لیست غذاهای بعد از زایمان سزارین (مواد غذایی ضروری)
لیست غذاهای بعد از زایمان سزارین چیست؟ (مراقبتهای لازم)

تغذیه مناسب پس از زایمان سزارین به منظور تأمین انرژی و مواد مغذی ضروری برای سلامتی مادر، از اهمیت ویژهای برخوردار است. همچنین برای بهبود سریع زخم ناشی از زایمان باید رژیم غذایی مناسب در نظر گرفته شود. در این مطلب از مجله جوان ایرانی به بررسی ویژگیهای تغذیهای که مادران باید در دوران پس از زایمان سزارین رعایت کنند به طور کامل میپردازیم.
لیست غذاهای بعد از زایمان سزارین
در این مطلب به طور کامل شرح میدهیم که پس از سزارین چه مواد غذایی برای ما مفید است. تغذیه مناسب پس از زایمان چیست؟ با ما همراه باشید.
مواد غذایی سرشار از پروتئین و کلسیم
از آنجایی که مصرف پروتئین به رشد سلولهای جدید بدن کمک زیادی میکند، برای افرادی که زایمان سزارین انجام دادهاند بسیار مفید است. فرآوردههای لبنی کم چرب مانند شیر بدون چربی، ماست کم چرب، پنیر، لوبیا، نخودفرنگی و همچنین دانههای کنجد علاوه بر کلسیم سرشار از مواد معدنی مختلف مانند آهن، مس، فسفر و منیزیم است.
غلات کامل
غلات کامل مانند ماکارونی، نان قهوهای و برنج قهوهای سرشار از کربوهیدرات است. در نتیجه باعث ایجاد شیر بیشتر و افزایش انرژی مادر میشود. همچنین غلات کامل به دلیل اینکه فیبر، اسیدفولیک و آهن فراوانی دارد، در دوران بارداری برای رشد جنین بسیار مفید است. حتی اگر دچار بیخوابیهای شبانه شدید و در طول روز احساس خستگی میکنید، سعی کنید مصرف غلات سبوسدار را در وعده صبحانه قرار دهید.
انواع ویتامینها
به دلیل اینکه ویتامینها سرشار از آنتی اکسیدان بوده و در ترمیم بافتهای بدن بسیار مؤثر هستند، در نتیجه بهتر است که انواع ویتامینها را در برنامه روزانه خودتان قرار دهید. سبزیجاتی از جمله کلم بروکلی، شنبلیله و اسفناج سرشار از ویتامین A، C کلسیم و آهن هستند. همچنین میوهها و سبزیجاتی مانند پاپایا، هندوانه، توت فرنگی، پرتقال، گریپ فروت و سیب زمینی شیرین نیز ویتامین C فراوانی دارند که میتوانند با انواع عفونتها مقابله کرده و در نتیجه سیستم ایمنی بدن مادر را بسیار تقویت کنند.
انواع فیبرهای غذایی
به دلیل اینکه پس از زایمان یبوست بسیار شایع است، در نتیجه ممکن است به بخیه و زخمها فشار زیادی وارد کند و روند بهبودی مادران را به تأخیر اندازد. در نتیجه سعی کنید در رژیم غذایی خودتان فیبر قرار دهید. سعی کنید در طی روز حتماً میوه و سبزیجات کافی مصرف کنید تا خطر ابتلا به یبوست در این دوران کاهش یابد. علاوه بر این، جو دوسر سرشار از فیبر بوده و منبع غنی از پروتئین، آهن و کلسیم است. همچنین میتوانید انواع حبوبات از جمله عدس و لوبیا نیز در برنامه روزانه خودتان بگنجانید.
مشکلات سینه پس از زایمان چیست؟ تغییرات فیزیکی پستان را در این مطلب بخوانید:
مواد غذایی حاوی آهن
به دلیل اینکه آهن سطح هموگلوبین بدن را بهبود بخشیده و در نتیجه باعث بازیابی خون از دست رفته میشود، در نتیجه مادرانی که تازه زایمان کردهاند، باید از مواد غذایی سرشار از آهن استفاده کنند تا به تقویت سیستم بدنی آنها نیز کمک زیادی شود. این مواد غذایی سرشار از آهن شامل زرده تخم مرغ، صدف، جگر گاو، میوههای خشک غنی از آهن و گوشت قرمز است. به طور کلی بانوان بالای ۱۹ سال به ۹ میلیگرم آهن در طی روز نیاز دارند. البته شما عزیزان باید دقت کنید که مصرف زیاد آهن باعث ایجاد یبوست میشود، در نتیجه بیش از حد مصرف نکنید.
