عوارض بوسیدن نوزاد (راهکارهای پیشگیری از آن)
بوسیدن نوزادان چه خطراتی به همراه دارد؟ دلایل عدم بوسیدن کودکان چیست؟
بوسیدن نوزاد هرچند امر طبیعی و غریزی است که بیشتر والدین و حتی اطرافیان به دلیل محبت و علاقه‌ای که به این موجودات دوست داشتنی دارند انجام می‌دهند، اما شما عزیزان باید بدانید که این عمل خطرات و عوارض زیادی را به همراه دارد. به ویژه در ماه‌های اولیه که سیستم ایمنی نوزادان هنوز به طور کامل تکمیل نشده، عوارض جبران ناپذیری دارد. در ادامه این مطلب از مجله جوان ایرانی به بررسی عوارض بوسیدن نوزادان، توصیه‌های بهداشتی و راهکارهای پیشگیری از آن می‌پردازیم.
عوارض بوسیدن نوزادان چیست؟
در همین ابتدا شما باید بدانید که نوزادان به دلیل سیستم ایمنی ضعیفی که دارند، به شدت آسیب‌پذیر هستند و احتمال ابتلا به انواع عفونت‌ها و بیماری‌ها در آنها زیاد است. بنابراین از طریق بوسه‌های دوستانه و محبت آمیز، میکروب‌ها و ویروس‌ها به نوزادان منتقل شده و مشکلات سلامتی مختلفی برای آنها ایجاد می‌شود. در ادامه این بخش به بررسی این‌گونه عوارض می‌پردازیم.
بیماری‌های تنفسی
بوسیدن نوزادان باعث انتقال بیماری‌های تنفسی مانند ذات‌الریه و برونشیت می‌شود. شما باید بدانید که این بیماری‌ها در نوزادان بسیار خطرناک‌تر از بزرگسالان است. در واقع همان‌طور که گفتیم سیستم ایمنی آنها ضعیف است و خطرات بیشتری شامل حال آنها می‌شود.
انتقال باکتری‌ها و سایر عوامل عفونی
باکتری‌هایی مانند استرپتوکوک‌ها استافیلوکوک‌ها و مواردی از این قبیل باعث عفونت دستگاه تنفسی، گوارشی و حتی پوستی نوزادان می‌شود. در این صورت ممکن است برخی از نوزادان دچار التهاب لوزه و گلو شوند. همچنین تماس لب‌ها با پوست نوزادان باعث ایجاد عفونت‌های پوستی و هرگونه باکتری‌های مضر می‌شود.
برخی از والدین ممکن است دچار عفونت‌های دهانی مانند زخم‌های دهانی باشند و با بوسیدن نوزادان به آنها انتقال دهند. بنابراین قبل از اینکه نوزاد خودتان را ببوسید، حتماً از تمیزی دهان و دندان‌های خود اطمینان حاصل کنید. اگر عفونت دارید از بوسیدن آنها خودداری کنید.
سرماخوردگی و آنفولانزا
یکی دیگر از بیماری‌هایی که در اثر بوسیدن نوزادان به راحتی به آنها منتقل می‌شود، ویروس‌های سرماخوردگی و آنفولانزا است. نوزادان در برابر این نوع ویروس‌ها بسیار آسیب‌پذیر هستند و احتمال واگیر کردن آنها بسیار زیاد است.
انتقال ویروس هرپس سیمپلکس
یکی دیگر از ویروس‌های خطرناکی که در بوسیدن منتقل می‌شود، ویروس هرپس سیمپلکس است. معمولاً بزرگسالانی که دچار تبخال یا هرگونه زخم‌های پوستی خفیف هستند، این ویروس را دارند، اما اگر به نوزادان انتقال یابد عوارض جدی‌تری را ایجاد می‌کند. به عنوان مثال نوزادان دچار عفونت شدید می‌شوند، همچنین ممکن است به مغز و سیستم عصبی آنها آسیب وارد شود. اگر این ویروس به طور گسترده در بدن نوزادان انتقال یابد، خطر مرگ را به همراه دارد.
