علائم عفونت بدن چیست؟ (بررسی علل + انواع آن)

می‌دانیم که عفونت زمانی رخ می‌دهد که یک میکروارگانیسم مانند باکتری، قارچ یا ویروس وارد بدن فرد شده و باعث آسیب شود. در بسیاری از موارد، سیستم ایمنی می‌تواند از تکثیر این پاتوژن‌ها در بدن جلوگیری کند؛ در غیر این صورت، آسیب جدی می‌تواند به وجود آید. حال به نظرتان علائم عفونت بدن چیست؟

روش انتقال میکروارگانیسم

میکروارگانیسم از بدن آن فرد برای حفظ خود، تولیدمثل و استعمار استفاده می‌کند. این موجودات میکروسکوپی عفونی به‌عنوان پاتوژن شناخته می‌شوند و می‌توانند به‌سرعت تکثیر شوند. آن‌ها می‌توانند به چندین روش مختلف پخش شوند، از جمله:

• تماس پوستی
• انتقال مایعات بدن
• تماس با مدفوع
• خوردن غذا یا آب آلوده
• استنشاق ذرات یا قطرات معلق در هوا
• لمس جسمی

در این مقاله انواع مختلف عفونت‌ها، نحوه کاهش خطر عفونت و علائمی که ایجاد می‌کنند را برای شما توضیح می‌دهیم.

انتشار عفونت

نحوه انتشار عفونت و اثرات آن بر بدن انسان به نوع پاتوژن بستگی دارد. سیستم ایمنی یک سد مؤثر در برابر عوامل عفونی است. بااین‌حال، پاتوژن‌ها ممکن است گاهی بر توانایی سیستم ایمنی برای مبارزه با آن‌ها غلبه کنند. در این مرحله عفونت مضر می‌شود.

برخی از عوامل بیماری‌زا تأثیر کمی دارند. برخی دیگر سموم یا مواد التهابی تولید می‌کنند که باعث به وجود آمدن واکنش‌های منفی بدن می‌شوند.

این تنوع به این معنی است که برخی از عفونت‌ها خفیف بوده و به‌سختی قابل‌توجه هستند، درحالی‌که برخی دیگر می‌توانند شدید و تهدیدکننده زندگی باشند. البته برخی از پاتوژن‌ها در درمان مقاوم هستند.

همه ما می‌دانیم که عفونت می‌تواند به طرق مختلف گسترش یابد. باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها و انگل‌ها انواع مختلفی از پاتوژن‌ها هستند. آن‌ها متفاوت هستند، از جمله:

• اندازه
• شکل
• تابع
• محتوای ژنتیکی

عفونت‌ها چگونه روی بدن عمل می‌کنند؟

به‌عنوان‌مثال، ویروس‌ها کوچک‌تر از باکتری‌ها هستند. آن‌ها وارد بدن میزبان می‌شوند و سلول‌ها را در اختیار می‌گیرند، درحالی‌که باکتری‌ها می‌توانند بدون میزبان زنده بمانند.

انواع عفونت

درمان به علت عفونت بستگی دارد. در ادامه بر روی رایج‌ترین و کشنده‌ترین انواع عفونت‌ها تمرکز می‌کنیم.

عفونت‌های ویروسی

به دلیل عفونت با ویروس رخ می‌دهند. میلیون ها ویروس مختلف ممکن است وجود داشته باشد، اما محققان تا به امروز تنها حدود 5000 نوع را شناسایی کرده اند.

ویروس‌ها حاوی قطعه کوچکی از کد ژنتیکی هستند و پوششی از پروتئین و مولکول‌های چربی (چربی) از آن‌ها محافظت می‌کند. آن‌ها به میزبان حمله می‌کنند و خود را به سلول می‌چسبانند.

با ورود به سلول، مواد ژنتیکی خود را آزاد می‌کنند. این ماده سلول را مجبور به تکثیر ویروس می‌کند و ویروس تکثیر می‌شود. هنگامی که سلول می‌میرد، ویروس‌های جدیدی آزاد می‌کند که سلول‌های جدید را آلوده می‌کند.

بااین‌حال، همه ویروس‌ها سلول میزبان خود را از بین نمی‌برند. برخی از آن‌ها تابع Trusted Source سلول را تغییر می‌دهند. برخی از ویروس‌ها مانند ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) و ویروس اپشتین بار (EBV) می‌توانند با وادار کردن سلول‌ها به تکثیر به روشی کنترل‌نشده منجر به سرطان شوند.

