رابطه استرس و بیماری‌های گوارشی (نحوه مدیریت آن)

به طور کلی استرس یکی از مهم‌ترین عواملی است که بر سلامت عمومی بدن تأثیر زیادی می‌گذارد. طی تحقیقات انجام شده استرس، اضطراب و به طور کلی تنش‌های روزمره در بروز بیماری‌های گوارشی نقش مهمی ایفا می‌کنند. در این مطلب به رابطه استرس و بیماری‌های گوارشی می‌پردازیم.

تأثیر استرس بر سیستم گوارشی

در همین ابتدا شما عزیزان باید بدانید که استرس می‌تواند تأثیرات منفی زیادی بر سیستم گوارشی ایجاد کند‌. در این بخش به بررسی برخی از این‌گونه تأثیرات خواهیم پرداخت.

افزایش ترشح اسید معده

معمولاً افرادی که دچار استرس و اضطراب شدیدی هستند، ترشح اسید معده آنها نیز زیاد است، حتی این‌گونه افراد مشکلاتی مانند سوزش معده و زخم معده دارند.

اختلال در حرکات روده

همچنین استرس باعث ایجاد اختلال حرکات روده شده و آن فرد دچار یبوست یا اسهال می‌شود. این‌گونه اختلالات حتی کیفیت زندگی افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

التهاب مزمن

یکی دیگر از تأثیرات منفی که استرس بر دستگاه گوارش می‌گذارد، این است که معمولاً موجب افزایش التهاب در بدن می‌شود. در نتیجه التهابات ناشی از بیماری‌های التهابی روده مانند کرون و کولیت اولوسراتیو را تشدید می‌کند.

ایجاد تهوع و استفراغ

یکی دیگر از تأثیرات استرس بر دستگاه گوارش این است که معمولاً این‌گونه افراد مبتلا به تهوع و استفراغ می‌شوند. در واقع اکثر افرادی که در هنگام عصبانیت یا زندگی روزمره استرس زیادی را تجربه می‌کنند، به طور مکرر دچار حالت تهوع شده و حتی استفراغ می‌کنند. این‌گونه افراد معمولاً در بلعیدن غذا دچار مشکل شده و ممکن است معده درد را تجربه کنند.

ایجاد بیماری‌های گوارشی

همچنین استرس باعث ایجاد بیماری‌های گوارشی می‌شود‌. در ادامه این بخش به بررسی این‌گونه بیماری‌های گوارشی مرتبط با استرس به طور کامل می‌پردازیم.

درمان خانگی ترش کردن معده چیست؟ غذاهای ممنوعه را در این مطلب بخوانید:

درمان خانگی ترش کردن معده

بیماری‌های گوارشی مرتبط با استرس

در این بخش به بررسی بیماری‌های گوارشی مرتبط با استرس می‌پردازیم.

رفلاکس معده

به طور کلی افرادی که تحت استرس بیشتری در زندگی قرار می‌گیرند، دچار رفلاکس معده می‌شوند. در واقع افزایش ترشح اسید معده و هرگونه تغییرات عملکرد اسفنکتر مری این‌گونه مشکلات را تشدید می‌کند.

زخم معده و دوازدهه

همچنین استرس باعث می‌شود که هورمون‌هایی مانند کورتیزول افزایش یافته و در نتیجه تأثیر منفی بر مخاط معده دارد. در نتیجه احتمال ایجاد زخم را افزایش می‌دهد.

سندروم روده تحریک پذیر

یکی دیگر از بیماری‌های مرتبط با استرس سندروم روده تحریک پذیر است که باعث ایجاد نفخ، دردهای شکمی و تغییر در حرکات روده می‌شود.

بیماری التهابی روده

همچنین افرادی که دچار بیماری التهابی روده مانند کرون و کولیت اولسراتیو هستند، اگر استرس مزمن داشته باشند، شدت علائم آن‌ها افزایش می‌یابد.

نحوه مدیریت استرس برای پیشگیری از بیماری‌های گوارشی

در این بخش به بررسی چندین نکات مهم برای یادگیری نحوه مدیریت استرس و کاهش علائم مؤثر بر سیستم گوارشی می‌پردازیم.

انجام حرکات ورزشی

یکی از بهترین کارهایی که می‌توانید برای مدیریت استرس و سلامت دستگاه گوارش انجام دهید، انجام تمرینات ورزشی در طی روز است. در واقع ورزش تعادل هورمونی را بهبود بخشوده و ترشح اندورفین را تحریک می‌کند. در نتیجه باعث بهبود خلق و خو و کاهش استرس می‌شود.

تنفس آهسته

شما عزیزان باید بدانید که اگر تنفس بیش از حد داشته باشید، باعث ایجاد هوای اضافه شده و در نتیجه منجر به نفخ گاز درد و هرگونه ناراحتی معده می‌شوید. تنفس آرام این مشکلات را می‌تواند متوقف کرده و استرس را کاهش می‌دهد.

