علائم استرس در پرندگان خانگی (راههای پیشگیری و درمان)
علائم استرس در پرندگان خانگی: نحوه آرام کردن آن‌ها
پرندگان مطمئناً می‌توانند احساسات خودشان را کنترل نمایند و آن‌ها را پنهان می‌کنند تا زمانی که این احساسات آن‌قدر شدید شوند که از نظر جسمی یا رفتاری آشکار شوند. استرس در پرندگان خانگی نیز گاهی به همین شکل است.
پرندگان می‌توانند ناراحتی و استرس خود را به روش‌های مختلفی ابراز کنند. در ادامه نحوه تشخیص اینکه آیا پرنده‌ای دچار استرس یا افسردگی شده و چگونه می‌توانید به او کمک کنید را بیان کرده‌ایم.
علائم استرس در پرندگان
آیا می‌دانید که چگونه می‌توانید تشخیص دهید که پرنده شما ناراحت است؟ در اینجا برخی از نشانه‌های رایج استرس در پرندگان را برای شما بیان نموده‌ایم.
گاز گرفتن
در اغلب موارد گاز نشانه استرس و ترس است. پرندگان اغلب هنگام ترس گاز می‌گیرند و برای محافظت از خود حمله می‌کنند. آن‌ها ممکن است انسان‌ها، پرندگان دیگر یا میله‌های قفس خود را گاز بگیرند.
گاز ممکن است نشانه درد یا ناراحتی نیز باشد. پرنده‌ای که ناگهان شروع به گاز گیری زیاد می‌کند، باید تحت معاینه کامل دامپزشکی قرار گیرد.
صداسازی
طوطی‌ها، بسته به گونه خود، صدای بلندی تولید می‌کنند. بااین‌حال، افزایش ناگهانی جیغ، جیک‌جیک‌های مکرر، صداهای هشداردهنده می‌تواند با پریشانی مرتبط باشد.
همچنین جیغ زدن ممکن است نشان‌دهنده بی‌حوصلگی یا ناراحتی پرنده باشد. همان‌طور که گاز گرفتن می‌تواند نشان‌دهنده درد یا ناراحتی باشد. صدا دادن پرنده نیز می‌تواند نشانه درد یا ناراحتی باشد.
کاهش صدا
در واقع کاهش صدا نیز می‌تواند نشان ای از این موضوع باشد. پرندگانی که ناگهان شروع به کاهش صدا می‌کنند، ممکن است دچار استرس، افسردگی، کسالت یا بیماری باشند.
ضروری است هر پرنده‌ای که ناگهان کمتر صدا تولید می‌کند، دراسرع‌وقت معاینه شود تا مطمئن شویم که هیچ دلیل پزشکی برای این تغییر رفتار وجود ندارد.
پرکنی
یک نشانه بیرونی بسیار رایج از استرس و کسالت پرکنی است، به‌ویژه در گونه‌های بزرگ‌تر مانند طوطی‌های اکلکتوس، کاکادوها و طوطی‌های خاکستری آفریقایی.
اما این موضوع در پرندگان کوچک‌تر، از جمله طوطی‌های کواکر و مرغ عشق نیز مشاهده می‌شود. بعضی از پرندگان در نتیجه یک علت آغازگر، مانند:
- صدای بلند
- ساخت‌وساز در خانه
- تغییر در روال زندگی
- کسالت
- عوامل استرس‌زای متابولیکی (تغذیه‌ای یا پزشکی)
شروع به نوک زدن می‌کنند. ممکن است پس از برطرف شدن محرک، به نوک زدن ادامه دهند. پرندگانی که پرچینی می‌کنند باید تحت معاینه پزشکی کامل، از جمله آزمایش خون، قرار گیرند تا سایر علل بیماری رد شود.
خودزنی
برخی از پرندگان تحت استرس، فراتر از پرکنی، به جویدن پوست خود یا حتی کندن عمیق‌تر عضلات و استخوان‌هایشان روی می‌آورند که باعث آسیب شدید می‌شود. این پرندگان نه‌تنها باید فوراً توسط دامپزشک معاینه شوند. بلکه باید داروهای ضد روان‌پریشی نیز برایشان تجویز شود.
رفتارهای کلیشه‌ای
برخی از گونه‌ها، به‌ویژه کاکادوها، استرس را به‌صورت رفتارهای کلیشه‌ای مانند:
- ضربه زدن با انگشتان پا
- چرخاندن سر
- قدم زدن
- رفتار تکراری غیرطبیعی
نشان می‌دهند. اغلب، پرندگان این رفتارها را برای تحریک خود انجام می‌دهند؛ زیرا حوصله‌شان سر رفته است. اگرچه این رفتارها ممکن است در برخی موارد بی‌ضرر باشند، اما می‌توانند نشانه‌ای از نارضایتی پرنده نیز باشند.