واکنش‌های آلرژیک
اگر یک فرد بالغ از مواد غذایی که کودک شما به آن حساسیت دارد، مانند آجیل، سویا یا آلرژن‌های رایج مصرف کرده باشد و نوزاد شما را ببوسد، خطر انتقال به نوزادتان وجود دارد. در نتیجه ممکن است باعث ایجاد واکنش آلرژیک برای آنها شود.
زمان خطرناک برای بوسیدن نوزادان
در ۲ تا ۳ ماه اول، نوزاد تازه متولد شده سیستم ایمنی بسیار ضعیفی دارد. در نتیجه باید مراقبت بیشتری در این دوران به عمل آید و تا جای ممکن از بوسیدن نوزادان خودداری شود. در این دوران می‌توانید برای او لالایی بخوانید تا فضای امنی برای کودکان فراهم شده و راحت‌تر استراحت کنند. به مرور زمان کودکان صداهای بیشتری را تشخیص می‌دهند و در نتیجه می‌توانید گاهی اوقات با رعایت بهداشت، آنها را نوازش کرده و گاهی ببوسید.
اقدامات احتیاطی هنگام بوسیدن نوزادان
در ادامه این مطلب به برخی از اقدامات احتیاطی برای بوسیدن نوزادان می‌پردازیم.
رعایت بهداشت فردی
به دلیل اینکه نوزادان به ویژه در ماه‌های اول زندگی، بسیار آسیب پذیر هستند و سیستم ایمنی آنها کامل نشده است، بنابراین سعی کنید که هنگام بوسیدن آنها بهداشت را رعایت کنید تا احتمال انتقال هرگونه میکروب‌های مضر و عفونت کاهش یابد. وسایل شخصی و لباس‌های شما باید کاملاً تمیز باشد. اگر فردی بیمار است، عطسه یا سرفه می‌کند و تب دارد باید از نوزاد شما دور نگه داشته شود، زیرا خطر انتقال بیماری در این حالت بسیار زیاد است. اگر تمایل زیادی به بوسیدن نوزاد خودتان دارید، بهداشت دهان را فراموش نکنید. حتماً مسواک بزنید و از دهان‌شویه استفاده کنید. همچنین سعی کنید از بروز هرگونه بیماری‌های ناخواسته به فرزندتان جلوگیری شود.
استفاده نکردن از لوازم آرایشی
از آنجا که پوست نوزادان بسیار نازک و حساس است، بنابراین هنگام بوسیدن آنها از لوازم آرایشی و بهداشتی پرهیز کنید، زیرا ممکن است پوست آنها را تحریک کرده یا حتی باعث واکنش‌های آلرژیک شود. همان‌طور که می‌دانید بسیاری از محصولات آرایشی مانند لوسیون‌ها و رژ لب، کرم‌ها و عطر دارای مواد شیمیایی هستند. بنابراین اگر از لوازم آرایشی استفاده کرده‌اید، از دست زدن به نوزادتان پرهیز کنید زیرا ممکن است باعث بروز مشکلات جدی مانند خشکی، سوختگی، حتی قرمزی در پوست آنها شود. همچنین قبل از لمس نوزادان، دستان خودتان را با مایع دستشویی یا آب و صابون بشویید تا از بروز مشکلات پوستی در آنها جلوگیری شود.
جلوگیری از حضور اطرافیان
به دلیل اینکه در چند هفته اول پس از تولد، نوزاد شما بسیار حساس است، در نتیجه در معرض خطر ابتلا به عفونت‌ها و بیماری‌های زیادی قرار دارد. بنابراین در این دوران حضور اطرافیان را به حداقل برسانید. حتی اگر دوستان و فامیل، مشتاق دیدن نوزاد شما هستند، از ورود آنها جلوگیری کنید. البته علاوه بر اینکه ممکن است بیماری‌های مختلف از اطرافیان به نوزاد شما منتقل شود، هر نوع بازدیدی می‌تواند باعث ایجاد استرس برای نوزاد و والدین شود. نوزادی که تازه متولد شده به فضای آرام و محیط بسیار امن نیاز دارد تا بتواند به زندگی جدید خودش عادت کند. بنابراین اگر او را در تحت استرس و اضطراب زیادی قرار دهید، نه تنها بر روی خواب و تغذیه او تأثیر منفی گذاشته، بلکه احتمال انتقال بیماری‌های مختلف نوزادتان افزایش می‌یابد. اما با گذشت چندین هفته و تقویت سیستم ایمنی نوزادان، به تدریج می‌توانید حضور دیگران را بپذیرید.
