درمان یبوست ناشی از دارو (نشانه‌ها + علت ایجاد آن)
چه داروهایی باعث ایجاد یبوست می‌شوند؟ درمان آن چگونه است؟
معمولاً افرادی که به دلیل بیماری‌های مزمن مجبور هستند برخی از داروها را به صورت طولانی مدت مصرف کنند، دچار یبوست می‌شوند. در این مطلب از مجله جوان ایرانی علت یبوست ناشی از دارو را شرح داده، همچنین داروهای شایعی که باعث ایجاد این عارضه می‌شوند به همراه راهکارهای پیشگیری و درمان آن را به طور کامل شرح می‌دهیم.
راهکارهای درمانی یبوست ناشی از دارو
در این بخش به بررسی راهکارهای درمانی یبوست ناشی از دارو می‌پردازیم.
تغییر سبک زندگی
این‌گونه افراد معمولاً نیاز به ورزش منظم مانند پیاده‌روی و حرکات کششی دارند تا به تحرک روده آنها کمک شود.
یکی دیگر از راهکارهای درمان یبوست ناشی از دارو افزایش مصرف فیبر است. این‌گونه افراد باید میوه‌هایی مانند آلو، کیوی، سیب و سبزیجاتی مانند اسفناج و کلم، همچنین غلات کامل و حبوبات را در برنامه روزانه خودشان بگنجانند. سعی کنید حداقل ۸ لیوان در روز آب و مایعات بنوشید. البته این میزان آب را یکباره ننوشید؛ بلکه در فواصل زمانی منظم میل کنید.
استفاده از ملین‌ها
افرادی که دچار یبوست ناشی از دارو هستند، باید ملین‌هایی مانند پسیلیوم را مصرف کنند. همچنین می‌توانند ملین‌های محرک مانند بیزاکودیل و سنا را در برنامه روزانه خودشان بگنجانند. البته دقت کنید که مصرف طولانی مدت ملین‌های محرک به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود، زیرا می‌تواند اعتیادآور باشد.
راهکارهای خانگی
- شما عزیزان باید سعی کنید از روغن زیتون یا کرچک یک قاشق غذاخوری قبل از خواب استفاده کنید.
- صبح ناشتا آب گرم با لیمو بنوشید، البته اگر مشکلاتی مانند زخم معده ندارید.
- همچنین دقت کنید که ماست پروبیوتیک باعث تقویت باکتری‌های مفید روده می‌شود.
- حدود ۳ ساعت قبل از خواب از وعده‌های غذایی سنگین پرهیز کنید تا به بهبود هضم شما کمک زیادی شود.
- در طی روز سعی کنید حداقل یک و نیم لیتر آب بنوشید تا از خشک شدن مدفوع شما جلوگیری شود.
مدیریت مصرف داروها
سعی کنید مصرف مسکن‌ها را کنترل کنید و از استفاده بی‌رویه آنها پرهیز کنید. اگر نیاز به مصرف طولانی مدت داروهایی که باعث ایجاد یبوست می‌شود؛ مانند داروهای ضدافسردگی دارید، حتماً در صورت یبوست با پزشک مشورت کنید تا دوز آنها را تغییر داده یا برای شما داروی جایگزین پیدا کند.
مصرف داروهای روان کننده
همچنین شما عزیزان می‌توانید انواع قرص یبوست و روان کننده سریع را در برنامه خودتان بگنجانید. البته قبل از مصرف این‌گونه داروها حتماً باید با پزشک مشورت کنید. به عنوان مثال قرص سیلاکس برای درمان یبوست بسیار مؤثر است.
↵ به طور کلی باید توجه به علت یبوست کرده تا داروی مناسب آن را پیدا کنید. یکی دیگر از ملین‌هایی که برای درمان یبوست مورد استفاده قرار می‌گیرد، کپسول رولاکس است که به عنوان شکم کار کن شناخته شده است. این داروی ملین ترشحات مخاطی را افزایش داده و همچنین حرکات روده را تحریک می‌کند. در نتیجه موجب نرم شدن مدفوع و کاهش علائم یبوست می‌شود. یکی دیگر از داروهایی که به درمان یبوست کمک می‌کند، کپسول ژلاکس است که یک داروی ملین و مؤثر است که برای دفع حرکات روده بسیار مناسب است. این دارو ترشحات مخاطی در روده را افزایش داده و در نتیجه باعث نرم شدن مدفوع و تسهیل دفع آن می‌شود.
