درمان شپش سر کودکان (بررسی علائم آن)
درمان شپش سر کودکان: چگونه انتقال می‌یابد؟
شپش سر یک حشره ریز است که از خون پوست سر انسان تغذیه می‌کند. این حشره اغلب کودکان را مبتلا می‌کند و معمولاً از طریق انتقال مستقیم از موهای یک نفر به موی شخص دیگر پخش می‌شوند. در این محتوا می‌خواهیم ابتدا با این حشره آشنا شده و سپس درمان شپش سر کودکان را تا انتها بررسی نماییم.
شپش سر
خواندیم که شپش سر از خون پوست سر تغذیه می‌کند. در واقع شپش ماده تخم‌هایی می‌گذارد که به ساقه‌های مو می‌چسبند.
داشتن شپش نشانه‌ای از بهداشت فردی نامناسب و یا محیط زندگی ناپاک نیست. این حشره ناقل بیماری‌های باکتریایی یا ویروسی نیز نیست.
علائم وجود شپش
نشانه‌های شایع شپش سر ممکن است شامل موارد زیر باشد.
خارش
شایع‌ترین علامت داشتن شپش خارش پوست سر، گردن و گوش است. این یک واکنش آلرژیک به نیش شپش است. هنگامی که فردی برای اولین‌بار به شپش سر مبتلا می‌شود، ممکن است به مدت 4 تا 6 هفته خارش ایجاد نشود.
وجود شپش روی پوست سر و ساقه مو
ممکن است بتوانید شپش‌ها را ببینید، اما تشخیص آن‌ها اغلب سخت است؛ زیرا کوچک هستند. این موجودات از نور اجتناب کرده و به‌سرعت حرکت می‌کنند.
آن‌ها به ساقه مو می‌چسبند و ممکن است به‌سختی دیده شوند؛ زیرا بسیار ریز هستند. به‌راحتی در اطراف گوش و خط موی گردن دیده می‌شوند. تشخیص خال‌های خالی ممکن است آسان‌تر باشد؛ زیرا رنگ آن‌ها روشن‌تر و متفاوت از پوست سر هستند.
زخم
خاراندن زیاد می‌تواند منجر به برآمدگی‌های کوچک و قرمز شود که این خارش نشانه‌ای از وجود شپش است. این زخم‌ها گاهی ممکن است با باکتری عفونی شوند.
چرخه زندگی شپش
شپش سه مرحله را در دوران حیات خود طی می‌کند:
- تخم‌هایی که بعد از 6 تا 9 روز از تخم خارج می‌شوند.
- پوره‌ها، اشکال نابالغ شپش که پس از 9 تا 12 روز به بالغ تبدیل می‌شوند.
- شپش بالغ که می‌تواند 3 تا 4 هفته زنده بماند. شپش ماده روزانه 6 تا 10 تخم می گذارد.
انتقال شپش
شپش سر می‌خزد، اما نمی‌تواند بپرد یا پرواز کند. اغلب از طریق تماس مستقیم سربه‌سر از فردی به فرد دیگر سرایت می‌کند، اغلب در خانواده یا در بین کودکانی که در مدرسه یا بازی تماس نزدیک دارند انتقال می‌یابد.
کمتر شایع است که شپش بدون تماس مستقیم پخش شود. اما حشرات ممکن است از طریق وسایل شخصی از فردی به فرد دیگر سرایت کنند، مانند:
- کلاه و روسری
- برس و شانه
- لوازم جانبی مو
- هدفون
- بالش، حوله و اثاثیه یا لوازم داخلی
شپش سر نیز ممکن است زمانی که وسایل در کنار هم نگهداری می‌شوند پخش شود. به‌عنوان‌مثال، کلاه یا روسری که به یک قلاب آویزان شده یا در کمد مدرسه نگهداری می‌شود، می‌تواند به‌عنوان وسیله نقلیه برای پخش شپش عمل کند. لازم به ذکر است که حیوانات خانگی مانند سگ و گربه نقشی در انتشار شپش سر ندارند.