یک ویروس همچنین می‌تواند گروه‌های سنی خاصی مانند نوزادان یا کودکان خردسال را هدف قرار دهد. ویروس‌ها ممکن است قبل از تکثیر مجدد برای مدتی خاموش بمانند. به نظر می رسد که فرد مبتلا به ویروس کاملا بهبود یافته، اما ممکن است با فعال شدن مجدد ویروس دوباره بیمار شود.

انواع عفونت‌های ویروسی

• سرماخوردگی معمولی که عمدتاً به دلیل راینوویروس، کروناویروس و آدنوویروس
• آنسفالیت و مننژیت، ناشی از انترو ویروس‌ها و ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) و همچنین ویروس نیل غربی
• زگیل‌ها و عفونت‌های پوستی با مسئولیت  HPV و HSV
• گاستروانتریت در ایجاد نورویروس
• ویروس زیکا
• اچ‌آی‌وی
• هپاتیت C
• فلج اطفال
• آنفولانزا (آنفولانزا)، از جمله آنفولانزای خوکی H1N1
• تب دنگی
• ابولا
• سندرم تنفسی خاورمیانه (MERS-CoV)

داروهای ضدویروسی می‌توانند به تسکین علائم برخی از ویروس‌ها در حین عبور بیماری کمک کنند. آن‌ها می‌توانند از تکثیر ویروس جلوگیری کنند یا سیستم ایمنی میزبان را برای مقابله با اثرات ویروس تقویت کنند.

آنتی‌بیوتیک‌ها در برابر ویروس‌ها مؤثر نیستند. این داروها ویروس را متوقف نمی‌کنند و استفاده از آن‌ها خطر مقاومت آنتی‌بیوتیکی را افزایش می‌دهد. هدف بیشتر درمان، تسکین علائم است درحالی‌که سیستم ایمنی بدون کمک دارو با ویروس مبارزه می‌کند.

عفونت‌های باکتریایی

باکتری‌ها میکروارگانیسم‌های تک‌سلولی هستند که به نام پروکاریوت‌ها نیز شناخته می‌شوند. آن‌ها سه شکل اصلی دارند:

• کروی: به نام کوکسی شناخته می‌شوند.
• میله‌ای شکل: باسیل نام دارند.
• مارپیچ: باکتری‌های پیچ خورده به نام اسپیرلا شناخته می‌شوند. اگر سیم پیچ یک اسپیریلوم به خصوص سفت باشد، دانشمندان آن را اسپیروکت می نامند.

باکتری‌ها می‌توانند تقریباً در هر نوع محیطی زندگی کنند، از گرمای شدید تا سرمای شدید، و برخی حتی می‌توانند در زباله‌های رادیواکتیو زنده بمانند.

تریلیون‌ها گونه باکتری وجود دارد و تعداد کمی از آن‌ها باعث بیماری در انسان می‌شوند. برخی از آن‌ها در داخل بدن انسان، مانند روده یا مجاری تنفسی، بدون ایجاد آسیب زندگی می‌کنند.

انواع بیماری‌های باکتریایی

برخی از باکتری‌های خوب به باکتری‌های بد حمله می‌کنند و از ایجاد بیماری جلوگیری می‌کنند. بااین‌حال، برخی از بیماری‌های باکتریایی می‌توانند کشنده باشند. این شامل:

• وبا
• دیفتری
• اسهال خونی
• طاعون بوبونیک
• بیماری سل
• حصبه
• تیفوس
• مننژیت باکتریایی
• اوتیت مدیا
• ذات‌الریه
• بیماری سل
• عفونت دستگاه تنفسی فوقانی (اگرچه معمولاً ویروسی است)
• گاستریت
• مسمومیت غذایی
• عفونت‌های چشم
• سینوزیت (دوباره، اغلب ویروسی)
• عفونت‌های دستگاه ادراری (UTIs)
• عفونت‌های پوستی
• عفونت‌های مقاربتی (STIs)

پزشک می‌تواند عفونت‌های باکتریایی را با آنتی‌بیوتیک درمان کند. بااین‌حال، برخی از سویه‌ها مقاوم می‌شوند و می‌توانند پس از درمان زنده بمانند.

عفونت‌های قارچی

قارچ اغلب یک انگل چند سلولی است که می‌تواند با استفاده از یک آنزیم مواد آلی را تجزیه و جذب کند. بااین‌حال، برخی از انواع، مانند مخمرها، تک‌سلولی هستند.

آن‌ها تقریباً همیشه با پخش هاگ‌های تک‌سلولی تولیدمثل می‌کنند. ساختار قارچ معمولاً بلند و استوانه‌ای است که رشته‌های کوچکی از بدنه اصلی منشعب می‌شوند. تقریباً 5.1 میلیون گونه قارچ منبع معتبر وجود دارد.