پودر پیدرولاکس برای درمان یبوست چیست؟ مزایا و عوارض آن را در این مطلب بخوانید:
پودر پیدرولاکس برای درمان یبوست
زمان مراجعه به پزشک
احتمالاً این سؤال برای شما عزیزان ایجاد شده که در صورت یبوست ناشی از دارو چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید. دقت کنید اگر یبوست شما بیش از ۳ هفته طول بکشد یا در مدفوع خون وجود داشته باشد، همچنین همراه با یبوست دچار کاهش وزن غیرعادی شده باشید باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
عوامل ایجادکننده یبوست ناشی از داروها
به طور کلی یبوست ناشی از داروها به دلیل تأثیرات مستقیم یا غیرمستقیم برخی از داروها بر عملکرد دستگاه گوارش ایجاد می‌شود. در این بخش از مجله جوان ایرانی به بررسی عوامل اصلی ایجاد این عارضه می‌پردازیم.
تأثیر بر سیستم عصبی روده
برخی از داروها مانند داروهای آنتی کولینرژیک مانند دیفن‌هیدرامین یا برخی از داروهای ضدافسردگی مانند ایمی‌پرامین باعث کاهش فعالیت سیستم عصبی روده شده و در نتیجه حرکات آن را کاهش می‌دهد. همچنین مسکن‌های قوی مانند مورفین و اکسی کدون تحریک عصبی را کاهش داده و در نتیجه حرکات مدفوع به تأخیر می‌افتد.
تأثیر بر عضلات روده
داروهای محصورکننده کانال کلسیم و شل کننده‌های عضلانی باعث کاهش انقباض عضلات دیواره روده شده و در نتیجه باعث ایجاد یبوست می‌شود. برخی از داروها حاوی پاراستامول یا کورتون و به طور کلی داروهای ضدالتهاب باعث کاهش تحرک روده شده و در نتیجه عوارضی یبوست را بسیار تشدید می‌کند.
تأثیر بر ترشحات روده
داروهای ضداسهال و کلسترامین، مایعات بیش از حدی جذب کرده، همچنین با کاهش ترشحات روده، باعث ایجاد یبوست می‌شود. در این صورت باعث می‌شود مدفوع شما خشک و سفت شود و در نتیجه دچار یبوست شوید.
چه داروهایی باعث یبوست می‌شوند؟
شما عزیزان باید بدانید برخی از داروهایی که به صورت روزانه مصرف می‌کنید، ممکن است باعث ایجاد یبوست شوند. به عنوان مثال داروهای مسکن، دیورتیک‌ها یا ادرارآور، همچنین داروهای ضدافسردگی باعث ایجاد یبوست می‌شوند. در ادامه این بخش با این داروها بیشتر آشنا می‌شوید.
- داروهایی مانند ترامادول، استامینوفن، متادون و پردنیزولون باعث ایجاد یبوست می‌شود.
- داروهایی ضددرد و ضدالتهاب نیز به دلیل اینکه مورفین، کدئین، کورتون و پاراستامول دارند، این عارضه را تشدید می‌کنند.
- البته شما باید بدانید که برخی از شربت‌های سینه که حاوی کدئین یا فولکودین هستند نیز ممکن است باعث ایجاد یبوست شود. بنابراین اگر دچار مشکل دفع هستید، حتماً تحت نظر پزشک از این‌گونه شربت‌ها استفاده کنید.
- برخی دیگر از داروها مانند قرص آهن، قرص کلسیم، داروهای ضد پارکینسون، آنتی‌هیستامین‌ها، داروهای ضدالتهاب و داروهای ضد صرع نیز باعث ایجاد یبوست می‌شود.
شما عزیزان باید بدانید که داروهای مسکن باعث آرامش بدن شده و در نتیجه روی سلول‌های عصبی که برای انقباض عضلات روده کاربرد دارند تأثیر گذاشته و آنها را کند می‌کند. در واقع در کار آنها اختلال ایجاد می‌شود. داروهای ضدافسردگی مانند ایمی‌پرامین و پروزاک باعث ایجاد یبوست می‌شوند.
نکته: عوارض یبوست ناشی از دارو بین سالمندان بیشتر مشاهده می‌شود، زیرا آنها ممکن است نسبت به افراد جوان‌تر کم تحرک بوده، همچنین تنوع غذایی کافی نداشته باشند.
درمان خانگی یبوست در کودکان چگونه است؟ دلایل ایجاد آن را در این مطلب بخوانید:
نحوه پیشگیری از یبوست ناشی از دارو
برای اینکه از یبوست ناشی از دارو پیشگیری کنید، سعی کنید در طی روز پیاده‌روی منظم داشته باشید.
اگر داروهایی را مصرف می‌کنید که باعث ایجاد یبوست می‌شود، حتماً میوه‌ها و سبزیجات تازه را نیز در برنامه روزانه خودتان بگنجانید.
به هیچ وجه مکرر از مسکن‌ها استفاده نکنید، حتی می‌توانید از دمنوش‌های آرامبخش استفاده کنید.