عوارض شپش
اگر کودک شما خارش پوست سر را به دلیل وجود شپش دارد، پس زودتر آن را برطرف نمایید؛ زیرا ممکن است پوستش بشکند و دچار عفونت شود.
جلوگیری از شپش
جلوگیری از انتشار شپش سر در میان کودکان در مراکز نگهداری از کودکان و مدارس دشوار است؛ زیرا تماس بسیار نزدیک وجود دارد.
احتمال انتشار غیرمستقیم از وسایل شخصی اندک است. بااین‌حال، برای کمک به جلوگیری از گسترش شپش سر، باید کارهای زیر را انجام داد:
- لباس‌ها را به قلابی جدا از لباس‌های کودکان دیگر آویزان کنید.
- از به اشتراک گذاشتن شانه، برس، کلاه و روسری خودداری کنید.
- روی تخت‌ها، کاناپه‌ها یا بالش‌هایی که در تماس با فرد مبتلا به شپش سر بوده است دراز نکشید.
محصولات بدون نسخه
داروهایی که بدون نسخه در دسترس هستند عبارت‌اند از:
پرمترین (نیکس)
نسخه مصنوعی پیرترین است که یک ترکیب شیمیایی است که از گل داوودی استخراج می‌شود و این ماده برای شپش سمی است.
قبل از استفاده از پرمترین، موهای کودک خود را با شامپو بشویید. شستشوی موها با سرکه سفید قبل از شستن ممکن است به حل شدن چسبی که شپش‌ها را روی ساقه مو نگه می‌دارد کمک کند. دارو را برای مدت زمانی که در دستورالعمل روی بسته مشخص کرده، در مو قرار دهید. سپس موهای فرزندتان را با آب گرم بشویید.
پرمترین تخم شپش‌ها را از بین نمی‌برد و درمان باید 9 تا 10 روز پس از اولین مصرف تکرار شود. عوارض جانبی این دارو ممکن است شامل قرمزی و خارش پوست سر باشد.
ایورمکتین (اسکلایس)
این ماده نیز برای شپش سمی است. این لوسیون برای استفاده در بزرگسالان و کودکان ۶ ماهه یا بزرگ‌تر تأیید شده و می‌توان آن را یک‌بار روی موهای خشک مالیده و بعد از 10 دقیقه با آب بشویید.
داروهای تجویزی برای شپش
در برخی مواقع، شپش‌ها نسبت به داروهای بدون نسخه مقاومت نشان می‌دهند. درمان بدون نسخه نیز ممکن است به دلیل استفاده نادرست، مانند عدم تکرار درمان در زمان مناسب، با شکست مواجه شود.
اگر استفاده صحیح از یک درمان بدون نسخه شکست خورده باشد، ممکن است به یک درمان با نسخه احتیاج داشته باشید. در نظر داشته باشید که چه داروهای بدون نسخه و چه تجویزی باید حتماً با مشورت یک متخصص استفاده شوند. درمان با داروهای تجویزی شامل:
- اسپینوساد (ناتروبا): برای بزرگسالان و کودکان ۶ ماهه و بالاتر تأیید شده است. می‌توان آن را روی موهای خشک مالیده و بعد از 10 دقیقه با آب گرم آبکشی کرد. مزیت فوق‌العاده اسپینوساد این است که شپش و تخم شپش را از بین میبرد و معمولاً نیازی به درمان مکرر ندارد.
- مالاتیون: برای بزرگسالان و کودکان 2 سال یا بالاتر تأیید شده است. در صورت لزوم، مالاتیون را می‌توان 7 تا 9 روز پس از اولین درمان دوباره استفاده کرد.
- ایورمکتین (استرومکتول): به‌عنوان قرص خوراکی در دسترس است. اگر سایر درمان‌های موضعی پوست سر را از شر شپش پاک نکند، می‌توان از این دارو استفاده کرد.
خودمراقبتی در درمان شپش
اگر ترجیح می‌دهید از دارویی برای درمان شپش سر استفاده نکنید، ممکن است یک درمان خانگی را در نظر بگیرید. بااین‌حال، شواهد کمی وجود دارد که نشان می‌دهند درمان‌های خانگی مؤثر هستند.
