ویروس ماربورگ چیست؟ علائم + میزان مرگ و میر آن
ویروس ماربورگ چیست؟ نشانههای آن چیست؟ آیا درمان دارد؟

آیا میدانید ویروس ماربورگ چیست؟ ماربورگ از خانواده ابولا است و میتواند از هر ده نفری که به آن مبتلا میشود، 9 نفر را بکشد.
متأسفانه، بیماری ویروسی ماربورگ MVD که قبلاً بهعنوان تب خونریزی دهنده ماربورگ شناخته میشد، یک بیماری شدید و اغلب کشنده در انسان است.
بیماری ویروسی ماربورگ
در آگوست 1967، گروهی از افراد در ماربورگ و فرانکفورت، آلمان و در بلگراد (صربستان)، شروع به نشان دادن علائم یک بیماری عفونی کردند. علائم شامل:
- تب بالا
- لرز
- درد عضلانی
- استفراغ
بیماران طی چند روز بدتر میشدند، تا اینکه از هر روزنه بدنشان خونریزی شروع میشد، از جمله زخمهای ناشی از سوزن. در مجموع 31 نفر جان باختند.
سه ماه پس از این شیوع، ویروسشناسان در ماربورگ اولین فیلوویروس را شناسایی کردند و این ویروس توسط میمونهای سبز آفریقایی آلوده از اوگاندا منتقل شده بود.
اجتناب از دست زدن یا خوردن گوشت برای جلوگیری از هرگونه عفونت بالقوهای که میتواند از حیوانات سرایت کند بسیار مهم است.
پس از اولین مشاهده، سپس ویروس بیشتر در کشورهای آفریقایی، در غارها یا معادن آلوده به خفاش مشاهده شد. بااینحال، حدود 40 سال بعد ویروس دوباره در اروپا، زمانی که مسافری از اوگاندا به هلند بازگشت دیده شد.
بزرگترین شیوع شناخته شده ویروس ماربورگ، در آنگولا در سال 2004، بیش از 250 نفر را مبتلا کرد و نرخ مرگومیر آن 90 درصد بود.
ویروس ماربورگ میتواند در چشمها و بیضههای افرادی که بهبود یافتهاند باقی بماند. در زنان باردار میتواند در جفت و مایع آمنیوتیک و همچنین شیر مادر نیز ماندگار شود.
این بیماری میتواند بسیار خطرناک باشد. در اوایل سال 2021، گزارشهایی منتشر شد مبنی بر اینکه ابولا، که نزدیک به ماربورگ است، میتواند در افراد خفته بماند تا ماهها پس از پایان یک بیماری همهگیر ظاهر شود و باعث شیوع دیگری شود.
ماربورگ کجا در گردش است؟
بیشترین شیوع بیماری در آفریقا بوده و مواردی در آنگولا، جمهوری دموکراتیک کنگو، کنیا، آفریقای جنوبی، اوگاندا و زیمبابوه و اخیراً گینه استوایی و تانزانیا گزارش شده است. در اروپا و ایالات متحده نیز شیوع بیماری وجود داشته است.
تهدید همهگیری ویروس ماربورگ
ویروس ماربورگ میتواند از طریق تماس با مایعات بدن، مانند ابولا، از انسان به انسان دیگر سرایت کند. همانطور که شیوع بیماری در اروپا و ایالات متحده قبلاً نشان داده است، خطر شیوع جهانی در دنیایی که به طور فزاینده جهانی شده و بسیار متحرک است، زیاد خواهد بود.
بهویژه زمانی که دوره نهفتگی ویروس تا سه هفته طول بکشد. با توجه به نرخ بالای مرگومیر آن، همهگیری ماربورگ میتواند فاجعهبار باشد.

ویروز ماربورگ چگونه پخش میشود؟
خفاشهای میوهخوار مصری اغلب حامل این ویروس هستند. البته میمونهای سبز آفریقایی در گذشته ویروس را به مردم اوگاندا منتقل کردهاند، اما خوکها نیز میتوانند آلوده شوند و منبع عفونت باشند.
