مهمترین علائم پرکاری تیروئید: چه علائمی خطرناک است؟
علائم بیماری پرکاری تیروئید + علت آن را بیشتر بشناسید
پرکاری تیروئید یکی از اختلالات تیروئیدی است که ممکن است ایجاد شود. این بیماری نیز مانند کم‌کاری تیروئید علائم و نشانه‌هایی دارد. آگاهی از علائم و نشانه‌های پرکاری تیروئید می‌تواند به تشخیص این بیماری کمک کد. تشخیص به‌موقع نیز به درمان بهتر پرکاری تیروئید کمک خواهد کرد. به همین علت است که ما این مقاله از مجله جوان ایرانی را به علائم پرکاری تیروئید اختصاص داده‌ایم تا شما در افراد مختلف بتوانید نشانه‌ها را بیابید. تا پایان مطلب ما را همراهی کنید تا به سؤالات شما در ارتباط با پرکاری تیروئید پاسخ دهیم.
پرکاری تیروئید چیست؟
پرکاری تیروئید زمانی رخ می‌دهد که غده تیروئید شما بیش‌ازحد هورمون تیروکسین تولید کند. پرکاری تیروئید می‌تواند متابولیسم بدن شما را تسریع کند و باعث کاهش وزن ناخواسته و ضربان قلب سریع یا نامنظم شود. چندین روش درمانی برای پرکاری تیروئید موجود است. پزشکان از داروهای ضد تیروئید و ید رادیواکتیو برای کاهش تولید هورمون‌های تیروئید استفاده می‌کنند. گاهی اوقات درمان پرکاری تیروئید شامل جراحی برای برداشتن تمام یا بخشی از غده تیروئید شما می‌شود.
علت پرکاری تیروئید
پرکاری تیروئید می‌تواند ناشی از تعدادی از شرایط باشد، ازجمله بیماری گریوز، بیماری پلامر و تیروئیدیت. تیروئید شما یک غده پروانه‌ای شکل کوچک در قاعده گردن، درست زیر سیب آدم است. غده تیروئید تأثیر زیادی بر سلامت شما دارد. هر جنبه‌ای از متابولیسم شما توسط هورمون‌های تیروئید تنظیم می‌شود. غده تیروئید شما دو هورمون اصلی تیروکسین (T4) و تری یدوتیرونین (T3) تولید می‌کند که بر هر سلول بدن شما تأثیر می‌گذارد. آن‌ها میزان استفاده بدن از چربی‌ها و کربوهیدرات‌ها را حفظ می‌کنند، به کنترل دمای بدن شما کمک می‌کنند، بر ضربان قلب شما تأثیر می‌گذارند و به تنظیم تولید پروتئین کمک می‌کنند. تیروئید شما همچنین هورمونی تولید می‌کند که به تنظیم مقدار کلسیم خون (کلسی تونین) کمک می‌کند.
دلایل تیروکسین بیش‌ازحد (T4)
به‌طورمعمول، تیروئید شما مقدار مناسبی از هورمون‌ها را ترشح می‌کند، اما گاهی اوقات T4 بیش‌ازحد تولید می‌کند. این ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد، ازجمله:
- بیماری گریوز: بیماری گریوز یک اختلال خود ایمنی است که در آن آنتی‌بادی‌های تولیدشده توسط سیستم ایمنی بدن، تیروئید شما را برای تولید بیش‌ازحد T4 تحریک می‌کند. این شایع‌ترین علت پرکاری تیروئید است.
- ندول‌های تیروئید پرکار (آدنوم سمی، گواتر چند ندولار سمی یا بیماری پلامر): این شکل از پرکاری تیروئید زمانی رخ می‌دهد که یک یا چند آدنوم تیروئید شما T4 بیش‌ازحد تولید کند. آدنوم بخشی از غده است که خود را از بقیه غده جدا کرده است و توده‌های غیر سرطانی (خوش‌خیم) ایجاد می‌کند که ممکن است باعث بزرگ شدن تیروئید شود.
- تیروئیدیت: گاهی اوقات غده تیروئید شما ممکن است پس از بارداری به دلیل یک بیماری خود ایمنی یا به دلایل ناشناخته ملتهب شود. التهاب می‌تواند باعث شود هورمون تیروئید اضافی ذخیره‌شده در غده به جریان خون شما نشت کند. برخی از انواع تیروئیدیت ممکن است باعث درد شوند، درحالی‌که برخی دیگر بدون درد هستند.
