درماتیت تماسی یکی از شایع‌ترین بیماری‌های پوستی است که میلیون‌ها نفر در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار داده است. این بیماری توسط تماس مستقیم پوست با مواد محرک یا آلرژن‌ها ایجاد می‌شود. این عارضه علائمی مانند خارش، التهاب، تاول و قرمزی را ایجاد می‌کند. در این مطلب از مجله جوان ایرانی به طور کامل شرح می‌دهیم که درماتیت تماسی چیست، سپس به بررسی علل، علائم، روش‌های تشخیص و درمانی آن می‌پردازیم.

درماتیت تماسی چیست؟

درماتیت تماسی یک بیماری پوستی است که باعث ایجاد التهاب، خارش و سایر علائم ناخوشایند می‌شود. این بیماری که در اثر تماس مستقیم پوست با مواد محرک‌ و آلرژن‌ها ایجاد می‌شود، به دو نوع تقسیم می‌شود. درماتیت تماسی تحریکی و درماتی تماسی آلرژیک. این دو مورد می‌تواند کیفیت زندگی افراد را تحت تأثیر قرار دهد. در ادامه این بخش، انواع آن را بررسی می‌کنیم.

درماتیت تماسی تحریکی

این بیماری بسیار شایع بوده و زمانی ایجاد می‌شود که پوست شما در معرض مواد محرک مانند مواد شیمیایی، صابون‌های قوی و حلال‌ها قرار بگیرد. پس از تماس با این مواد محرک، بلافاصله دچار قرمزی، سوزش و التهاب می‌شوید.

درماتیت تماسی آلرژیک

درماتیت تماسی آلرژیک زمانی ایجاد می‌شود که سیستم ایمنی بدن شما به یک ماده خاص واکنش نشان می‌دهد. این واکنش بلافاصله یا چند روز پس از تماس با آلرژن ایجاد می‌شود. مواد شیمیایی فلزات مانند نیکول و برخی از گیاهان از جمله آلرژن‌های شایع هستند.

عوامل خطر ابتلا به درماتیت تماسی

در این بخش به بررسی عوامل خطر ابتلا به درماتیت تماسی می‌پردازیم.

شغل افراد

به طور کل افرادی که در مشاغلی مانند آرایشگری، پرستاری، ساخت و ساز و صنایع شیمیایی کار می‌کنند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار می‌گیرند. به عنوان مثال کارگران کشاورزی، ساختمانی، آشپزها و دیگر افرادی که با غذا سر و کار دارند، همچنین گل فروشان، آرایشگرها و کارکنان مراقبت‌های بهداشتی از جمله منشی دندانپزشک، همچنین غواصان یا شناگران به دلیل لاستیک موجود در ماسک‌های صورت یا عینک، احتمال ابتلا به این بیماری در آن‌ها زیاد است.

سابقه خانوادگی

معمولاً افرادی که سابقه خانوادگی اگزما یا آلرژی دارند، احتمال ابتلا به درماتیت تماسی آلرژیک در آن‌ها افزایش می‌یابد.

پوست حساس

یکی دیگر از عوامل خطر ابتلا به درماتیت تماسی، داشتن پوست حساس است. معمولاً این‌گونه افراد، بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری هستند.

نشانه‌های ابتلا به درماتیت تماسی

به طور کلی علائم درماتیت تماسی، بستگی به نوع و شدت این بیماری دارد و کاملاً با یکدیگر متفاوت هستند. در ادامه این مطلب از مجله جوان ایرانی برخی از علائم شایع آن را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

قرمزی پوست

یکی از نشانه‌های شایع درماتیت تماسی این است که پوست در ناحیه آسیب‌دیده ممکن است قرمز و ملتهب شود.

خارش

یکی از شایع‌ترین نشانه‌های این بیماری، ایجاد خارش در آن ناحیه است.

تاول

یکی دیگر از نشانه‌های درماتیت تماسی، ایجاد تاول‌های کوچک یا بزرگ روی پوست است.

خشکی و پوسته‌ریزی

پوست این‌گونه افراد نیز ممکن است خشک شده و شروع به پوسته‌ریزی کند.

سوزش و درد

یکی دیگر از علائم درماتیت تماسی این است که پوست افراد ممکن است دچار سوزش و درد شدید شود.

زمان مراجعه به پزشک

اگر علائم ناشی از درماتیت تماسی به حدی شدید است که به عنوان مثال دچار خارش شده‌اید که نمی‌توانید بخوابید یا حتی روزمرگی خودتان را ادامه دهید، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر این بثورات در عرض ۳ هفته بهتر نشد، مراجعه به پزشک را فراموش نکنید. زیرا در این صورت ممکن است چشم‌ها، دهان، صورت یا حتی اندام تناسلی شما را درگیر کند.

