کیست پیلونیدال چیست؟ از علائم تا نحوه تشخیص + درمان
کیست پیلونیدال چیست؟ بهترین درمان آن چگونه است؟
درباره کیست پیلونیدال هیچ اطلاعاتی دارید؟ کیست پیلونیدال، یا به عبارتی بیماری رانندگان جیپ (از جنگ جهانی دوم)، یک جمعبندی غیرطبیعی از مو و باقیماندههای پوستی است که درون پوست تشکیل میشود.
این نوع کیست معمولاً در نزدیکی دنبالچه یا کوکسیکس، در بالای شکاف بین باسن ایجاد میشود. ایجاد کیست پیلونیدال به دلیل رشد مو و گیر افتادن آن در زیر پوست رخ میدهد و ممکن است سینوس یا کیست شکل گیرد.
اگر این کیست عفونتی شود، به آبسه پیلونیدال (آبسه زیرپوستی) تبدیل میشود که ممکن است باعث درد شدیدی شود. در این مواقع، برای تسکین درد معمولاً نیاز به جراحی و برش کوچک در پوست برای خارج کردن کیست است.
کیست پیلونیدال در جنگ جهانی دوم
در دوران جنگ جهانی دوم، بیش از 80000، سرباز به این بیماری مبتلا شدند. آنها درگیر کیست پیلونیدال یا بیماری رانندگان جیپ شدند که باور داشتند علت آن، فشار مداوم پوست در ناحیه دنبالچه به دلیل رانندگی در مسیرهای نامسطح بود. به همین دلیل، این بیماری به نام بیماری رانندگان جیپ شناخته میشود.
شناخت بیشتر کیست پیلونیدال
نام پیلونیدال از واژة لانه مو گرفته شده است، زیرا برخی اوقات پزشکان موفق به شناسایی فولیکولهای مو درون این کیست میشوند.
بیماری پوستی میتواند عوارضی نظیر بازگشت کیست، عفونت سیستمیک (گسترش عفونت از طریق خون به سراسر بدن) و حتی سرطان پوست را به همراه داشته باشد.
در حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد از افرادی که جراحی انجام میدهند، بازگشت کیست را تجربه میکنند. کیست پیلونیدال یا کیست مویی، در مردان و جوانان به نسبت بیشتری شیوع دارد و احتمال بازگشت در آنها بیشتر است.
علائم کیست پیلونیدال چیست؟
کیستهای پیلونیدال میتوانند از اندازه کوچک تا بزرگی بسیار متفاوت باشند. زمانی که کیست پیلونیدال یا کیست مویی عفونی نیست، هیچ علامت یا نشانهای ایجاد نمیکند، اما در صورت عفونت ممکن است علائمی مانند موارد زیر داشته باشد.
درد در ناحیه پایینی ستون فقرات و کمر
- تورم، درد و قرمزی در ناحیه دنبالچه
- حساسیت به لمس
- خروج چرک و خون از یک بازگشایی در پوست
- تخلیه خون یا چرک
- بوی نامطبوع هنگام تخلیه چرک
- احساس تب
علائم کیست مویی در زنان
اگرچه هر کسی ممکن است این بیماری را تجربه کند، پس زنان نیز ممکن است با کیست پیلونیدال مواجه شوند و برای درمان آن، نیاز به مراجعه به پزشک دارند. علائم کیست مویی در زنان همان علائمی هستند که در پاراگرافهای قبل به آنها اشاره شد.
تشخیص بین کیست مویی و سرطان کیست مویی
گاهی ممکن است کیست مویی شما خفیف باشد یا حتی به کیست مویی سرطانی تبدیل شود. این دو را چگونه میتوان تشخیص داد؟
برای تشخیص دقیق، نیاز به بررسیهای جامع بیشتر است. علائم کیست مویی ممکن است همان علائمی که پیشتر گفته شد را نشان دهند و این نوع کیست معمولاً به درمان خانگی واکنش نشان میدهد و بهبود مییابد. اما کیست مویی که با درمان مجدد همچنان بازگشت داشته باشد، نیاز به بررسیهای جدیتر دارد.
علائم خطرناک کیست پیلونیدال
میتوان گفت علائمی که نیاز به توجه و درمان فوری دارند عبارتاند از:
- افزایش درد درحالیکه نشستهاید
- وجود آبسه که چرک و خون از آن خارج میشود
- تهوع شدید، استفراغ، خستگی بیش از حد و تب
علت بروز کیست پیلونیدال در زنان و مردان
علت دقیق بروز کیستهای پیلونیدال هنوز مشخص نشده است. در گذشته، فرض بر این بود که این کیستها ممکن است مادرزادی باشند یا ناشی از قرارگیری اشتباه سلولهای جنینی در بخشهایی غلط از بدن یا به علت آسیب و ضربههای تکراری (همانا بیماری رانندگان جیپ) ایجاد شوند.