خیس شانه زدن
شانه کردن موهای خیس با یک شانه دندانه ریز ممکن است شپش و برخی از شپش‌ها را از بین ببرد. مطالعات نشان می‌دهد که نتایج شانه کردن مرطوب متفاوت است.
با خیس کردن موها و چرب کردن آن با نرم‌کننده مو یا روغن‌زیتون شروع کنید. در طول یک جلسه حداقل دو بار کل سر را از پوست سر تا انتهای مو شانه کنید. این فرایند معمولاً باید هر 3 تا 4 روز به مدت چند هفته تکرار شود . حداقل دو هفته پس از اینکه دیگر شپش پیدا نشد.
روغن
برخی از روغن‌های گیاهی طبیعی ممکن است شپش‌ها را با محروم کردن هوا از بین ببرند، اما اثربخشی آن‌ها نامشخص است. روغن‌هایی که بر روی ساقه مو باید بزنید عبارت‌اند از:
- روغن درخت چای
- روغن انیسون
- روغن یلانگ یلانگ
عوامل خفه‌کننده
یک سری از محصولات خانگی برای درمان شپش سر استفاده می‌شوند. باید از این محصولات زمانی که مقادیر زیادی روی موها می‌زنید، با کلاه موها را بپوشانید و در طول شب روی مو قرار دهید، این کار شپش را از هوا محروم می‌کنند. محصولات مورداستفاده برای این کار عبارت‌اند از:
- سس مایونز
- روغن‌زیتون
- مارگارین یا کره
- ژله نفتی
بااین‌حال، مشخص نیست که آیا این درمان‌ها مؤثر هستند یا خیر. بعد از استفاده داروها و مواد، از سشوار استفاده نکنید. از اسپری‌های آفت‌کش و روغن‌های ضروری که نام بردیم روی پوست سر نباید استفاده شود.
محصولات خطرناکی که باید از آن‌ها اجتناب کنید
محصولات قابل‌اشتعال، مانند نفت سفید یا بنزین، هرگز نباید برای از بین بردن شپش استفاده شوند.
نظافت منزل
شپش معمولاً یک روز بدون تغذیه از پوست سر انسان زنده نمی‌ماند و تخم‌ها بدون دمای نزدیک پوست سر نمی‌توانند زنده بمانند؛ بنابراین، شانس زنده ماندن شپش در وسایل خانه کم است.
به‌عنوان یک اقدام احتیاطی، می‌توانید وسایلی را که فرد مبتلا در دو روز قبل استفاده کرده است تمیز کنید. کارهایی که هنگام تمیز کردن باید انجام دهید عبارت‌اند از:
- شستشو در آب گرم: ملافه‌ها، حیوانات و لباس‌ها را در آب گرم و صابون حداقل 54.4 درجه سانتیگراد بشویید و در حرارت بالا خشک کنید.
- تمیز کردن وسایل مراقبت از مو: شانه‌ها، برس‌ها و لوازم جانبی مو را با خیساندن آن‌ها در آب داغ و صابون به مدت 5 تا 10 دقیقه تمیز کنید.
- بستن وسایل در کیسه‌ها پلاستیکی: اقلامی را که قابل شستشو نیستند در کیسه‌های پلاستیکی به مدت دو هفته ببندید.
- وکیوم: کف و مبلمان روکش شده را به‌خوبی جاروبرقی بکشید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر مشکوک هستید که شما یا فرزندتان شپش سر دارید، قبل از شروع درمان به یک مسئول مراقبت‌های بهداشتی مراجعه کنید. او می‌تواند وجود شپش سر را تأیید کند. چیزهایی که اغلب با شپش اشتباه گرفته می‌شوند عبارت‌اند از:
- شوره سر
- باقی‌مانده از محصولات مو
- دانه‌های بافت موی مرده روی ساقه مو
- کثیفی
- سایر حشرات کوچک موجود در مو
