس لرزیدن کل بدن
• تپش قلب شدید
• تعریق شدید
• احساس ترس یا وحشت شدید
• هرگونه درب ناراحتی در قفسه سینه
• احساس سبکی سر یا سرگیجه
• احساس سرما یا گرمای ناگهانی
• حالت تهوع یا هرگونه ناراحتی معده
• گزگز یا بی‌حسی دست و پاها

شما ممکن است آن‌قدر از این حملات ترس داشته باشید و از علائم آن دوری کنید که حتی از موقعیت‌های خاصی که ممکن است این شرایط برای شما ایجاد شود اجتناب کنید.

ژنوفوبیا یا ترس از زنان چیست؟ نشانه‌های آن را در این مطلب بخوانید:

ژنوفوبیا یا ترس از زنان چیست؟

علت حملات پانیک چیست؟

در برخی از خانواده‌ها اختلال هراس یا پانیک دیده می‌شود، اما هیچ‌کس به طور قطع نمی‌تواند بگوید که چرا برخی از اعضای خانواده به این اختلال مبتلا شده‌اند و برخی دیگر آن را ندارند. هرچند هیچ دلیل مشخص و دقیقی برای حملات پانیک شناخته نشده، اما در ادامه این بخش احتمال ایجاد این حملات را شرح می‌دهیم.

ژنتیک

طی تحقیقات انجام شده توسط مجله جوان ایرانی، اگر یکی از اعضای خانواده دچار اختلال پانیک باشد، احتمال ابتلا به این اختلال و حملات آن در سایر افراد افزایش می‌یابد.

عدم تعادل شیمیایی در مغز

هرگونه تغییرات در سطوح برخی انتقال دهنده‌های عصبی مانند سروتونین و نوراپی نفرین باعث حملات پانیک و بروز اضطراب شدید خواهد شد.

استرس زیاد

برخی از شرایط مانند جدایی، بیکاری، از دست دادن عزیزان یا هرگونه حوادث ناگوار این چنینی باعث ایجاد حملات پنیک می‌شود.

اختلالات اضطرابی دیگر

به طور کلی افرادی که به سایر اختلالات اضطرابی مبتلا هستند، مانند اختلال اضطراب اجتماعی یا اختلال اضطراب عمومی، احتمال اینکه دچار حملات پانیک شوند در آنها افزایش می‌یابد.

مصرف مواد مخدر

از آنجایی که مصرف مواد مخدر و الکل باعث تحریک سیستم عصبی مرکزی می‌شود، در نتیجه ممکن است به حملات پانیک منجر شود.

مدیریت حملات پانیک در زندگی روزمره

برای کاهش احتمال بروز حملات پانیک، نیاز است که در سبک زندگی خودتان تغییراتی انجام دهید. در ادامه این مطلب چندین راهکار عملی برای مدیریت این نوع حملات می‌پردازیم.

تمرینات ورزشی منظم

از آنجایی که ورزش منظم باعث کاهش سطح استرس و بهبود سلامت روان می‌شود، در نتیجه برای مدیریت حملات پانیک نیز بسیار مؤثر است.

خواب کافی

همان‌طور که می‌دانید کمبود خواب باعث حساسیت بیش از حد و حملات پانیک و اضطراب می‌شود. در نتیجه سعی کنید در طی شب خواب کافی و عمیق داشته باشید تا احتمال حملات پانیک در شما کاهش یابد.

کاهش مصرف کافئین و الکل

به دلیل اینکه کافئین و الکل سیستم عصبی را تحریک می‌کند، در نتیجه مصرف آنها را قطع کنید تا احتمال ابتلا به پانیک در شما کاهش یابد.

مدیریت استرس

تکنیک‌های مدیریت استرس مانند یوگا یا تمرین تنفسی را آموزش ببینید و در برنامه روزانه خودتان قرار دهید. در این صورت به کاهش استرس و اضطراب شما کمک زیادی می‌کند.

حفظ تعادل در زندگی

برای اینکه احتمال بروز حملات پانیک را کاهش دهید، سعی کنید میان کار استراحت و تفریح خودتان تعادل برقرار کنید. اگر در کارهای روزمره دچار استرس و اضطراب شدیدی شوید، بیشتر در معرض خطر این حملات قرار خواهید گرفت.