ویروس ماربورگ از طریق تماس مستقیم (از طریق پوست زخمدار یا غشاهای مخاطی) با خون، ترشحات، اندامها یا سایر مایعات بدن افراد آلوده و همچنین از طریق هر مادهای مانند بستر آلوده به مایعات آلوده منتقل میشود.
در نتیجه، کارکنان بهداشتی که بیماران مبتلا به ویروس ماربورگ را معالجه میکنند نیز اغلب آلوده شدهاند. تشریفات تدفین که در آن افراد با بدن تماس مستقیم دارند نیز میتوانند باعث انتشار ویروس شوند.
میزان مرگومیر ویروس ماربورگ
ماربورگ یکی از کشندهترین ویروسهایی است که میشناسیم و 88 درصد افرادی را که به آن مبتلا میشوند را میکشد.
دوره نهفتگی ماربورگ
مدتزمان نهفتگی از دو روز تا 21 روز متغیر است. اگرچه برخی مطالعات نشان داده اند که ویروس میتواند تا 26 روز انکوبه شود.
علائم ویروس ماربورگ
ویروس ماربورگ با تب، سردرد شدید و دردهای عضلانی شروع میشود. این بیماری اغلب با اسهال آبکی، درد معده، حالت تهوع و استفراغ همراه با خستگی شدید و بیحالی همراه است.
بسیاری از افراد به تب همراه با خونریزی ویروسی شدید مبتلا میشوند و در موارد شدید استفراغ و مدفوع خون دارد و ممکن است از بینی، لثه و واژن خونریزی داشته باشند.
هجوم ویروس به حدی شدید است که اکثر افراد 8 تا 9 روز پس از عفونت می میرند. متأسفانه این آمار از مرگومیر اغلب به دلیل از دست دادن شدید خون است.
تشخیص ماربورگ
میتوان گفت تشخیص بالینی ماربورگ از سایر بیماریها مانند مالاریا، تب حصبه، مننژیت و سایر تبهای خونریزی دهنده ویروسی دشوار است.
تشخیص را میتوان با استفاده از تکنیکهایی که وجود پاسخ ایمنی به ویروس را مشخص میکند، مانند سنجش ایمونوسوربنت متصل به آنزیم آنتیبادی (ELISA)، یا وجود ویروس در افرادی که علائم را نشان میدهند، از طریق آزمایشهای تشخیص آنتیژن، معکوس تأیید کرد. سنجش واکنش زنجیرهای پلیمراز ترانس کریپتاز (RT-PCR)، یا جداسازی ویروس با کشت سلولی.
بااینحال، اغلب هیچ یک از این ابزارهای تشخیصی در کشورهایی با بالاترین خطر شیوع بیماری ماربورگ در دسترس نیستند. علاوه بر داشتن آزمایشهای تشخیصی در دسترس، کشورها باید آزمایشگاههایی داشته باشند که بتوانند حداکثر شرایط مهار بیولوژیکی را تضمین کنند، زیرا نمونهها یک خطر بیولوژیکی شدید هستند.
آیا واکسن یا درمان برای ماربورگ وجود دارد؟
در حال حاضر هیچ روش درمانی خاصی برای ویروس ماربورگ وجود ندارد. بااینحال، مراقبتهای حمایتی از جمله آبرسانی مجدد با مایعات خوراکی یا داخل وریدی میتواند احتمال بقا را بهبود بخشد.
این موضوع میتواند به معنای کمک به بیمار در حفظ وضعیت اکسیژن و فشارخون، جایگزینی خون ازدسترفته و فاکتورهای انعقادی و درمان عفونتهای پیچیده باشد.
درمانهای بالقوه، از جمله فرآوردههای خونی، درمانهای ایمنی و دارویی، در حال حاضر در حال ارزیابی هستند. نامزدهای واکسن ویروس ماربورگ در حال بررسی هستند.
برای مثال، در سال 2019، IAVI ابتکار بینالمللی واکسن ایدز، شروع به تحقیق در مورد ناقل ویروس استوماتیت تاولی نوترکیب (VSV) نامزد واکسن ویروس ماربورگ به نام rVSVΔG-MARV-GP کرد.