نوشیدن مایعات کافی
اگر تازه زایمان سزارین انجام دادهاید، سعی کنید آب و مایعات زیادی مصرف کنید تا به پیشگیری از یبوست نیز کمک شود. همچنین برای بهبود عملکرد دستگاه گوارش نیز بسیار مؤثر است. شنا عزیزان میتوانید شیر کم چرب، انواع آبمیوههای غیرمرکبات، آب نارگیل، دوغ، سوپ و چایهای گیاهی را در برنامه روزانه خودتان بگنجانید. به طور کلی توصیه تیم پزشکی مجله جوان ایرانی این است که روزانه بین ۸ تا ۱۰ لیوان آب بنوشید. همچنین سعی کنید از نوشیدنیهای کافئیندار مانند چای، نوشابههای انرژیزا و قهوه به شدت پرهیز کنید، زیرا کافئین وارد شیر مادر شده و در نتیجه باعث ایجاد اختلال در خواب نوزاد شما میشود.
مواد غذایی زودهضم
به دلیل اینکه نفخ و گازهای شکمی پس از زایمان بسیار شایع است، در نتیجه مادران باید مراقب باشند تا از هرگونه غذاهای نفاخ پرهیز کنند. به عنوان مثال از نوشیدن نوشابههای گازدار خودداری کرده و به جای آن سعی کنید مواد غذایی که دارای هضم آسانی هستند؛ مانند آبگوشت، سوپ و سایر مواد غذایی دارای هضم آسان را در برنامه روزانه خودتان بگنجانید.
مصرف میوه و سبزیجات
هر چند که میوهها و سبزیجات دارای فواید زیادی برای سلامتی انسانها هستند، اما سبزیجات با برگ سبز به دلیل اینکه سرشار از آهن، کلسیم و ویتامین هستند، در نتیجه مادرانی که تازه زایمان کردهاند بهتر است اسفناج، کلم بروکلی، شنبلیله و لوبیا را حتماً در برنامه غذای خودشان بگنجانند. همچنین هویج و قارچ نیز پروتئین زیادی دارند و گیاهخواران میتوانند از آن بهره زیادی ببرند. زغال اخته نیز سرشار از ویتامین c و آنتیاکسیدان فراوان است.
مصرف چربیهای سالم
حتماً پس از عمل سزارین، چربیهای سالم را در برنامه غذایی خودتان بگنجانید تا به حفظ سطح انرژی شما کمک شود. آووکادو به تأمین مواد مغذی شما کمک زیادی میکند، همچنین روغن زیتون برای پخت و پز و سالاد بسیار مفید است، آجیل شامل بادام، گردو و دانهها نیز چربیهای سالم دارند، در نتیجه پروتئین و مواد مغذی را به بدن شما میرسانند. ماهیهای چرب باعث کاهش التهاب و تأمین انرژی موردنیاز بدن مادران میشوند.
توصیههای مفید پس از زایمان سزارین
در این بخش به بررسی توصیههای مفید پس از زایمان سزارین میپردازیم که علاوه بر تغذیه مناسب، باید آن را در برنامه روزانه خودتان قرار دهید.
استراحت کافی
سعی کنید در طی روز استراحت کافی داشته باشید تا بدن شما سریعتر بهبود یابد. هر کاری که باعث کاهش استرس میشود را در برنامه روزانه خودتان قرار دهید، زیرا همانطور که میدانید استرس عامل یبوست است. به طور کلی مادرانی که زایمان سزارین دارند، باید زمانهایی را برای استراحت و آرامش اختصاص دهند.
مدیریت استرس و اضطراب
همانطور که مشاهده کردید به دلیل اینکه استرس و اضطراب تأثیر منفی بر سیستم گوارش دارد، در نتیجه سعی کنید تمرینات تنفسی عمیق یا مدیتیشن را انجام دهید تا به کاهش استرس و نگرانیهای شما کمک شود.
فعالیتهای بدنی
هرچند در روزهای اول پس از زایمان باید استراحت مطلق داشته باشید، اما به مرور زمان باید سعی کنید به تدریج فعالیتهای خودتان را افزایش دهید. حتی پیادهرویهای کوتاه در خانه بسیار مؤثر است و به بهبود حرکات روده کمک زیادی میکند.