انجام تکنیک‌های آرام‌بخش

همچنین می‌توانید کارهایی مانند یوگا، تای چی، مدیتیشن، انجام تمرینات تنفسی و بیوفیدبک را در برنامه روزانه خودتان قرار دهید.

وعده غذایی منظم

سعی کنید در طول روز از وعده‌های غذایی و میان وعده‌های منظم استفاده کنید و به هیچ وجه هیچ‌گونه وعده غذایی را حذف نکنید. در این صورت علائم سندروم روده تحریک‌پذیر کاهش یافته، همچنین رفلاکس، یبوست، نفخ، استرس و گرفتگی معده شما بهبود می‌یابد. در واقع خوردن منظم غذاها باعث جلوگیری از گرسنگی شدید می‌شود. متخصص تغذیه می‌تواند به شما کمک کند آن دسته از غذاهایی را در برنامه خودتان بگنجانید که برای سلامت گوارش شما بسیار مفید است. به عنوان مثال کنگر فرنگی، مارچوبه، موز، جو، لوبیا، چغندر، انواع توت‌ها، رازیانه، هویج، نخود، زنجبیل، سیر، عسل، تره فرنگی، حبوبات، آجیل، بلغور جو دوسر، عدس، پیاز، سیب‌زمینی، تربچه، سبوس گندم، و آرد گندم برای دستگاه گوارش مفید است.

روان درمانی

همچنین مشاوره و روان درمانی برای جایگزینی افکار منفی با افکار مثبت، باعث کاهش هرگونه استرس و اضطراب می‌شود. در نتیجه مشکلات گوارشی افراد بهبود می‌یابد.

برای این منظور می‌توانید از رفتار درمانی شناختی استفاده کنید. همچنین صحبت با یک مشاور یا روانشناس نیز می‌تواند در مدیریت این‌گونه استرس‌ها کمک زیادی کند.

علت صدای شکم چیست؟ درمان سریع قار و قور معده را در این مطلب بخوانید:

علت صدای شکم

نظرات مردم در مورد ارتباط استرس و دستگاه گوارش

در این بخش به بررسی نظرات مردم در مورد رابطه استرس و بیماری‌های گوارشی می‌پردازیم.

♦ یکی از افراد پیام داده که من دکترای زیادی رفتم، حتی آندوسکوپی هم انجام دادم. تحت نظر روانپزشک هم قرار گرفته‌ام. اما معده‌ام همچنان درد می‌کند. حتی هنگامی که دستشویی می‌روم و معده من خالی می‌شود باز هم درد می‌گیرد و ضربان قلبم بالا می‌رود. در حال حاضر در حال ترک قرص‌های اعتیاد آور هستم. می‌خواستم بدانم که علت معده درد من چیست؟

پاسخ این است که دوست عزیز ممکن است درد معده شما به دلیل استرس و اضطراب بیش از حد باشد. سعی کنید طبق دستور روانپزشک، داروهای خودتان را مصرف کنید.

♦ فرد دیگری پیام داده که من ۱۶ سالم است. تقریباً بیش از چهار ماه می‌شود هنگامی که از جایم بلند می‌شوم صورتم قرمز می‌شود. نفس نفس می‌زنم و ضربان قلبم بالا می‌رود. مشکلات گوارشی زیادی پیدا کردم. گاهی اوقات دست و پاهایم بی‌حس می‌شود. حتی استرس این را دارم که چه مریضی گرفته‌ام. قدم ۱۵۳ و وزنم ۵۴ کیلو است. حتی گاهی اوقات ترس از مرگ دارم. دچار علائم پانیک شده‌ام. به نظر شما مشکل از چیست؟ اگر امکان دارد من را راهنمایی کنید.

پاسخ این است که شما باید تحت نظر روانپزشک قرار بگیرید تا استرس و اضطراب بیش از حد خودتان را بتوانید کنترل کنید. با توجه به این علائمی که ذکر کردید در اسرع وقت سعی کنید به صورت حضوری به روانپزشک مراجعه کنید.

♦ یکی دیگر از افراد پیام داده که من گاهی اوقات در طی روز حتی ۶ بار مدفوع می‌کردم. الان حالت تهوع گرفتم و گاهی اوقات حالم به هم می‌خورد. معده درد شدید با اسهال عفونی دارم. حتی هنگامی که غذا می‌خورم، احساس ضعف دارم. آیا ممکن است انگل داشته باشم؟ البته من در اکثر اوقات در طی شبانه روز دچار استرس و اضطراب شدیدی می‌شوم.

پاسخ این است که با توجه به استرسی که شما دارید، باید به روان‌پزشک مراجعه کنید. همچنین می‌توانید به متخصص گوارش نیز مراجعه کنید تا علت این مشکل شما کاملاً مشخص شود.

♦ یکی دیگر از افراد پیام داده که من دو روز دیگر امتحان مهمی دارم و از الان استرس گرفتم. این استرس باعث شده که من دل درد بگیرم. گاهی اوقات سوزش معده دارم. اگر امکان دارد مرا راهنمایی کنید.