چگونه به فردی که پانیک دارد کمک کنیم؟

در مرحله اول نیاز است که خانواده و دوستان چنین فردی از علائم این نوع اختلال آگاه باشند. در واقع حمایت و همراهی اطرافیان می‌تواند به چنین فردی کمک زیادی کند تا احساس امنیت بیشتری داشته باشد. سعی کنید به او گوش داده و درباره ترس‌های او قضاوت ویژه نداشته باشید. با فردی دچار حملات پانیک شده‌ از طریق جملات کوتاه و کاملاً ساده صحبت کنید. همچنین از آنها سؤال کنید به چه چیزی نیاز دارند. آنها را تشویق کنید تا تنفس عمیق بکشند و به آنها اطمینان دهید که حمله پنیک موقتی است و هیچ چیزی آنها را تهدید نمی‌کند.

اگر متوجه شدید که درد قفسه سینه یا مشکل تنفس یا از دست دادن هوشیاری دارند، حتماً به دنبال مراقبت‌های پزشکی اورژانس باشید. دقت کنید حملات پانیک می‌تواند بسیار ناراحت کننده باشد. هرچند از نظر جسمی ضرر خاصی ایجاد نمی‌کند، اما بر سلامت روان افراد تأثیر می‌گذارد. این‌گونه افراد حتی ممکن است از انجام کارهایی که دوست دارند، باز بمانند. بنابراین در برخورد با آن‌ها عطوفت و مهربانی به خرج دهید. اگر خودتان دچار این حملات شده‌اید، از اینکه علائمتان را به پزشک بگویید، خجالت نکشید. پزشک می‌تواند با درمان‌هایی مانند روان درمانی و سایر درمان‌ها، این حملات را کنترل کرده و حتی اختلال شما را درمان کند.

شما باید بدانید اگرچه حملات پانیک ترسناک هستند، اما به هیچ وجه خطرناک نیستند. این نوع حملات هیچ آسیب فیزیکی به شما وارد نمی‌کنند و بعید است که شما در بیمارستان بستری شوید.

اگر هرگونه علائم اختلال هراس یا حملات پانیک دارید، سعی کنید در مورد احساس خود با فردی که به آن اعتماد دارید، صحبت کنید. همچنین اگر احساس می‌کنید یکی از دوستان یا اعضای خانواده شما مبتلا به این اختلال و حملات است، زمانی رو اختصاص دهید تا با او صحبت کنید. به فرد مقابل اجازه دهید تا نگرانی‌های خودش را بیان کند و به آن‌ها اطمینان خاطر بدهید که کمکشان خواهید کرد‌.

نحوه تشخیص حملات پانیک

تشخیص حملات پانیک توسط یک روان‌شناس یا روانپزشک صورت می‌گیرد. در واقع شما نباید برای خودتان یک نسخه بپیچید و به دنبال راهکار درمانی آن بدون مراجعه به پزشک باشید. اگر علائمی که در این مطلب به آن اشاره شد را دارید، حتماً به متخصص‌ مراجعه کنید. برخی از آزمایش‌ها و ارزیابی‌های روان‌شناسی وجود دارد که به تشخیص این نوع حملات کمک زیادی می‌کند.

در واقع پزشک ابتدا یک معاینه فیزیکی از شما به عمل آورده، سپس درخواست آزمایش خون، آزمایش قلب مانند نوار قلب را می‌دهد. سپس یک پرسش‌نامه تهیه می‌کند تا شما آن را پر کنید.

زمان مراجعه به پزشک

اگر احساس می‌کنید اضطراب شما یا یکی از عزیزان باعث ایجاد مشکلاتی در زندگی روزمره شده است، به عنوان مثال در مدرسه، محل کار یا هرگونه ارتباط با دوستان و خانواده خودتان مشکل پیدا کرده و نیاز به کمک دارید، حتماً به روانشناس مراجعه کنید.

عوارض اختلال پانیک چیست؟

از آنجایی که اختلال پانیک قابل درمان است، بنابراین در اسرع وقت به روانپزشک یا روانشناس مراجعه کنید. اگر برای درمان این اختلال سهل انگاری کنید، مطمئن باشید وضعیت شما تشدید شده و مقابله با آن بسیار دشوار می‌شود. در این صورت ممکن است شما در خطر ابتلا به بیماری‌های روانی دیگر مانند آگورافوبیا یا سایر فوبیاها قرار گیرید. همچنین ممکن است اعتیاد به مواد مخدر یا مصرف الکل نیز پیدا کنید.

