پماد هیدروکورتیزون برای چیست؟ (درمان التهاب با آن)

آیا می‌دانید پماد هیدروکورتیزون برای چیست؟ در واقع پوست اولین خط دفاعی بدن در برابر عوامل خارجی است و از بدن در برابر عفونت‌ها، آلودگی‌ها، اشعه خورشید و سایر عوامل محیطی محافظت می‌کند. با این‌حال، ممکن است پوست خودش دچار آسیب، التهاب یا خارش شود. یکی از رایج‌ترین راه‌های درمان مشکلات پوستی، استفاده از پمادهای ضدالتهابی مانند هیدروکورتیزون است.

هیدروکورتیزون، یکی از پرکاربردترین داروهای ضدالتهابی موضعی بوده که در درمان انواع التهابات، حساسیت‌ها و خارش‌های پوستی تجویز می‌شود. در ادامه به‌صورت جامع به بررسی این دارو، می‌پردازیم.

هیدروکورتیزون چیست؟

یکی از انواع کورتیکواستروئیدها (کورتون‌ها) است. این ماده نسخه‌ای مصنوعی از کورتیزول، هورمونی است که به طور طبیعی در بدن توسط غدد فوق‌کلیوی تولید می‌شود.

هیدروکورتیزون با مهار فرایندهای التهابی و کاهش فعالیت سیستم ایمنی بدن، علائم التهاب، خارش و حساسیت را کاهش می‌دهد. هیدروکورتیزون در اشکال دارویی مختلفی عرضه می‌شود، از جمله:

• پماد موضعی
• کرم موضعی
• لوسیون محلول
• شیاف تزریقی (برای موارد شدیدتر) 

پماد هیدروکورتیزون برای چه بیماری‌هایی تجویز می‌شود؟ 

این پماد کاربرد گسترده‌ای در درمان مشکلات پوستی دارد. مهم‌ترین کاربردهای آن عبارت‌اند از:

• درمان التهاب‌های پوستی اگزما، درماتیت آتوپیک و درماتیت تماسی
•  تسکین خارش پوست و خارش ناشی از حساسیت گزیدگی حشرات، حساسیت به نور خورشید و یا آفتاب‌سوختگی، واکنش‌های آلرژیک خفیف پوستی
•  درمان بیماری‌های خودایمنی پوستی مانند پسوریازیس، لوپوس جلدی و لیکن پلان
•  التهابات ناحیه تناسلی یا مقعدی، خارش مقعدی یا تناسلی و هموروئید خفیف

اثر پماد هیدروکورتیزون 

هیدروکورتیزون با مهار ترشح مواد شیمیایی التهابی مانند پروستاگلاندین‌ها و سایتوکاین‌ها، مانع از واکنش شدید سیستم ایمنی در محل التهاب می‌شود. همچنین باعث:

• کاهش قرمزی
• تورم
• درد
• کاهش خارش و تحریک پوست
• بازسازی سلول‌های آسیب‌دیده

نحوه استفاده از پماد هیدروکورتیزون 

برای گرفتن بهترین نتیجه از مصرف این دارو، رعایت برخی اصول بسیار مهم است. در واقع میزان و دفعات مصرف معمولاً ۲ تا ۳ بار در روز بر روی ناحیه آسیب‌دیده است.

در نظر داشته باشید که مقدار بسیار کمی از پماد کافی است. ابتدا دست‌ها و ناحیه موردنظر را با آب ولرم و صابون بشویید و خشک کنید.

مقدار کمی از پماد را روی پوست قرار داده و به‌آرامی ماساژ دهید تا جذب شود. دست‌ها را پس از مصرف مجدداً بشویید، مگر اینکه درمان مربوط به دست‌ها باشد.

مدت درمان مصرف

مصرف مداوم نباید بیش از ۷ روز باشد مگر با تجویز پزشک. همچنین مصرف طولانی‌مدت بدون نظارت می‌تواند موجب نازک شدن پوست شود.

موارد منع مصرف پماد هیدروکورتیزون 

استفاده از پماد هیدروکورتیزون در موارد زیر باید بااحتیاط و یا با مشورت پزشک انجام شود:

• وجود عفونت قارچی یا باکتریایی درمان‌نشده در محل استفاده زخم‌های باز و عمیق
• کودکان زیر ۲ سال (مگر با دستور پزشک)
• بارداری و شیردهی (مشاوره پزشکی الزامی است)
• حساسیت شناخته‌شده به کورتون‌ها

عوارض پماد هیدروکورتیزون 

در صورت مصرف صحیح و محدود، این دارو بی‌خطر است. اما مصرف بیش از حد یا طولانی ممکن است عوارضی ایجاد کند. این عوارض عبارت‌اند از:

• خشکی یا نازکی پوست
• سوزش یا قرمزی خفیف در ناحیه مصرف
• احساس سوزش یا گزگز در چند دقیقه اول
• ترک‌های پوستی
• افزایش رشد مو در ناحیه مصرف
• تیرگی یا روشن‌شدگی رنگ پوست
• آکنه یا جوش‌های استروئیدی 

در صورت بروز واکنش آلرژیک شدید؛ مانند کهیر، تورم لب‌ها و زبان یا تنگی نفس، مصرف دارو را قطع کرده و فوراً به پزشک مراجعه کنید.

تداخلات دارویی

مصرف هم‌زمان هیدروکورتیزون موضعی با برخی داروها ممکن است نیاز به بررسی داشته باشد. مثل سایر کورتیکواستروئیدهای موضعی یا خوراکی، داروهای ضدقارچ یا ضدباکتری موضعی و داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی (مثل سیکلوسپورین).