خواص تخم شربتی [نحوه مصرف + طرز شستن آن]

خواص تخم شربتی چیست؟ اگر در طول تابستان برای جلوگیری از گرمازدگی و تشنگی شربت‌هایی را از فروشگاه‌ها تهیه کرده‌اید، احتمالا با تخم شربتی آشنا هستید. تخم شربتی که در محلول‌ایی مانند خاکشیرها و یا بستنی‌هایی که در طول تابستان بیشتر دیده می‌شوند، به کار می‌رود، از جمله گیاهان پرخاصیت برای بدن هستند. در این مقاله تلاش می‌کنیم تا به صورت کامل و اجتمالی، به معرفی این تخم خوراکی از دسته گیاهان ریحان کوهی بپردازیم و با خواص و مزایا و نحوه استفاده آن آشنا شویم.

طبع تخم شربتی گرم است یا سرد؟

تخم شربتی از جمله گیاهان مغذی و خوردنی است که می‌توان آن را در دسته دانه‌های گیاهان ریحان کوهی دانست و می‌تواند در حالت محلول نیز درون شربت به کار گرفته شود. دانه‌های تخم شربتی سیاه‌ رنگ و شفاف هستند و می‌توانند مزایای مختلفی داشته باشند که در این مقاله به صورت کامل راجع به خواص تخم شربتی صحبت می‌کنیم. توجه کنید که شما می‌توانید این نوع تخم را در بسته‌ها و یا از عطاری‌ها تهیه کنید که البته در برخی از عطاری‌ها ممکن است تخم ریحون به جای آن برای شما داده شود که بایستی از ظاهر و رنگ تخم شربتی متوجه این اشتباه و تقلب آنها بشوید.

بعد از بیان این مقدمه، اولین سوالی که هر فردی قبل از خوردن یک میوه یا گیاه ممکن است از خود بپرسد، آن است که طبع آن چیست؟ در مورد طبع خواص تخم شربتی باید گفت این گیاه در دسته مواد خوراکی با طبع گرم و تر دسته‌بندی می‌شود (مانند بادمجان)؛ بنابراین افرادی که دارای طبع سرد و خشک هستند می‌توانند از این ماده استفاده کرده و در افراد با طبع گرم بایستی در مصرف آن با محدودیت اقدام شود. در ادامه با ما باشید تا بیشتر راجع به خواص تخم شربتی و معرفی این گیاه بپردازیم.

طرز شستن تخم شربتی

ممکن است این نوع تخم‌های گیاهی را در موادی مانند شربت‌ها و یا بستنی‌ها مشاهده کرده باشید. این نوع گیاه یکساله که با عنوان “چیا” نیز شناخته می‌شود، یک گیاه بومی آمریکای مرکزی است و در گذشته، مردمان آزتک به عنوان یکی از دانه‌های مقوی از آن استفاده می‌کردند. استفاده از این گیاه می‌تواند در شربت خاکشیر و انواع دیگر نیز استفاده شود.

در طول پروسه آماده سازی بایستی ابتدا این نوع تخم‌ها شسته و پاکیزه شوند. در این حالت داریم:

• ابتدا دانه‌های آن را داخل آب سرد ریخته و سپس صبر می‌کنیم تا در اطراف دانه‌های آن شروع به ایجاد حالت ژل مانند شود.
• حال دانه‌ها را داخل آن هم زده و سپس بگذارید تا کامل آب بخورد. همچنین شما می‌توانید به محلول آن انواع عرقیجات مانند گلاب نیز اضافه نمایید.
• زمانی که دور این نوع تخم شربتی‌ها به حالت باد شده (کمتر از 1 دقیقه این حالت ایجاد می‌شود) و دارای ژل درآمد، زمان آن است که 30 دقیقه دیگر نیز صبر کنید.
• از آنجایی که تخم شربتی‌ها، آلودگی و اضافات زیادی ندارند، نیازی نیست تا آن را چندبار پس از خیس شدن بشویید و می‌توانید آن را برای تهیه خاکشیر یا مواد دیگر استفاده کنید.

