علت استفراغ نوزاد چیست؟ تفاوت آن با ریفلاکس
علت استفراغ نوزاد چیست؟ بهترین درمان آن
از بدو تولد تا 12 ماهگی، نوزادان استفراغ می‌کنند. این موضوع فقط یکی از علائم بدو ورود آن‌هاست. بااین‌حال، همانطور که استفراغ طبیعی است، می‌تواند برای والدین نیز نگران‌کننده باشد و علت استفراغ نوزاد خود را ندانند.
گاهی اوقات، استفراغ می‌تواند نشانه بیماری یا برخی عوارض باشد، اما برای اکثر نوزادان، استفراغ و رفلاکس فقط به این دلیل اتفاق می‌افتد که روده آن‌ها هنوز درحال‌رشد است.
استفراغ یا تف کردن
اول از همه باید بدانید که بین استفراغ و تف کردن تفاوت وجود دارد. استفراغ عبارت است از پرتاب شدید محتویات معده از طریق دهان.
تف کردن که بیشتر در نوزادان زیر یک سال دیده می‌شود خروج آسان محتویات معده از دهان است که اغلب همراه با آروغ زدن پیش می‌آید.
استفراغ زمانی رخ می‌دهد که عضلات شکم و دیافراگم درحالی‌که معده شل است به‌شدت منقبض می‌شود. این عمل بازتابی توسط مرکز استفراغ در مغز پس از تحریک توسط:
- اعصاب معده و روده زمانی که دستگاه گوارش یا در اثر عفونت و یا انسداد تحریک شده یا متورم شده است.
- مواد شیمیایی موجود در خون (مانند داروها) است.
- محرک‌های روانی ناشی از مناظر یا بوهای مزاحم بوده.
- محرک‌های گوش میانی (مانند استفراغ ناشی از بیماری حرکت).
انواع مختلف استفراغ
در واقع انواع مختلفی از استفراغ وجود دارد، اما دلایل آن متفاوت است. این موارد شامل:
- ایجاد مقادیر کمی شیر یا همان پنیرک است که پس از خوردن شیر به وجود می‌آیند.
- رفلاکس زمانی اتفاق می‌افتد که دریچه بالای شکم نوزاد به‌اندازه کافی سفت نباشد که شیر را در آن نگه دارد. مری نوزاد (لوله غذا) کوتاه است، بنابراین وقتی دریچه باز می‌شود و فقط فاصله کمی بین آن و دهان او وجود دارد، ممکن است استفراغ پیش آید.
- استفراغ با زور، که می‌تواند علامتی از انسداد در خروجی معده نوزاد باشد. اگر بعد از اکثر یا همه شیر خوردن‌ها این اتفاق افتاد، کودک خود را نزد پزشک ببرید.
علل استفراغ
می‌توان گفت علل شایع تف کردن یا استفراغ بسته به سن متفاوت است. به‌عنوان‌مثال، در طول چند ماه اول، بیشتر نوزادان مقدار کمی از شیرخشک یا شیر مادر را معمولاً در یک ساعت اول پس از تغذیه می‌ریزند. اغلب پنیرک نامیده می‌شود، صرفاً حرکت گهگاهی غذا از معده، از طریق لوله (مری) منتهی به آن و خارج از دهان است.
اگر کودک مرتب آروغ بزند، کمتر اتفاق می‌افتد. این تف کردن با بزرگ‌تر شدن کودک کاهش می‌یابد، اما ممکن است به شکل خفیف تا ده یا دوازده‌ماهگی ادامه یابد. تف کردن جدی نیست و با افزایش وزن طبیعی تداخلی ندارد.
استفراغ گاه‌به‌گاه ممکن است در ماه اول رخ دهد. اگر به طور مکرر ظاهر شد یا به طور غیرعادی شدید بود، با پزشک مشورت کنید. ممکن است فقط یک مشکل خفیف در تغذیه باشد، اما می‌تواند نشانه‌ای از مشکل جدی‌تر نیز باشد.