حتی این‌گونه حملات پانیک ممکن است بر توانایی شما در رانندگی نیز تأثیر بگذارد. هنگام درخواست صدور گواهینامه در مورد وضعیت خودتان به پزشک اطلاع دهید.

یکی دیگر از عوارض حملات پانیک، افزایش خطر خودکشی و افکار خودکشی است.

افرادی که مبتلا به پانیک هستند، معمولاً دچار افسردگی، اختلالات اضطرابی و سایر اختلالات روانپزشکی می‌شوند.

بسیاری از این‌گونه افراد، مشکلات مالی را تجربه می‌کنند. به دلیل اینکه حتی از محیط کار نیز ممکن است ترس داشته باشند یا اینکه از رانندگی و ترک خانه نیز هراس دارند.

ترس از مرگ به دلیل حملات پانیک

معمولاً افرادی که دچار پانیک هستند، ترس شدیدی از مرگ دارند. این‌گونه افراد ممکن است احساس کنند که هر لحظه دچار حمله قلبی می‌شوند و مرگ آنها فرا می‌رسد. این نوع احساسات آن‌ها باعث بدتر شدن علائمشان می‌شود. در واقع این نوع ترس از مرگ یک حالت وسواس‌گونه است که باعث ناامیدی از در افرادی می‌شود که دچار این اختلال هستند. برای اینکه احساس ترس از مرگ در این افراد کاهش یابد، حتماً نیاز است که درمان خودشان را پیگیری کنند. همچنین تمرینات تنفسی و مهارت‌های مقابله با استرس و اضطراب را آموزش ببینند. مراجعه به روانپزشک و روان‌شناس فراموش نکنید تا این احساس در شما بهبود یابد.

علائم افسردگی خندان چیست؟ بهترین درمان آن را در این مطلب بخوانید:

علائم افسردگی خندان

عوامل خطر ابتلا به حملات پانیک

در ادامه این بخش عواملی که ممکن است خطر ابتلا به حملات پانیک را افزایش دهد بررسی می‌کنیم.

• استرس عمده در زندگی مانند بیماری یکی از عزیزان یا مرگ آن‌ها
• تغییرات عمده در زندگی مانند طلاق یا حتی بچه‌دارشدن
• مصرف بیش از حد کافئین یا سیگار کشیدن
• سابقه آزار جسمی یا جنسی در دوران کودکی
• یک رویداد آسیب‌زا مانند تصادف جدی یا هرگونه تجاوز جنسی

به طور کلی باید بدانید اگر این شرایط را دارید، احتمال ابتلای شما به حملات پانیک زیاد است. در صورت درمان نشدنِ این حملات، می‌تواند تقریباً بخشی از زندگی شما را تحت تأثیر قرار دهد.

در هنگام حمله پانیک چه کاری انجام دهیم؟

اگر احساس کردید که یک حمله پانیک در راه است، راهکارهایی که در ادامه این مطلب به آن اشاره می‌شود را به درستی انجام دهید.

• ابتدا سعی کنید در همان جایی هستید بمانید و حرکت نکنید.
• نفس عمیق و آهسته بکشید و به خودتان یادآوری کنید که این حملات گذرا خواهند بود.
• به هر خاطره یا تصویر آرام‌بخشی که به ذهنتان می‌رسد تمرکز کنید.
• این مورد را فراموش نکنید که حملات شما تهدید کننده زندگی نیست و به زودی بهبود خواهید یافت.
• از آنجایی که حملات پانیک باعث می‌شود عضلات شما منقبض شود، بنابراین برای کاهش تنش سعی کنید خودتان را آرام کرده و عضلات بدنتان را شل کنید.
• همچنین در هنگام این حملات تمرکز حواس را تمرین کنید. هرگونه حملات باعث می‌شود که شما از واقعیات یا بدن خودتان جدا شوید. بنابراین روی زمان حال تمرکز کرده و به خودتان کمک کنید تا از این مرحله گذر کنید.
• اگر دچار حملات پانیک مکرر می‌شوید، سعی کنید حتماً در اسرع وقت به روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنید.