بهترین زمان مصرف تخم شربتی

همانطور که اگر این نوع مواد گیاهی را مشاهده کرده باشید، باید بدانید که تخم شربتی به صورت خام قابل مصرف نیست و برای بهره‌مندی از خواص تخم شربتی بایستی آن را خیس کنید. در مورد بهترین زمان مصرف این ماده می‌توان گفت نوشیدن آن در زمان‌های مختلفی بیان شده است از جمله:

• در هنگام اوایل صبح،
• در هنگام خواب،
• در هنگام احساس تشنگی و عطش.

از سوی دیگر، همچنین به دو زمان دیگر به عنوان بهترین زمان مصرف و بهره‌مندی از خواص تخم شربتی اشاره شده است که شامل موارد زیر می‌باشد:

• نیم ساعت قبل از غذا،
• در نیمه روز زمانی که معده شما خالی شده است.

همچنین زمانی که دچار گرمازدگی شده‌اید، می‌توانید از تخم شربتی برای رفع آن استفاده نمایید.

زمان مصرف تخم شربتی برای یبوست

یکی از مزایای مهمی که بایستی برای تخم شربتی به آن اشاره کرد، مفید بودن آن برای یبوست و نیز نفخ در بدن است که در این حالت شما می‌توانید با مصرف آن، سبب تحرک روده شده و به رفع یبوست بپردازید. علت این خاصیت را بایستی داشتن ترکیبات موسیلاژ دانست که در تحریک مدفوع کمک می‌کند و همچنین باعث ایجاد حس سیری در انسان‌ها می‌شود.

در مورد زمان مصرف تخم شربتی برای یبوست ابتدا به این نکته توجه کنید که دانه‌ها به صورت کامل آماده مصرف باشند. یعنی برای بهره‌مندی از خواص تخم شربتی، بایستی آنها را کامل در آب گذاشته، زمانی که حالت ژله‌ای آن ایجاد شد، در شربت خوراکی یا آب بگذراید و میل کنید. با توجه به اینکه زمان خاصی برای مصرف این ماده برای یبوست بیان نشده است، شما می‌توانید آن را در همان زمان‌هایی که در بخش قبل ذکر شد، مصرف کرده و از فواید تخم شربتی بهره‌مند شوید.

نحوه استفاده از تخم شربتی

یکی از متداول‌ترین شیوه‌های مصرف این ماده به خصوص برای بهره‌مندی از خواص تخم شربتی استفاده از آن در تهیه شربت خاکشیر است که در این حالت می‌توانید از دستورالعمل و راهنمای زیر برای تهیه شربت خاکشیر استفاده کنید:

مواد موردنیاز	مقدار موردنیاز
دانه‌های خاکشیر	به ازای هر نفر یک قاشق غذاخوری
تخم شربتی	به ازای هر نفر 1 قاشق چای خوری
شکر	2 برابر مقدار خاکشیر
آب	یک پیمانه
گلاب	¼ مقدار شکر
آبلیمو	¼ لیوان
زعفران	به مقدر موردنیاز

