راهکارهای رشد مغز کودکان (تمرینات مهم برای تکامل)
برای رشد مغز کودکان چه کارهایی باید انجام دهیم؟ راهکارهای کاربردی
شما عزیزان باید بدانید که سه سال اول زندگی، دوره حیاتی برای رشد مغز انسان محسوب می‌شود. هرچند به طور کلی ۹۰ درصد رشد مغز قبل از ۵ سالگی اتفاق می‌افتد، اما پس از آن را نباید نادیده بگیرید و تجربیات بعدی نیز اهمیت دارد. در این مطلب از مجله جوان ایرانی روش‌هایی رشد مغز نوزادان و کودکان را با هم بررسی می‌کنیم.
راهکارهای تقویت رشد مغز نوزادان
به طور کلی در یک محیط مثبت، مغز نوزادان کودکان رشد بهتری داشته و کانال‌های عصبی مغز فرصت بهتری برای اتصال به همدیگر دارند. در واقع از همان کودکی منطق و استدلال آنها می‌تواند پیشرفت خوبی داشته باشد. در ادامه این بخش به بررسی راهکارهای تقویت رشد مغز کودکان می‌پردازیم.
تغذیه با شیر مادر
به طور کلی شیر مادر، علاوه بر تقویت سیستم ایمنی کودکان، برای رشد مغز آنها هم بسیار مفید است. در واقع چربی و کلسترول که در شیر مادران وجود دارد، باعث تقویت مغز کودکان می‌شود. حتی نوزادان نارس که در بدو تولد از شیر مادر تغذیه می‌کنند رشد مغزی بهتری دارند نسبت به آن‌هایی که از شیر مادر محروم هستند.
آشنایی با موسیقی
جالب است بدانید موسیقی باعث رشد مغز کودکان می‌شود. همچنین سلامت ادراک و شناخت کودکان را بهبود می‌بخشد. از آنجایی که موسیقی باعث ترشح دوپامین در مغز می‌شود، در نتیجه انگیزه یادگیری در کودکان را افزایش می‌دهد. به طور کلی کودکانی که موسیقی گوش می‌دهند و حتی آن را فرا می‌گیرند مغز آنها رشد بیشتری دارد.
بهترین روش های تقویت استخوان کودکان چیست؟ با رژیم غذایی مناسب در این مطلب آشنا شوید:
بهترین روش های تقویت استخوان کودکان
محدود کردن زمان تماشای تلویزیون
سعی کنید کودک شما زمان زیادی را صرف تماشای تلویزیون و شبکه‌های اجتماعی نکند. زیرا در این صورت از انجام بازی‌های خلاقانه جا می‌ماند. علاوه بر کاهش خلاقیت، چاقی، پرخاشگری، مشکلات خواب و برخی از ناهنجاری‌های رفتاری از پیامدهای استفاده بیش از حد کودک شما از شبکه‌های مجازی است. حتی هنگامی که کودک شما تلویزیون تماشا می‌کند یا اینکه در شبکه‌های اجتماعی فعالیت دارد، از تعامل مستقیم با دیگران باز می‌ماند.
وقت گذاشتن برای کودک خود
برای اینکه به رشد مغزی کودک خود کمک کنید، حتماً سعی کنید برای او وقت بگذارید. حتی می‌توانید هنگام شیر دادن به کودک خودتان با او صحبت کرده و موسیقی پخش کنید. به طور کلی سعی کنید بخشی از وقت خودتان را به فرزندتان اختصاص دهید و با او به خوبی صحبت کنید.
تهیه کردن اسباب بازی‌های خلاقانه
برای تقویت رشد مغز کودکان سعی کنید اسباب بازی‌هایی را انتخاب کنید که باعث افزایش خلاقیت و ابتکار کودک شما شود. این‌گونه اسباب بازی‌ها لزوماً قیمت آنچنانی ندارند. حتی برخی از اسباب بازی‌های ساده و ارزان باعث افزایش تخیل و هیجان کودک شما می‌شود.
