علائم تشنج در گربه ها چیست؟ نحوه تشخیص + درمان آن
عوارض تشنج در گربه‌ها + درمان آن
باید گفت که تشنج در گربه به‌عنوان یک اختلال ناگهانی در مغز تعریف می‌شود که می‌تواند منجر به تغییرات رفتاری و سطح هوشیاری شود.
تشنج کلاً تهدیدکننده زندگی نیست، مگر اینکه شدید یا طولانی‌مدت باشد. این مشکل می‌تواند به دلایل زیادی در گربه‌ها رخ دهد.
انواع تشنج در گربه
بسیاری از افرادی که با تشنج آشنا نیستند احتمالاً لرزش کامل بدن، کف کردن دهان و از دست دادن هوشیاری را تصور می‌کنند. اگرچه این مشکل در گربه‌ها رایج است، اما تشنج می‌تواند علائم مختلفی داشته باشد. رایج‌ترین انواع تشنج در گربه‌ها عبارت‌اند از:
- حرکتی جزئی: این نوع تشنج‌ها در گربه‌ها شایع‌تر هستند و فقط قسمت متمرکز مغز را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند که بسته به اینکه کدام قسمت از مغز تحت‌تأثیر قرار گرفته، منجر به اثرات موضعی در بدن می‌شود.
- تشنج عمومی: این نوع تشنج منجر به از دست دادن هوشیاری و عملکرد کل بدن خواهد شد. حتی باعث حرکات تونیک و کلونیک یا تشنج می‌شود. کل بدن تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد؛ زیرا اغلب ناحیه بزرگ‌تری از مغز تحت‌تأثیر قرار دارد. ماهیچه‌های بدن به طور غیرارادی و اغلب به‌شدت حرکت می‌کنند.
- تشنج‌های روانی حرکتی: این نوع تشنج باعث رفتارهای غیرارادی عجیب‌وغریب می‌شود، از جمله غرغر کردن، جویدن شدید دم یا پوست، صدای بلند، یا جهش‌های زیاد. شبیه تشنج‌های حرکتی جزئی هستند؛ زیرا بر هوشیاری تأثیر نمی‌گذارند.
سن شروع تشنج، نوع تشنج و تعداد دفعات تشنج الگو در نظر گرفته می‌شود. تعیین نوع الگوی تشنج می‌تواند به تعیین تشخیص و درمان کمک کند.
علائم تشنج گربه
این علائم بسته به نوع و الگوی تشنج می‌تواند بسیار متفاوت باشد که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
- پری ایکتال (قبل از تشنج): این مرحله می‌تواند تا چند ساعت قبل از وقوع تشنج شروع شود. اغلب، افراد متوجه تغییر رفتار گربه میشوند که می‌تواند بی‌حالی ناگهانی، کسل‌کننده یا بیش‌فعالی باشد. برخی از گربه‌ها در این مرحله پنهان میشوند. این زمان یک توهم است که منجر به از دست دادن هوشیاری می‌شود و می‌تواند شامل مه مغزی، خواب‌آلودگی و سردرگمی باشد.
- ایکتال (در حین تشنج): در این مرحله، مغز کنترل عملکرد بدن را از دست می‌دهد و گربه هوشیاری خود را از دست خواهد داد. معمولاً گربه تشنج تمام بدن، ترشح یا کف در دهان و از دست دادن کنترل روده و مثانه دارد. اغلب این مرحله بیش از 30 تا 60 ثانیه طول نمی‌کشد، اما در برخی از گربه‌ها می‌تواند بیشتر باشد.
- بعد از تشنج: این زمان می‌تواند تا 48 ساعت طول بکشد در حالی که گربه هوشیاری کامل و عملکرد بدن را به دست می آورد. شما ممکن است متوجه بی‌حالی، کسلی، گرسنگی، تشنگی، استفراغ و اغلب رفتارهای دیگر که برای جلب توجه هستند شوید.
چه چیزی باعث تشنج در گربه‌ها می‌شود؟
علل متعددی برای تشنج در گربه‌ها وجود دارد. شایع‌ترین نوع، تشنج‌های گراندمال هستند که تنها یک‌بار اتفاق می‌افتند و در اثر مصرف سم، هیپوگلیسمی (قند خون پایین) یا صدای بلند و یا محرک‌های نور شدید ایجاد میشوند.
سموم
در واقع سمومی که می‌توانند باعث تشنج در گربه‌ها شوند عبارت‌اند از:
- اتیلن گلیکول (ضد یخ)
- سم موش
- مصرف بیش از حد داروها مانند آنتی‌هیستامین‌ها یا برخی داروهای اصلاح‌کننده رفتار
سمیت پرمترین اغلب با تشنج اشتباه گرفته می‌شود، زیرا می‌تواند منجر به انقباضات شدید عضلانی شود. این مسمومیت اغلب به دلیل استفاده نامناسب برای پیشگیری از کک/کنه ایجاد می‌شود.
