علت صدای شکم (درمان سریع قار و قور معده)
دلایل صدای شکم چیست؟ نحوه پیشگیری از غرغر کردن آن چگونه است؟

صدای شکم یا غرغر معده ممکن است ناشی از گرسنگی، هضم غذا یا حتی مشکلات گوارشی باشد. برخی از افراد از اینگونه صداها خجالت میکشند. در این مطلب از مجله جوان ایرانی به بررسی علت صدای شکم، تأثیرات آن بر سلامتی و راهکارهای مدیریتی آن به طور کامل میپردازیم.
نحوه راهکارهای پیشگیری از صدای شکم
در این بخش به بررسی راهکارهای مختلفی برای جلوگیری از غرغر کردن معده یا صدای شکم میپردازیم.
آهسته غذاخوردن
یکی از مهمترین راهکارهای پیشگیری از غرغر معده این است که صبحانه، ناهار، شام را آهسته بخورید. در این صورت کمک میشود که غذا بهتر هضم شده و از اینگونه سر و صداها پیشگیری میشود.
کاملاً بجوید
دقت کنید که هضم غذا از طریق عمل فیزیکی جویدن در دهان و همان ابتدا آغاز میشود. اگر دچار صدای معده هستید که با سوءهاضمه مرتبط است، میتوانید با آرام جویدن و آهستهتر کردن غذا، صدای معده خودتان را کاهش دهید. در واقع جویدن صحیح غذا و آرام خوردن باعث میشود که هوای بلعیده شده حین مصرف غذا کاهش یابد و در نتیجه از ایجاد هرگونه گاز و ناراحتی پیشگیری خواهد شد.
برطرف کردن مشکلات گوارشی
یکی دیگر از راهکارهای پیشگیری و در واقع درمان خانگی صدای شکم این است که بیماریهای زمینهای مانند عفونت یا انسداد روده را برطرف کنید. البته اگر همراه با سر و صدای معده، علائم دیگری دارید که آزاردهنده است به پزشک مراجعه کنید.
وعدههای غذایی کوچک
حتماً سعی کنید که به طور منظم غذا بخورید. اگر سر ساعت مشخصی معده شما شروع به سر و صدا میکند، سعی کنید زودتر از زمان مشخص غذای خودتان را میل کنید. همچنین به جای سه وعده بزرگ غذایی کوچک، از ۴ تا ۶ وعده غذایی کوچک بهره ببرید.
پیدا کردن عدم تحمل غذایی
برخی از افراد به برخی از غذاها حساسیت دارند و باعث ایجاد گاز و غرغر معده آنها میشود. به عنوان مثال عدم تحمل لاکتوز در برخی از افراد بسیار شایع است. به طور کلی افرادی که مبتلا به غرغر مزمن معده هستند، باید از نظر تحمل غذایی نیز بررسی شوند و در این مورد به پزشک مراجعه کنند.
نوشیدن آب
اگر در جایی گیر کردهاید و نمیتوانید غذا بخورید، اما معده شما مدام صدا کرده و غر میزند، نوشیدن آب میتواند به توقف این صدا کمک زیادی کند. البته آب میتواند هضم غذا را نیز بهبود بخشیده و معده شما را طوری پر کند که احساس سیری کنید. شما باید در طول روز به طور مداوم آب بنوشید و از اینکه یک باره آب زیادی میل کنید به شدت پرهیز کنید.
خوردن غذا هنگام گرسنگی
به محض اینکه احساس گرسنگی کردید فوراً چیزی که به آن علاقه دارید را میل کنید. سعی کنید خوراکیهای سبک بخورید و غذاهای چرب مانند چیپس سیب زمینی را کنار بگذارید، زیرا باعث ایجاد گاز یا سوءهاضمه میشود.
پیادهروی بعد از غذا
یکی دیگر از کارهایی که به هضم غذا کمک زیادی میکند، پیادهروی است. در این صورت غذا به طور مؤثر در معده و روده حرکت میکند. طی تحقیقات انجام شده، پیادهروی بلافاصله بعد از غذا، حتی یک پیادهروی سبک و نسبتاً کوتاه باعث میشود که به سلامت دستگاه شما گوارش شما کمک زیادی شود. البته بلافاصله بعد از غذا نباید ورزشهای شدید یا پرتحرک داشت.
اجتناب از محرکهای اضطراب
سعی کنید از هرگونه محرکهای اضطراب اجتناب کنید. در واقع سطوح بالای استرس حتی به صورت کوتاه مدت باعث میشود که این روند حذف متوقف شده و معده شما سر و صدا کند. اگر سطح بالایی از اضطراب را تجربه میکنید، قبل از اینکه غذا بخورید سعی کنید نفس عمیق بکشید تا سیستم عصبی مرکزی شما آرام شود و عوارض جانبی فیزیکی آن کاهش یابد.