رژیم غذایی سالم
سعی کنید به کودک خودتان علاوه بر شیر مادر رژیم غذایی سالم پیشنهاد بدهید. اگر کودک از نوزادی در آمده و غذا می‌خورد، به او سیب، جو دوسر، اسفناج، بروکلی، پرتقال، کلم برگ، هندوانه، شکلات تلخ، شیر بادام و انواع مغزها را بدهید. به هیچ وجه فست فود و هله هوله یا غذاهای فرآوری شده و نوشابه به فرزندتان ندهید، زیرا این‌گونه خوراکی‌ها شیرین کننده‌های مصنوعی دارند که به شدت مضر هستند. همچنین هیچ ارزش غذایی ندارند. البته به هیچ وجه هنگام تماشای تلویزیون غذا نخورید.
اهمیت دادن به ورزش کودکان
هرچند ورزش برای هر سنی فواید بسیار زیادی دارد، اما برای بچه‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. زیرا به طور کلی ورزش و هر نوع تحرک بدنی باعث رشد مغز کودکان در سنین اولیه می‌شود. حتی قابلیت یادگیری آنها را افزایش داده و زوال عقل را کاهش می‌دهد. از آنجایی که ورزش باعث بهبود جریان خون می‌شود، در نتیجه اکسیژن‌رسانی به مغز افزایش می‌یابد.
کتاب خواندن در کودکی
اگر فرزند شما توانایی خواندن و نوشتن را ندارد، شما به عنوان والدین باید کتاب خواندن را از سنین بسیار پایینِ فرزندتان شروع کنید. برای کودک خودتان هر روز کتاب بخوانید و او را تشویق کنید تا معنی کلمات را متوجه شود. به طور کلی مطالعه کتاب برای بچه‌ها باعث ایجاد تقویت مغز شده و همچنین مهارت‌های سوادآموزی و یادگیری آنها را نیز افزایش می‌دهد.
ارتباط نزدیک با کودکان
با فرزند خودتان ارتباط پوست به پوست داشته باشید. در واقع این‌گونه ارتباطِ نزدیک، باعث می‌شود که خواب کودک شما بهبود یافته، همچنین دمای بدن کودک شما تنظیم شده و هورمون‌های احساس خوبی که ترشح می‌شود باعث می‌شود که رشد کودک شما تقویت شود.
در واقع تعامل مستقیم با نوزاد و کودک مانند صحبت کردن، خندیدن و بازی کردن با او باعث تحریک رشد مغز می‌شود. حتی می‌توانید برای کودکتان داستان یا شعرهای مفید بخوانید تا به گسترش دایره لغات او کمک کنید.
تحریک زبانی
یکی دیگر از راهکارهای تقویت رشد مغز کودکان، تحریک زبانی است. تحریک زبانی به معنای صحبت کردن مداوم با نوزادان است. در واقع به معنای استفاده از زبان توصیفی و همچنین تکرار کلمات ساده است. شما به عنوان والدین باید سعی کنید از کلمات جدید استفاده کرده و همچنین آنها را توضیح دهید تا باعث یادگیری سریع‌تر فرزندتان شود.
بازی‌های آموزشی
بازی‌های آموزشی ابزار قدرتمندی برای یادگیری هستند و در نتیجه باعث رشد مغز کودکان شده، همچنین مهارت‌های شناختی، حرکتی و اجتماعی آنها نیز بهبود می‌یابد. سعی کنید از حدود ۲ سالگی به بعد مهارت‌های ریاضی اولیه کودکان را نیز تقویت کنید. حتی می‌توانید با حرکات اغراق‌آمیز دهان، صداها را تقلید کنید و مهارت‌های گفتاری کودک خودتان را افزایش دهید. در این مورد می‌توانید از بازی‌های لمسی، حرکتی، پازل، مکعب‌ها و بازی‌های تقلیدی استفاده کنید.
پرهیز از عوامل بازدارنده رشد مغزی
از تمامی عواملی که مانع رشد مغزی و رشد نرون‌ها می‌شود پرهیز کنید. عوامل مضر شامل استرس مزمن، قند و شکر زیاد، تماس طولانی با صفحه نمایش مانند موبایل و تلویزیون است. البته در این مورد والدین نقش اساسی را ایفا می‌کنند. در عین حال که از این‌گونه عوامل مضر آنها را دور می‌کنند، باید والدین صبور بوده و به نوزادشان اجازه دهند تا محیط جدید را کشف کنند. همچنین پیشرفت‌های کوچک آنها را تشویق و تحسین کنند.