بررسی علائم عفونت
پس از زایمان سزارین ممکن است دچار عفونت شوید. البته پزشک به شما توصیههای لازم را ارائه میدهد، اما اگر پس از مرخص شدن از بیمارستان زخم شما قرمز و متورم شد یا هرگونه مایعی از آن ترشح کرد، حتماً به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر دچار تب شدهاید و ناحیه اطراف زخم تغییر رنگ کرده است، به عنوان مثال قرمز، بنفش و قهوهای شده حتماً به پزشک مراجعه کنید. برخی از ترشحات واژن ممکن است تغییر کند که نشان دهنده عفونت است.
معاینات پس از زایمان
طی تحقیقات انجام شده توسط مجله جوان ایرانی مراقبت پس از زایمان باید یک فرایند مداوم برای شما در نظر گرفته شود. فقط یک بار ویزیت پس از زایمان کافی نیست، در عرض ۲ تا ۳ هفته پس از زایمان شما باید مدام با متخصص خودتان در ارتباط باشید تا در مورد هرگونه مشکلاتی که برای شما ایجاد میشود با او مشورت کنید. در عرض ۶ تا ۱۲ هفته پس از زایمان برای معاینه کامل مجدداً به پزشک مراجعه کنید، در طول این ملاقات پزشک ابتدا یک معاینه فیزیکی از شما به عمل آورده و شکم، واژن، دهانه رحم و رحم شما را به خوبی بررسی میکند. در این مراجعه در مورد خلق و خوی خودتان صحبت کنید. همچنین علائم دیگری اگر دارید با پزشک در میان بگذارید. به عنوان مثال اگر در طی روز دچار خستگی هستید و مبتلا به اختلال خواب شدهاید با پزشک در میان بگذارید. همچنین از پزشک سؤال کنید که چه زمانی میتوانید رابطه جنسی را مجدداً شروع کنید. در واقع این چکاپ فرصتی است تا شما مطمئن شوید که وضعیت سلامتی شما رو به بهبود است. هرگونه سؤالی که در مورد زندگی پس از زایمان دارید، میتوانید از متخصص بپرسید.
در صورت نیاز، پزشک شما را به متخصص تغذیه ارجاع میدهد تا در مورد نحوه مراقبت از نوزاد و بهبود تغذیه خودتان، راهنماییهای لازم را دریافت کنید.
مراجعه به روانپزشک
به طور کلی افسردگی پس از زایمان بسیار شایع است. اگر پس از زایمان دچار نوسانات خلقی شدهاید، به عنوان مثال حوصله غذا خوردن ندارید، بسیار خسته هستید و از زندگی خودتان به هیچ وجه لذت نمیبرید، ممکن است مبتلا به این نوع افسردگی شده باشید. حتماً در اسرع وقت به روانپزشک مراجعه کنید. البته برخی از مادران نمیدانند که چه زمانی باید به این نوع متخصص مراجعه کنند. به طور کلی اگر علائم شما به خودی خود از بین نمیرود، در مراقبت از کودک خودتان دچار مشکل شدهاید و همچنین در انجام کارهای روزانه نیز مشکل دارید یا در فکر این هستید که به خود یا کودکتان آسیب برسانید، در این صورت ممکن است مشاوره و داروها به شما کمک کنند تا این وضعیت شما بهبود یابد.
استفاده از حولههای گرم برای سینه
گاهی اوقات پس از زایمان سینههای مادران بسیار دردناک میشوند، درواقع سینههایی که با شیر و مایعات دیگر پر شده، ممکن است به بافت سینه فشار وارد کند. در این صورت برای تسکین درد سینهها در حین شیردهی بهتر است که حولههای گرم را بر روی آن قرار دهید یا دوش آب گرم بگیرید تا جریان شیر شما بهبود یابد. همچنین میتوانید در فاصله بین شیردهی پارچههای سرد را روی سینههای خودتان قرار دهید و از مسکنهای بدون نسخه استفاده کنید. اگر شیر نمیدهید از سوتینهایی استفاده کنید که کل سینه شما را حمایت کند.
بهترین تغذیه در دوران پریودی چیست؟ راهکارهای تسکین درد قاعدگی را در این مطلب بخوانید:
تغییرات فیزیکی پس از سزارین
شما عزیزان باید بدانید به طور کلی پس از زایمان، بدن شما از نظر فیزیکی دچار تغییراتی میشود. به عنوان مثال سردرد پس از زایمان بسیار شایع است. به ویژه برای مادران در ۶ هفته اول پس از زایمان بسیار شایع و آزاردهنده است.