عوارض درماتیت تماسی چیست؟

اگر هنگام ابتلا به این بیماری، صورت خودتان را بخارانید، در واقع خراشیدن مکرر ناحیه آسیب دیده باعث می‌شود که عفونت کند. حتی باعث ترشح آن ناحیه می‌شود. در این صورت برای رشد باکتری‌ها یا قارچ‌ها محیط خوبی فراهم می‌شود. همچنین ممکن است شما را دچار عفونت کند. گاهی اوقات ممکن است دچار کهیر شوید. در واقع پوست شما دچار تغییر رنگ و برآمدگی شده، همچنین پف‌دار به نظر برسد. در برخی از مواقع تورم عمیق در زیر پوست شما ایجاد می‌شود. در این صورت ممکن است شما مبتلا به آنافیلاکسی شوید. این مورد یک واکنش آلرژیک شدید است که راه‌های هوایی شما را مسدود می‌کند. هرچند این مورد نادر است، اما شما باید بدانید که یک اورژانس پزشکی است. اگر مشکل تنفسی پیدا کردید، حتماً با اورژانس تماس بگیرید.

:بهترین آبرسان برای پوست خشک چیست؟ انواع آبرسانی قوی را در این مطلب بخوانید

بهترین آبرسان برای پوست خشک

نحوه تشخیص درماتیت تماسی

شما عزیزان باید بدانید که هیچ‌گونه آزمایش دقیقی برای شناسایی علت درماتیت تماسی وجود ندارد. اما برخی از راهکارها به پزشک در درمان آن کمک می‌کند. پس از مراجعه به پزشک ممکن است متخصص از شما در مورد علائمی که دارید، سؤال کند. همچنین یک معاینه فیزیکی از شما به عمل آورده تا بیماری را تشخیص دهد.

به طور کلی تاریخچه پزشکی شما را مورد بررسی قرار می‌دهد. همچنین ممکن است از آزمایش پچ نیز استفاده کند. در این صورت مواد مختلف روی صورت شما قرار می‌گیرد تا واکنش‌های آلرژی بررسی شود. این تست به مدت ۴۸ تا ۷۲ ساعت روی پوست شما باقی مانده و پزشک آن را ارزیابی می‌کند. در برخی از مواقع که نادر است ممکن است نیاز به بیوپسی باشد تا از طریق نمونه‌برداری از پوست، علت احتمالی این بیماری شما مشخص شود. گاهی اوقات آزمایش خون نیز می‌تواند در این مورد مفید واقع شود.

همچنین پزشک از شما درباره محیط و چیزهایی که با آنها در تماس بوده‌اید، سؤالاتی می‌پرسد. این سؤالات را در ادامه مورد بررسی قرار می‌دهیم.

پزشکان معمولاً سؤال می‌کنند که آیا تغییری در روتین معمول مراقبت از پوست خود ایجاد کرده‌اید؟
اولین‌بار چه زمانی متوجه علائم خود شدید؟
آیا جدیداً با گیاهان، مواد پاک‌کننده یا مواد شیمیایی جدید در تماس بوده‌اید؟
آیا به طور منظم با مواد شیمیایی یا محرک در تماس هستید؟
چه چیزی علائم شما را بهتر یا بدتر می‌کند؟
آیا قبل از شروع بثورات پوستی پیاده‌روی کرده‌اید؟

پس از اینکه پزشک این سؤالات را از شما پرسید، ممکن است برای شما آزمایشاتی تهیه کند تا برای تشخیص این بیماری به او کمک شود.

همچنین شما نیز باید سؤالاتی را از پزشک بپرسید که در ادامه مطلب این سؤالات را شرح می‌دهیم.

دلیل ایجاد بثورات پوستی برای من چیست؟
آیا باید آزمایش آلرژی انجام بدهم؟
چه اقداماتی برای جلوگیری از درماتیت تماسی نیاز است؟
بهترین درمان برای درماتیت تماسی چیست؟
بهترین درمان برای پوست خارش‌دار یا بثورات پوستی دردناک چیست؟
چه شوینده و مرطوب‌کننده بدون نسخه‌ای را برای من تجویز می‌کنید؟
آیا ممکن است عوارض خاصی برای من ایجاد شود؟

بهترین درمان برای درماتیت تماسی

احتمالاً این سؤال برای شما عزیزان ایجاد شده است که چگونه از شر درماتیت تماسی خلاص شویم. به طور کلی بهبود این بیماری به شدت و گسترش کلی علائم آن بستگی دارد. بهترین درمان برای درماتیت تماسی این است که از محرک یا مواد آلرژی‌زا جلوگیری کنید. در ادامه این مطلب برخی از راهکارهایی که به بهبود علائم در خانه کمک زیادی می‌کند را شرح می‌دهیم.

