وقتی صحبت از امنیت بین‌المللی می‌شود، یکی از مفاهیم کلیدی که همواره مورد توجه است، CFT یا مقابله با تأمین مالی تروریسم است. این اصطلاح که شاید برای بسیاری ناآشنا باشد، در واقع به مجموعه‌ای از تدابیر و استانداردهای بین‌المللی اشاره دارد که به منظور جلوگیری از دستیابی تروریست‌ها به منابع مالی طراحی شده‌اند. این استانداردها به کشورها کمک می‌کنند تا منابع مالی مشکوک را شناسایی و مسدود کنند تا از بروز حوادث تروریستی پیشگیری شود.
CFT چیست و چرا مهم است؟
CFT که مخفف “مقابله با تأمین مالی تروریسم” است، نقش مهمی در حفظ امنیت جهانی دارد. این رویکرد نه تنها شامل جلوگیری از ورود پول به دست تروریست‌ها می‌شود، بلکه شامل شناسایی و مداخله در مسیرهای مالی است که ممکن است برای برنامه‌ریزی یا اجرای حملات تروریستی استفاده شوند. از آنجا که تأمین مالی تروریسم اغلب از طریق شبکه‌های پیچیده و نهادهای مالی مختلف انجام می‌شود، CFT به عنوان یک ابزار حیاتی برای کشف و مبارزه با این شبکه‌ها عمل می‌کند.
چگونه CFT عمل می‌کند؟
مبارزه با تأمین مالی تروریسم از طریق چندین روش انجام می‌گیرد. نخست، نهادهای مالی موظف‌اند تا معاملات مشکوک را شناسایی و گزارش دهند. این کار از طریق سیستم‌های نظارت دقیق و پیشرفته انجام می‌شود که قادر به ردیابی جریان‌های مالی و تشخیص نشانه‌های هشدار دهنده هستند. دوم، واحدهای اطلاعات مالی (FIUs) که در سراسر دنیا وجود دارند، مسئول جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات مربوط به تراکنش‌های مالی مشکوک هستند و این اطلاعات را با نهادهای اجرای قانون به اشتراک می‌گذارند.
چه کسانی در CFT دخیل هستند؟
برخورد با CFT به همکاری گسترده‌ای بین بانک‌ها، مؤسسات مالی، نهادهای نظارتی و دولت‌ها نیاز دارد. همچنین، سازمان‌های بین‌المللی مانند گروه ویژه اقدام مالی (FATF) نیز نقش مهمی در تعیین استانداردهای جهانی و هماهنگی تلاش‌های بین‌المللی برای مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم دارند.
پیوستن ایران به CFT و تحولات ناشی از آن
در اوایل تابستان ۱۳۹۶، ایران توانست برای مدتی موقت از فهرست سیاه گروه ویژه اقدام مالی، معروف به FATF، خارج شود. این اتفاق در نشستی در والنسیای اسپانیا رقم خورد که به ایران فرصت داد تا خود را با استانداردهای بین‌المللی در مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم هماهنگ سازد. این تعلیق که به نوعی اعتماد به تعهدات ایران برای اصلاحات ساختاری در نظام مالی‌اش بود، با واکنش‌های متفاوتی در داخل کشور مواجه شد؛ برخی از آن به عنوان فرصتی برای بازگشت ایران به جریان اصلی اقتصاد جهانی استقبال کردند، در حالی که دیگران نگرانی‌هایی در مورد احتمال نقض حریم خصوصی و افشای اطلاعات مالی مطرح کردند.
تصویب لایحه الحاق ایران به کنوانسیون CFT در مجلس
در ۱۵ مهر ۱۳۹۷، مجلس شورای اسلامی ایران لایحه الحاق به کنوانسیون بین‌المللی مقابله با تأمین مالی تروریسم را به تصویب رساند. این رویداد، نشان‌دهنده تلاش ایران برای انطباق با استانداردهای جهانی و بهبود تعاملات بین‌المللی بود. مسکوت ماندن لایحه به مدت دو ماه و مخالفت با رأی‌گیری با ورقه، نشان دهنده چالش‌های داخلی در تصمیم‌گیری‌های مهم سیاسی است.
واکنش‌ها به تصویب لایحه CFT در ایران
پس از تصویب لایحه، واکنش‌های مختلفی از سوی مقامات و تحلیلگران مطرح شد. محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس‌جمهور وقت، این تصمیم را نشان دهنده وحدت و پویایی سیاسی ایران دانست. از سوی دیگر، نمایندگان مجلس و کارشناسان بانکی مانند مصطفی کواکبیان و کامران ندری به اهمیت شفافیت اقتصادی و پیامدهای بین‌المللی نپذیرفتن این کنوانسیون اشاره کردند.
نظرات برجسته در مورد الحاق ایران به کنوانسیون‌های بین‌المللی
رهبر انقلاب، آیت‌الله خامنه‌ای، در واکنش به الحاق ایران به کنوانسیون‌های بین‌المللی تأکید کردند که باید با هوشمندی با این معاهدات برخورد شود. ایشان ابراز داشتند که این معاهدات برای تأمین منافع قدرت‌های بزرگ طراحی شده‌اند و معمولاً تحت فشار بر کشورهای مستقل تحمیل می‌شوند. این بیانات نشان دهنده دیدگاه محتاطانه ایران نسبت به پیمان‌های بین‌المللی است.
سخن پایانی
در نهایت، پرسش “CFT چیست؟” بیش از پاسخ به یک سؤال ساده است؛ این مفهوم بخشی از یک تلاش جهانی است که برای حفاظت از جوامع در برابر خطرات تروریسم و حمایت از ثبات مالی و امنیت جهانی انجام می‌شود. با توجه به تغییرات مستمر در تاکتیک‌های تروریست‌ها و استفاده از تکنولوژی‌های نوین، اهمیت CFT روز به روز در حال افزایش است و نیازمند توجه، نوآوری و اجرای دقیق است تا از تهدیدات امنیتی پیشی گرفته شود. CFT به عنوان سدی در برابر تأمین مالی تروریسم، نقش حیاتی در حفظ امنیت جهانی ایفا می‌کند.