علائم پرکاری تیروئید در مردان
مردان و زنان در بسیاری از علائم اصلی پرکاری تیروئید مشترک هستند اما علائمی وجود دارد که مختص مردان است. وضعیتی که به‌عنوان بیماری گریوز شناخته می‌شود، شایع‌ترین علت پرکاری تیروئید در مردان است، اگرچه زنان همچنان بیشتر در معرض ابتلا به این اختلال خود ایمنی هستند. ابتلا به بیماری گریوز به این معنی است که سیستم ایمنی شما به‌اشتباه به غده تیروئید سالم حمله می‌کند و باعث می‌شود که هورمون تیروئید بیش‌ازحد تولید کند. معمولاً در سنین 30 تا 50 سالگی ایجاد می‌شود، اگرچه ممکن است در هر سنی ایجاد شود. اگرچه مردان و زنان اغلب علائم مشترک پرکاری تیروئید را دارند، اما چند عارضه مهم وجود دارد که فقط مردان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به‌طور خاص، تیروئید پرکار می‌تواند به اختلال نعوظ (ED) و همچنین تعداد کم اسپرم کمک کند. طاسی زودرس نیز می‌تواند نشانه پرکاری تیروئید در مردان باشد. هورمون تیروئید بیش‌ازحد می‌تواند باعث کاهش سطح تستوسترون شود که می‌تواند منجر به عوارض متعددی شود. به‌عنوان‌مثال، مردان نیز ممکن است به‌طور قابل‌توجهی تحت تأثیر از دست دادن توده عضلانی ناشی از پرکاری تیروئید قرار بگیرند. پوکی استخوان ناشی از پرکاری تیروئید نیز ممکن است مردان را غافلگیر کند، زیرا این بیماری نازک کننده استخوان اغلب در زنان مرتبط است. وضعیتی که به نام ژنیکوماستی (بزرگ شدن سینه مردانه) شناخته می‌شود نیز می‌تواند نتیجه پرکاری تیروئید باشد.
علائم پرکاری تیروئید در زنان
زنان بیشتر از مردان به بیماری تیروئید مبتلا می‌شوند. از هر هشت زن یک نفر در طول زندگی خود دچار مشکلات تیروئید می‌شود. در زنان، بیماری‌های تیروئید می‌تواند باعث شود:
- مشکلات مربوط به دوره قاعدگی شما تیروئید شما به کنترل چرخه قاعدگی شما کمک می‌کند. هورمون تیروئید بیش‌ازحد یا خیلی کم می‌تواند قاعدگی شما را بسیار سبک، سنگین یا نامنظم کند. بیماری تیروئید همچنین می‌تواند باعث توقف پریودهای شما برای چند ماه یا بیشتر شود، وضعیتی به نام آمنوره. اگر سیستم ایمنی بدن شما باعث بیماری تیروئید شود، غدد دیگر ازجمله تخمدان‌ها ممکن است درگیر شوند. این می‌تواند منجر به یائسگی زودرس (قبل از 40 سالگی) شود.
- مشکلات باردارشدن هنگامی‌که بیماری تیروئید بر چرخه قاعدگی تأثیر می‌گذارد، بر تخمک‌گذاری نیز تأثیر می‌گذارد. این می‌تواند باردارشدن را برای شما سخت‌تر کند.
- مشکلات دوران بارداری مشکلات تیروئید در دوران بارداری می‌تواند باعث مشکلات سلامتی مادر و جنین شود.
پرکاری تیروئید خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می‌دهد، وضعیتی که باعث می‌شود استخوان‌های ضعیفی به‌راحتی بشکنند. درواقع، پرکاری تیروئید ممکن است قبل از اینکه علائم دیگر این بیماری را داشته باشید، استخوان‌های شما را تحت تأثیر قرار دهد. این امر به‌ویژه در مورد زنانی که یائسگی را پشت سر گذاشته‌اند یا در معرض خطر بالای پوکی استخوان هستند صادق است. پرکاری تیروئید دوره‌های قاعدگی را کمتر و سبک‌تر از حد معمول خواهد کرد.