پرمترین‌ها اغلب در محصولات پیشگیرانه سگ استفاده میشوند؛ زیرا در سطوح مناسب برای سگ سمی نیستند، اما حتی مقادیر کم آن می‌تواند برای گربه‌ها فاجعه‌بار باشد.
اکثر گربه‌هایی که این مدل مسمومیت را دارند به داروهای ضدتشنج پاسخ نمی‌دهند، اما با آرام‌کننده‌ها و آرام‌بخش‌های عضلانی درمان میشوند.
هیپوگلیسمی
اغلب در بچه‌گربه‌هایی دیده می‌شود که سوءتغذیه دارند، خوب غذا نمی‌خورند، کالری مناسبی به آن‌ها داده نمی‌شود یا انگل‌های داخلی زیادی دارند. هیپوگلیسمی نیز در گربه‌های مسن که بیش از حد انسولین درمانی مصرف می‌کنند دیده می‌شود.
صداهای بلند و نورهای روشن
صداهای بلند و نورهای روشن باعث ایجاد تشنج در گربه‌ها میشوند و هنوز دلیل اصلی آن مشخص نشده است.
بیماری‌های متابولیک و صرع
تشنج‌های متعدد می‌تواند ناشی از صرع یا بیماری متابولیک مانند بیماری کبد، بیماری کلیوی یا بیماری تیروئید باشد. این تشنج‌ها اغلب در گربه‌های بالای 6 سال به دلیل بیماری‌های زمینه‌ای دیده می‌شود، اگرچه صرع اغلب در سنین 1 تا 3 سالگی تشخیص داده خواهد شد.
صرع یا ژنتیکی است (که در گربه‌ها نادر است) یا به دلیل رشد غیرطبیعی مغز، ضربه‌مغزی، بیماری عفونی یا سرطان ایجاد می‌شود.
گاهی اوقات پس از انجام آزمایش‌های متعدد هیچ علتی پیدا نمی‌شود و در این حالت به اختلال تشنجی صرع ایدیوپاتیک می‌گویند.
گرما
می‌توان گفت گرمازدگی و تب بالا ناشی از عفونت‌ها، سرطان‌های خاص یا بیماری‌های ناشی از سیستم ایمنی می‌تواند منجر به اختلال در عملکرد مغز و رفتار تشنجی شود.
مشکلات مغزی
بیماری داخل جمجمه‌ای یکی از علل شایع تشنج در گربه‌ها است. التهاب اطراف مغز به نام مننژیت یا انسفالیت ناشی از عفونت‌هایی مانند کریپتوکوک، توکسوپلاسموز، پریتونیت عفونی گربه‌ها، یا علل ناشی از سیستم ایمنی می‌تواند منجر به تشنج شود.
مشکلات عروقی یا سکته مغزی
حوادث عروقی یا سکته مغزی ممکن است باعث تشنج در گربه شوند؛ اما در گربه‌ها کمتر از سگ‌ها اتفاق می‌افتد. اینها اغلب به دلیل شرایط پزشکی مانند پرکاری تیروئید، بیماری قلبی، دیابت و نارسایی کلیه ایجاد میشوند. یک اثر ثانویه این شرایط فشارخون بالا است که می‌تواند منجر به حوادث عروقی شود.
تومور مغزی
یکی از علل شایع تشنج در گربه‌های بزرگ‌تر از 10 سال تومورهای مغزی است. اغلب این تومورها خوش خیم هستند و در بافت اطراف خود مغز به کندی رشد می‌کنند.
برداشتن آن‌ها از طریق جراحی نسبتاً آسان است. همان‌طور که تومور رشد می‌کند، به بافت مغز فشار می‌آورد که منجر به التهاب و تشنج می‌شود.
آیا رفتار گربه بعد از تشنج تغییر می‌کند؟
گربه شما ممکن است به دلیل گیجی به طور موقت علائم پرخاشگری را در طول تشنج از خود نشان دهد. بیشتر گربه‌ها پس از تشنج، اثرات طولانی‌مدتی ندارند.
اپیزودهای وضعیت صرع می‌تواند اثرات طولانی‌مدتی را به دلیل عدم اکسیژن‌رسانی به مغز ایجاد کند. تشنج‌های ناشی از تومورهای مغزی نیز ممکن است باعث تغییر رفتار گربه شما به دلیل فشار و یا التهاب در قسمت‌های مختلف مغز شود.