صاحبان حیوانات خانگی باید قبل از اینکه پرنده به سمت فعالیت‌های مخرب‌تری مانند کندن پر یا خودزنی پیش برود، به این اقدامات توجه کنند.
کاهش اشتها
پرندگانی که به‌شدت تحت استرس یا افسردگی هستند ممکن است کمتر غذا بخورند و وزن کم کنند. ازآنجاکه کاهش اشتها می‌تواند نشانه بیماری پزشکی نیز باشد، پرندگانی که اشتهایشان تغییر می‌کند باید توسط دامپزشک به طور کامل معاینه شوند تا مطمئن شوند که بیماری زمینه‌ای پنهان ندارند.
چه چیزی باعث ایجاد استرس یا افسردگی در پرنده می‌شود؟
صرف‌نظر از اینکه پرندگان چگونه ناراحتی خود را نشان می‌دهند، مانند انسان‌ها، ممکن است به دلایل مختلفی دچار استرس شوند. در ادامه انواع دلایل آن را بررسی می‌نماییم.
کمبود توجه
بسیاری از طوطی‌ها، به‌ویژه گونه‌های بسیار اجتماعی و باهوش مانند کاکادوها و طوطی‌های خاکستری آفریقایی، به توجه زیادی نیاز دارند.
وقتی توجه و تحریک منظمی دریافت نمی‌کنند، حوصله‌شان سر می‌رود و دچار استرس می‌شوند و ممکن است جیغ بزنند، پرهایشان را بکنند یا خودزنی کنند.
تغییرات محیطی
اغلب، تغییرات محیطی می‌تواند پرنده را ناراحت کند. برخی از عوامل استرس‌زای بالقوه عبارت‌اند از:
- نقل‌مکان اخیر به خانه جدید
- افراد یا حیوانات خانگی جدید در خانه
- تغییر در رژیم غذایی
- صداهای بلند (مانند صدای ساخت‌وساز یا رعدوبرق)
- تغییر محل قفس پرنده در خانه
- رنگ‌آمیزی مجدد دیوارهای خانه با رنگی جدید
تغییرات در روال عادی زندگی
تغییر در برنامه روزانه پرنده، مثلاً تغییر در برنامه صاحب حیوان خانگی، می‌تواند پرنده را ناراحت کند. همچنین تغییرات در چرخه نور، مثلاً اگر قفس پرنده به اتاق تاریک منتقل شود یا ناگهان پوشانده شود، نیز می‌تواند پرنده را از غذا خوردن منصرف کند.
اساساً، ازآنجاکه پرندگان موجوداتی عادتی هستند، هر چیزی که روال عادی آن‌ها را تغییر دهد می‌تواند پرندگان را دچار استرس یا ناراحتی کند.
اثرات استرس بر روی پرنده
استرس مزمن و ناراحتی می‌تواند بر سلامت جسمی پرندگان تأثیر بگذارد. پرندگانی که دائماً استرس دارند و غمگین هستند، ممکن است کمتر غذا بخورند و وزن کم کنند یا از کمبودهای تغذیه‌ای رنج ببرند.
پرندگان بسیار مضطرب که پرهای خود را می‌کنند و خود را می‌زنند، ممکن است به طور دائم به فولیکول‌های پر خود آسیب بزنند و از رشد مجدد پرها جلوگیری کرده و پوست خود را زخم کنند.
علاوه بر این، پرندگان ماده فعال از نظر تولیدمثل که تخم می‌گذارند، مانند عروس هلندی، در صورت استرس یا ناراحتی ممکن است در تخم‌گذاری مشکل داشته باشند.
این پرندگان ممکن است به تخم‌ریزی وابسته شوند. برای تخم‌گذاری نیاز به مداخله دامپزشکی با دارو یا حتی جراحی داشته باشند.
در نهایت، پرندگانی که تحت استرس مزمن قرار دارند، ممکن است عملکرد سیستم ایمنی ضعیفی نیز داشته باشند که آن‌ها را مستعد ابتلا به عفونت‌ها و سایر بیماری‌ها می‌کند.
چگونه به یک پرنده مضطرب یا افسرده کمک کنیم؟
اگر گمان می‌کنید پرنده‌تان استرس دارد یا ناراحت است راههای مختلفی برای کمک به او وجود دارد. نکته کلیدی این است که سعی کنید علت اضطراب یا ناراحتی پرنده را پیدا کنید تا بتوان آن را برطرف کرد و پرنده را قادر ساخت تا به مسیر درست برگردد.
