چگونه پس از پیوند کبد از خودمان مراقبت کنیم؟ علت جراحی کبد

عمل پیوند کبد یک جراحی بسیار مهم است که بهبودی آن ممکن است تا یک سال زمان ببرد. بنابراین نیاز است که با چگونگی پیوند و مراقبت‌های پس از عمل جراحی کبد آشنا شوید تا بتوانید از خودتان به خوبی حفاظت کنید. در این مطلب از جوان ایرانی به نحوه مراقبت‌های پس از پیوند کبد می‌پردازیم.

علت نیاز به پیوند کبد چیست؟

کبد یک عضو بسیار مهم در بدن انسان‌ها است که اگر فعالیت طبیعی خود را نداشته باشد، گاهی پزشکان تشخیص می‌دهند که پیوند کبد بهترین راه است‌‌. برخلاف قلب و یا کلیه، قلب مصنوعی یا دستگاه دیالیز نمی‌تواند عملکرد کبد را بهبود دهد. پزشکان در برخی از مواقع تنها راه‌حل را پیوند کبد می‌دانند. مشکلات‌های دیگری نیز هستند که ممکن است منجر به بیماری‌هایی در کبد شوند. اگر این بیماری‌ها در بدن فرد شدت یابد نیاز به پیوند کبد احساس می‌شود. بیماری‌هایی از قبیل هپاتیت، سیروز اولیه کبد، سیروز کبد چرب غیرالکلی، آترزی صفراوی که یک بیماری کبدی نادر در نوزادان است. همچنین حوادث مختلف ممکن است باعث ایجاد آسیب به کبد شود.

مدت‌زمان عمل پیوند کبد

ازآنجایی‌که پیوند کبد یک عمل بسیار بزرگ است، معمولاً بین ۶ تا ۱۲ ساعت طول می‌کشد. جراحان و متخصصان، کبد قبلی شما را خارج کرده و با کبد جدید جایگزین می‌کنند. به دلیل پیچیدگی عمل کبد ممکن است سال‌ها پس از جراحی، شما را دچار عوارض ناخواسته کند. البته توجه کنید که حدود یک درصد تا پنج درصد کبدهای جدید با بدن افراد سازگار نمی‌شوند، آن‌طور که باید کار خود را به خوبی انجام نمی‌دهند و یا اینکه اصلاً کار نمی‌کند. در این صورت همان‌طور که قبلاً بیان شد نیاز به پیوند دوم است.

چگونگی انجام پیوند کبد

برای انجام پیوند کبد، دستیار پزشک برش‌هایی را از شکم به سمت کبد ایجاد می‌کند. در این حالت کبد فرد بیمار برداشته شده و کبد فرد اهداکننده جایگزین می‌شود. پس از آن، خون در کبد جریان پیدا کرده و شکم شما بسته می‌شود. البته ممکن است چند هفته در بیمارستان تحت نظر پزشک متخصص قرار گرفته و بستری شوید.

علائم گرفتگی رگ قلب چیست؟ عوامل خطر و درمان بیماری عروق کرونر را در این مطلب بخوانید:

علائم گرفتگی رگ قلب

عوارض پیوند کبد چیست؟

برخی از مشکلات سلامتی پس از پیوند کبد ممکن است برای شما ایجاد شود. اگر این علائم هشداردهنده را داشتید حتماً با پزشک مشورت کنید‌.

♦ برخی از افراد ممکن است دچار تب و لرزش، خستگی مفرط و تاری دید شوند. همچنین ممکن است چشم‌ها و پوست صورت زرد به نظر برسند.

♦ یکی دیگر از عوارض پیوند کبد ممکن است سردردهای شدید باشد.

♦ اسهال، استفراغ، تنگی نفس و درد قفسه سینه نیز ممکن است رخ دهد.

♦ افراد زیادی گزارش کردند که پس از پیوند کبد، ادرار آن‌ها بسیار تیره است و یا نمی‌توانند ادرار کنند.

♦ درد شکم و خارش پوست یکی دیگر از عوارض پیوند کبد است.

♦ از هر ۳ نفری که پیوند کبد انجام می‌دهند، ۲ نفر آن‌ها مبتلا به عفونت می‌شوند. عفونت‌ها ممکن است باکتریایی ویروسی مانند سیتومگالوویروس یا قارچی مانند کاندیدا باشد.

♦ در مجرای صفراوی فردی که عمل پیوند کبد انجام گرفته، ممکن است مشکلاتی ایجاد شود. بافت اسکار آن‌ها ممکن است تخریب شده و بر جریان صفرا تأثیر بسیار بدی بگذارد که به این حالت تنگی صفراوی گفته می‌شود.