ترک سیگار در دوران بارداری
اگر در دوران بارداری سیگار نکشید و در معرض دود سیگار هم قرار نگیرید، مغز کودک شما حتی قبل از تولد رشد جسمی و مغزی خوبی دارد. شما عزیزان باید بدانید که مواد شیمیایی موجود در سیگار باعث تخریب مغز کودکان می‌شود. در واقع شما با سیگار کشیدن در دوران بارداری باعث می‌شوید که نه تنها منبع تغذیه و اکسیژن جنین مسموم شود، بلکه مواد سمی نیز وارد جریان خون شما شود. والدین سیگاری باعث ایجاد تغییراتی در مغز جنین می‌شوند که ناهنجاری‌های زیاد را ایجاد می‌کند.
دلایل لاغری کودکان چیست؟ نحوه درمان سریع آنها را در این مطلب بخوانید:
چگونه تروما بر رشد مغز تأثیر می‌گذارد؟
طی تحقیقات انجام شده توسط مجله جوان ایرانی، تروما تأثیرات شدیدی بر مغز در حال رشد می‌گذارد. به عنوان مثال مشکلات توجه و تمرکز، ناتوانی‌های یادگیری، اعتماد به نفس پایین، اختلالات مهارت‌های اجتماعی و همچنین مشکلات خواب بر افراد تأثیر زیادی می‌گذارد.
نحوه تأثیر فناوری بر رشد مغز
شما عزیزان باید بدانید که تماشای یک کارتون مورد علاقه یا تعامل با یک برنامه آموزشی و دیدن آن به هیچ وجه مضر نیست، اما اگر از صفحه نمایش بیش از حد استفاده شود و از آن به عنوان جایگزینی برای تعاملات واقعی انسان‌ها در نظر گرفته شود، این مورد مانع از رشد مغزی می‌شود. دقت کنید کودکان باید در تجارب یادگیری خود از جمله فعالیت‌های حسی، زبانی و فیزیکی به خوبی فعال باشند تا به یادگیری و رشد آنها کمک زیادی شود. شما به عنوان والدین باید به فرزندان خودتان اجازه دهید، کاوش‌های علمی را در دنیای واقعی آموزش ببینند و به تماشای آنها روی صفحه نمایش اکتفا نکنند.
نحوه تأثیر تغذیه و خواب بر رشد مغز
همان‌طور که می‌دانید مغز از طریق خواب و تغذیه، به انرژی مناسب نیاز دارد. شیر مادر یا شیرخشک به نوزادان و شیرخواران مواد مغذی کافی رسانده و برای رشد و پیشرفت آنها بسیار مفید است. اما شما عزیزان باید بدانید کودکانی که در حاشیه شهرها زندگی می‌کنند، ممکن است تغذیه کافی و مغذی نداشته باشند؛ اما برای این‌گونه افراد نیز باید یک برنامه خواب ایمن و منظم همراه با تغذیه مناسب در نظر گرفته شود تا به رشد و پیشرفت مغزی آنها کمک زیادی شود.
علائم کم خونی در کودکان چیست؟ بهترین درمان آن را در این مطلب بخوانید:
نقش والدین بر رشد مغزی کودکان
به طور کلی پدر و مادر در رشد مغزی کودکان نقش ویژه‌ای دارند. به ویژه فرزندان در دوران شیردهی برای رشد عاطفی اجتماعی سالم از مادر بهره کافی می‌برند. همچنین پدران با توجه به الگوهای مردانه‌ای که دارند، نقش مثبت و قوی برای کودکان نوپای خودشان ایفا می‌کنند.
سخن پایانی
برای اینکه مغز کودک شما به خوبی رشد کند، نیاز است که والدین به جنبه‌های مختلف زندگی آنها توجه ویژه داشته باشند. بازی‌های آموزشی، تغذیه مناسب، ایجاد محیط امن، تعامل مستقیم و سایر راهکارهایی که در این مطلب از مجله جوان ایرانی به آن اشاره شد، باعث تقویت و رشد مغز فرزندتان می‌شود. اگر شما عزیزان نیز هرگونه تجربه‌ای در این مورد دارید، می‌توانید در انتهای مقاله بخش نظرات پیام خودتان را ثبت کنید.
منابع:
https://www.uhhospitals.org/blog/articles/2022/04/easy-ways-to-enhance-your-babys-brain-development
https://www.lena.org/six-simple-strategies-to-support-early-brain-development/