منصرف کردن دیگران از بوسیدن نوزاد
دقت کنید اگر فردی برای دید و بازدید به منزل شما تشریف آورد، حتماً به او یادآوری کنید که صورت و دستان نوزادتان نبوسد. برخی از افراد قصد دارند که با بوسیدن نوزادان محبت خودشان را به آنها نشان دهند، اما باید بدانید که این عمل ممکن است فرزند شما را در معرض خطر بیماری‌های مختلف و ویروس‌ها قرار دهد. به صورت کاملاً محترمانه به دیگران توضیح دهید که بوسیدن فرزند شما به ویژه صورت و دهانش برای سلامتی‌اش بسیار خطرناک است و شما نباید این کار را انجام دهید. حتی اگر برای دیگران این مورد ناراحت کننده باشد، اما شما باید به فکر سلامت نوزاد خودتان باشید و آن را در اولویت قرار دهید. به جای بوسیدن صورت نوزادان، اطرافیان می‌توانند دست‌ها یا پاهای نوزاد را نوازش کرده یا با ملایمت و محبت با او صحبت کنند.
استفاده از ماسک
در شرایط خاصی که نمی‌توانید مانع حضور دیگران شوید، به آنها یادآوری کنید که حتماً از ماسک استفاده کنند. مادر و پدر اگر دچار بیماری‌های مختلف هستند، احتمال انتقال این میکروب‌ها در نوزادان وجود دارد. استفاده از ماسک را فراموش نکنند تا به کاهش انتقال میکروب‌ها کمک زیادی شود.
توجه به نوزادان
به دلیل اینکه سیستم ایمنی نوزادان ضعیف است و حساسیت بالایی دارند، حتماً سعی کنید به هرگونه علائم آنها توجه کنید تا بیماری به موقع شناسایی شده و در صورت نیاز به پزشک مراجعه کنید. برخی از علائم هشدار دهنده مانند بی‌قراری یا خواب آلودگی بیش از حد، مشکلات تنفسی مانند سرفه‌های شدید، تب بالا و غیرطبیعی، تغییر رنگ پوست به صورت کبودی یا زردی پوست یا هرگونه مشکلات تغذیه‌ای را تحت نظر قرار دهید. شما باید یک دماسنج در منزل داشته باشید و برای اندازه‌گیری منظم دمای بدن نوزادان، از آن استفاده کنید. همچنین دقت کنید که حتی داروهای بدون نسخه به نوزادتان ندهید و حتماً با پزشک مشورت کنید.
داشتن تغذیه صحیح
از آنجایی که شیر مادر بهترین منبع تغذیه برای نوزادان است، در نتیجه نوزادان تا ۶ ماهگی باید به صورت کاملاً انحصاری از شیر مادر تغذیه کنند. پس از ۶ ماه می‌توانید به تدریج غذاهای کمکی نیز به تغذیه آنها اضافه کنید. شما عزیزان باید بدانید که تغذیه با شیر مادر تمامی نیازهای غذایی نوزادان را برآورده می‌کند و حتی باعث پیوند عاطفی و محبت بیشتر بین نوزاد و مادر می‌شود. البته برخی از افراد به دلیل مشکلاتی نمی‌توانند به نوزادشان شیر خودشان را بدهند. در این صورت نوع شیرخشک آنها باید با دقت و توسط توصیه پزشکان انتخاب شود.