علائم پرکاری تیروئید در جوانان
در جوانان ممکن است علائم پرکاری تیروئید با علائم سایر بیماری‌ها اشتباه گرفته شود. بسیاری از علائم می‌توانند در جوانان ظاهر شوند. علائم و نشانه‌های پرکاری تیروئید در جوانان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مشکل در افزایش وزن
- ضربان قلب سریع یا نامنظم
- فشارخون بالا
- حرکات مکرر روده
- پوست گرم و مرطوب
- همیشه احساس گرما می‌کنید (حتی وقتی دیگران گرم نیستند)
- لرزش دست
- عصبی بودن
- تحریک‌پذیری
- مشکل در تمرکز
- چشم‌های خیره یا برآمده
- علائم بزرگ شدن تیروئید، مانند مشکل در بلع، مشکل تنفس
علائم پرکاری تیروئید در نوجوانان
طوفان تیروئید (بحران تیروتوکسیک) یکی از عوارض جدی پرکاری تیروئید در نوجوانان است. زمانی اتفاق می‌افتد که سطح هورمون تیروئید نوجوان شما به‌شدت بالا می‌رود. اگرچه طوفان تیروئید نادر است، اما می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد. مهمترین علائم طوفان تیروئید، دمای بالا یا تغییرات در وضعیت ذهنی (مانند گیجی یا بی‌حالی) است. اگر مشکوک هستید که نوجوان شما ممکن است طوفان تیروئید را تجربه کند، همیشه باید به دنبال مراقبت‌های پزشکی فوری باشید.
علائم پرکاری تیروئید در کودکان و نوزادان
هورمون تیروئید تقریباً بر هر اندام بدن ازجمله مغز، قلب، استخوان، پوست و دستگاه روده تأثیر مهمی دارد. در پرکاری تیروئید، مقادیر بیش‌ازحد هورمون تیروئید می‌تواند علائم هر یک از این اندام‌ها را ایجاد کند. هورمون تیروئید اضافی متابولیسم را افزایش می‌دهد و می‌تواند باعث کاهش وزن، تعریق و ضربان قلب سریع در کودک و نوزاد شود. همچنین می‌تواند بر خلق‌وخو و توانایی تمرکز کودک شما تأثیر بگذارد و او را عصبی، تحریک‌پذیر و مضطرب کند. عملکرد ضعیف کودک شما در مدرسه نیز امکان دارد یکی از علائم پرکاری تیروئید باشد. در نوزادان، هورمون تیروئید بیش‌ازحد می‌تواند منجر به تأخیر در رشد شود.
شایع‌ترین علائم پرکاری تیروئید
معمولاً شما برای تشخیص یک بیماری به علائم سلامتی خود توجه می‌کنید. شایع‌ترین نشانه‌ها برای بیماری پرکاری تیروئید که شما را ترغیب می‌کند به پزشک مراجعه کنید عبارت‌اند از:
- کاهش وزن
- ضربان سریع قلب
- فشارخون بالا
- بیرون‌زدگی چشم
- متورم شدن غده تیروئید
- عصبی شدن و بی‌قراری
معمولاً افراد وقتی با این علائم مواجه می‌شوند احتمال می‌دهند که دچار پرکاری تیروئید شده‌اند. پزشک نیز با بررسی این علائم آزمایش‌های دیگری را برای تشخیص دقیق برای شما توصیه خواهد کرد.
علائم پرکاری تیروئید خطرناک
در صورت نادیده گرفتن علائم پرکاری تیروئید و عدم درمان به‌موقع آن، این بیماری ممکن است علائم خطرناک‌تری را از خود نشان دهد. این علائم نیازمند مراقبت فوری پزشکی خواهند داشت. این علائم خطرناک عبارت‌اند از:
- سرگیجه
- تنگی نفس
- از دست دادن هوشیاری
- ضربان قلب نامنظم و سریع
همچنین این بیماری می‌تواند باعث فیبریلاسیون دهلیزی شود. این مورد شایع‌ترین نوع آریتمی قلبی است که سکته مغزی و نارسایی احتقانی قلب را موجب خواهد شد.
پرکاری تیروئید و معده
هورمون تیروئید معمولاً بر عملکرد سلول‌ها در بدن تأثیر می‌گذارد. ازآنجایی‌که این هورمون‌ها در متابولیسم و هضم غذا تأثیر دارند واضح است که پرکاری تیروئید به معده نیز ربط پیدا خواهد کرد و ممکن است مشکلاتی در دستگاه گوارشی نیز ایجاد کند. پرکاری تیروئید می‌تواند تحرک روده را زیاد کند. درنتیجه این امر اسهال، سو هاضمه، افزایش اشتها، سو جذب چربی به وجود خواهند آمد. با درمان پرکاری تیروئید این علائم نیز به‌تدریج از بین خواهند رفت.
