نشانه های کیست تخمدان چیست؟ چگونگی تشخیص + درمان آن

خانم‌ها در هر دو طرف رحم خود دارای دو تخمدان هستند و در برخی از مواقع ممکن است مبتلا به کیست تخمدان شوند. این کیست‌ها که بسیار شایع هستند، توده‌هایی پر از مایع و معمولاً بی‌ضرر بوده و داخل تخمدان و یا روی آن ایجاد می‌شود. البته به ندرت آن‌ها عوارض ایجاد می‌کنند، اکثر کیست‌ها حتی بدون درمان از بین می‌روند. در این مطلب از جوان ایرانی به بررسی علائم کیست تخمدان پرداخته و نحوه تشخیص و درمان آن را برای شما شرح می‌دهیم.

علائم کیست تخمدان چیست؟

کیست‌های تخمدان بسیار شایع است، اما علائم چندانی ندارد. درواقع بسیاری از افراد ممکن است این نوع کیست‌ها را داشته باشند، اما از آن بی‌اطلاع باشند. هنگامی‌که برای مشکلات دیگر سونوگرافی انجام می‌دهید، ممکن است متوجه کیست تخمدان شوید. اما برخی از کیست‌ها نیز دارای علائمی هستند که در ادامه بررسی می‌کنیم.

علائم شایع کیست تخمدان:

• احساس پری یا نفخ و سنگینی در شکم
• احساس سبکی سر و ضعف
• تغییر وزن بدون دلیل
• حالت تهوع و استفراغ
• درد مبهم لگنی یا شکم
• لکه بینی و بی‌نظمی قاعدگی
• ابتلا به یبوست
• خونریزی غیرطبیعی واژینال
• درد در حین مقاربت
• فشار روی روده‌ها
• حساسیت سینه‌ها
• پریودی نامنظم
• مشکل در ادرار کردن و یا تخلیه مثانه
• پریودی سنگین‌تر و یا سبک‌تر از حالت طبیعی

دقت کنید که اگر به طور ناگهانی خونریزی واژینال داشتید و یا هرگونه درد ناگهانی و شدید در شما ایجاد شد، حتماً برای حفظ سلامتی خود به پزشک مراجعه کنید. درد ناشی از کیست تخمدان معمولاً در یک‌طرف بدن رخ می‌دهد.

برخی از نشانه‌های کیست تخمدان را در ادامه با هم بررسی می‌کنیم:

تهوع و استفراغ

اگر کیست تخمدان باعث پیچ خوردن یکی از تخمدان‌ها شود، شما ممکن است احساس تهوع و استفراغ کنید. پیچ خوردگی کیست تخمدان از آن شرایطی است که باید به پزشک مراجعه کنید.

مشکل دفع ادرار و مدفوع

اگر در دفع ادرار و یا مدفوع تغییر ایجاد شود ممکن است مبتلا به کیست تخمدان شده باشید. این کیست‌ها بر عملکرد مثانه یا روده تأثیر گذاشته و تخلیه آن‌ها را دچار مشکل می‌کند، حتی فرد ممکن است به تکرر ادرار مبتلا شود.

ایجاد تب

برخی از افراد هنگامی‌که مبتلا به کیست تخمدان می‌شوند ممکن است دچار تب نیز بشوند.

احساس پری و یا نفخ

هرچند بسیاری از خانم‌ها در طول دوران قاعدگی ممکن است دچار نفخ شوند، اما نفخ غیرمعمول باعث بزرگ شدن کیست تخمدان می‌شود.

خونریزی‌های بدون دلیل

اگر غیر از دوران پریودی خونریزی‌های غیرطبیعی واژینال دارید، باید به پزشک مراجعه کنید. شما عزیزان ممکن است مبتلا به کیست تخمدان شده باشید. البته خونریزی‌های غیرطبیعی واژینال، دلایل بسیار زیادی دارد که پزشک پس از معاینه برای شما شرح می‌دهد.