√ سعی کنید از نرم‌کننده‌هایی استفاده کنید که از صورت شما محافظت شده و آن را مرطوب کند. همچنین از خاراندن پوست تحریک شده اجتناب کنید. در این صورت از عفونت پوست جلوگیری می‌شود. سعی کنید از مواد شستشوی ملایم و آب ولرم برای تمیز کردن پوست خود استفاده کنید.

√ از لوسین‌های ضدخارش بهره ببرید.

√ همیشه در منزل یک داروی آنتی‌هیستامین برای کمک به تسکین خارش و کاهش پاسخ آلرژیک داشته باشید.

√ اگر درمان‌های خانگی برای شما مناسب نبود، پزشک ممکن است کرم‌های استروئیدی قوی‌تری را تجویز کند. با این حال این کرم‌ها باید به صورت کوتاه‌مدت استفاده شوند، زیرا ممکن است عوارض جانبی زیادی ایجاد کنند.

√ معمولاً ۲ تا ۴ هفته پس از ایجاد درماتیت تماسی، علائم شما بهبود می‌یابد. البته ممکن است گاهی اوقات سریع‌تر بهبود یابید. اغلب اوقات این بیماری جای نگرانی ندارد، اما اگر بثورات و علائم شما به چشم یا دهان نزدیک است یا ناحیه بزرگی از بدن شما را پوشش می‌دهد و با درمان‌های خانگی بهبود نمی‌یابید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

علت کهیر چیست؟ بهترین درمان آن چگونه است؟

علت کهیر چیست؟

نحوه پیشگیری از درماتیت تماسی

برای پیشگیری از درماتیت تماسی اقدامات زیر را انجام دهید.

دوری کردن از محرک‌ها و آلرژن‌ها

سعی کنید از محرک و آلرژنی که شما به آن حساسیت دارید دوری کنید. به عنوان مثال برای سوراخ کردن گوش و بدن از مواد ضدحساسیت مانند طلا استفاده کنید.

شستشوی پوست

اگر احساس کردید که با مواد محرک و آلرژی تماس گرفتید، فوراً صورت خودتان را با یک شستشوی ملایم و بدون عطر بشویید. سعی کنید. همچنین سعی کنید از آب گرم برای آبکشی استفاده کنید.

استفاده از ماسک و دستکش محافظ

سعی کنید هنگام استفاده از مواد تحریک‌کننده از جمله پاک‌کننده‌های خانگی، از ماسک‌های صورت، عینک، دستکش و سایر اقلام محافظتی استفاده کنید.

استفاده از کرم یا ژل

سعی کنید از کرم یا ژلی استفاده کنید که یک لایه محافظ برای پوست شما ایجاد کند‌. در این صورت احتمال کاهش علائم شما وجود دارد. همچنین می‌توانید از کرم‌های مرطوب‌کننده استفاده کنید تا پوست شماره انعطاف‌پذیری خودش را حفظ کند.

تمیز کردن حیوانات خانگی

اگر در منزل از حیوان خانگی نگهداری می‌کنید سعی کنید بدن آن‌ها را تمیز نگه دارید. برخی از مواد آلرژی‌زا که شما به آن حساسیت دارید ممکن است به بدن حیوانات بچسبند. بنابراین آنها را مرتب حمام کنید.

نظرات مردم در مورد درماتیت تماسی

در این بخش به بررسی نظرات مردم در مورد درماتیت تماسی می‌پردازیم.

♦ یکی از افراد پیام داده که من چند سال است درگیر درماتیت تماسی هستم. قبلاً پوستم تاول می‌زند، ولی زود خوب می‌شد. الان دو ماهی است که تمام سر، گردن و همه جای بدن من را مبتلا کرده است. همه جای من جوش و تاول می‌زند. دکتر عمومی رفتم؛ اما هیچ جوابی نگرفتم.