بسیاری از عفونت‌های قارچی در لایه‌های بالایی پوست ایجاد می‌شوند و برخی به لایه‌های عمیق‌تر پیشرفت می‌کنند.

استنشاق مخمر یا هاگ کپک گاهی می‌تواند منجر به عفونت‌های قارچی مانند ذات‌الریه یا عفونت در سراسر بدن شود. اینها به‌عنوان عفونت‌های سیستمیک نیز شناخته می‌شوند.

بدن معمولاً دارای جمعیتی از باکتری‌های خوب است که به حفظ تعادل میکروارگانیسم‌ها کمک می‌کند. اینها روده‌ها، دهان، واژن و سایر قسمت‌های بدن را می‌پوشانند. افرادی که در معرض خطر بالاتر ابتلا به عفونت قارچی هستند، افرادی هستند که از آنتی‌بیوتیک‌ها برای مدت طولانی استفاده می‌کنند.

به‌عنوان‌مثال، به دلیل زندگی با HIV یا دیابت و یا درگیری با شیمی درمانی، سیستم ایمنی ضعیفی دارید. تحت پیوند قرار گرفته‌اند و داروهایی مصرف می‌کنند تا از رد عضو جدید توسط بدنشان جلوگیری کنند.

انواع عفونت قارچی

• تب دره یا کوکسیدیوئیدومیکوزیس
• هیستوپلاسموز
• کاندیدیازیس
• پای ورزشکار
• درماتوفیتوز
• برخی عفونت‌های چشمی
• بثورات پوستی

بیماری پریون

پریون پروتئینی است که هیچ ماده ژنتیکی ندارد و معمولاً بی‌ضرر است. دانشمندان پریون‌ها را به‌عنوان میکروارگانیسم‌های زنده طبقه‌بندی نمی‌کنند. بااین‌حال، اگر یک پریون به شکل غیرطبیعی شود، می‌تواند به یک عامل سرکش تبدیل شود و باعث عفونت شود.

آن‌ها می‌توانند بر ساختار مغز یا سایر قسمت‌های سیستم عصبی تأثیر بگذارند. آن‌ها همانندسازی نمی‌کنند و از میزبان تغذیه نمی‌کنند. در عوض، آن‌ها رفتار غیرطبیعی را در سلول‌ها و پروتئین‌های بدن ایجاد می‌کنند.

پریون‌ها باعث بیماری‌های مغزی دژنراتیو می‌شوند که همگی نادر هستند؛ اما به‌سرعت پیشرفت می‌کنند و در حال حاضر کشنده هستند.

شامل انسفالوپاتی اسفنجی شکل گاو (BSE) هستند که مردم معمولاً از آن به‌عنوان بیماری جنون گاوی یاد می‌کنند و بیماری کروتسفلد – جاکوب (CJD). محققان همچنین برخی از موارد بیماری آلزایمر را با عفونت پریون مرتبط می‌دانند.

سایر عفونت‌ها

درحالی‌که انواع عفونتی که در بالا لیست کردیم انواع اصلی هستند، منابع مورداعتماد دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند بر بدن تأثیر بگذارند.

• یک موجود تک‌سلولی با یک هسته می‌تواند باعث عفونت تک‌یاخته‌ای شود. تک یاخته‌ها معمولاً ویژگی‌هایی شبیه به حیوانات، مانند تحرک نشان می‌دهند و می‌توانند در خارج از بدن انسان زنده بمانند. آن‌ها اغلب از طریق مدفوع به انسان های دیگر منتقل می‌شوند. اسهال خونی آمیبی نمونه ای از عفونت تک‌یاخته‌ای است.
• هلمینت ها ارگانیسم های بزرگتر و چند سلولی هستند که در صورت رشد کامل با چشم غیر مسلح قابل مشاهده هستند. این نوع انگل شامل کرم های مسطح و کرم های گرد است. اینها همچنین می‌توانند باعث عفونت شوند.
• انگل‌های خارجی، از جمله کنه‌ها، شپش‌ها و کک‌ها می‌توانند با چسبیدن یا نقب زدن به پوست باعث عفونت شوند. آن‌ها می‌توانند شامل بندپایان مکنده خون مانند پشه‌ها نیز باشند که با مصرف خون انسان عفونت را منتقل می‌کنند.

علل عفونت

علت عفونت هر نوع ارگانیسمی است که وارد بدن شده. به‌عنوان‌مثال، یک ویروس خاص، عامل عفونت ویروسی خواهد بود. اثرات یک عفونت، مانند تورم یا آبریزش بینی، به دلیل تلاش سیستم ایمنی برای خلاص شدن از شر ارگانیسم مهاجم رخ می‌دهد.

