فرق سکه بانکی و غیر بانکی چیست؟ (۶ تفاوت اصلی)

فرق سکه بانکی و غیر بانکی یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که هر سرمایه‌گذار یا علاقه‌مند به خرید سکه‌های طلا باید با آن آشنا باشد. سکه‌های طلا به عنوان یکی از محبوب‌ترین روش‌های سرمایه‌گذاری و حفظ ارزش دارایی‌ها، در دو نوع اصلی بانکی و غیر بانکی عرضه می‌شوند. هر یک از این سکه‌ها ویژگی‌ها، مزایا و معایب خاص خود را دارند که آگاهی از آن‌ها می‌تواند به تصمیم‌گیری هوشمندانه‌تر و موفقیت‌آمیزتر کمک کند. در این مقاله، به بررسی تفاوت‌های اصلی بین سکه‌های بانکی و غیر بانکی خواهیم پرداخت تا شما بتوانید با اطلاعات کامل‌تر و دقیق‌تر در این زمینه تصمیم‌گیری کنید.

فرق سکه بانکی و غیر بانکی

ویژگی	سکه بانکی	سکه غیر بانکی
تولیدکننده	بانک مرکزی	شرکت‌ها و کارگاه‌های خصوصی
عیار	دقیق و مشخص (900 یا 21.6)	متغیر و نامشخص
وزن	دقیق و استاندارد	متغیر و اغلب کمتر از سکه بانکی
قیمت	بالاتر و دارای حباب قیمتی	ارزان‌تر و نوسان قیمتی کمتر
اعتبار و اصالت	بالا و تضمین شده	کمتر و بدون تضمین رسمی
نقد شوندگی	بالا و پذیرش گسترده	کمتر و سخت‌تر برای فروش
شکل و ظاهر	کیفیت ساخت بالا، کنگره‌های منظم	کیفیت ساخت پایین‌تر، کنگره‌های نامنظم
رنگ	مشابه شمش طلا	غیرمعمول و متفاوت
بسته‌بندی	پلمپ شده با کد استعلام و هولوگرام	فاقد بسته‌بندی معتبر و استاندارد

سکه بانکی چیست؟

برای فهمیدن فرق سکه بانکی و غیر بانکی لازم است که هر دو را بشناسیم. سکه بانکی به سکه‌هایی اطلاق می‌شود که توسط بانک‌های مرکزی یا مؤسسات مالی معتبر تحت نظارت دولتی تولید و عرضه می‌شوند. این سکه‌ها از کیفیت و خلوص طلای بسیار بالایی برخوردارند و معمولاً دارای نشان‌ها و علامت‌های رسمی حک شده بر روی خود هستند که اعتبار و اصالت آن‌ها را تأیید می‌کند. سکه‌های بانکی به دلیل استانداردهای دقیق تولید و نظارت مستمر بر فرآیند تولید، در بازارهای مالی و سرمایه‌گذاری از اعتبار و پذیرش گسترده‌تری برخوردارند.

سکه غیر بانکی چیست؟

سکه غیر بانکی به سکه‌هایی اطلاق می‌شود که توسط شرکت‌ها، کارگاه‌های خصوصی یا ضرابخانه‌های غیر رسمی تولید می‌شوند و تحت نظارت مستقیم بانک مرکزی قرار ندارند. این سکه‌ها ممکن است از نظر عیار و خلوص طلا متفاوت باشند و نشان‌ها و علائم رسمی حک شده بر روی سکه‌های بانکی را نداشته باشند. سکه‌های غیر بانکی معمولاً در بازارهای محلی یا توسط فروشندگان خصوصی عرضه می‌شوند و ممکن است از نظر قیمت، کیفیت و اعتبار متفاوت باشند.

انواع سکه بانکی

سکه‌های بانکی در ایران در وزن‌های مختلفی تولید و عرضه می‌شوند. به طور کلی، چهار نوع اصلی از سکه‌های بانکی وجود دارد که عبارتند از:

1. تمام سکه بهار آزادی: این سکه که از طلای خالص ساخته شده، وزنی برابر با 8.133 گرم دارد. تمام سکه بهار آزادی برای اولین بار در سال 1358 ضرب شد و به عنوان سنگین‌ترین و گران‌ترین سکه بانکی در کشور شناخته می‌شود.
2. نیم سکه بهار آزادی: این سکه بانکی که نصف وزن تمام سکه بهار آزادی را دارد، با وزنی معادل 4.066 گرم تولید می‌شود. نیم سکه بهار آزادی نیز در سال 1358 برای اولین بار ضرب شد.
3. ربع سکه بهار آزادی: این نوع سکه بانکی با وزنی برابر با یک چهارم وزن تمام سکه، یعنی 2.033 گرم، ساخته می‌شود. ربع سکه بهار آزادی نیز در سال 1358 تولید شد و در بازار عرضه گردید.
4. سکه یک گرمی بهار آزادی: سبک‌ترین و ارزان‌ترین نوع سکه بانکی در ایران، سکه یک گرمی بهار آزادی است که از طلای خالص و با وزنی معادل 1.016 گرم تولید می‌شود. این سکه برای اولین بار در سال 1390 به بازار عرضه شد.

این سکه‌ها با وزن‌ها و ارزش‌های مختلف، گزینه‌های متنوعی برای سرمایه‌گذاری و خرید طلا فراهم می‌کنند.

انواع سکه غیر بانکی

سکه‌های غیر بانکی در مدل‌ها و وزن‌های مختلفی ضرب و عرضه می‌شوند و اغلب به عنوان هدیه و یادبود استفاده می‌گردند. برخی از شناخته‌شده‌ترین انواع سکه‌های غیر بانکی عبارتند از:

1. سکه پارسیان: سکه پارسیان، معروف‌ترین سکه غیربانکی در ایران است که توسط شرکت زرین سکه پارسیان تولید می‌شود. این سکه‌ها در وزن‌های مختلف از جمله 1 گرمی، 2.5 گرمی، 5 گرمی، 20 گرمی و… عرضه می‌شوند و دارای عیار 900 در هزار (21.6) هستند.
2. سکه مناسبتی: این سکه‌ها برای مناسبت‌های مختلف به منظور یادبود تولید می‌شوند و شامل اعیاد ملی و مذهبی، سالگردها و مسابقات مهم ورزشی هستند. سکه‌های مناسبتی در وزن‌های متنوع از 1 گرم تا 10 گرم و بیشتر موجودند. برخی از این سکه‌ها ممکن است از جنس طلا نباشند و با استفاده از نقره و برنج با روکش طلا ساخته شوند.
3. سکه شهدا: این نوع سکه‌ها به منظور یادبود شهدای کشور با طرح‌های مختلف ضرب می‌شوند. سکه‌های شهدا نیز ممکن است علاوه بر طلا از آلیاژهای دیگر مانند نقره و برنج ساخته شوند. این سکه‌ها معمولاً در وزن‌های 1 گرم، 5 گرم و 10 گرم در بازار موجود هستند.

این انواع سکه‌های غیربانکی با طرح‌ها و کاربردهای متنوع، گزینه‌های مناسبی برای هدیه و یادبود فراهم می‌کنند.

فرق سکه های بانکی و غیر بانکی

سکه‌های بانکی و غیر بانکی در چندین جنبه اساسی با یکدیگر تفاوت دارند که آگاهی از آن‌ها می‌تواند به شما در انتخاب صحیح و اطمینان از اصالت سکه کمک کند:

1. عیار سکه: سکه‌های بانکی توسط بانک مرکزی تولید می‌شوند و دارای عیار دقیق 900 (21.6) هستند که اصالت آن‌ها تضمین شده است. در مقابل، سکه‌های غیر بانکی که توسط شرکت‌ها و مؤسسات خصوصی تولید می‌شوند، ممکن است دارای عیار نامشخص و متغیر باشند.
2. وزن سکه: سکه‌های بانکی دارای وزن دقیق و استانداردی هستند، در حالی که سکه‌های غیر بانکی ممکن است وزن کمتری داشته و این وزن‌ها معمولاً دقیق و مشخص نیستند.
3. قیمت سکه: قیمت سکه‌های بانکی توسط دولت و بانک مرکزی تعیین می‌شود و می‌تواند دچار نوسان‌های قیمتی بالایی باشد. سکه‌های غیر بانکی ارزان‌تر هستند و نوسان قیمتی کمتری دارند.
4. شکل و ظاهر سکه: سکه‌های بانکی از نظر کیفیت ساخت بالاتر هستند و دارای ویژگی‌های ظاهری خاصی مانند کنگره‌های منظم در اطراف و متن حکاکی شده با دقت بالا هستند. سکه‌های غیر بانکی معمولاً دارای کیفیت ساخت پایین‌تر و کنگره‌های نامنظم می‌باشند.
5. رنگ سکه: سکه‌های بانکی رنگی مشابه به شمش طلا دارند و نه خیلی زرد و نه خیلی سفید هستند. سکه‌های غیر بانکی ممکن است رنگ‌های غیر معمول و متفاوتی داشته باشند.
6. بسته‌بندی سکه: سکه‌های بانکی به صورت پلمپ شده و با بسته‌بندی‌های مخصوص و وکیوم ارائه می‌شوند. این بسته‌بندی‌ها شامل کد استعلام اصالت، سریال انحصاری و هولوگرام هستند. سکه‌های غیر بانکی معمولاً چنین بسته‌بندی‌های معتبری ندارند.