دقت کنید گاهی اوقات ممکن است یبوست به دلیل کم آبی بدن ایجاد شود. بنابراین اگر باز هم پس از مصرف مایعات کافی بیش از یک هفته یبوست داشتید، حتماً به پزشک گوارش مراجعه کنید.
اگر مجبور هستید از داروهای ضدافسردگی استفاده کنید، باید تحرک خودتان را افزایش دهید. ورزش منظم داشته باشید و هرازگاهی به پیاده‌روی بروید.
سعی کنید در برنامه روزانه خودتان فیبرهای غذایی مانند سبزیجات سبزرنگ، غلات سبوس‌دار و همچنین برخی از میوه‌ها مانند گیلاس و آلو را بگنجانید. در این صورت دفع راحت‌تری خواهید داشت.
علائم یبوست ناشی از دارو چیست؟
- افرادی که دچار یبوست ناشی از دارو می‌شوند معمولاً کمتر از سه بار در هفته دفع دارند.
- همچنین مدفوع این‌گونه افراد سفت و خشک است و احساس تخلیه ناقص دارند
- در اکثر اوقات نیاز به زور زدن زیاد هنگام دفع دارند
- یکی دیگر از علائم یبوست ناشی از دارو این است که این‌گونه افراد معمولاً دچار نفع و درد شکم می‌شوند
توصیه‌های مهم در مورد یبوست ناشی از دارو
مهمترین نکته این است که سعی کنید به هیچ وجه حتی در صورت داشتن یبوست، داروهای خودتان را خودسر قطع نکنید. حتماً در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید و تا زمان مراجعه از بی‌‌تحرکی پرهیز کرده، همچنین فیبر بیشتری مصرف کنید و مصرف مایعات را افزایش دهید.
همچنین می‌توانید به مدت سه روز آلو خشک مصرف کنید.
درمان خانگی سوزش مقعدی چگونه است؟ راهکارهای سریع و موثر را در این مطلب بخوانید:
سؤالات متداول در مورد یبوست ناشی از دارو
در این بخش به بررسی سؤالات متداول در مورد یبوست ناشی از دارو می‌پردازیم.
آیا تمامی افراد با مصرف برخی از داروها دچار یبوست می‌شوند؟
خیر، به طور کلی افراد مسن یا افرادی که فیبر کمتری در رژیم غذایی آنها وجود دارد، مستعد ابتلا به یبوست ناشی از دارو هستند.
آیا نوشیدن قهوه به درمان یبوست کمک می‌کند؟
هرچند کافئین باعث تحریک حرکات روده می‌شود، اما در برخی از افراد یبوست را تشدید کرده و باعث ایجاد کم آبی می‌شود.
درمان سریع یبوست در منزل چگونه است؟
به طور کلی شما عزیزان می‌توانید مصرف فیبر را در برنامه روزانه خودتان قرار دهید. به عنوان مثال میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و حبوبات بیشتری مصرف کنید. همچنین سیب، پرتقال، توت‌ها، کاهو، کلم بروکلی و هویج سرشار از فیبر هستند. مصرف مایعات روزانه خود را افزایش دهید، به عنوان مثال حداقل ۸ تا ۱۰ لیوان آب در طی روز مصرف کنید و فعالیت‌های بدنی منظم و ورزش را فراموش نکنید تا باعث تحریک حرکات روده و بهبود یبوست شما شود. همچنین می‌توانید پروبیوتیک‌هایی مانند ماست کفیر و ترشیجات را در برنامه روزانه خودتان قرار دهید تا به کاهش یبوست کمک کند. البته مصرف روغن‌های گیاهی مانند روغن زیتون و روغن نارگیل نیز باعث نرم شدن مدفوع می‌شود. میوه‌های خشک مانند آلو و انجیر را نیز می‌توانید زیاد مصرف کنید.
سخن پایانی
هرچند یبوست ناشی از دارو یک مشکل بسیار شایع است، اما شما عزیزان باید بدانید که می‌توان آن را با راهکارهایی که در این مطلب به آن اشاره شد، به خوبی مدیریت کرد. مصرف فیبر کافی، مایعات فراوان، تغییر سبک زندگی و حتی استفاده از ملین‌ها باعث کنترل این عارضه می‌شود. در صورتی که یبوست تداوم داشت، باید به پزشک مراجعه کنید. در این مطلب از مجله جوان ایرانی هر آنچه باید در این مورد بدانید شرح داده شد. اگر شما عزیزانی هرگونه تجربه در این مورد دارید می‌توانید در انتهای مقاله بخش نظرات پیام خودتان را ثبت کنید.
منابع:
https://www.healthline.com/health/opioid-induced-constipation
https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/what-to-do-when-medication-makes-you-constipated
https://www.jnmjournal.org/journal/view.html?volume=30&number=2&spage=131