عوارض پرکاری تیروئید
پرکاری تیروئید می‌تواند به تعدادی از عوارض منجر شود:
- مشکلات قلبی: برخی از جدی‌ترین عوارض پرکاری تیروئید شامل قلب می‌شود. این‌ها شامل ضربان قلب سریع، یک اختلال ریتم قلب به نام فیبریلاسیون دهلیزی است که خطر سکته مغزی را افزایش می‌دهد و نارسایی احتقانی قلب – وضعیتی که در آن قلب شما نمی‌تواند به‌اندازه کافی خون گردش کند تا نیازهای بدن شما را برآورده کند.
- استخوان‌های شکننده: پرکاری تیروئید درمان‌نشده همچنین می‌تواند منجر به استخوان‌های ضعیف و شکننده (پوکی استخوان) شود. استحکام استخوان‌های شما تا حدی به مقدار کلسیم و سایر مواد معدنی موجود در آن‌ها بستگی دارد. هورمون تیروئید بیش‌ازحد در توانایی بدن برای ترکیب کلسیم در استخوان‌ها اختلال ایجاد می‌کند.
- مشکلات چشمی: افراد مبتلا به افتالموپاتی گریوز دچار مشکلات چشمی ازجمله برآمدگی، قرمزی یا متورم شدن چشم‌ها، حساسیت به نور و تاری یا دوبینی می‌شوند. درمان نشدن، مشکلات شدید چشمی می‌تواند منجر به از دست دادن بینایی شود.
- پوست قرمز و متورم: در موارد نادر، افراد مبتلابه بیماری گریوز دچار درموپاتی گریوز می‌شوند. این امر بر روی پوست تأثیر می‌گذارد و باعث قرمزی و تورم می‌شود، اغلب در ساق پا و پاها.
- بحران تیروتوکسیک: پرکاری تیروئید همچنین شما را در معرض خطر بحران تیروتوکسیک قرار می‌دهد – تشدید ناگهانی علائم شما که منجر به تب، نبض سریع و حتی هذیان می‌شود. اگر این اتفاق افتاد، به دنبال مراقبت‌های پزشکی فوری باشید.
علائم کم کاری تیروئید و چگونگی تشخیص آن را در این مقاله بخوانید:
آیا پرکاری تیروئید باعث لاغری می‌شود؟
تغییر وزن غیرقابل توضیح یکی از شایع‌ترین علائم اختلال تیروئید است. اگر تیروئید بیش از نیاز بدن هورمون تولید کند ممکن است به‌طور غیرمنتظره وزن کم کنید. بسیاری از بیماران مبتلابه تیروئید پرکار درواقع مقداری کاهش وزن دارند. اگر فرد مقدار کالری دریافتی را برای مطابقت با کالری اضافی سوزانده افزایش ندهد کاهش وزن خواهد داشت. عواملی که اشتها، متابولیسم و فعالیت ما را کنترل می‌کنند بسیار پیچیده هستند و هورمون تیروئید تنها یک عامل در این سیستم پیچیده است. بااین‌وجود به‌طور متوسط هر چه پرکاری تیروئید شدیدتر باشد، کاهش وزن بیشتر مشاهده می‌شود.
درمان پرکاری تیروئید
همان‌طور که گفته شد برای درمان پرکاری تیروئید چندین راه وجود دارد. ازجمله راه‌های درمان این اختلال می‌توان به ید رادیواکتیو، داروهای ضد تیروئید، مسدودکننده‌های بتا و جراحی تیروئیدکتومی اشاره کرد. ما در مقاله‌ای جداگانه از مجله جوان ایرانی به‌طور مفصل در ارتباط با درمان پرکاری تیروئید صحبت کرده‌ایم که می‌توانید آن را نیز ببینید. پس از شروع درمان، علائم پرکاری تیروئید باید کاهش یابد و احساس بهتری داشته باشید. بااین‌حال پزشک شما ممکن است توصیه کند که مراقب ید در رژیم غذایی خود باشید زیرا می‌تواند باعث پرکاری تیروئید یا بدتر شدن آن شود.
کلام آخر
آگاهی از علائم هر بیماری می‌تواند به تشخیص و درمان به‌موقع آن بیماری کمک کند. در این مقاله به بررسی علائم پرکاری تیروئید پرداختیم. با داشتن هرکدام از این علائم به پزشک عمومی مراجعه کنید. آن‌ها در مورد علائم شما می‌پرسند و اگر فکر می‌کنند ممکن است مشکل تیروئید داشته باشید می‌توانند آزمایش خون را برای بررسی میزان عملکرد تیروئید شما ترتیب دهند. اگر آزمایش خون نشان داد که تیروئید پرکار دارید ممکن است برای آزمایش‌های بیشتر برای شناسایی علت ارجاع شوید.