• مرحله اول شستن خاکشیر و تخم شربتی است. ابتدا در یک ظرف بزرگ، خاکشیر را به همراه 3 – 4 لیوان آب سرد بریزید. به مدت 30 دقیقه بگذارید تا خیس شود و آشغال‌ها و مواد زاید آن ته نشین شود. سپس در یک ظرف دیگر هم تخم شربتی را به همراه همین مقدار آب بگذارید تا خوب خیس شود. توجه کنید که برای یافتن طعم مناسب و عدم تلخ شدن و جداسازی محتویات زاید، خاکشیر را به صورت کامل پاک کنید. بنابراین پس از این مدت زمان، آن را در یک ظرف دیگر خالی کنید، حال آب آن را عوض کنید و دوباره در ظرف دیگر بریزید (غربال‌گری کنید) تا مواد ته نشین شده دیگر نباشد.
• حال بایستی شربت زعفرانی را در طول 30 دقیقه‌ای که این مواد خیس می‌خورد، تهیه نمایید. در این حالت شکر را به قابلمه‌ای اضافه کرده، یک پیمانه آب میریزیم و آن را روی حرارت می‌گذاریم. زمانی که این مواد جوش آمد، گلاب آبلیمو و زعفران را اضافه می‌کنیم.
• بعد از 5 – 6 دقیقه، حرارت را خاموش کنید. در صورتیکه می‌خواهید شربت موردنظر شما غلیظ باشد، در این حالت بایستی بگذارید تا مواد شما حسابی سفت و غلیظ شود.
• در ادامه زمانی که خاکشیر و تخم شربتی را کامل پاک کردید، حال در یک لیوان، یک قاشق خاکشیر را به مقداری از ترکیب که از زعفران و آبلیمو و گلاب درست کرده‌اید و بقیه لیوان را با آب پر کنید. حال بر روی این محتوا، تخم شربتی را اضافه کنید.
• همچنین می‌توانید برای خوش طعم‌تر شدن، دو تکه لیمو برش خورده هم درون لیوان بریزید.

مقدار مصرف تخم شربتی در بارداری

با توجه به اینکه مواد گیاهی و یا سایر مواد از جمله تخم شربتی می‌تواند منجر به تغییراتی در سیستم بدنی فرد شود، بهتر است این گونه مواد در حد زیاد مصرف نشود. البته در مورد تخم شربتی به دلیل املاح معدنی که دارد، می‌توانید در صورت مصرف به اندازه آن، از خواص تخم شربتی استفاده کنید. حداکثر میزان مصرف این ماده در طول روز برای مادران باردار در حدود 10 گرم بیان شده است که تقریبا به اندازه 1 قاشق می‌باشد.

همچنین یکی دیگر از خواص تخم شربتی، ازدیاد شیر مادر است که می‌تواند در دوره شیردهی برای این دسته از افراد بسیار مناسب و مفید باشد.

تخم شربتی و لاغری

هیچ تحقیقی در مورد آب دانه تخم شربتی برای کاهش وزن وجود ندارد و حتی در مورد دانه‌های چیا به تنهایی، تحقیقات دقیقی وجود ندارد که نشان دهد آنها این مزیت را دارند. البته در یک مطالعه کوتاه که در کشور برزیل بر روی 26 مرد و زن با اضافه وزن انجام شده بود (در سال 2015)، نتیجه تحقیق نشان داد که خوردن این ماده در حدود 35 گرم توانست در مدت 12 هفته به کاهش وزن منجر شود.

با اینکه نتایج و آزمایش‌های قطعی در این زمینه وجود ندارد اما با توجه به مشاهده پیشین می‌توان افزودن آن را به رژیم غذایی با توجه به خواص تخم شربتی، یک امر مناسب دانست. دانه‌های چیا دارای فیبر بالایی هستند که می‌تواند به افزایش سیری کمک کند. این مورد که در جلوتر هم به آن می‌پردازیم، باعث شده است تا بدنسازان برای کنترل وزن خود نیز از این ماده استفاده کنند. این مواد منبع خوبی از پروتئین و چربی هستند که هر دو از جمله مواد سیر کننده بوده و می‌تواند از پرخوری افراد جلوگیری نماید. بنا برا اظهارات سازمان USDA (وزارت کشاورزی ایالات متحده) فقط 1 اونس (حدود 2 قاشق غذاخوری) از دانه‌های سیاه ریز این تخم‌ها، دارای 4.7 گرم پروتئین، 10 گرم فیبر و 9 گرم چربی است.