♦ برخی از بیماران ممکن است پس از پیوند کبد، آن را دفع کنند و بدن آن‌ها به کبد جدید آسیب وارد کند. اگر این بیماری قابل درمان نباشد، طبق نظر پزشک ممکن است شما نیاز به یک پیوند دیگر داشته باشید.

♦ پس از پیوند کبد اگر بدن شما به کبد جدید حمله کند، پزشک داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی را برای شما تجویز می‌کند. بنابراین بسیار مهم است که به تمام علائم خود توجه کنید. شما باید به دقت این داروها را مصرف کنید تا سیستم ایمنی بدن شما کاهش یابد و احتمال دفع کبد جدید توسط بدن شما بسیار کم شود. معمولاً این داروها را باید تا آخر عمر مصرف کنید. در ادامه این بخش از جوان ایرانی به بررسی داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی پس از پیوند کبد می‌پردازیم.

علائم سکته قلبی در مردان و زنان چیست؟ در این مقاله بخوانید:

علائم سکته قلبی چیست؟

داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی پس از پیوند کبد

معمولاً پزشکان ۲ یا ۳ داروی سرکوب‌کننده سیستم ایمنی برای شما تجویز می‌کنند. اگر با این داروها مشکل دارید، حتماً با پزشک مشورت کنید تا آن را تغییر دهید‌.

اگر یک دوز از دارو را فراموش کردید به پزشک اطلاع دهید، آن‌ها می‌توانند به شما کمک کنند تا دوزهای بعدی را چگونه مصرف کنید. البته اپلیکیشن‌هایی وجود دارد که شما می‌توانید آن‌ها را در گوشی‌های خود نصب کنید تا مصرف داروها و میزان مصرفی آن‌ها را برای شما یادآوری کند.

بنابراین برای اینکه بدن شما کبد جدید را دفع نکند، حتماً داروهای خود را سروقت و با دوز مناسب مصرف کنید. در زمان‌هایی که توسط پزشک تعیین می‌شود به او مراجعه کنید. حتی اگر هیچ علائم بیماری ندارید، اگر بدن شما کبد جدید را دفع کند پزشک برای شما داروهای سرکوب‌کننده ایمنی تجویز می‌کند که از حمله بدن شما به کبد پیشگیری شود.

عوارض داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی

داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی بدن که پزشک تجویز می‌کند، ممکن است عوارض جانبی مانند: بثورات پوستی، سردرد و لرزش داشته باشد. همچنین برخی از سرطان‌ها مانند سرطان پوست و استخوان، آسیب به کلیه و ایجاد برخی از عفونت‌ها ازجمله عوارض داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی است.

رژیم غذایی هنگام مصرف سرکوب کننده سیستم ایمنی

اگر پس از پیوند کبد پزشک برای شما داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی تجویز کرد، نیاز است که رژیم غذایی خود را تغییر دهید. به عنوان مثال در عرض دو ساعت پس از مصرف داروهای خود گریپ‌فروت مصرف نکنید. زیرا این میوه بر عملکرد برخی از داروها اثر می‌گذارد. همچنین بهتر است که از تخم مرغ، گوشت ماهی، غذاهای دریایی خام و نیمه پخته، شیر و پنیر غیرپاستوریزه اجتناب کنید.

انجام واکسیناسیون برای موفقیت پیوند کبد

انجام واکسیناسیون‌های آنفولانزا و‌ کووید برای موفقیت پیوند کبد بسیار لازم است. البته زمان انجام آن بسیار مهم است، دقت کنید حتی برخی از واکسن‌ها را نمی‌توانید پس از پیوند کبد دریافت کنید. در این مورد بهتر است که با پزشک عمومی خود حتماً مشورت بگیرید.

علت تپش قلب در زنان باردار + آقایان و جوانان را در این بخش بخوانید:

علت تپش قلب چیست؟

مراقبت‌های پس از پیوند کبد

پس از پیوند کبد بهتر است برخی از مراقبت‌ها را انجام دهید تا سالم بمانید و تناسب اندام شما حفظ شود. این موارد را در ادامه این بخش از جوان ایرانی با هم بررسی می‌کنیم.

پرهیز از مشروبات الکلی

به ویژه اگر پیوند کبد شما به دلیل یک بیماری مرتبط با الکل است، به هیچ وجه نباید مجدداً الکل مصرف کنید. زیرا آسیب‌های بسیار خطرناکی به کبد شما وارد می‌شود.

داشتن رژیم غذای سالم

پس از پیوند کبد حتماً یک رژیم غذایی سالم داشته باشید، حدوداً پنج وعده میوه و سبزیجات و همچنین غذاهای سبک با فیبر بالا مصرف کنید. البته باید دقت کنید که از نمک، شکر، چربی‌های اشباع شده و مواردی از این قبیل خودداری کنید. اگر بیماری دیابت دارید رژیم غذایی کم قند را در برنامه روزانه خود قرار دهید. رژیم غذایی کم‌چربی نیز باعث کاهش کلسترول شما خواهد شد.