اما به نظر میرسد بیشتر کیستهای پیلونیدال به دلیل نفوذ مویان سست به داخل پوست به وجود میآیند. اصطکاک و فشار باعث میشود مو به داخل پوست بازگردد و این موجب شروع یک عمل التهابی میشود. بدن، مو را بهعنوان یک شیء خارجی شناسایی میکند و علیه آن، کیست تشکیل میدهد.
چه کسانی در معرض خطر ابتلا به کیست پیلونیدال هستند؟
افرادی که لباسهای تنگ میپوشند، دوچرخهسواران، کسانی که برای مدتزمان طولانی نشستهاند؛ مانند رانندگان کامیون. افرادی که ناحیه دنبالچهشان تحریک میشود و پوست به پوست مالیده میشود.
افراد دارای اضافهوزن و فعالیت کم و همچنین افرادی که موی بدن فراوانی دارند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به کیست پیلونیدال یا کیست مویی قرار دارند. در موارد نادر، کیستهای پیلونیدال ممکن است در مناطق دیگری به جز نزدیک دنبالچه شکلگیری کنند.
بهعنوانمثال، آرایشگران و افرادی که موها و پشم حیوانات را کوتاه میکنند، ممکن است دچار کیستهای پیلونیدال در پوست بین انگشتان شوند.
برخی از نوزادان هم بهصورت مادرزادی در قسمت بالای شکاف دنبالچه گودی یا چال دارند که در صورت عفونت میتواند به کیست پیلونیدال یا کیست مویی منجر شود.
عوامل خطر در ابتلا به کیست پیلونیدال
- مردان چهار برابر بیشتر از زنان به کیست پیلونیدال یا کیست مویی دچار میشوند.
- سن کم (کیستهای پیلونیدال در سنین ۲۰ تا ۳۰ سالگی بیشتر شایع هستند).
- افراد چاق و کسانی که فعالیت کم دارند.
- شغلهایی که نیازمند نشستن طولانی هستند.
- کسانی که موی فراوان و ضخیم بدن دارند.
- افرادی که سابقه خانوادگی دارند.
- اصلاح و اصطکاک پوست به دلیل اصلاح موی بدن یا آسیبدیدگی پوستی باشد.
- سابقة کیست پیلونیدال یا کیست مویی در گذشته داشته باشند.
چگونه کیست مویی تشخیص داده میشود؟
تشخیص کیست پیلونیدال یا کیست مویی توسط پزشک از طریق معاینه فیزیکی انجام میشود. این کیستها بهعنوان یک آبسه یا تودهای بزرگ و متورم در ناحیه بالای شکاف باسن شناسایی میشوند که در لمس حساس و دردناک بوده و ممکن است دارای تخلیه چرک یا خون باشند. محل قرار گرفتن کیست در بالای خط دنبالچه، یکی از ویژگیهای خاص کیست پیلونیدال یا کیست مویی است.
در صورت عفونت شدید، آزمایش خون نیز ممکن است لازم باشد. معمولاً برای تشخیص کیستهای پیلونیدال، نیازی به آزمایشهای تصویربرداری مانند اسکن ایکس رای یا سونوگرافی نیست.
پرسشهایی مانند زمانی که اولین علائم را تجربه کردهاید، سابقة مشابه در گذشته، وجود تب و مصرف داروها یا مکملها میتواند به پزشک کمک کند تا به تشخیص دقیقتری برسد.
درمان کیست مویی یا کیست پیلونیدال
اگر کیست پیلونیدال یا کیست مویی به طور کامل درمان نشود، خطر ابتلا به سرطان پوستی به نام کارسینوم سلول سنگفرشی افزایش مییابد.
برای درمان این کیستها، روشهای مختلفی وجود دارد که شامل استفاده از آنتیبیوتیکها، کمپرس گرم و استفاده از کرمهای دارویی موضعی میشوند. در موارد شدیدتر که کیست به درمان دارویی پاسخ ندهد، ممکن است نیاز به تخلیه و جراحی باشد.
درمان دارویی کیست مویی
استفاده از آنتیبیوتیکها میتواند جزو روشهای درمانی باشد. این کیستها ممکن است آبسهای پر از چرک و خون باشند که گاهی با عفونت همراه هستند.
برای مقابله با آن، آنتیبیوتیکهای ضدباکتری مورد استفاده قرار میگیرند. بهعنوانمثال، مترونیدازول یکی از داروهای استفاده شده در درمان کیست پیلونیدال است. این دارو از رشد باکتریها در کیست جلوگیری میکند و عفونت را کاهش میدهد.
تخلیه محتویات کیست مویی
گاهی لازم است تا محتویات کیست (مثلاً چرک) تخلیه شود تا کیست بهبود یابد. این فرایند با استفاده از یک تیغ جراحی و انجام یک برش کوچک بر روی کیست صورت میگیرد و محتویات آن تخلیه میشود. اما در بسیاری از موارد، کیست دوباره بازمیگردد و این موقعیت ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.