آیا تخم شربتی لاغر می‌ کند؟

این ماده به صورت مستقیم موجب لاغری نمی‌شود بلکه از نظر تحقیقاتی، می‌تواند در شکم شما منبسط شده و کمک کنند تا احساس سیری نمایید. با کمک این مورد از خواص تخم شربتی، می‌توانید کمتر غذا را مصرف کرده و وزن خود را مدیریت کنید.. توجه کنید که شواهد در مورد این ماده و خواص تخم شربتی راجع به لاغری محدود است. در یک تحقیق دیگر، از دو جنبه سلامتی قلب و لاغری، تاثیرات این ماده بر روی برخی افراد طی 12 هفته بررسی شد که نشان داد یکی از آنها تأثیر مفیدی بر قلب داشت، اما هیچ کدام تأثیری بر کاهش وزن نداشتند.

بهترین زمان مصرف تخم شربتی برای لاغری

در مورد زمان مصرف این ماده می‌توانید نیم ساعت قبل از تمرین میل کنید. همچنین می‌توانید در هنگام صبح با معده خالی آن را مصرف نمایید. با توجه به خواص تخم شربتی می‌توان از آن برای عضله سازی به صورت مفید استفاده کرد. مقدار مصرف مناسب این ماده برای لاغری در حدود 1 قاشق غذاخوری محلول در آب است که بیان شده است تا در هنگام اول صبح و ناشتا میل کنید.

خواص تخم شربتی برای ورزشکاران

همانطور که در قسمت قبل هم اشاره کردیم، خواص تخم شربتی می‌تواند برای کسانی که قصد کاهش و زن یا بدنسازی دارند، به خصوص ورزشکاران استفاده شود. به طور خلاصه در مورد خواص این ماده برای ورزشکاران می‌توان به موارد زیر اشاره کرد که به شرح زیر می‌باشد:

• یکی از مهم‌ترین خواص تخم شربتی برای ورزشکاران، به واسطه وجود دانه‌های ژلاتینی آن است که در این حالت می‌تواند از اشتهای کاذب جلوگیری و آن را کنترل کند. شما می‌توانید از آن برای کسانی که ورزشکار هستند، کسانی که می‌خواهند وزن خود را کم کنند و نیز کسانی که می‌خواهند در ماه رمضان روزه بگیرند، برای کاهش گرسنگی و نیز تشنگی استفاده کنید.
• شما می‌توانید از خاکشیر برای کنترل کردن بیماری‌هایی مانند دیابت و یا کاهش چربی خون استفاده نمایید.
• مورد دیگر از خواص تخم شربتی برای ورزشکاران، عضله سازی آنها است که این ماده به علت داشتن منبع خوبی از پروتئین به صورت گیاهی، می‌تواند در ساخت عضله و سوزاندن چربی بسیار مفید باشد.
• تخم شربتی می‌تواند با جذب آب به اندازه ده برابر وزنی که دارد، گوارش را کندتر کرده و از این رو دیرتر گرسنه می‌شوند و حس سیری همچنان حفظ می‌شود.
• داشتن کالری کم به حدی که 2 قاشق غذاخوری آن دارای 40 کالری است، از دیگر مواردی است که ورزشکاران می‌توانند با اطمینان از عدم اضافه وزن خود از این ماده استفاده نمایند.

زمان مصرف تخم شربتی در بدنسازی

شما می‌توانید قبل از تمرین، نیم ساعت از زمانی که به ورزش‌های قدرتی می‌پردازید، از این ماده استفاده کنید. همچنین شما می‌توانید در زمان صبح به صورت ناشتا، ترکیب عسل، آبلیمو و نیز آب و تخم شربتی را برای آنکه در طول روز احساس سیری را حفظ کنید، استفاده نمایید. توجه کنید که از آب به میزان و مقدار مناسب در روند کاهش وزن و بهبود مشکلات گوارشی که دارید، استفاده نمایید.

مضرات و خواص سرکه سیب برای پوست و مو + لاغری را در این قسمت مطالعه کنید.