تفاوت بین حملات پانیک و حملات اضطرابی چیست؟

تفاوت اصلی بین حملات پانیک و حملات اضطرابی در این است که معمولاً حملات اضطرابی به دلیل عوامل استرس‌‌زا و به تدریج ایجاد شده و باعث ایجاد علائم فیزیکی مانند ضربان قلب یا ناراحتی معده می‌شود. درحالیکه حملات پانیک به طور غیرمنتظره و ناگهانی ایجاد می‌شود. علائم حملات پانیک شدیدتر بوده و مدت کمتری نسبت به حملات اضطرابی طول می‌کشد.

روش‌های درمانی حملات پانیک

چندین روش درمانی مؤثر برای مدیریت و کاهش علائم ناشی از حملات پانیک وجود دارد. البته انتخاب اینکه کدام روش برای شما مناسب است، کاملاً به شرایط فرد و شدت حملات آن بستگی دارد.

درمان دارویی حملات پانیک

برخی از داروها در کنترل و کاهش علائم ناشی از حملات پنیک بسیار مؤثر هستند. این داروها را در ادامه مورد بررسی قرار می‌دهیم.

برای درمان دارویی پانیک پزشان معمولاً داروهای ضداضطراب و ضدافسردگی برای شما تجویز می‌کند.

داروهای ضداضطراب مانند بنزودیازپین‌ها باعث کاهش علائم مرتبط با پانیک می‌شود. البته این داروها حتماً باید تحت نظر پزشک مصرف شود.

داروهای ضدافسردگی نیز باعث بهبود علائم اضطراب یا هر نوع علائم مرتبط با پانیک می‌شود. اما تأثیر این‌گونه داروها معمولاً پس از چند هفته یا حتی چند ماه مشاهده خواهد شد.

همچنین پزشک ممکن است برخی از داروها مانند آنتی‌هیستامین‌ها و بتابلاکرها برای این‌گونه افراد تجویز کند تا به مدیریت علائم پانیک کمک زیادی شود.

روان درمانی

یکی دیگر از روش‌های درمانی برای حملات پانیک درمان شناختی رفتاری است‌.

در این روش روان درمانگر به فرد کمک می‌کند تا الگوهای فکری منفی خودش را بهتر شناسایی کرده و آنها را تغییر دهد. این نوع تغییرات در افکار افراد باعث می‌شود که ترس‌های مرتبط و حملات پانیک کاهش یابد.

همچنین افراد می‌توانند خودشان را در موقعیت‌هایی قرار دارند که از آن می‌ترسند، در این صورت به کاهش اضطراب و ترس آن‌ها کمک زیادی می‌شود.

تمرینات ذهن آگاهی

تکنیک‌های آرامسازی و تمرینات ذهن آگاهی به کنترل تنفس و کاهش تپش قلب افراد در هنگامی که دچار حمله می‌شوند کمک زیادی می‌کند. در واقع شما می‌توانید با تنفس عمیق و آهسته به مدیریت این اختلال بپردازید. با تمرینات ذهن آگاهی و مدیتیشن قادر خواهید بود بر لحظه حال تمرکز کرده و از هرگونه نگرانی‌ها و افکار منفی دور بمانید.

ترایپوفوبیا یا ترس از سوراخ و حفره چیست؟ نحوه پیشگیری از آن را در این مطلب شرح دهید:

ترایپوفوبیا یا ترس از سوراخ و حفره

نظرات مردم در مورد حملات پانیک

در این بخش از مجله جوان ایرانی به بررسی نظرات در مورد اختلال پانیک می‌پردازیم و اگر سؤالی داشته باشید پاسخ خواهیم داد.

♦ یکی از افراد پیام داده ابتدا علائم من از علائم مرتبط با پانیک شروع شد. مانند تپش قلب، سرگیجه، درد قفسه سینه و تنگی نفس. اما کم کم علائم من تغییر کرد و به علائم ام اس نزدیک شد. به عنوان مثال دچار خستگی بدن شده‌ام. همچنین دچار بی‌حس شدن صورت، دست و پا شده‌ام. دکترها درست متوجه نشدند که من بیماری دارم. تشخیص شما از بیماری من چیست؟

پاسخ این است که تشخیص بیماری شما نیازمند ارزیابی دقیق توسط یک پزشک متبحر دارد. توصیه ما این است که حتماً به پزشک مراجعه کنید تا به طور کامل علائم شما را بررسی کرده و تشخیص دقیق برای این وضعیت شما ارائه دهد.

