از کجا بفهمیم کیست داریم؟ علائم + روش تشخیص آن

به نظرتان کیست چیست؟ کیست‌ها چه تأثیراتی می‌توانند بر بدن ما داشته باشند؟ اصلاً از کجا بفهمیم کیست داریم؟ بیماری‌های کیستیک گروهی از اختلالات را در بر می‌گیرند که با تشکیل کیست‌ها، ساختارهای کیسه مانند پر از مایع، هوا یا مواد دیگر در اندام‌ها یا بافت‌های مختلف بدن مشخص می‌شود.

این بیماری‌ها می‌توانند سیستم‌های مختلفی از جمله کلیه‌ها، کبد، ریه‌ها و اندام‌های تناسلی را تحت‌تأثیر قرار دهند. تشخیص بیماری‌های کیستیک، تشخیص به‌موقع و مدیریت مؤثر بسیار مهم است. این مقاله به بررسی علائم و رویکردهای تشخیصی مورد استفاده برای تعیین وجود بیماری‌های کیستیک می‌پردازد.

بیماری‌های کیستیک و انواع آن‌ها

طبق تحقیقات صورت گرفته بیماری‌های کیستیک می‌توانند به اشکال متعددی ظاهر شوند که هر کدام اندام‌ها یا سیستم‌های خاصی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند. برخی از نمونه‌های معروف عبارت‌اند از:

بیماری کلیه پلی‌کیستیک PKD

یک اختلال ژنتیکی که باعث رشد کیست‌های پر از مایع متعدد در کلیه‌ها می‌شود و اغلب منجر به اختلال عملکرد و نارسایی کلیه می‌شود.

فیبروز کیستیک CF

یک بیماری ارثی است که بر سیستم تنفسی و گوارشی تأثیر می‌گذارد و منجر به تجمع مخاط در ریه‌ها و دستگاه گوارش می‌شود.

بیماری کلیه پلی‌کیستیک اتوزومال مغلوب

ARPKD  یک اختلال ژنتیکی نادر که باعث ایجاد کیست در کلیه‌ها و سایر اندام‌ها می‌شود و اغلب منجر به اختلال عملکرد کلیه و کبد می‌شود.

کیست‌های ساده کبدی

در واقع کیسه‌های پر از مایع که در کبد ایجاد می‌شوند و می‌توانند از نظر اندازه متفاوت باشند.

علائم و نشانه‌های کیست

تشخیص بیماری‌های کیستیک شامل شناخت علائم و نشانه‌های خاص مرتبط با هر بیماری است. درحالی‌که این موضوع ممکن است بسته به اندام آسیب‌دیده متفاوت باشد، شاخص‌های رایج عبارت‌اند از:

• درد شکم: بسیاری از بیماری‌های کیستیک مانند PKD و کیست‌های کبدی به دلیل رشد کیست‌ها می‌توانند باعث ناراحتی یا درد شکم شوند.
• مشکلات تنفسی: شرایطی مانند فیبروز کیستیک به دلیل مخاط غلیظ که راه‌های هوایی را مسدود می‌کند، می‌تواند منجر به مشکلات تنفسی شود.
• سرفه و خلط: فیبروز کیستیک اغلب با سرفه مداوم و تولید بیش از حد مخاط ظاهر می‌شود.
• عفونت‌های مکرر: عفونت‌های مکرر، به‌ویژه عفونت‌های تنفسی، می‌توانند نشانه‌ای از بیماری‌های کیستیک باشند که بر سیستم ایمنی بدن تأثیر می‌گذارند.
• فشارخون بالا: PKD و ARPKD می‌توانند به دلیل اختلال عملکرد کلیه منجر به افزایش فشارخون شوند.
• بزرگ شدن اندام‌ها: وجود کیست‌ها می‌تواند باعث بزرگ شدن اندام‌هایی مانند کبد و کلیه شود.

روش‌های تشخیص کیست

• سونوگرافی: غیرتهاجمی و معمولاً برای تشخیص کیست کلیه، کیست کبد و سایر بیماری‌های کیستیک استفاده می‌شود.
• سی‌تی‌اسکن / ام‌آرآی: تصاویر دقیقی از اندام‌ها ارائه می‌دهد که به شناسایی اندازه، محل و تعداد کیست‌ها کمک می‌کند.
• آزمایش ژنتیک: بیماری کلیه پلی‌کیستیک با آزمایش ژنتیک می‌تواند جهش در ژن‌های PKD1 یا PKD2 را شناسایی کند و تشخیص را تأیید نماید.
• فیبروز کیستیک: آزمایش ژنتیک جهش در ژن CFTR مرتبط با CF را تشخیص می‌دهد.
• اسپیرومتری: عملکرد ریه را اندازه‌گیری می‌کند و به تشخیص بیماری‌هایی مانند فیبروز کیستیک کمک می‌کند.
• تست‌های عملکرد کلیه: سطح کراتینین، نیتروژن اوره خون BUN  و میزان فیلتراسیون گلومرولی GFR  را برای ارزیابی سلامت کلیه‌ها ارزیابی کنید.
• فیبروز کیستیک: سطح کلرید عرق را اندازه‌گیری می‌کند، زیرا سطح کلرید بالا نشان‌دهنده CF است.

نتیجه نهایی

در نظر داشته باشید که تشخیص بیماری‌های کیستیک برای مداخله و مدیریت اولیه ضروری هستند. شناخت علائم و نشانه‌ها، همراه با استفاده از ترکیبی از تکنیک‌های تصویربرداری، آزمایش‌های ژنتیکی و سایر روش‌های تشخیصی، به متخصصان پزشکی کمک می‌کند تا این شرایط پیچیده را با دقت تشخیص دهند.

با پیشرفت تحقیقات پزشکی و فناوری، توانایی ما برای شناسایی بیماری‌های کیستیک همچنان بهبود می‌یابد و منجر به نتایج بهتری برای افراد مبتلا به این اختلالات می‌شود.