خواص تخم شربتی برای پوست

در مورد خواصی که تخم شربتی می‌تواند برای پوست داشته باشد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد که عبارتند از:

• از آنجایی که پوست و مو از جمله بخش‌های مهم در بدن ما هستند که همواره به دنبال بهداشت و تقویت آن هستیم، می‌توان از تخم شربتی هم برای این کار استفاده کرد که این ماده می‌تواند از بدن ما در مقابل مشکلاتی مانند آسیب‌ها و در مقابل اشعه خورشید محافظت نماید.
• ضد آفتاب بودن: این ماده می‌تواند به صورت طبیعی برای محافظت از اشعه uv خورشید و نیز در برابر مشکلاتی که ناشی از تابش نور خورشید می‌شود مانند خطر آفتاب سوختگی، محافظت به عمل آورد و خطر آن را کاهش دهد. در این خواص ناشی از فواید و وجود آنتی اکسیدان در این ماده است.
• روشن کردن پوست: شما می‌توانید از تخم شربتی برای حذف زائده‌ها و روشن کردن پوست و نیز ایجاد یک پوست شاداب و لطیف استفاده کنید. برای بهره‌مندی از این خواص تخم شربتی بایستی کمی از دانه‌های ریحان را آسیاب نموده و سپس با کمک یک قاشق آب لیمو ترکیبی را درست کنید. این ترکیب را به مدت 30 دقیقه بر روی پوست خود اعمال کنید. شما می‌توانید دو بار در هفته این ماسک را استفاده کنید.
• درمان اگزما: استفاده از این ماده می‌تواند در رفع و درمان مشکلاتی مانند اگزما و نیز خارش و قرمزی پوست کمک کند.. لازم است تا تخم شربتی را خیس کرده و سپس بر روی محل موردنظر خود بمالید.
• جوان کردن پوست: یکی دیگر از مواردی که می‌توان برای خواص تخم شربتی بیان کرد، جوان‌سازی پوست است که در این حالت خواص آنتی اکسیدان به همراه فلاونوئیدی می‌تواند برای جلوگیری از پیری زودرس مفید باشد.
• همچنین شما می‌توانید برای تقویت ناخن هم از این ماده استفاده کنید.

خواص تخم شربتی برای کبد

در حوزه کبد برای خواص تخم شربتی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• شما می‌توانید از خواص ضد دیابتی آن استفاده نموده و برای کنترل دیابت نوع 2، اختلال در عملکرد کبد و یا موارد دیگر از این ماده استفاده نمایید.
• کبد چرب می‌تواند در اثر جمع شدن بیش از حد چربی ایجاد شود. یکی از عواملی که می‌تواند به کنترل سطح کلسترول و این موضوع کمک کند، تخم شربتی است که به علت فیبر محلول آن و نیز وجود ماده‌ای به نام پکتین، می‌توانید برای کاستن از جذب کلسترول در روده استفاده کنید.
• کاهش خطر مبتلا شدن به سیروز کبدی و نیز سرطان در کبد می‌تواند از دیگر خواص تخم شربتی باشد.
• شما می‌توانید از تریب شربت خاکشیر و نیز تخم شربتی به همراه مقدار کمی از ترنجبین، به منظور پاکسازی کبد خود استفاده کنید.

خواص تخم شربتی برای مو

از جمله خواص تخم شربتی برای مو می‌توان گفت:

• استفاده از این ماده می‌تواند برای کاهش شوره سر مفید باشد.
• منبع پروتئین بودن تخم شربتی می‌تواند برای داشتن یک رشد سالم برای مو موثر باشد. در واقع این خاصیت به علت آن است که تخم شربتی از 23 درصد پروتئین ساخته شده و از طرفی مو هم از پروتئین (کراتین) تشکیل شده است.
• همچنین جلوگیری از نازکی مو از دیگر خواص این ماده است که به واسطه داشتن روی در آن میسر است.
• تخم شربتی می‌تواند با تامین امگا3 که یک نوع اسید چرب است در کنترل ریزش مو به شما کمک کند.