♦ فرد دیگری پیام داده که من دچار حملات پانیک شده‌ام. سیگار و مواد مخدر مصرف می‌کنم. اگر آنها را ترک کنم، برای من خطرناک نیست؟ اگر امکان دارد مرا راهنمایی کنید.

پاسخ این است که ترک سیگار مواد مخدر باعث بهبودی سلامتی شما می‌شود. البته قطع یکباره آن ممکن است عوارضی برای شما داشته باشد. به همین دلیل بهتر است که با پزشک یا متخصص مربوطه مشورت کنید.

♦ فرد دیگری پیام داده که من دخترم ۱۰ سال سن دارد و دچار حملات پانیک شده، چه دارویی پیشنهاد می‌کنید که به او بدهم؟

پاسخ این است که دوست عزیز ما در این سایت هیچ دارویی را برای دیگران تجویز نمی‌کنیم. اگر احیاناً در بخش درمانی اسم دارویی ذکر شده، صرفاً طی تحقیقات به عمل آمده این دارو را ذکر کردیم و مصرف آن باید حتماً تحت نظر پزشک باشد. بنابراین در اسرع وقت به پزشک متخصص مراجعه کنید.

♦ فرد دیگری پیام داده که من دو سال است دچار پانیک هستم. قبلاً علائم زیادی داشتم، اما بهبود یافتم. هم اکنون گاهی اوقات گلویم احساس گرفتگی و خفگی دارد. آیا این احساس گرگرفتگی گلو به حملات پانیک ربط دارد یا خیر؟

پاسخ این است که بله گرفتگی گلو ممکن است یکی از علائم پانیک باشد.

♦ فرد دیگری پیام داده که من به مدت یک ماه است که دچار حملات پانیک شده‌ام. دکتر قلب رفتم اکو دادم، اما می‌گویند که هیچ مشکلی ندارم. در حالی که گاهی اوقات ضربان قلب من شدید می‌شود. واقعاً خسته شدم از این وضعیت، چه کاری باید انجام دهم؟

پاسخ آن است که دوست عزیز حتماً به روانشناس مراجعه کنید. تکنیک‌های تنفس عمیق و آرامش را یاد بگیرید و در برنامه روزانه خودتان قرار دهید. حتماً فعالیت ورزشی منظم داشته باشید، از هرگونه سیگار، الکل، کافئین و مواد مخدر پرهیز کنید. پزشک ممکن است درمان‌های دارویی نیز برای شما تجویز کند. اگر تجویز کرد آن را طبق دستورالعمل پزشک رعایت کنید.

♦ فرد دیگری پیام داده که من دانش‌آموز دبیرستانی هستم. امروز سر کلاس ضربان قلبم به شدت بالا رفت و دچار تنگی نفس شدم. احساس کردم سرم داغ شده و تب زیادی دارم. دست و پاهایم کاملاً یخ بود و حالت تهوع گرفتم. به نظر شما دچار حملات پانیک شده‌ام یا خیر.

پاسخ این است که این علائم ممکن است نشان دهنده حملات پانیک باشد. اما در برخی از مواقع این نشانه‌ها ناشی از استرس یا شرایط دیگر است. بنابراین در اسرع وقت به روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنید.

نتیجه‌گیری

در این مطلب اهمیت درمان پانیک را پیگیری و در کنترل حملات آن، توضیحات کامل را ارائه دادیم. شما عزیزان باید بدانید که این حملات قابل درمان و مدیریت هستند و می‌توانید با استفاده از روش‌های مختلف این اختلال را بهبود دهید‌‌. بنابراین امید به درمان و بهبود خودتان داشته باشید. همچنین از افراد متخصص کمک بگیرید. در این صورت علائم شما کاهش یافته و در عین حال کیفیت زندگی بهبود می‌یابد. اگر شما عزیزان نیز تجربه‌ای در این مورد دارید، می‌توانید در انتهای مقاله بخش نظرات پیام خود را با ما و سایر مخاطبان جوان ایرانی در میان بگذارید.

منابع:

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/panic-attacks/symptoms-causes/syc-20376021

https://betterhealth.vic.gov.au/health/conditionsandtreatments/panic-attack

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/4451-panic-attack-panic-disorder

https://www.nhs.uk/mental-health/conditions/panic-disorder/

https://www.healthline.com/health/panic-attack-vs-anxiety-attack