پاسخ این است که دوست عزیز شما باید دلیل بروز این عارضه را تشخیص دهید‌. ممکن است به فلزات، مواد پاک کننده و برخی از ترکیبات شیمیایی حساسیت داشته باشید که باعث بروز این علائم در شما شده است. به متخصص پوست مراجعه کنید و با انجام تست پچ عامل اصلی بروز این بیماری را مشخص کنید. سپس سعی کنید از تماس با آن‌ها اجتناب کنید. در صورت لزوم پزشک داروهایی را برای شما تجویز می‌کند که برای تسکین علائم شما بسیار مفید است.

♦ فرد دیگری پیام داده که من حدود ۱۰ روز است که پوستم با کوچک‌ترین خاراندن و دست زدن یا کوچک‌ترین برخوردی به آن، به شدت قرمز می‌شود. گاهی ورم کرده و بعد از نیم ساعت رفع می‌شود. به پزشک مراجعه کردم و گفت درماتیت تماسی داری و قرص و آمپول حساسیت داد، اما اصلاً بهتر نشدم. به نظر شما چه کاری باید انجام دهم؟

پاسخ این است که دوست عزیز معمولاً این بیماری ۲ تا ۴ هفته طول می‌کشد که بهبود یابد. در طی این دوران می‌توانید از کرم‌های محافظ و مرطوب‌کننده نیز استفاده کنید. سعی کنید متوجه شوید به چه چیزهایی حساسیت دارید. از همان مواد آلرژی‌زا اجتناب کنید. اگر بهبود نیافتید می‌توانید به پزشک دیگری مراجعه کنید.

♦ یکی دیگر از افراد پیام داده که در صورت مشاهده علائم آنافیلاکسی حتماً به بخش اورژانس مراجعه کنید‌. این علائم شامل احساس سبکی سر یا از حال رفتن، مشکلات تنفسی مانند تنفس سریع و سطحی، خس خس سینه، ضربان قلب سریع، حساس شدن پوست نسبت به لمس، سردرگمی، اضطراب و از دست دادن هوشیاری است.

درمان خانگی آلرژی غذایی چیست؟ بایدها و نبایدهای آن را در این مطلب بخوانید:

درمان خانگی آلرژی غذایی

سؤالات متداول در مورد درماتیت تماسی

در این بخش به بررسی سؤالات متداول در مورد درماتیت تماسی می‌پردازیم.

درماتیت تماسی چقدر طول می‌کشد تا درمان شود؟

این بیماری ممکن است چند هفته طول بکشد تا علائم آن از بین برود. چند روز پس از شروع درمان، علائم خارش کاهش یافته یا از بین می‌رود. اما اگر هنوز هم به صورت قابل توجهی بثورات روی پوست خود دارید، به پزشک مراجعه کنید. هرچند موارد خفیف این بیماری ممکن است در عرض چند روز با اجتناب از چیزی که باعث این بیماری شما شده است بهبود یابد، اما اگر پس از چند روز بهبود نیافتید با پزشک مشورت کنید.

آیا درمان مشخصی برای درماتیت تماسی وجود دارد؟

هیچ درمان مشخصی برای این بیماری وجود ندارد. اگر بدن شما به یک آلرژی یا محرک واکنش نشان می‌دهد، شما باید بدانید که هر بار که در معرض آن قرار بگیرید واکنش مشابه را دریافت خواهید کرد. بنابراین اجتناب از آن ماده حساسیت‌زا بهترین راهکار پیشگیری و درمان است‌. اگر شما در محل کارتان مجبور هستید که با این مواد آلرژی‌زا در تماس باشید، به هر حال باید راه‌هایی را برای کاهش قرارگرفتن در معرض آن پیدا کنید.

تفاوت بین درماتیت تماسی و تبخال چیست؟

درماتیت تماسی و تبخال هرچند قسمت‌های مشابهی از بدن شما را تحت تأثیر قرار می‌دهند، اما باید بدانید که با همدیگر متفاوت هستند. تبخال یک عفونت ویروسی است و معمولاً از طریق تماس فیزیکی از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود. در حالیکه درماتیت تماسی اصلاً یک عفونت نیست و حتی از فرد به فرد دیگر منتقل نمی‌شود، در واقع مسری نیست.

تفاوت بین درماتیت تماسی و درماتیت اتوپیک یا اگزما چیست؟

درماتیت تماسی و درماتیت اتوپیک یا اگزما به هم شبیه هستند، زیرا افراد مبتلا به آلرژی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند، اما درماتیت تماسی زمانی فرد را درگیر می‌کند که او چیزی را لمس کند که پوستش به آن واکنش نشان می‌دهد. در واقع یک منبع بیرونی باعث ایجاد علائم این بیماری می‌شود. اما درماتیت آتوپیک یا اگزما در افرادی که آلرژی دارند رخ می‌دهد. این بیماری اغلب مربوط به تماس با یک ماده خاص نمی‌شود و علائمی چنین فردی از درون نشات می‌گیرد.