درمان خانگی کیست مویی یا کیست پیلونیدال چگونه است؟
برخی روشهای خانگی باهدف کاهش درد و تورم نیز وجود دارند که میتوانند کمککننده باشند مانند:
- نشستن در وان آب گرم: استفاده از وان آب گرم برای نشستن میتوان در کاهش درد و تسکین احساس شده کمک کرد و در برخی موارد این روش به تخلیه خودبهخودی کیست کمک میکند.
- رعایت بهداشت شخصی: حفظ نظم و تمیزی ناحیه کیست و حفظ آن خشکی میتواند در بهبودی و جلوگیری از تشدید بیماری کمک کند.
- مصرف مکملها: برخی ویتامینها و مواد معدنی مانند ویتامین C، ویتامین A و روی ممکن است در بهبود و ترمیم بافت نقش داشته باشند.
- استفاده از روغنهای مالشی: روغنهایی مانند روغن درخت چای، کرچک و نارگیل ممکن است به بهبود کیست و مقابله با عفونت کمک کنند.
- ورزش منظم: فعالیتهای ورزشی میتوانند به بهبود جریان خون کمک کرده و در نتیجه درمان بیماری مؤثر باشند.
- حمایت از باسن: استفاده از کوسن یا بالش زیر باسن هنگام نشستن ممکن است راحتی بیشتری برای شما ایجاد کند.
درمان کیست مویی با واجبی
واجبی نوعی پودر موبر است که برای درمان کیست مویی مورد استفاده قرار میگیرد. این کرم موبر یکی از روشهای دیگر است که برای درمان کیست پیلونیدال مورد استفاده قرار میگیرد. اما برای استفاده از این روش، بهتر است با یک جراح عمومی مشورت کنید.
درمان کیست مویی با استفاده از نمک
استفاده از نمک یکی از روشهای درمانی است که برای کیست مویی مورد استفاده قرار میگیرد. این روش عجیب به نظر میرسد، اما بر اساس بررسیها، قرار دادن نمک بر روی کیست مویی ممکن است به طور مؤثری در درمان و تسریع فرایند بهبودی کمک کند.
جراحی کیست مویی (پیلونیدال)
جراحی معمولاً بهعنوان درمان مؤثر برای کیستهای مویی با علائم شدید یا کیستهایی که بهصورت مکرر عود میکنند، در نظر گرفته میشود. روشهای درمان غیرجراحی زمانی کاربرد دارند که کیست کوچک و علائم آن خفیف باشد.
در این روش، پزشک جراح محل کیست را بررسی کرده و سپس با یک برش کوچک کیست را خارج میکند. اگر کیست بهصورت مکرر عود کند، ممکن است نیاز به خارج کردن کل کیست و سینوسهای آن باشد.
روشهای متداول جراحی
- جراحی با باز گذاشتن زخم: در این روش، برش ایجاد شده برای خارج کردن کیست باز میماند. این روش زمان بیشتری برای نقاهت میطلبد، اما خطر عود کیست پایینتر است.
- بخیه زخم: در این روش، زخم با بخیه درمان میشود که دوران نقاهت آن کوتاهتر است، اما خطر عود کیست بیشتر است.
مراقبتهای پس از جراحی کیست پیلونیدال
پس از جراحی، رعایت نکات بهداشتی و نگهداری از زخم بسیار اهمیت دارد. اصلاح ناحیه برای جلوگیری از رشد مو و رعایت بهداشت و تمیزی ناحیه از موارد حیاتی است.
لیزردرمانی کیست مویی (پیلونیدال)
یکی از روشهای کم تهاجم برای درمان کیست پیلونیدال، استفاده از لیزر بهعنوان روشی غیرجراحی است. در این روش، لیزر برای سوزاندن کیست استفاده میشود و کیست تخلیه میشود.
این روش همچنین ممکن است باعث ایجاد یک برش کوچک شود تا محتویات کیست دفع شود. هزینه انجام این روش ممکن است بسته به مرکز و شرایط مختلف متغیر باشد و باید با آنها مشورت شود.
انواع کیست مویی (پیلونیدال)
- کیست مویی زیر بغل: کمترین جایگاهی که کیست مویی ممکن است در آنجا ایجاد شود. اگر علائم آن را تجربه میکنید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
- دنبالچه یا کیست مویی کمر: یکی از نقاط شایع که میتوانید کیست مویی را در آنجا مشاهده کنید، نواحی کمر و دنبالچه است، بهویژه در مردان.
- کیست مویی مقعدی یا کیست مویی باسن: یکی از نقاط که کیست مویی امکان دارد در آنجا رشد کند، نزدیکی مقعد است و بیشتر از سایر نقاط بدن درگیر میشود.
عوارض کیست مویی (پیلونیدال)
همچنین، عوارضی که ممکن است از کیست مویی ناشی شوند شامل ترکیدن آن، آبسهدهی و عدم درمان کیست با جراحی است. برای پیشگیری از ظهور کیست مویی، رعایت بهداشت شخصی، کاهش وزن و جلوگیری از نشستن طولانیمدت لازم است. در صورت وجود سابقه کیست مویی، اصلاح منظم ناحیه مورد نظر میتواند در کاهش خطر عود مفید باشد.