تغییر وزن بدون دلیل

در برخی از موارد که البته نادر است کیست تخمدان به دلیل نفخی که به همراه دارد ممکن است باعث افزایش وزن شود. البته برخی از افراد دچار کاهش وزن بی‌دلیل نیز می‌شوند. به طور کلی هرگونه تغییر وزنی را جدی بگیرید.

ایجاد درد هنگام رابطه جنسی

معمولاً افرادی که مبتلا به آندومتریوز هستند، کیست تخمدان آندومتریوما دارند.‌ این نوع کیست تخمدان باعث ایجاد درد و یا ناراحتی در هنگام رابطه جنسی می‌شود.

مشکلات باروری

در برخی از مواقع کیست‌های تخمدان باعث ایجاد مشکلات باروری در خانم‌ها می‌شود. به‌ویژه این مشکلات در زنانی که مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک هستند رایج‌تر است.

علائم سرطان رحم و روش های درمانی آن را در این مقاله مطالعه کنید:

علائم سرطان رحم چیست؟

انواع کیست تخمدان

کیست‌های تخمدان که در تخمدان‌ها ممکن است ایجاد شود به انواع مختلفی تقسیم می‌شود:

• کیست هموراژیک
• کیست نئوپلاستیک خوش‌خیم
• کیست عملکردی یا فانکشنال
• کیست درموئید
• کیست آندومتریوئید یا شکلاتی
• کیست ساده و فولیکولی
• کیست بدخیم

کیست بدخیم تخمدان

اگر پزشک تشخیص دهد که شما مبتلا به کیست بدخیم تخمدان هستید، باید بدانید که درمان تقریباً سختی را پیش رو دارید، حتی برخی از این کیست‌ها به درمان جراحی و داروها نیز پاسخ مناسبی نمی‌دهند. بنابراین باید صبر خود را بالا برده و پیگیر درمان باشید

کیست ساده و فولیکولی

کیست‌های ساده یا فولیکولی بسیار خوش‌خیم بوده و معمولاً هیچ علامتی ندارند و به مرور زمان از بین می‌روند‌. در برخی از مواقع خانم‌ها هنگام سونوگرافی متوجه می‌شوند که کیست ساده یا فولیکولی دارند.

کیست اندومتریوز یا شکلاتی

هنوز درمان خاصی برای کیست شکلاتی وجود ندارد. اما پزشکان معتقد هستند که این کیست‌ها معمولاً به دلیل ژنتیک و وراثت در بدن خانم‌ها ایجاد می‌شود‌.

کیست درموئید

این نوع کیست‌های تخمدان نیز تومورهای خوش خیمی هستند که معمولاً در خانم‌های جوان‌تر ایجاد می‌شود و تا قطر ۱۵ سانتیمتر نیز ممکن است رشد کند. البته این نوع توده‌ها ممکن است حاوی استخوان، چربی و مواردی از این قبیل باشد.

کیست هموراژیک

فردی که مبتلا به کیست هموراژیک است، معمولاً دچار درد شکم در یک‌طرف بدن خود می‌شود.

کیست آدنوما

یکی دیگر از کیست‌های تخمدان که درواقع نوعی تومور خوش خیم محسوب می‌شود، کیست آدنوما نام دارد. این نوع کیست‌ها معمولاً در بافت تخمدان رشد کرده و می‌تواند تا قطر ۳۰ سانتی‌متر هم بزرگ‌تر شود.

کیست فولیکار

اگر کیست تخمدان شما از نوع فولیکا باشد، معمولاً هیچ‌گونه علامتی ندارد و پس از چند هفته یا چند ماه از بین می‌رود. اگر این کیست‌ها پاره شوند باعث درد شدید و بسیار تیزی در تخمدان می‌شوند‌.