آیا روغن درخت چای برای درمان درماتیت تماسی مناسب است؟

هرچند روغن درخت چای دارای اجزای آنتی‌باکتریال است که بر واکنش‌های پوستی مانند بثورات ناشی از درماتیت تماسی تأثیر می‌گذارد، اما قبل از استفاده از آن حتماً با پزشک مشورت کنید. برای برخی از افراد ممکن است مضر باشد.

چه زمانی باید به داروخانه مراجعه کرد؟

اگر دچار هرگونه التهاب و خارش شدید و درعین‌حال پزشک در دسترس نیست، می‌توانید به داروخانه مراجعه کنید. معمولاً نرم‌کننده‌ها یا مرطوب‌کننده‌هایی وجود دارد که می‌توانید آنها را بر روی پوست خودتان بمالید تا از خشک شدن آن جلوگیری کرده و در نتیجه به کاهش التهاب و خارش و تورم کمک زیادی شود.

چه بیماری‌هایی با درماتیت تماسی اشتباه گرفته می‌شود؟,

برخی از تحقیقات نشان داده که درماتیت تماسی اغلب با درماتیت آتوپیک اشتباه گرفته می‌شود. همچنین ممکن است این بیماری با درماتیت سبورئیک، پسوریازیس، گال و کهیر مزمن اشتباه گرفته شود.

آیا درماتیت تماسی مسری است؟

به صورت کلی درماتیت تماسی قابل انتقال نیست. با این حال ممکن است آثاری از محرک یا آلرژن شما به شخص دیگر منتقل شود. اگر واکنش‌های مشابهی داشته باشید، آن‌ها را دچار راش می‌کند. بنابراین واکنش افراد به این مواد کاملاً متفاوت است.

آیا درماتیت تماسی می‌تواند مزمن شود؟

در برخی از موارد این بیماری می‌تواند مزمن شود. به خصوص اگر فرد به طور مداوم در معرض مواد مخدر یا آلرژن‌ها قرار بگیرد.

آیا کودکان نیز ممکن است به درماتیت تماسی مبتلا شوند؟

بله گاهی اوقات کودکان نیز می‌توانند به این بیماری مبتلا شوند. به خصوص اگر پوست حساسی داشته باشند یا در معرض مواد محرک قرار بگیرند.

آیا درماتیت تماسی خود به خود از بین می‌رود؟

اگر از محرک‌های آلرژن اجتناب کنید، ممکن این بیماری خود به خود از بین برود؛ اما گاهی اوقات علائم آن همچنان می‌تواند شما را ناراحت کند.

سخن پایانی

درماتیت تماسی یک بیماری پوستی شایع است که باعث ایجاد علائم ناخوشایندی مانند خارش، التهاب و قرمزی می‌شود. این بیماری به دو نوع اصلی تحریکی و آلرژی تقسیم شده و ممکن است ناشی از تماس با مواد شیمیایی عطرها، گیاهان و فلزات باشد‌. اگر آن را به موقع تشخیص دهید و درمان مناسب صورت گیرد، به بهبود کیفیت زندگی و کاهش علائم شما کمک زیادی می‌شود. با رعایت نکات پیشگیری که در این مطلب به آن اشاره شد، می‌توانید از بروز این بیماری جلوگیری کنید. اما در هر صورت اگر علائمی از این بیماری را مشاهده کردید مراجعه به متخصص پوست بسیار ضروری است. در این مطلب از مجله جوان ایرانی به طور کامل شرح دادیم که درماتیت تماسی چیست و هرآنچه که باید در مورد آن بدانید را بیان کردیم. اگر شما عزیزان نیز هرگونه تجربه‌ای در این مورد دارید، می‌توانید در انتهای مقاله بخش نظرات پیام خودتان را ثبت کنید.

منابع:

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/contact-dermatitis/symptoms-causes/syc-20352742

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/6173-contact-dermatitis

https://www.nhs.uk/conditions/contact-dermatitis/

https://www.healthline.com/health/contact-dermatitis

https://www.nhs.uk/conditions/contact-dermatitis/

https://www.mountsinai.org/health-library/diseases-conditions/contact-dermatitis

https://www.nhs.uk/conditions/contact-dermatitis/causes/

https://www.msdmanuals.com/home/skin-disorders/itching-and-dermatitis/contact-dermatitis