برای مثال زمانی که گلبول‌های سفید خون برای مبارزه با باکتری‌های خارجی به محل آسیب وارد می‌شوند، زخم پر از چرک می‌شود.

علائم انواع عفونت

لازم به ذکر است که علائم عفونت به ارگانیسم مسئول و همچنین محل عفونت بستگی دارد. در هر مدل از ویروس‌ها می‌تواند علائم متفاوت باشد.

علائم عفونت ویروسی

ویروس‌ها سلول‌های خاصی را هدف قرار می‌دهند، مانند آن‌هایی که در اندام تناسلی یا دستگاه تنفسی فوقانی قرار دارند. برای مثال ویروس هاری سیستم عصبی را هدف قرار می‌دهد، برخی سلول‌های پوست را هدف قرار می‌دهند و باعث ایجاد زگیل می‌شوند.

برخی دیگر طیف وسیع‌تری از سلول‌ها را هدف قرار می‌دهند که منجر به علائم متعددی می‌شوند. ویروس آنفولانزا می‌تواند باعث آبریزش بینی، دردهای عضلانی و ناراحتی معده شود.

علائم عفونت باکتریایی

فرد مبتلا به عفونت باکتریایی اغلب گرما، سر درد، تورم، خستگی و درد در محل عفونت و همچنین تورم غدد لنفاوی را تجربه می‌کند.علائم دیگر می تواند شامل موارد زیر باشد: 

• پوست: قرمزی، تاول، زخم، پوست متورم یا دردناک
• دستگاه گوارش: اسهال، درد معده، تهوع و استفراغ
• ریه‌ها: سرفه، تنگی نفس، درد قفسه سینه و خلط (خلط)
• پوشش اطراف مغز (مننژیت): سفتی گردن، حالت تهوع یا استفراغ، حساسیت به نور و گیجی
• در جریان خون و انتشار (سپتی سمی): تب بالا، ضعف، تعریق و فشارخون پایین
• قلب (اندوکاردیت): تب بالا، درد قفسه سینه، تعریق شبانه، تنگی نفس، سرفه، درد عضلات و مفاصل
• دستگاه ادراری یا اندام تناسلی: سوزش یا درد هنگام ادرار کردن، ترشحات آلت تناسلی یا واژن، افزایش نیاز به ادرار کردن و مقاربت دردناک

علائم عفونت قارچی

راش می‌تواند نشان‌دهنده عفونت قارچی پوست باشد. بااین‌حال، ویروس‌ها و باکتری‌ها نیز ممکن است باعث بیماری‌های پوستی و بثورات پوستی شوند.

علائم عفونت پریون

علائم شایع بیماری‌های پریون شامل شروع سریع آسیب مغزی، از دست دادن حافظه و مشکلات شناختی است. آن‌ها همچنین می‌توانند باعث ایجاد پلاک در مغز شوند و باعث از بین رفتن این اندام شوند.

جلوگیری از ابتلا به عفونت

هیچ روش واحدی برای پیشگیری از همه بیماری‌های عفونی وجود ندارد. بااین‌حال، افراد باید اقدامات زیر را برای کاهش خطر انتقال انجام دهند:

• دست‌ها را اغلب بشویید، به خصوص قبل و بعد از تهیه غذا و بعد از حمام.
• هنگام تهیه غذا، سطوح را تمیز کنید و از نگهداری مواد غذایی فاسدشدنی در دمای اتاق برای مدت طولانی خودداری کنید.
• هر گونه واکسن توصیه شده را بزنید.
• آنتی‌بیوتیک‌ها را فقط با نسخه مصرف کنید و حتما دوره توصیه شده را کامل کنید، حتی اگر علائم در مراحل اولیه بهبود یابد.
• اتاق‌هایی که ممکن است دارای غلظت بالایی از باکتری باشند، مانند آشپزخانه و حمام را ضدعفونی کنید.
• با انجام معاینات منظم STI، استفاده از کاندوم یا پرهیز کامل، خطر ابتلا به عفونت‌های مقاربتی (STIs) را کاهش دهید.
• از به اشتراک گذاشتن وسایل شخصی مانند مسواک، شانه، تیغ، لیوان نوشیدنی و ظروف آشپزخانه خودداری کنید.
• توصیه‌های پزشک را در حین زندگی با یک بیماری عفونی رعایت کنید.

در نظر داشته باشید که پیروی از یک سبک زندگی فعال و خوردن یک رژیم غذایی متعادل از نظر تغذیه می‌تواند به قوی نگه‌داشتن سیستم ایمنی و تقویت سیستم دفاعی بدن در برابر انواع مختلف عفونت به شما کمک کند.