واکسن دیگر MVA-BN Filo حاوی آنتیژنهای ویروس ماربورگ و ابولا میتواند به طور بالقوه در برابر هر دو ویروس خونریزی دهنده محافظت کند.
در حال حاضر در مرحله آزمایشی فاز 3 است، و به نظر می رسد که ایمنی خوبی در برابر سویه ابولا زئیر ایجاد می کند، اما هنوز در برابر ویروس ماربورگ آزمایش نشده است.
نتایج امیدوارکنندهای در اوایل سال 2023 به دست آمد. زمانی که مطالعهای در The Lancet نشان داد که واکسن آزمایشی علیه ویروس Marburg (MARV) به نام cAd3-Marburg بیخطر بود و در یک کارآزمایی بالینی کوچک و برای اولین بار در انسان باعث ایجاد پاسخ ایمنی شد .
این واکسن از یک آدنوویروس شامپانزه به نام cAd3 استفاده میکند که بهگونهای اصلاح شده بود و دیگر تکثیر یا سلولها را آلوده نکند و یک گلیکوپروتئین موجود در سطح MARV را برای القای پاسخهای ایمنی در برابر ویروس ارائه میکند.
لازم به ذکر است که این واکسن بهزودی در غنا، کنیا، اوگاندا و ایالات متحده آزمایش میشود و سپس میتوان از آن در واکنشهای اضطراری به شیوع MARV استفاده کرد.
چگونه میتوان خطر تبدیل شدن به یک بیماری همهگیر را کاهش داد؟
ازآنجاییکه ویروس ماربورگ میتواند بین افراد پخش شود، اقدامات کنترل عفونت بسیار سختگیرانه برای جلوگیری از افراد در معرض تماس با یکدیگر، اطمینان از دور ریختن دقیق نمونههای آزمایشگاهی و روشهای دفن ایمن مورد نیاز است.
اجتناب از دست زدن یا خوردن گوشت آلوده نیز برای جلوگیری از هرگونه عفونت بالقوهای که میتواند از حیوانات سرایت کند بسیار مهم است.
سفرهای بینالمللی یک عامل خطر بزرگ برای گسترش ویروس ماربورگ به خارج از آفریقا هستند و تشخیص سریع برای اطمینان از شناسایی موارد قبل از انتقال ویروس به کشورهای دیگر مهم است.
پیشگیری و کنترل ویروس ماربورگ
مشارکت جامعه کلیدی برای کنترل موفقیتآمیز هر گونه شیوع است. کنترل شیوع بیماری متکی به استفاده از طیف وسیعی از مداخلات مانند مدیریت مورد، نظارت و ردیابی تماس، خدمات آزمایشگاهی خوب، پیشگیری و کنترل عفونت در مراکز بهداشتی، دفن ایمن است.
افزایش آگاهی از عوامل خطر برای MVD و اقدامات محافظتی که افراد میتوانند انجام دهند، یک راه مؤثر برای کاهش انتقال این بیماری است.
کارکنان مراقبتهای بهداشتی همیشه باید در هنگام مراقبت از بیماران، صرفنظر از تشخیص احتمالی آنها، اقدامات احتیاطی استاندارد را انجام دهند. این موارد عبارتاند از:
- بهداشت اولیه دست
- استفاده از تجهیزات حفاظت فردی
- روشهای تزریق ایمن
- بهداشت تنفسی
- روشهای دفن ایمن
کارکنان مراقبتهای بهداشتی که از بیماران مشکوک یا تأیید شده MVD مراقبت میکنند باید اقدامات کنترل عفونت اضافی را برای جلوگیری از تماس با خون و مایعات بدن بیمار و سطوح یا مواد آلوده؛ مانند لباس و ملافه اعمال کنند.
همچنین مسئولین آزمایشگاه نیز در معرض خطر هستند. نمونههای گرفته شده از انسان و حیوان برای بررسی عفونت ویروس ماربورگ باید توسط کارکنان آموزشدیده نگهداری و در آزمایشگاههای مجهز پردازش شوند.