این تفاوت‌ها به شما کمک می‌کند تا بتوانید سکه بانکی را از غیر بانکی تشخیص داده و انتخاب مناسبی برای سرمایه‌گذاری خود داشته باشید.

سکه بانکی بخریم یا غیر بانکی؟

با توجه به شرایط اقتصادی کشور و رشد تورم، هر دو نوع سکه‌های بانکی و غیر بانکی دارای نوسان قیمتی هستند و می‌توانند در طول زمان سودآور باشند. با این حال، برخی نکات مهم را باید در نظر گرفت:

سکه بانکی:

• مزایا:
  • اعتبار و اصالت: سکه‌های بانکی به دلیل تولید توسط بانک مرکزی و داشتن عیار دقیق و مشخص، اعتبار بالاتری دارند.
  • نقد شوندگی بالا: به دلیل پذیرش گسترده‌تر در بازار، فروش و نقد کردن سکه‌های بانکی آسان‌تر است.
  • سودآوری بالا: به دلیل تقاضای بیشتر، سکه‌های بانکی در طول زمان ممکن است سودآوری بالاتری داشته باشند.
• معایب:
  • وجود حباب قیمتی: سکه‌های بانکی معمولاً دارای حباب قیمتی هستند که ریسک سرمایه‌گذاری را افزایش می‌دهد.
  • قیمت بالاتر: قیمت اولیه خرید این سکه‌ها معمولاً بالاتر است.

سکه غیر بانکی:

• مزایا:
  • قیمت کمتر: سکه‌های غیر بانکی به دلیل نداشتن استانداردهای سخت‌گیرانه، ارزان‌تر هستند و برای افرادی با بودجه کم مناسب‌تر می‌باشند.
  • سرمایه‌گذاری کوچک و کم‌ریسک: مناسب برای کسانی که می‌خواهند با مقدار کم سرمایه‌گذاری کنند.
• معایب:
  • ریسک تقلب و عیار پایین: به دلیل عدم نظارت دقیق، احتمال تقلبی بودن و داشتن عیار پایین در این سکه‌ها بیشتر است.
  • نقد شوندگی کمتر: فروش و نقد کردن سکه‌های غیر بانکی ممکن است سخت‌تر باشد.

سکه بانکی بهتره یا غیر بانکی؟

اگر به دنبال سرمایه‌گذاری با اعتبار و سودآوری بالاتر هستید، سکه‌های بانکی که توسط بانک مرکزی تولید می‌شوند، گزینه مناسبی هستند، هرچند دارای حباب قیمتی و قیمت اولیه بالاتری هستند. در مقابل، سکه‌های غیر بانکی ارزان‌تر بوده و برای افرادی با بودجه محدود مناسب‌تر هستند، اما ریسک تقلب و عیار پایین دارند. انتخاب بین این دو بستگی به میزان بودجه و تحمل ریسک شما دارد و خرید از منابع معتبر برای هر دو نوع سکه ضروری است.

طلای آب شده از کجا بخریم؟ برای پاسخ به این سوال حتما مقاله زیر را بخوانید:

طلای آب شده از کجا بخریم؟

سخن پایانی

در نهایت، انتخاب بین سکه بانکی و غیر بانکی بستگی به نیازها، بودجه و تحمل ریسک شما دارد. سکه‌های بانکی با اعتبار بالاتر و سودآوری بیشتر، برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال امنیت و اعتماد هستند مناسب‌ترند. از سوی دیگر، سکه‌های غیر بانکی با قیمت کمتر و دسترسی آسان‌تر، گزینه‌ای مناسب برای کسانی هستند که بودجه محدودتری دارند و می‌خواهند سرمایه‌گذاری کوچک‌تری انجام دهند. در هر صورت، خرید از منابع معتبر و آگاهی از ویژگی‌های هر دو نوع سکه می‌تواند به شما در اتخاذ تصمیمی هوشمندانه و مطمئن کمک کند.