پرخوری نکردن
یکی دیگر از راهکارهای جلوگیری از صدای شکم این است که پرخوری نکنید. اگر بر روی وعدههای کوچک در طول روز تمرکز کنید و آهستهتر غذای خودتان را میل کنید، به بدنتان اجازه میدهید که سیر بودن را به مدت طولانیتری تجربه کند.
پرهیز از غذاهای اسیدی
از آنجایی که غذاها و نوشیدنیهای با اسیدیته بالا باعث ایجاد صدای شکم میشود، در نتیجه آنها را از رژیم غذایی خودتان حذف کنید تا به پیشگیری از سر و صدای شکم کمک زیادی شود. این غذاهای اسیدی شامل مرکبات، گوجه فرنگی و برخی از نوشابهها هستند. قهوه صبحگاهی را حذف کنید تا به کاهش غرغر معده شما کمک زیادی شود. در عوض میتوانید به جای قهوه، چای میل کنید.
محدود کردن غذاهای گازدار
برخی از غذاها باعث ایجاد گاز و سوءهاضمه میشوند. سعی کنید از اینگونه غذاها به طور قابل توجهی پیشگیری کنید تا حرکات گاز در روده شما کاهش یابد. غذاهای حاوی گاز شامل لوبیا، کلم بروکسل و کلم بروکلی هستند.
درمان خانگی ترش کردن معده چیست؟ غذاهای ممنوعه آن را در این مطلب بخوانید:
علت سر و صداهای شکم چیست؟
در این بخش به بررسی علت صدای شکم و غرغر آن به طور کامل میپردازیم.
گرسنگی
یکی از عوامل ایجاد صدای شکم گرسنگی است. در واقع وقتی معده شما خالی است، صداها بلندتر شنیده میشود. با توجه به اینکه معده شما خالی است، هیچ چیزی برای خاموش کردن صدای آن وجود ندارد. اگر معده شما بیشتر از دو ساعت خالی بماند، این صدا شدیدتر و سریعتر میشود. در نتیجه انقباضات آن افزایش مییابد.
خواب ناکافی
کمبود خواب ممکن است باعث اختلال در دستگاه گوارش شود. درواقع خواب ناکافی تحرک روده را کاهش داده و در نتیجه باعث تجمع گاز میشود. در این صورت شما صدای غرغر شکمتان را خواهید شنید. برای جلوگیری از این وضعیت پیشنهاد میشود که حداقل ۷ تا ۸ ساعت خواب شبانه داشته باشید. محیط خواب خودتان را آرام و بدون هیچگونه حواسپرتی قرار دهید. همچنین از مصرف غذاهای سنگین و کافئین قبل از خواب به شدت پرهیز کنید.
مصرف غذاهای کم فیبر
یکی دیگر از دلایلی که باعث ایجاد صدای شکم میشود، این است که در برنامه غذایی خودتان فیبر کافی قرار ندادهاید. در واقع رژیمهای کم فیبر، باعث ایجاد یبوست و همچنین گاز معده میشود. سعی کنید در طی روز میوههایی مانند سیب، پرتقال، گلابی، سبزیجات برگدار مانند اسفناج و کاهو، نان سبوسدار و جو دوسر را مصرف کنید. البته سعی کنید مصرف فیبر روزانه را به تدریج کاهش دهید تا از نفخ شما جلوگیری شود. البته شما عزیزان باید بدانید که اگر دچار یبوست مزمن هستید، فیبر زیادی و بیش از حد باعث ایجاد یبوست میشود. بنابراین باید تحت نظر پزشک گوارش، مصرف فیبر به اندازه داشته باشید.
اختلالات گوارشی
برخی از اختلالات گوارشی مانند سندروم روده تحریکپذیر نیز ممکن است باعث ایجاد صداهای شکمی شود. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است علائمی مانند درد اسهال و نفخ را تجربه کنند.
گوارش عادی
یکی دیگر از دلایل ایجاد صدای شکم فرایند گوارش عادی است. در واقع هنگامی که غذای شما به روده کوچک میرسد، بدن آنزیمهایی ترشح کرده که سعی در تجزیه و جذب مواد مغذی دارد. این حرکات ممکن است باعث ایجاد صداهایی شود که ممکن است شنیده شوند.