مشورت با دامپزشک
تشخیص دقیق علت استرس پرنده می‌تواند دشوار باشد، اما همکاری با یک دامپزشک می‌تواند بینشی در مورد موضوع به شما بدهد و ممکن است به شما کمک کند تا سریع‌تر به آرامش برسید.
تهیه غذای غنی
پرندگانی که به دلیل بی‌حوصلگی یا کمبود توجه، پرکنی، جیغ زدن یا گاز گرفتن انجام می‌دهند، باید اسباب‌بازی‌های تعاملی و سایر محرک‌ها، مانند تلویزیون برای تماشا یا رادیو برای گوش دادن، در اختیارشان قرار گیرد. شما باید به آن‌ها توجه بیشتری داشته باشید و تاحدامکان زمان بیشتری را خارج از قفس بگذرانند.
فضای امن
پرندگان از صداهای بلند یا حیوانات بیرون می‌ترسند باید به مکانی آرام‌تر، داخلی‌تر و دور از پنجره‌ها منتقل شوند. حتی پرندگان استرسی که قفس آن‌ها اخیراً جابه‌جا شده باید به جایی که قبلاً بودند برگردانده شوند.
صبور باشید
اگر حیوانات خانگی یا افراد جدیدی در خانه هستند که باعث استرس یا ناراحتی پرنده می‌شوند، به‌تدریج پرنده را با فرد جدید سازگار کنید.
از آموزش تقویت مثبت استفاده کنید. در این شرایط دیدن یا شنیدن صدای فرد جدید با یک خوراکی خوشمزه یا اسباب‌بازی مورد علاقه همراه می‌شود.
پرندگان از نظر روان‌شناختی موجودات پیچیده‌ای هستند، زیرا بسیار باهوش و از نظر اجتماعی بسیار نیازمند هستند. وقتی به‌خوبی تربیت شوند و توجه و تحریک ذهنی کافی داشته باشند، می‌توانند سال‌ها حیوانات خانگی فوق‌العاده‌ای باشند.
درمان استرس در پرندگان
اگر عامل استرس‌زا در محیط پرنده وجود دارد، حذف آن باید استرس او را تقریباً به طور کامل کاهش دهد. در صورتی که رفتارش خودتخریبی است و یا نمی‌توان استرس را تعیین کرد، دراسرع‌وقت با یک دامپزشک صحبت کنید تا یک برنامه درمانی ارائه دهد.
اگر پرنده به دلیل استرس شروع به بدرفتاری کرده حال شما باید سعی کنید رفتار او را مهار کنید، چند کار وجود دارد که می‌توانید در خانه امتحان کنید:
- سر پرنده‌تان داد نزنید: هر کاری که می‌کنید، سر پرنده‌ای که استرس دارد یا ترسیده داد نزنید. این کار نه‌تنها در آن لحظه حیوان را وحشت‌زده می‌کند، بلکه ممکن است به پرنده یاد بدهد که رفتار بد، جلب‌توجه می‌کند.
- به‌آرامی حرکت کنید: اگر پرنده شما به دلیل ترس یا عصبی بودن به شما حمله می‌کند، دور شدن سریع ممکن است حیوان را بیشتر تحریک کند. هنگام نزدیک شدن به پرنده، دست دراز کردن به سمت قفس یا تلاش برای نوازش آن، سعی کنید به‌آرامی صورت گیرد.
- ایجاد انگیزه: پرنده خود را با اسباب‌بازی‌های تحریک‌کننده، تلویزیون، رادیو یا چیزهای هیجان‌انگیزی که علاقه‌اش را حفظ می‌کند، به چالش بکشید.
- زمان بیرون از قفس: بعضی از پرندگان از توجه بیشتر صاحبشان سود می‌برند و ممکن است از زمان بیشتری بیرون از قفسشان لذت ببرند.
پیشگیری از استرس در پرندگان
اگرچه ممکن است استرس کاملاً قابل‌پیشگیری نباشد، اما به نشانه‌های پرنده خود توجه کنید و سعی کنید از تغییرات ناگهانی در سبک زندگی او جلوگیری کنید.
اگر قفسی جابه‌جا شده و پرنده آن را دوست ندارد. آن را به‌جای قبلی خود برگردانید تا به‌آرامی به موقعیت جدید عادت کند. اگر حیوانات خانگی یا اعضای خانواده جدید ناراحت هستند، دوباره سعی کنید پرنده را با عضو جدید عادت دهید.
سپس روی تقویت مثبت و خوراکی تمرکز کنید. آگاهی از حساسیت‌های عمومی پرنده قبل از ایجاد هرگونه تغییر، به جلوگیری از استرس کمک می‌کند.