دقت کنید غذاهای مکملی که به نوزادان می‌دهید، باید نرم حاوی ویتامین و مواد معدنی ضروری باشد تا به رشد آنها کمک زیادی شود.
واکسینه کردن نوزادان
واکسیناسیون برای نوزادان بسیار حیاتی و ضروری است و باعث می‌شود که ایمنی لازم برای مقابله با بیماری‌های مختلف را به خوبی کسب کنند. دقت کنید که نوزادان باید واکسن فلج اطفال، آنفولانزا، سیاه سرفه، هپاتیت ب و دیفتری را زده باشند. البته هر کدام از این واکسن‌ها در زمان‌های مختلفی به نوزادان تزریق می‌شود. در این صورت یک لایه محافظتی در برابر بیماری‌های جدی برای آنها ایجاد خواهد شد. دقت کنید که از تأخیر در واکسیناسیون نوزادان خودداری کنید. برخی از والدین به دلیل عوارض واکسیناسیون، از انجام دادن آن به شدت خودداری می‌کنند، اما شما عزیزان باید بدانید که عوارض و خطرات عدم واکسیناسیون بسیار بیشتر از عوارض زدن واکسن است. هنگامی که نوزاد خودتان را واکسینه می‌کنید، عوارض جانبی آن اغلب خفیف هستند و در طی چندین روز بهبود می‌یابند.
علاوه بر اینکه نوزادان باید واکسینه شوند، بلکه والدین و سایر اعضای خانواده نیز باید واکسیناسیون را انجام دهند. در صورت نه تنها از خودتان محافظت می‌کنید، بلکه از نوزادتان نیز محافظت شده و احتمال انتقال بیماری‌هایی که ممکن است به فرزند انتقال یابد بسیار کاهش می‌یابد.
دلایل خطرناک بودن بوسیدن برای نوزادان
شما باید بدانید که برخی از بیماری‌های ساده ممکن است باعث برای بزرگسالان هیچ مشکلی ایجاد نکند، اما برای نوزاد شما بسیار خطرناک و حتی تهدیدکننده زندگی باشد. اگر در این مورد سهل انگاری می‌کنید و بوسیدن نوزادان برایتان هیچ اهمیتی ندارد و حتی تمایلی به تذکر به دیگران برای عدم بوسیدن فرزندتان ندارید، بهتر است هیچ‌وقت بچه‌دار نشوید.
در ادامه این بخش به طور کامل برای شما شرح می‌دهیم که چرا بوسیدن نوزادان خطرناک است.
ضعف سیستم ایمنی
از آنجایی که سیستم ایمنی نوزادان توسعه نیافته، در نتیجه در برابر بسیاری از بیماری‌ها و ویروس‌ها ایمنی کافی ندارند. در این صورت ممکن است به راحتی دچار عفونت و سایر بیماری‌ها شوند.
حساسیت به میکروب‌ها
بسیاری از میکروب‌ها و باکتری‌ها در زندگی بزرگسالان بدون هیچ مشکلی وجود دارد، اما اگر همین ویروس‌ها از طریق بوسیدن به نوزاد منتقل شود، باعث عوارض خطرناکی شده و مشکلات جدی را برای آنها به همراه دارد.
عدم رعایت بهداشت توسط دیگران
از آنجایی که برخی از بزرگسالان به بهداشت دهان و دندان‌های خودشان هیچ توجهی نمی‌کنند، در نتیجه ممکن است هرگونه باکتری و ویروس در دهان آنها وجود داشته باشد و با بوسیدن به نوزادان منتقل شود.