ناسازگاریهای تغذیهای
یکی دیگر از مواردی که باعث ایجاد صدای شکم میشود ناسازگاریهای تغذیهای است. گاهی افراد نمیتوانند برخی از مواد غذایی را تحمل کنند. به عنوان مثال افرادی که نمیتوانند لاکتوز را یا گلوکز را هضم کنند، باعث ایجاد چنین مشکلاتی میشوند.
مشکلات تنفسی
یکی دیگر از دلایلی که باعث ایجاد صدای شکم میشود، تنفس سطحی و ناکافی است که ممکن است تأثیر منفی بر فرایند هضم بگذارد. در واقع هنگامی که اکسیژن کمتری وارد خون میشود، عملکرد دستگاه گوارش تحتتأثیر قرار میگیرد.
انسداد روده
انسداد روده نیز ممکن است باعث ایجاد تولید صداهای غیرعادی شود که در نتیجه نیاز است که فوری به پزشک و بخش اورژانس مراجعه کنید.
علائم خطرناک همراه با صدای غرغر شکم چیست؟
صدای شکم معمولاً به صورت تنهایی دلیل آنچنانی برای نگرانی ندارد، اما اگر همراه با برخی از علائم دیگر باشد باید به پزشک مراجعه کنید. این علائم شامل گاز فراوان معده، حالت تهوع، استفراغ، اسهال، یبوست، مدفوع خونی، سوزش سر دل، کاهش وزن ناخواسته و ناگهانی و همچنین احساس سیری است. اگر هر کدام از این علائم را تجربه کردید، حتماً به بخش اورژانس مراجعه کنید.
راهکارهای خانگی برای درمان سوزش معده و ترشی آن را در این مطلب بخوانید:
زمان مراجعه به پزشک
اگر هرگونه تغییراتی در میزان صدا و صداهای روده خودتان مشاهده کردید، همچنین احساس کردید که اینگونه صداهای غیرطبیعی شکم همراه با علائم دیگری هستند به پزشک مراجعه کنید. پزشک ابتدا در مورد سابقه خانوادگی شما سؤال کرده، همچنین در مورد هرگونه علائمی که دارید سؤال میپرسد و شدت آن را مورد بررسی قرار میدهد. حتی ممکن است پزشک از گوشی پزشکی برای گوش دادن صداهای غیرطبیعی روده استفاده کند. در صورت نیاز ممکن است سی تی اسکن، اشعه ایکس و آزمایش خون را تجویز کند.
البته دقت کنید که انسداد روده معمولاً صداهای بلندی تولید میکند که بسیار آزاردهنده است. همچنین گاهی اوقات با درد شدید معده، نفخ و عدم حرکت روده نیز همراه است. حال احتمالاً این سؤال برای شما ایجاد شده که چه زمانی باید به اورژانس مراجعه کنید.
اگر غرغر کردن شکم شما همراه با علائمی مانند مدفوع خونی، استفراغ، تب و درد شدید شکم است، سعی کنید در اسرع وقت به بخش اورژانس مراجعه کنید. در صورت ابتلا به عفونت یا هرگونه آسیب جدی به روده که در واقع روده کاملاً مسدود شده باشد ممکن است نیاز به جراحی پیدا کنید. اگر شما دچار بیماری کرون یا اولستراتیو هستید، ممکن است نیاز به تجویز دارو باشد.
نظرات مردم در مورد غرغر و صدای شکم
در این بخش به بررسی نظرات مردم در مورد صدا و غرغر شکم میپردازیم.
♦ یکی از افراد پیام داده من هنگامی که میخواهم به کلاس زبان مراجعه کنم، معدهام شروع به صدا کردن میکند و واقعاً اذیت کننده است. اگر امکان دارد راهنمایی کنید.
پاسخ است که دوست عزیز با توجه به اینکه استرس، خودش باعث ایجاد صدای شکم است، در نتیجه شما سعی کنید با این قضیه طبیعی برخورد کنید. من خودم چندین سال است که شاغل هستم، اگر هنگام کار شکمم صدا بدهد، اصلاً دست و پای خودم را گم نمیکنم. به خودم سخت نمیگیرم و کاملاً ریلکس هستم. همین مورد باعث شده که سر و صدای آن بسیار کم شود.
♦ یکی دیگر از افراد پیام داده که شکم من مدام غر میزند با اینکه گرسنه نیستم. به نظر شما علت آن چیست؟
پاسخ این است که علت آن ممکن است به دلیل آلرژی غذایی، عدم تحمل غذایی، عفونتهای دستگاه گوارش، انسداد روده، سندروم تحریکپذیر و سایر عواملی باشد که در این مطلب از مجله جوان ایرانی به طور کامل در مورد آن بحث شد.