علت لکه بینی در بارداری چیست؟ راهکارهای درمان خانگی آن را در این مطلب بخوانید:

درمان لکه بینی در بارداری

نحوه تشخیص کیست تخمدان

پزشک متخصص پس از معاینه و اطلاع از  شرح حال بیمار در صورتی که تشخیص دهد فرد مبتلا به کیست تخمدان است، برای بیمار سونوگرافی تجویز می‌کند.‌ در سونوگرافی به طور کامل مشخص می‌شود که فرد مبتلا به این‌ نوع کیست‌ها هست یا خیر، همچنین نوع و اندازه آن نیز به طور کامل می‌شود. البته ممکن است فرد کیست تخمدان نداشته باشد و علائم او ناشی از بیماری‌های دیگر باشد.  درهرصورت پزشک تشخیص نهایی را خواهد داد.

عوامل خطر کیست تخمدان

افرادی که این شرایط را دارند احتمال ابتلا به کیست تخمدان در آن‌ها بیشتر است:

عفونت شدید لگن: اگر شما دچار عفونت شدید لگن شود و آن عفونت به تخمدان‌ها نیز سرایت کند. ممکن است مبتلا به کیست تخمدان شوید.

کیست تخمدان قبلی: به طور کلی افرادی که یک‌بار مبتلا به کیست تخمدان می‌شوند، احتمال اینکه مجدداً به آن مبتلا شوند بسیار زیاد است.

بارداری: احتمال ابتلا به کیست تخمدان در مادران باردار بسیار بیشتر است. زیرا ممکن است فولیکولی که هنگام تخمک‌گذاری تشکیل می‌شود،‌ روی تخمدان باقی بماند و درنتیجه مبتلا به کیست شوند‌.

مشکلات هورمونی: این مشکلات هورمونی نیز باعث ایجاد کیست تخمدان می‌شود. افرادی که دچار اختلالات هورمونی هستند باید از نظر کیست تخمدان نیز بررسی شوند.

سن فرد: افرادی که هنوز یائسگی را طی نکرده‌اند، احتمال بیشتری دارد که مبتلا به کیست تخمدان شوند.

عوارض کیست تخمدان

اگر کیست تخمدان پیچ‌خورده و یا باز شود‌، ممکن است عوارضی را برای شما ایجاد کند. درنتیجه برای پیشگیری از این عوارض، در صورت مبتلا شدن به علائم کیست تخمدان به پزشک مراجعه کنید.

علائم شدید ناشی از پارگی کیست تخمدان:

• درد شدید
• تهوع و استفراغ
• تنفس سریع
• تب شدید
• سرگیجه
• تجمع مایع در شکم
• خونریزی غیرطبیعی واژینال

البته موارد نادری نیز وجود دارد که کیست تخمدان تبدیل به سرطان می‌شود. در این صورت باید حتماً به پزشک مراجعه کنید.

علت کیست تخمدان چیست؟

طی تحقیقات انجام شده توسط تیم پزشکی مجله جوان ایرانی عوامل مختلفی باعث ایجاد کیست تخمدان می‌شود که در ادامه بررسی می‌کنیم.

طی فرایند تخمک‌گذاری

معمولاً کیست‌های تخمدان در فرایند تخمک‌گذاری ایجاد می‌شود. تخمک‌ها در فولیکول رشد می‌کنند و سپس در مراحل تخمک‌گذاری این ساختارهای کیست مانند یا فولیکول ترکیده و تخمک آزاد می‌شود. اما اگر فولیکول تخمک را آزاد نکند و به رشد خود ادامه دهد، شما مبتلا به کیست عملکردی خواهید شد. این نوع کیست‌های تخمدان که معمولاً بی‌ضرر هستند، در برخی از مواقع باعث ایجاد دردهای شکمی می‌شود‌.

آندومتریوز

یکی دیگر از دلایلی که باعث ایجاد کیست تخمدان می‌شود آندومتریوز است‌. آندومتریوز به تخمدان‌ها چسبیده و با ایجاد کیست سبب رشد غیرطبیعی آندومتر یا پوشش داخلی رحم می‌شود.

