کیست مچ دست چیست؟ (روش‌های تشخیص آن)

یکی از شایع‌ترین توده‌های خوش‌خیم در ناحیه دست و مچ کیست گانگلیون یا همان کیست مچ دست است. این کیست‌ها معمولاً به‌صورت برآمدگی‌های کوچک یا بزرگ در نزدیکی مفاصل یا تاندون‌های دست ظاهر می‌شوند.

اگرچه کیست‌های مچ دست معمولاً خطرناک نیستند، اما ممکن است باعث درد یا ناراحتی شوند و در برخی موارد نیاز به درمان داشته باشند.

گانگلیون یا کیست مچ دست چیست؟

کیست مچ دست یک توده پر از مایع است که در نزدیکی مفاصل یا تاندون‌های دست و مچ ایجاد می‌شود. این کیست‌ها معمولاً حاوی مایع مفصلی غلیظ و ژله‌ای هستند و ممکن است اندازه آن‌ها تغییر کند، به‌خصوص هنگام فعالیت‌های مکرر دست.

علت ایجاد کیست مچ دست

در واقع علت دقیق ایجاد کیست گانگلیون به طور کامل مشخص نیست، اما چندین عامل در شکل‌گیری آن نقش دارند:

• فشار و استفاده بیش از حد از مچ دست: حرکات تکراری مانند تایپ کردن، کار با ابزار یا ورزش‌هایی مانند تنیس و بدنسازی ممکن است باعث ایجاد این کیست‌ها شوند.
• آسیب‌های قبلی: ضربه یا آسیب‌های قبلی به مچ دست ممکن است زمینه‌ساز ایجاد کیست‌های گانگلیونی شوند.
• مشکلات مفصلی: بیماری‌های مفصلی مانند آرتریت (التهاب مفاصل) ممکن است باعث تولید بیش از حد مایع مفصلی و در نتیجه ایجاد کیست شوند.
• تجمع مایع مفصلی: در برخی موارد، مایع مفصلی که در داخل مفصل قرار دارد، به دلایل نامشخص از مفصل خارج شده و در یک نقطه خاص جمع می‌شود که به‌تدریج باعث ایجاد کیست خواهد شد.

علائم کیست مچ دست

می‌توان گفت علائم کیست گانگلیون بسته به‌اندازه و محل آن متفاوت است. برخی از علائم رایج شامل:

• وجود یک برآمدگی نرم یا سفت در مچ دست که ممکن است در طول زمان تغییر اندازه دهد.
• درد یا ناراحتی که معمولاً هنگام حرکت دادن مچ شدت پیدا می‌کند.
• احساس بی‌حسی یا سوزش درصورتی‌که کیست به اعصاب مجاور فشار وارد کند.
• ضعف در مچ دست که ممکن است باعث کاهش توانایی گرفتن اشیا شود.

روش‌های تشخیص کیست مچ دست

پزشک معمولاً با انجام معاینه فیزیکی و بررسی اندازه و موقعیت کیست، آن را تشخیص می‌دهد. در برخی موارد، ممکن است آزمایش‌هایی برای تشخیص انجام شود.

گاهی تصویربرداری با اشعه ایکس برای رد احتمال مشکلات استخوانی صورت می‌گیرد. سونوگرافی نیز برای بررسی ویژگی‌های کیست و تمایز آن از سایر توده‌ها انجام خواهد شد. در مواردی که تشخیص دشوار باشد، MRI می‌تواند تصویر دقیق‌تری ارائه دهد.

درمان کیست مچ دست

درمان کیست گانگلیون به‌اندازه، میزان درد و تأثیر آن بر عملکرد دست بستگی دارد. انواع روش‌های درمانی را در ادامه بررسی می‌نماییم.

روش‌های مراقبتی

اگر کیست بدون درد است و مشکلی ایجاد نمی‌کند. ممکن است پزشک توصیه کند که فقط آن را تحت‌نظر داشته باشید، زیرا برخی از کیست‌ها به‌مرورزمان کوچک شده و خودبه‌خود از بین می‌روند. استفاده از آتل یا مچ‌بند می‌تواند فشار روی مچ را کاهش داده و باعث کاهش اندازه کیست شود.

درمان‌های کم تهاجمی

• تخلیه کیست با سرنگ (آسپیراسیون): در این روش، پزشک با استفاده از یک سرنگ، مایع داخل کیست را تخلیه می‌کند. این روش نسبتاً ساده است، اما ممکن است کیست دوباره پر شود.
• تزریق کورتیکواستروئیدها: در برخی موارد، پس از تخلیه کیست، تزریق داروهای ضدالتهابی ممکن است به کاهش التهاب و جلوگیری از عود کیست کمک کند.

روش جراحی

درصورتی‌که کیست باعث درد شدید شود و عملکرد دست را مختل کند یا پس از درمان‌های ذکر شده در بالا بازگردد، امکان دارد جراحی توصیه شود.

در این روش، کیست و بخشی از بافتی که آن را ایجاد کرده است، برداشته می‌شود. جراحی معمولاً با بی‌حسی موضعی یا بیهوشی عمومی انجام می‌شود و بیمار پس از چند روز بهبود می‌یابد.

پیشگیری از ایجاد کیست مچ دست

اگرچه نمی‌توان از ایجاد کیست‌های گانگلیونی به طور کامل جلوگیری کرد، اما با رعایت برخی نکات می‌توان احتمال ابتلا به آن را کاهش داد.

شما باید از حرکات مکرر و فشار بیش از حد به مچ دست اجتناب نمایید. همچنین از وسایل ارگونومیک هنگام تایپ کردن یا کار با ابزار استفاده کنید.

تقویت عضلات مچ دست با تمرینات مناسب یکی دیگر از موارد پیشگیری هستند. محافظت از مچ دست در هنگام ورزش یا کارهای سنگین نیز از بروز این مشکل جلوگیری می‌نمایند.