♦ فرد دیگری پیام داده برای اینکه معده من کمتر سر و صدا کند، چه تغییرات غذایی را میتوانم در برنامه روزانه خودم بگنجانم؟
پاسخ این است که دوست عزیز سعی کنید از نوشیدنیهای گازدار خودداری کنید. همچنین از غذاهای گازدار مانند لوبیا، سبزیجات چلیپایی همچنین از کلم بروکلی و کلمه بروکسل پرهیز کنید. قندهای مصنوعی را در رژیم غذایی خودتان کاهش دهید. غذاهای اسیدی کمتری مانند مرکبات، گوجه فرنگی و قهوه مصرف کنید. همچنین سعی کنید آهسته غذا بخورید، آب کافی بنوشید، از پرخوری پرهیز کنید تا به کاهش صدای شکم شما کمک زیادی شود.
♦ یکی دیگر از افراد پیام بده که من استرس و اضطراب زیادی دارم. آیا ممکن است باعث ایجاد صدای شکم شود؟
پاسخ این است که بله دوست عزیز از آنجایی که استرس و اضطراب ممکن است منجر به افزایش فعالیتهای عضلانی شود، در نتیجه ممکن است صدای غرغر و شکم شما به دلیل استرس باشد. سعی کنید مدیتیشن را در برنامه روزانه خودتان قرار دهید تا به تنظیم صداهای روده شما کمک زیادی شود. البته شما عزیزان باید بدانید که نگرانی خاصی نباید از این بابت داشته باشید. فقط اگر همراه اینگونه صداها دچار سایر علائم شدهاید، آن را یادداشت کنید تا به پزشک اطلاع دهید.
درمان ورم معده چیست؟ راهکارهای طبیعی، طبی + شیمیایی را در این مطلب بخوانید:
سؤالات متداول در مورد صدای شکم
در این بخش به بررسی سؤالات متداول در مورد غرزدن و صدای شکم میپردازیم.
آیا صدای شکم طبیعی است؟
بله غرغر کردن معده کاملاً طبیعی است. گاهی اوقات نشان دهنده این است که دستگاه گوارش شما به خوبی کار میکند یا اینکه گرسنه هستید. البته اگر متوجه هرگونه تغییرات در ایجاد اینگونه صداهای شکم شدهاید، حتماً به پزشک مراجعه کنید. زیرا ممکن است ناشی از یک بیماری زمینهای باشد.
چرا شکم من در شبها غرغر میکند؟
اگر شکم شما در شب غرغر میکند، نشان دهنده این است که در حال هضم غذاهایی است که برای شام خوردهاید یا اگر شما هیچگونه غذای میل نکردهاید ممکن است نشان دهنده گرسنگی شما باشد. اگر این غرغر شکم شما به هر دلیلی ادامه داشت یا اینکه با علائم دیگری همراه بود حتماً به پزشک مراجعه کنید. ممکن است در صورت عدم درمان برخی از عوارض جبرانناپذیر برای شما داشته باشد.
سخن پایانی
هر چند صدای شکم معمولاً یک مسئله طبیعی است و نشاندهنده عملکرد صحیح دستگاه گوارش است، اما شما عزیزان باید بدانید که اگر این صداها همراه با علائم دیگری باشد بهتر است که به متخصص مراجعه کنید. سعی کنید استرس خودتان را در زندگی مدیریت کنید، همچنین به تغذیه مناسب توجه کرده و به رعایت سبک زندگی سالم تلاش کنید تا صدای شکم شما کاهش یابد. در این صورت حتی کیفیت زندگی شما نیز بهبود مییابد. در این بخش از مجله جوان ایرانی هر آنچه که باید درباره علت صدای شکم نحوه پیشگیری و درمان آن بدانید را شرح دادیم. شما عزیزان هرگونه تجربهای در این مورد دارید، میتوانید در انتهای مقاله بخش نظرات پیام خودتان را ثبت کنید.
منابع:
https://www.healthline.com/health/abdominal-sounds#reduced-or-increased-bowel-sounds
https://www.henryford.com/blog/2021/09/why-does-my-stomach-make-noises
https://www.medicalnewstoday.com/articles/319901#summary
https://www.verywellhealth.com/what-is-borborygmi-1942951
https://centreforgastrointestinalhealth.com.au/resources/stomach-making-noises/
https://www.webmd.com/a-to-z-guides/features/why-does-my-stomach-growl
https://www.healthline.com/health/why-my-stomach-makes-fart-noises