بیمارانی که پیوند کبد انجام می‌دهند باید رژیم غذایی آن‌ها تغییر کند. از غذاهای سنگین مانند فست فودها و یا هر نوع غذایی که احساس می‌کنید به کبد فشار وارد می‌کند، اجتناب کنید. میوه، سبزی، گوشت بدون چربی، لوبیا و همچنین ماهی به سلامت کبد شما کمک فراوانی می‌کند. حتی می‌توانید برای پیشگیری از ایجاد بیماری‌های شدید کبد به متخصص گوارش و کبد مراجعه کنید و آزمایشات لازم را انجام دهید.

استفاده از کرم‌های ضد آفتاب

ابتلا به برخی از سرطان‌ها مانند سرطان پوست در افرادی که پیوند کبد انجام داده‌اند بسیار زیاد است. بنابراین در معرض آفتاب ضد آفتاب با spf ۵۰ استفاده کنید، پیراهن آستین‌بلند پوشیده و حتماً کلاه بگذارید. به مدت طولانی نیز در معرض آفتاب قرار نگیرید. اگر پزشک شما برای اسمیر دهانه رحم، ماموگرافی و غربالگری سرطان روده را توصیه کرده حتماً آن را انجام دهید.

سیگار را ترک کنید

اگر سیگاری هستید لازم است قبل از پیوند کبد آن را ترک کنید، زیرا خطر مشکلات قلبی، ریوی، سکته مغزی در بیمارانی که پیوند کبد انجام داده‌اند بسیار زیاد می‌شود. ترک سیگار می‌تواند به پیشگیری از این مشکلات کمک فراوانی کند‌. بنابراین اگر خودتان می‌توانید سیگار را کنار بگذارید نزد پزشک بروید و از او کمک بخواهید تا بتوانید آن را ترک کنید.

کنترل فشارخون

برای اینکه فشارخون شما در محدوده نرمال قرار گیرد، صرفاً فقط مصرف قرص کافی نیست، بلکه شما باید ورزش منظم داشته باشید، یک رژیم غذایی متعادل را در زندگی قرار دهید و همچنین وزن خود را در حالت متناسب با قد خود تنظیم کنید.

داشتن ورزش منظم

بسیار مهم است که پس از پیوند کبد حتماً فعالیت کنید. البته در هفته‌های اول بهتر است پیاده‌روی سبک داشته باشید تا از لخته شدن خون پیشگیری شود. پس از ۶ الی ۸ هفته می‌توانید ورزش‌های متوسط را شروع کنید. به عنوان مثال دوچرخه‌سواری کنید، گاهی شنا کرده و همچنین ورزش‌های موردعلاقه دیگر را طبق نظر پزشک آغاز کنید. البته دقت کنید که از ورزش‌های سنگین مانند بوکس، ورزش‌های رزمی و مواردی از این قبیل پرهیز کنید، زیرا خطر جدی به اندام‌های شما وارد می‌شود.

افزایش وزن پس از پیوند کبد

برخی از افراد پس از پیوند کبد دچار افزایش وزن می‌شوند. این مورد نیز یکی از عوارض داروهای مصرفی است. به همین دلیل از غذاهایی که چربی و کلسترول بسیار بالایی دارند، خودداری کنید. همچنین می‌توانید برای کاهش وزن به پزشک متخصص تغذیه مراجعه کنید تا راهکارهای لازم به شما ارائه شود.

غربالگری پس از پیوند کبد

ازآنجایی‌که مصرف برخی از داروهای سرکوب کننده ایمنی، ممکن است باعث ایجاد عفونت در بدن بیمار شود، بنابراین لازم است که از این نظر غربالگری شوید. حتی اگر قبل از پیوند، عفونت‌هایی مانند هپاتیت داشتید، باید کبد شما از نظر این ویروس نیز غربالگری شود. توجه کنید پس از برخی از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی، خطر ابتلای شما به ویروس پاپیلومای انسانی یا hpv افزایش پیدا می‌کند. این ویروس ممکن است باعث ایجاد سرطان دهانه رحم شود. بنابراین غربالگری که پزشک برای شما تجویز می‌کند، می‌تواند از پیشرفت این ویروس نیز پیشگیری کند. این‌مورد غربالگری آزمایش اسمیر نامیده می‌شود که خانم‌ها هرچند سال یک‌بار نسبت به سنشان باید انجام دهند. مردان ترنس نیز باید غربالگری را طبق نظر پزشک انجام دهند.