پاسخ این است که این علائمی که شما ذکر کردید، معمولاً به دلیل رفلاکس معده است. برای معاینه کامل و تجویز دارو، حتماً باید به صورت حضوری به متخصص گوارش مراجعه کنید.

♦ یکی دیگر از افراد پیام داده که من استرس زیادی دارم و حدود دو سال است از ناحیه گوارش بسیار اذیت می‌شوم. پارسال دچار اسهال شدیدی شدم و با علائم سرماخوردگی مانند تب و لرز شدید به دکتر مراجعه کردم. حتی در طی روز ۵ یا ۶ بار دستشویی می‌رفتم و از ناحیه مقعد دچار خارش و سوزش شدیدی شدم. همچنین به نفخ شکم و یبوست مبتلا شدم. رنگ مدفوع تیره و سیاه رنگ می‌شد. تا مدت‌ها در طول هفته اسهال یا نفخ داشتم. الان نسبت به پارسال بسیار بهتر هستم. بعضی اوقات این‌طور می‌شوم، اما اگر اسهال من شدید باشد شکمم قاروقور می‌کند. تقریباً ۷ یا ۸ سال است که استرس دارم و حتی بارها به پزشک مراجعه کردم و قرص‌های جویدنی برای من تجویز شده، اما نتیجه‌ای نگرفتم.

پاسخ این است که شما با توجه به علائمی که ذکر کردید نیاز است که آزمایش خون داده و حتماً کلونوسکوپی انجام بدهید. در این مورد حتماً باید به متخصص گوارش مراجعه کنید.

♦ یکی دیگر از افراد پیام داده که من ۱۷ سالم است و شدیداً مشکل استرس دارم. حتی من تند تند باید دستشویی بروم و بعد از دستشویی نیز احساس خالی بودن نمی‌کنم. نفخ خیلی زیادی دارم، به نظر شما چه راهکاری برای من مفید است؟

پاسخ این است که با توجه به علائمی که ذکر کردید، ممکن است شما مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر باشید. بنابراین نیاز است که به فوق‌تخصص گوارش مراجعه کنید تا درمان دارویی برای شما آغاز شود.

درمان خانگی زخم معده چیست؟ در این مطلب بیشتر بخوانید:

درمان خانگی زخم معده

سؤالات متداول در مورد رابطه استرس و بیماری‌های گوارشی

در این بخش به بررسی سؤالات متداول در مورد رابطه استرس و بیماری‌های گوارشی می‌پردازیم.

آیا استرس باعث اسهال و یبوست می‌شود؟

بله به طور کلی استرس باعث مشکلات روده‌ای شده و این‌گونه افراد دچار مشکلاتی مانند اسهال یا یبوست خواهند شد.

نحوه کنترل استرس بر دستگاه گوارش چیست؟

برای اینکه استرس خودتان را کنترل کنید می‌توانید از روش‌های مختلفی مانند تغذیه مناسب، تمرینات تنفسی و همچنین فعالیت‌های ورزشی در طی روز استفاده کنید.

آیا رژیم غذایی سالم تأثیر مخربِ استرس بر دستگاه گوارش را کاهش می‌دهد؟

بله اگر شما در رژیم غذایی خودتان تغییراتی ایجاد کنید و در تمامی موارد غذاهای سالم را انتخاب کنید، به کنترل استرس شما کمک زیادی شده و در نتیجه مشکلات گوارشی کاهش می‌یابد.

آیا استرس بر مری تأثیر می‌گذارد؟

بله ازآنجایی‌که استرس تأثیر منفی بر روی دستگاه گوارش دارد، موجب تأثیرات منفی قابل توجه بر مری می‌شود. این‌گونه افراد معمولاً دچار مشکلاتی مانند رفلاکس معده، سوزش سر دل و حتی دچار مشکلاتی در بلع می‌شوند.

سخن پایانی

همان‌طور که ذکر شد استرس یکی از عوامل مهم در بروز تشدید بیماری‌های گوارشی است. اما خبر خوب این است که با مدیریت صحیح استرس، رعایت رژیم غذایی مناسب و تغییر سبک زندگی می‌توانید تأثیرات منفی آن را کاهش داده و در نتیجه به سلامت دستگاه گوارش کمک زیادی کنید. آگاهی از ارتباط بین استرس و بیماری‌های گوارشی باعث می‌شود که شما کیفیت زندگی خودتان را به مقدار قابل توجهی افزایش دهید. در این مطلب از مجله جوان ایرانی به رابطه استرس و بیماری‌های گوارشی به طور کامل پرداخته شد. اگر شما عزیزان نیز هرگونه تجربه‌ای در این مورد دارید، می‌توانید در انتهای مقاله بخش نظرات پیام خودتان را ثبت کنید.

منابع:

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22314561/

https://www.health.harvard.edu/newsletter_article/stress-and-the-sensitive-gut

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15740474/

https://physoc.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1113/JP281951

https://en.actoverco.com/the-effect-of-stress-on-digestive-system/

https://caps.byu.edu/stress-and-the-digestive-system