استفراغ مداوم
بین دو هفته تا چهارماهگی، استفراغ شدید مداوم ممکن است به دلیل ضخیم شدن عضله در خروجی معده ایجاد شود. این ضخیم شدن که به‌عنوان تنگی پیلور هیپرتروفیک شناخته می‌شود از عبور غذا به روده جلوگیری می‌کند و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.
معمولاً برای باز کردن ناحیه باریک شده به جراحی نیاز است. علامت اصلی این وضعیت، استفراغ شدید است که تقریباً پانزده تا سی دقیقه یا کمتر پس از هر تغذیه رخ می‌دهد. هر زمان که متوجه این موضوع شدید، دراسرع‌وقت با پزشک مشورت نمایید.
GERD
گاهی اوقات تف کردن در چند هفته یا چند ماه اول زندگی به‌جای بهتر شدن بدتر می‌شود؛ اگرچه شدید نیست، اما همیشه رخ می‌دهد.
این مشکل زمانی اتفاق می‌افتد که ماهیچه‌های انتهای پایینی مری بیش از حد شل شده و به محتویات معده اجازه می‌دهند به عقب برگردند.
این بیماری به‌عنوان بیماری ریفلاکس معده به مری یا GERD شناخته می‌شود. این وضعیت معمولاً با انجام موارد زیر قابل‌کنترل است:
- طبق دستور پزشک اطفال، شیر را با مقدار کمی غلات کودک غلیظ کنید.
- از تغذیه بیش از حد خودداری کنید یا به دفعات بیشتر غذای کوچک‌تر بدهید.
- آروغ کودک را مرتب بگیرید.
- شیرخوار را حداقل سی دقیقه پس از شیر خوردن در موقعیتی امن، آرام و راست قرار دهید.
اگر انجام این مراحل موفقیت‌آمیز نبود، ممکن است پزشک اطفال شما را به یک متخصص گوارش معرفی نماید.
عفونت
پس از چند ماه اول زندگی، شایع‌ترین علت استفراغ عفونت معده یا روده است. ویروس‌ها شایع‌ترین عوامل آلوده‌کننده هستند، اما گاهی اوقات باکتری‌ها و حتی انگل‌ها ممکن است علت آن باشند.
این عفونت همچنین ممکن است تب، اسهال و گاهی حالت تهوع و درد شکم ایجاد کند. عفونت معمولاً مسری است و اگر فرزند شما این بیماری را داشته باشد، به‌احتمال زیاد برخی از هم‌بازی‌های او نیز تحت‌تأثیر قرار خواهند گرفت.
روتاویروس‌ها عامل اصلی استفراغ در نوزادان و کودکان خردسال هستند که علائم آن اغلب اسهال و تب است. این ویروس‌ها بسیار مسری هستند، اما به دلیل در دسترس بودن واکسنی که می‌تواند از ابتلا به این بیماری جلوگیری کند، نسبت به گذشته کمتر شده‌اند.
روتاویروس یکی از علل ویروسی گاستروانتریت است، اما انواع دیگر ویروس‌ها مانند نوروویروس‌ها، انترو ویروس‌ها و آدنوویروس‌ها نیز می‌توانند باعث آن شوند.
گاهی اوقات عفونت‌های خارج از دستگاه گوارش باعث استفراغ می‌شود. این‌ها شامل عفونت‌های سیستم تنفسی، عفونت‌های دستگاه ادراری اوتیت میانی، مننژیت و آپاندیسیت است.
علائم عفونت در بدن نوزاد
برخی از این شرایط نیاز به درمان فوری پزشکی دارند، بنابراین نسبت به علائم، صرف‌نظر از سن فرزندتان، هوشیار باشید و در صورت بروز آن‌ها کودک را نزد پزشم ببرید. این علائم مشکل‌ساز عبارت‌اند از:
- خون یا صفرا (ماده‌ای به رنگ سبز) در استفراغ
- درد شدید شکم
- استفراغ شدید و مکرر
- شکم متورم یا بزرگ شده
- بی‌حالی یا تحریک‌پذیری شدید
- تشنج
- علائم یا نشانه‌های کم‌آبی بدن، از جمله خشکی دهان، فقدان اشک و کاهش ادرار
- ناتوانی در نوشیدن مقادیر کافی مایعات
- استفراغ بیش از بیست و چهار ساعت
چگونه تشخیص دهیم که کودکمان بیمار است؟
استفراغ به‌خودی‌خود می‌تواند نگران‌کننده نباشد. بااین‌حال، اگر کودک شما تب دارد، خوب غذا نمی‌خورد، اسهال یا بثورات پوستی دارد و یا حتی علائم دیگری را تجربه می‌کند، باید کودکتان را به یک پزشک نشان دهید.