برای استفاده از خواص تخم شربتی برای مو، می‌توانید آن را به همراه آب، شیر ترکیب کرده و با این کار یک پوشش ژله‌ای اطراف آن ایجاد می‌شود. پس از این کار می‌توانید آن را برای مصرف از طیق فالوده‌ها یا پودینگ‌ها و … به غذای خود اضافه نمایید.

خواص تخم شربتی برای کودکان

قبل از اینکه به سراغ خواص تخم شربتی بپردازیم، بایستی به این نکته توجه کنید که حتما دانه‌های را خیس کرده و آن را با ترکیب مواد دیگر به صورت محلول به خورد بچه‌ها بدهید تا دچار خفگی و یا گیر کردن در گلو نشوند. همچنین توجه کنید که مصرف این ماده برای کودکان زیر 1 سال توصیه نمی‌گردد. از جمله خواصی که این ماده می تواند برای کودکان داشته باشد، می‌توان گفت:

• مصرف این مده می‌تواند منجر به تقویت سیستم ایمنی بدن کودکان شود که این مهم به علت غنی بودن آن از کلسیم، امگا3 است. شما می‌توانید با مصرف 2 قاشق در حدود 18 درصد از نیاز خود را به کلسیم تامین کنید.
• تنظیم خواب یکی از خواص و فواید این ماده است که به همین جهت توصیه شده است هم برای کودکان و هم برای سالمندان، از تخم شربتی در هنگام خواب استفاده شود.
• جلوگیری از فقر آهن در تخم شربتی می‌تواند به شما کمک کند تا از این کمبود در کودکان جلوگیری کنید. در واقع تخم شربتی در حدود 3 برابر بیشتر از اسفناج دارای آهن می‌باشد.
• جلوگیری از یبوست و رفع آن در کودکان.

یکی دیگر از نکاتی که بایستی به آن توجه کنید، آن است که از تخم شربتی نباید بیش از حد برای کودکان و بچه‌ها استفاده شود؛ چراکه خاصیت سیرکنندگی داشته و لازم است در مصرف آن برای کودکان، تا نصف فنجان محدودیت اعمال شود.

مصرف تخم شربتی هنگام خواب

استفاده از تخم شربتی می‌تواند در هنگام خواب برای افراد مفید باشد. به عنوان مثال شما می‌توانید از آن برای کنترل و تنظیم خواب استفاده کنید که به علت ماده تریپتوفان (یک نوع اسید آمینه) است. همچنین با توجه به مواد غنی و سرشار آن، شما می‌توانید از این ماده برای رفع گرسنگی و تشنگی در هنگام خواب همراه با آب استفاده نمایید. برای مصرف این ماده، کافیست یک شربت خنک حاوی تخم شربتی برای خود درست کنید که در کنار آن می‌تواند به پاکسازی سیستم گوارشی شما هم در طول شب کمک کند.

اگر در شب هم دچار یبوست می‌شوید و یا در طول روز، می‌توانید از این ماده استفاده کنید تا این مشکل برطرف شود. توجه کنید که در هنگام خواب، شیرینی محلول آن را کمتر کنید.

آیا تخم شربتی باعث اسهال می‌شود؟

در قسمت فواید و خواص تخم شربتی بیان شده است که این ماده به علت داشتن یک لایه ژله‌ای پس از خیس شدن، می‌تواند برای تحرک و پاکسازی معده مناسب باشد که در این صورت می‌توانید از آن برای درمان یبوست و اسهال استفاده کنید.

از سوی دیگر لازم است در این خصوص به 2 نکته توجه کنید:

• مصرف بیش از حد فیبر می‌تواند باعث مشکلاتی مانند درد شکم، یبوست، اسهال، نفخ و گاز شود.
• برخی از افراد ممکن است پس از خوردن دانه چیا یک واکنش آلرژیک را تجربه کنند، اگرچه این غیر معمول است. علائم آلرژی غذایی می‌تواند شامل استفراغ، اسهال و خارش لب یا زبان باشد.