مناطق خطرناک بوسیدن نوزادان
دقت کنید بوسیدن نواحی خاصی از بدن نوزاد خطر بیشتری دارد. به عنوان مثال بوسیدن لب‌های نوزادان، بیشترین خطر را برای انتقال میکروب‌ها و ویروس‌ها به همراه دارد. اگر شما لب‌های نوزادان را ببوسید، به سرعت هرگونه باکتری و ویروس را وارد بدن آنها کرده‌اید. البته دقت کنید که بوسیدن دست‌های نوزادان نیز خطراتی به همراه دارد، زیرا معمولاً نوزادان دست‌های خودشان را وارد دهان می‌کنند. در این صورت ممکن است هرگونه میکروب به بدن آنها منتقل شود. بوسیدن صورت و گونه‌های نوزادان نیز خطرات زیادی دارد و احتمال انتقال میکروب‌ها وجود دارد. حتی برخی از ویروس‌ها و باکتری‌ها هستند که از طریق پوست نوزادان منتقل می‌شوند.
به طور کلی شما عزیزان باید بدانید که دلیل اصلی نبوسیدن نوزادان به خصوص صورت و دست‌های آنها نگرانی در مورد شیوع بیماری است بسیاری از ویروس‌ها به راحتی از طریق بزاق منتقل می‌شوند، اگر خود والدین دچار بیماری باشند و صورت نوزادان را ببوسند، این ویروس‌ها به آنها منتقل می‌شوند.
پیشگیری بهتر از درمان است
احتمالاً این عبارت پیشگیری بهتر از درمان است را زیاد شنیده‌اید، در این مورد نیز صدق می‌کند. شما باید به اطرافیان گوشزد کنید که راه‌های زیادی وجود دارد تا بتوانید محبت خودتان را ابراز کنید. دیگران را تشویق کنید تا با نوزادتان صحبت کنند یا آنها را در آغوش بگیرند و در کارهای منزل به شما کمک کنند. برای ایمن نگه داشتن نوزاد بسیار مهم است که به صورت شفاف با خانواده، دوستان و اطرافیان صحبت کنید و به آنها بگویید از بوسیدن فرزندتان خودداری کنند. طبیعی است که افراد بخواهند تمام عشقشان را نثار نوزادان کنند، اما ایمنی و سلامت آنها باید در اولویت قرار گیرد. شما باید دیگران را آگاه کنید که نوزادان تازه متولد شده، ایمنی پایینی دارد. در نتیجه بوسیدن آنها کار عاقلانه‌ای نیست، پس از دو تا سه ماه اول با رعایت بهداشت می‌توانید به صورت آرام به بوسیدن نوزادان روی آورید. البته اگر بیمار هستید یا اخیراً مریض شده‌اید و احتمال عفونت در بدن شما وجود دارد، حتی از دیدن نوزادان نیز خودداری کنید. بیماری‌های مانند سرماخوردگی، تبخال، اسهال و استفراغ به سرعت وارد بدن نوزادان می‌شود.
نظرات مردم در مورد بوسیدن نوزادان
در این بخش به بررسی نظرات مردم برای بوسیدن نوزادان می‌پردازیم.
♦ یکی از افراد پیام داده با اینکه بوسیدن نوزادان عوارض و خطرات زیادی دارد، آیا مزیت هم دارد؟ چون من زیاد مشاهده کردم که بیشتر افراد سعی می‌کنند نوزاد خودشان را ببوسند.
پاسخ این است که بله دوست عزیز هنگامی که شما کودکتان را در آغوش می‌گیرید و او را می‌بوسید یک ارتباط عاطفی قوی بین شما و آن کودک شکل می‌گیرد. حتی می‌تواند بر روی سلامت روان فرزندتان نیز تأثیر بگذارد. اما شما باید بدانید که در ۲ تا ۳ ماه اول به هیچ وجه نباید این کار را انجام دهید و پس از آن با رعایت بهداشت شروع به بوسیدن کنید. البته در هر شرایطی احساسات خودتان را کنترل کنید و در انجام این کار به هیچ وجه زیاده‌روی نکنید.
♦ یکی دیگر از افراد پیام داده که کودک من به شدت از بوسیدن بدش می‌آید، چه کاری باید انجام دهم؟ آیا او مشکل خاصی دارد؟
پاسخ این است که کودکان مختلف، علایق و احساسات و رفتارهای خاص متفاوتی دارند و نمی‌توان آنها را با همدیگر مقایسه کرد.