سندروم پلی کیستیک

سندروم پلی کیستیک نیز باعث ایجاد کیست تخمدان می‌شود.

داروهای باروری

بارداری و داروهایی که برای باروری استفاده می‌شود، نیز خطر ابتلا به کیست تخمدان را افزایش می‌دهد‌‌.

عفونت شدید لگن

همچنین عفونت‌های شدید لگن نیز باعث ایجاد این نوع کیست‌ها می‌شود.

کورتاژ چیست؟ آشنایی با انواع کورتاژ و عارضه های آن را در این مقاله بخوانید:

عمل کورتاژ چیست؟

درمان کیست تخمدان چیست؟

همان‌طور که ذکر شد معمولاً کیست‌های تخمدان خودبه‌خود از بین می‌روند و  پس از گذشت چند سیکل قاعدگی بهبود پیدا می‌کنند. اما اگر این نوع کیست‌ها پاره شده و یا پس از مدتی دوباره ایجاد شوند نیاز است که به پزشک مراجعه کنید. درمان‌هایی که پزشکان برای کیست تخمدان در نظر می‌گیرند عبارت‌اند از:

داروهای ضدبارداری

معمولاً داروهای ضدبارداری برای اینکه هورمون‌ها تنظیم شده و خطر رشد بیشتر کیست‌ها کاهش پیدا کند، توسط تجویز می‌شود.

جراحی لاپاراسکوپی

اگر کیست‌ها خوش خیم باشد برای اینکه آن‌ها را از بین ببرید، ممکن است پزشک جراحی لاپاراسکوپی تجویز کند. در این صورت چهار برش کوچک روی شکم شما ایجاد شده و با وسایل تخصصی و پیشرفته جراحی با دقت بسیار زیادی انجام می‌شود.

جراحی لاپاراتومی

اگر کیست تخمدان بسیار بزرگ شود، برش‌های بزرگی به صورت طولی و یا عرضی روی شکم ایجاد شده و پزشک آن را خارج می‌کند. پس از خارج کردن کیست نمونه‌برداری انجام می‌شود. در صورتی که سرطان‌زا باشد رحم و تخمدان شما برداشته می‌شود.

شرایطی که باعث عمل جراحی می‌شود:

• بزرگ شدن کیست تخمدان
• داشتن علائم آزاردهنده
• مشکوک به سرطان

اینکه چه نوع عملی انجام شود نیز بستگی به عوامل مختلف دارد.

عواملی مانند:

• اندازه کیست تخمدان
• سن فرد
• تمایل فرد به بچه‌دار شدن
• سابقه خانوادگی سرطان تخمدان یا سینه

سخن پایانی:

اگر پزشک در حین سونوگرافی متوجه کیست تخمدان شود، اصلاً نگران نباشید‌. کیست‌های تخمدان معمولاً بی‌ضرر بوده و طی یکی دو ماه از بین می‌رود‌. به توصیه‌های پزشک عمل کنید و معاینات منظم لگن را پیگیری کنید. بسیاری از خانم‌ها پس از اینکه متوجه می‌شوند که کیست تخمدان دارند، دچار استرس و اضطراب می‌شوند. درواقع آن‌ها تصور می‌کنند که مبتلا به سرطان بدخیم شده‌اند. در صورتی که شما عزیزان باید بدانید معمولاً کیست‌های تخمدان خوش خیم بوده و با یک یا چند دوره درمان بهبود می‌یابند. بنابراین تشخیص زودهنگام به شما کمک می‌کند تا سریع‌تر درمان شوید. بنابراین اگر به نشانه‌هایی که در این مطلب از مجله جوان ایرانی بررسی شد مبتلا هستید، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.

اگر شما عزیزان نیز تجربه‌ای در مورد کیست تخمدان و روش‌های بهبود آن دارید، می‌توانید در بخش نظرات پیام خود را ثبت کنید.