تفاوت استفراغ و رفلاکس چیست؟
استفراغ ناشی از ریفلاکس عموماً پس از تغذیه رخ می‌دهد. برخی از نوزادان مبتلا به رفلاکس دائماً بعد از شیر خوردن بالا می‌آورند.
اگر کودک شما عادی، درحال‌رشد بوده و وزن اضافه می‌کند، می‌توانید به‌سادگی دفعات و مقدار شیر خوردن به او را تغییر دهید. اما اگر به نظر می‌رسد کودک شما درد دارد و یا رشد نمی‌کند، او را نزد پزشک ببرید. گاهی اوقات دارو برای رفلاکس ضروری است.
آیا تغذیه با شیر مادر یا شیرخشک تأثیری در استفراغ دارد؟
لازم است بدانید که نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند به‌اندازه نوزادانی که از شیرخشک تغذیه می‌کنند، می‌توانند استفراغ کنند.
هیچ تفاوت واقعی بین این دو وجود ندارد. به‌طورکلی، تنها تفاوت این است که تغذیه با شیرخشک باعث می‌شود بوی استفراغ نوزاد و بعد از تغذیه با شیر مادر متفاوت به نظر برسد.
آیا غذاهای جامد می‌توانند در نوزادان باعث استفراغ شوند؟
برخی از نوزادان برای سازگاری با هضم غذاهای جامد زمان می‌برند. وقتی مواد جامد وارد می‌شوند، می‌توانند بیشتر استفراغ کنند.
این می‌تواند به دلیل تغذیه بیش از حد رخ دهد. معده آن‌ها به‌سادگی کوچک‌تر از آن است که حجم اضافی را در خود جای دهد. هنگام تغذیه غذاهای جامد به کودکتان از مقدار کم شروع کنید.
ارتباط استفراغ با آلرژی در نوزادان
برخی از آلرژی‌ها می‌توانند باعث استفراغ شوند، به‌ویژه آلرژی به شیر گاو. اگر کودک شما نسبت به غذاها یا مواد خاصی حساس باشد، می‌تواند به آن‌ها واکنش نشان دهد. پزشک می‌تواند به شما کمک کند تا تصمیم بگیرید کدام غذاها برای کودک شما بهترین هستند.
درمان استفراغ نوزاد
اکثر نوزادان پس از استفراغ به‌سرعت بهبود می‌یابند و نیازی به مراقبت‌های تخصصی ندارند. ممکن است بلافاصله دوباره گرسنه به نظر برسند یا مدتی طول بکشد تا دوباره بخواهند غذا بخورند. بااین‌حال، اگر کودکتان زیاد استفراغ کند و علائم دیگری داشته باشد، پزشک باید او را ببیند.
به‌طورکلی، به نوزادان برای استفراغ دارو داده نمی‌شود، مگر اینکه نتوانند شیر یا مایعات را پایین نگه دارند. کم‌آبی بدن به‌طورکلی با دادن مایعات داخل وریدی کنترل می‌شود.
گاهی اوقات تغییر موقعیت و دفعات تغذیه می‌تواند احتمال استفراغ را کاهش دهد. این مهم است که همیشه هنگام خوابیدن کودک خود، روش‌های خواب ایمن نوزادان را رعایت کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
شما باید نوزاد خود را نزد پزشک ببرید اگر:
- علائم دیگری از بیماری دارد.
- بی‌حال، خواب‌آلود و بی‌علاقه به تغذیه است.
- در حال کاهش وزن است و رشد نمی‌کند.
- در استفراغ آن‌ها خون یا صفرا وجود دارد.
- استفراغ آن‌ها متوقف یا بدتر نمی‌شود.