همچنین ممکن است اینگونه مادران دچار ریزش ابرو و ریزش مو شوند که علت آن تغییرات هورمونی در این دوران است. همچنین ترشحات طبیعی رحم ممکن است بوی بد و کهنگی بدهد. علاوه بر این از ناحیه بریده شده گاهی اوقات کمی ترشح آبکی صورتی مشاهده میشود که در اکثر اوقات جای نگرانی ندارد و طبیعی است. شما باید به بدن خودتان اجازه دهید تا خودش را بازسازی کرده و بهبود یابد.
مواد غذایی ممنوعه پس از زایمان سزارین
اگر به تازگی زایمان سزارین انجام دادهاید، باید برخی از مواد غذایی را محدود کنید.
- به عنوان مثال غذاهای آماده که حاوی نمک و شکر فراوانی هستند را کنار بگذارید. زیرا اینگونه مواد غذایی باعث ایجاد خستگی بیشتر میشود.
- همچنین از مصرف نوشیدنیهای کافئیندار مانند قهوه و چای به شدت خودداری کنید.
- از ادویههای مختلف کمتر استفاده کنید،
- تا حد امکان از مواد غذایی که حاوی مواد نگهدارنده هستند اجتناب کنید.
- اگر الکل مینوشید یا سیگار میکشید آن را در اسرع وقت ترک کنید.
- مادران عادت دارند که غذاهای خودشان را سرخ میکنند که این عادت بسیار اشتباهی است. شما باید در طی این دوران از غذاهای ناسالم و سرخ کردنی پرهیز کنید. همچنین مصرف فستفود را به حداقل برسانید.
- مواد غذایی که گاز زیادی دارند؛ مانند انواع ترشیجات نخود سبزیجات مانند گل کلم، کلم بروکلی و پیاز را به مدت ۴۰ روز پس از زایمان محدود کنید.
- به هیچ وجه غذاهای سرد و پخته نشده مصرف نکنید.
- غذاهای آماده بیرون را حذف کنید. در واقع سعی کنید در خانه از مواد غذایی تازه شده استفاده کنید.
↵ مطمئن باشید که هر چقدر رژیم غذایی شما خوب، مغذی و سرشار از مواد پروتئینی و تازه باشد سریعتر بهبود مییابید.
تغذیه در دوران شیردهی چگونه است؟ بایدها و نبایدهای آن را در این مطلب بخوانید:
تفاوت تغذیه پس از زایمان سزارین و طبیعی
بعد از زایمان طبیعی معمولاً بدن مادران سریعتر به وضعیت عادی خودشان برمیگردد. اما در زایمان سزارین به دلیل جراحی شکمی، نیازهای تغذیهای مادر کمی در این دوران تفاوت دارد که باید به آن توجه ویژهای شود. در واقع پس از این عمل جراحی بدن مادران نیاز به پروتئین بیشتر برای بازسازی بافتها و ترمیم زخمهای جراحی دارند. همچنین هیدراتاسیون بیشتر اهمیت ویژهای پیدا میکند، زیرا مایعات نقش کلیدی در جلوگیری از یبوست و بهبود گردش خون دارند. در صورت سزارین به دلیل استفاده از داروهای بیهوشی و کاهش تحرک مادران ممکن است مبتلا به یبوست شوند که باید به عملکرد گوارش آنها نیز توجه ویژهای شود. همچنین در این دوران به ویتامین سی، زینک و آهن نیاز ویژهای پیدا میشود تا به بهبود زخم و تقویت سیستم ایمنی مادر کمک شود.
سخن پایانی
رژیم غذایی پس از سزارین از اهمیت ویژه برخوردار است و در نتیجه شما باید به توصیههای متخصص تغذیه توجه زیادی کنید، تا بتوانید رژیم غذایی مناسبی را برای خودتان انتخاب کنید. در این مطلب از مجله جوان ایرانی به ویژگیهای تغذیه پس از زایمان سزارین به طور کامل پرداخته شد، با رعایت این موارد میتوانید به بهبود سریعتر و بهترشدن وضعیت جسمی خودتان کمک زیادی کنید. اگر شما عزیزان نیز هرگونه تجربهای دارید، میتوانید در انتهای مقاله بخش نظرات پیام خودتان را ثبت کنید.
منابع:
https://www.happyfamilyorganics.com/learning-center/article/nutrition-management-after-a-c-section/
https://jhpn.biomedcentral.com/articles/10.1186/s41043-022-00326-6
https://www.carehospitals.com/blog-detail/food-to-eat-and-avoid-after-cesarean/
https://www.happyfamilyorganics.com/learning-center/article/nutrition-management-after-a-c-section/
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8715854/
https://bmcpediatr.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12887-024-05149-4