♦ اگر فرزند شما از بوسیدن متنفر است، این عمل را انجام ندهید. حتی اگر نوزاد شما بزرگتر شده است، قبل از بوسیدن کودکتان از او اجازه بگیرید و به هیچ وجه به صورت اجباری این عمل را انجام ندهید. در این صورت حساسیت بیشتری به خرج خواهد داد.
♦ فرد دیگر پیام داده که آیا نوزادان بوسیدن را می‌فهمند؟ آنها چه احساسی از این عمل دارند؟
پاسخ این است که به طور کلی نوزادان از همان ابتدای تولد به لمس حساس هستند و بوسیدن هم یک شکلی از لمس نوزاد است. البته آنها معمولاً از ۶ ماهگی به بعد معنای بوسیدن را درک می‌کنند و در این صورت احساس امنیت، عشق و محبت زیادی درونشان شکل می‌گیرد. اما برخی از نوزادان زودتر به این درک می‌رسند و ممکن است برخی از آنها این عمل را واقعاً دوست داشته باشند و هنگام بوسیدن شما لبخند زده و بخندند.
♦ فرد دیگری پیام داده که آیا والدین نیز باید هنگام نزدیک شدن به کودک بهداشت را رعایت کنند؟ همسر من در این مورد سهل انگاری می‌کند و هنگامی که از بیرون به منزل می‌آید، دست‌های خودش را نمی‌شوید و سعی دارد بدن نوزاد را لمس کند. به نظر شما چه کاری باید انجام دهم؟
پاسخ این است که از آنجایی که نوزاد شما در اولین ماه‌های زندگی سیستم ایمنی ضعیفی دارد و حتی باکتری‌های روده آنها هنوز در حال رشد است، بنابراین هنگام نزدیک شدن به نوزادان باید بهداشت را رعایت کنید، دست‌های خودتان را بشویید و مطمئن باشید که هیچ نوع بیماری ندارید. به طور مرتب به دندانپزشک مراجعه کنید و از سلامت دهان و دندان خودتان مطمئن شوید. همسرتان را نیز با کمال احترام آگاه کنید و به او گوشزد کنید اگر بهداشت را رعایت نکند، ممکن است فرزندش دچار بیماری‌های مختلفی شود. با رعایت بهداشت از ایجاد هرگونه بیماری پیشگیری کنید.
♦ فرد دیگری پیام داده که آیا بوسیدن کف پای نوزادان باعث می‌شود که او دیرتر راه بیفتد؟
پاسخ این است که این مطلب هیچ مبنای علمی ندارد، اما به طور کلی توصیه می‌شود که قبل از بوسیدن نوزادان کم سن و سال حتماً اصول بهداشتی را رعایت کنید تا آنها را دچار بیماری نکنید.
♦ یکی دیگر از افراد پیام داده آیا بوسیدن نوزاد با تبخال خطرناک است؟
پاسخ این است که بله اگر شما دچار تبخال باشید، در بدن شما ویروس هرپس سیمپلکس وجود دارد و هنگام بوسیدن نوزادان این ویروس را به آنها منتقل می‌کنید. در نتیجه ممکن است آنها دچار بی‌حالی، کاهش اشتها، تب و تشنج شوند.
سخن پایانی
شما عزیزان باید بدانید که بوسیدن نوزادان با وجود محبت آمیز بودن، ممکن است خطرات جدی برای سلامتی نوزادان به همراه داشته باشد. با توجه به سیستم ایمنی ضعیف نوزادان و حساسیت آنها نسبت به بیماری‌های مختلف، باید والدین از ایجاد هرگونه عوارض جدی جلوگیری کنند. در واقع بدن کوچک نوزادان منابع لازم برای مبارزه موثر با عوامل بیماری‌زا را ندارند. در این صورت نه تنها خود انسان باید رعایت بهداشت فردی را در اولویت قرار دهد، بلکه اطرافیان را نیز آگاه کند تا از بوسیدن نوزاد شما دست بردارند، در این صورت سلامت فرزند خود را حفظ می‌نمایید.