گربه می‌تواند در اثر تشنج بمیرد؟
مرگ‌ومیر ناشی از تشنج در گربه‌ها شایع نیست. اغلب موارد مرگ‌ومیر ناشی از وضعیت صرع درمان نشده، مصرف سمی است که باعث سایر ناهنجاری‌های متابولیک می‌شود و یا قند خون پایین مزمن که منجر به حالت کتوز خواهد شد.
جایی که بدن به‌جای قند، چربی می‌سوزاند. برخی از عفونت‌ها مانند پریتونیت عفونی گربه (FIP) که اغلب کشنده است نیز ممکن است باعث تشنج شود، اما مرگ‌ومیر معمولاً ناشی از خود تشنج نیست.
تشخیص تشنج توسط دامپزشک
آزمایش علل خارج جمجمه‌ای تشنج بسیار ساده‌تر از آزمایش علل داخل جمجمه‌ای است. تنها راه برای تصویربرداری کامل از مغز و بافت‌های اطراف آن، ام‌آرآی است. در ابتدا معاینه دامپزشک با رد علل خارج جمجمه‌ای کار خود را شروع می‌کند. این کارها شامل:
- آزمایش خون کامل برای بررسی هر گونه بیماری مغز استخوان، کلیه، کبد یا دستگاه گوارش
- اندازه‌گیری فشارخون گربه
- آزمایش ادرار برای بررسی علائم عفونت یا بیماری کلیوی
- تصویربرداری از شکم از طریق اشعه ایکس یا اولتراسوند
- آزمایش بیماری‌های عفونی برای رد عفونت‌های ویروسی، باکتریایی، عفونت‌های انگلی و یا عفونت‌های قارچی
- MRI برای تشخیص بیماری داخل جمجمه
درمان گربه‌های مبتلا به تشنج
لازم به ذکر است که درمان تشنج در گربه‌ها بسته به علت زمینه‌ای بسیار متفاوت است. درمان بیماری‌های زمینه‌ای مانند بیماری کلیوی، فشارخون بالا، دیابت، بیماری کبد و سرطان‌ها برای جلوگیری از هرگونه فعالیت تشنجی ضروری است.
اغلب، هیچ درمانی پس از اولین تشنج توصیه نمی‌شود. دامپزشک معمولاً نظارت صحیح را توصیه می‌کند تا ببیند آیا تشنج دیگری رخ می‌دهد یا خیر.
داروهای ضدتشنج مانند فنوباربیتال، پتاسیم بروماید، لوتیراستام (کپرا) یا زونیسامید برای فعالیت‌های مکرر تشنج بدون توجه به علت زمینه‌ای استفاده میشوند.
این داروها درمان‌های اصلی صرع هستند و می‌توانند به‌تنهایی یا به‌صورت ترکیبی استفاده شوند، زیرا هر گربه ممکن است به طور متفاوتی پاسخ دهد.
اغلب، درمان مادام‌العمر است و با آزمایش خون برای بررسی سطوح خونی ایدئال کنترل می‌شود. برخی از داروها، به‌ویژه فنوباربیتال، می‌توانند در سطوح خاصی اثرات سمی داشته باشند.
گربه‌های مبتلا به هیپوگلیسمی، مصرف سم یا بیماری سیستمیک شدید؛ مانند نارسایی کلیه اغلب نیاز به نظارت کامل، مایع درمانی داخل وریدی، گاهی اوقات مکمل قند (دکستروز) و درمان‌های متمرکز برای شرایط زمینه‌ای خود دارند.
خوشبختانه، بچه‌گربه‌هایی که دچار تشنج هیپوگلیسمی میشوند، اغلب با مصرف مکمل‌های قند با کنترل انگلی مناسب و دریافت کالری به‌خوبی بهبود می‌یابند.
آیا می‌توان از تشنج در گربه‌ها جلوگیری کرد؟
پیشگیری از تشنج امکان‌پذیر نیست، حتی با مراقبت‌های استثنایی دامپزشکی و خانگی. نظارت مکرر درمان‌ها و وضعیت متابولیک معمولاً در طول زندگی گربه بیمار موردنیاز است. هدف این است که طول مدت و دفعات تشنج را تا حد ممکن کاهش دهید تا گربه زندگی شاد و سالمی در کنار شما داشته باشد.
عوارض درمان تشنج در گربه چیست؟
عوارض جانبی خفیف، به‌ویژه در ابتدای درمان یا پس از تغییر در رژیم، شایع است. شایع‌ترین عارضه جانبی بی‌حالی است، اما علائم دیگری نیز ممکن است رخ دهد.
اکثر عوارض جانبی موقتی هستند و با عادت کردن گربه به دارو ناپدید میشوند. اگر عوارض جانبی ادامه یافت یا شدید به رسید، دامپزشک را مطلع کنید. حتماً توجه داشته باشید که بدون مشورت با دامپزشک، دوز یا زمان مصرف دارو را تغییر ندهید.
