کیست نابوتین چیست؟ از علائم تا نحوه تشخیص و درمان آن
کیست نابوتین چیست؟ عوامل تشکیل دهنده آن چیست؟
میتوان گفت کیست نابوتین یک برآمدگی کوچک است و زمانی ایجاد میشود که سلولهای پوست، مانع خروج مایع مخاطی از دهانه رحم میشوند و این مایع زیر پوست محبوس میماند.
هر فرد ممکن است یک یا چند عدد از این نوع کیستها را داشته باشد و خودش از وجود آنها مطلع نباشد تا زمانی که پزشک یا ماما در حین معاینه لگنی کیست دهانه رحم را مشاهده کند. این نوع کیستها جای نگرانی ندارند و شایع و بیضرر باشند.
لازم به ذکر است هر زنی که دهانه رحم دارد ممکن است به کیست نابوتین مبتلا شود، اگرچه بیشتر در سنین بلوغ و یائسگی ظاهر میشود.
عوامل تشکیل نابوتین
باید گفت که برخی عوامل زندگی نیز ممکن است بر رشد سلولهای پوستی در داخل دهانه رحم تأثیر بگذارند و باعث ایجاد کیست شوند.
سلولهای پوست پس از زایمان سریعتر رشد میکنند و ممکن است غدد دهانه رحم را مسدود کرده و باعث ایجاد این کیست شوند.
بعد از رابطه جنسی، سلولهای پوست در دهانه رحم افزایش مییابند. سلولهای جدید به ترمیم دوباره بافت دهانه رحم کمک میکنند و ممکن است غدد دهانه رحم را مسدود کرده و کیست نابوتین را تشکیل دهند.
درصورتیکه دهانه رحم ملتهب یا عفونی شود، سلولهای پوستی در دهانه رحم برای ترمیم هر گونه آسیب پس از التهاب یا عفونت تکثیر میشوند و این ممکن است منجر به مسدود شدن غدد دهانه رحم و ایجاد این کیست میشود.
کیستهای نابوتین ممکن است باعث ملتهب شدن بافت دهانه رحم شده و باعث ایجاد سرویسیت مزمن یا التهاب دهانه رحم شوند.
اندازه کیست نابوتین
معمولاً در حدود ۲ تا ۱۰ میلیمتر قطر دارد که برجستگیهای ریزی روی سطح دهانه رحم را تشکیل میدهد. این کیست پر از مخاط بوده و رنگ مخاط در آن متفاوت است، معمولاً سفید، زرد یا شفاف هستند. بیشترین اندازه رایج برای آن حدوداً ۸ میلیمتر است.
غالباً این کیست توسط پزشکان و ماماها در زمان معاینات لگنی شناسایی میشود. این کیستها بهعنوان یکی از شایعترین نوع کیستهای دهانه رحم شناخته میشوند و به طور معمول توسط متخصصان زنان قابلمشاهده هستند.
علائم کیست نابوتین
این علائم بهطورکلی خیلی کم و ناچیز هستند و معمولاً علائمی مثل درد یا علائم ناراحتی ایجاد نمیکنند و باعث مشکلات یا مانعی برای روزمرگی فرد نمیشوند.
بزرگ بودن کیست نابوتین ممکن است در برخی موارد احساس فشار یا پری در منطقه واژنی فرد ایجاد کند. همچنین ممکن است در برخی افراد، درد قبل، حین یا بعد از رابطه جنسی (دیسپارونی) رخ دهد.
در موارد نادر، اگر کیستهای نابوتین بسیار بزرگ شوند، ممکن است در زمان آزمایشهای پاپاسمیر مشکلساز شوند و باعث دشواری در جمعآوری سلولها برای پزشک یا ماما شوند.
بهعلاوه، کیستهای بسیار بزرگ میتوانند دسترسی پزشک به دهانه رحم را در زمان معاینه لگن سخت کنند، اما این موارد بسیار کم و نادر هستند. کیستهای نابوتین در برخی موارد ممکن است با سرویسیت مزمن یا عفونتهای دهانه رحم مرتبط باشند.
تشخیص کیست نابوتین
در اکثر موارد بهسادگی از طریق یک معاینه لگنی توسط پزشک یا ماما قابل انجام است. آنها میتوانند بهراحتی این کیستها را در دهانه رحم تشخیص دهند.
گاهی اوقات، برای تشخیص دقیقتر، پزشک از کولپوسکوپی استفاده میکند. این ابزار به پزشک کمک میکند تا بهصورت دقیقتر و بزرگتری به دهانه رحم نگاه کند و مطمئن شود که هر برآمدگی یا برجستگی دیده شده واقعاً کیست نابوتین است یا خیر.
همچنین، پزشک ممکن است نمونهای از مایع درون کیست را برای آزمایش ارسال کند. این آزمایش به پزشک کمک میکند تا اطمینان حاصل کند که این کیست مشکل جدی ایجاد نمیکند و سلامتی را به خطر نمیاندازد.
درمان کیست نابوتین
معمولاً لزومی ندارد مگر اینکه علائم خاصی را ایجاد کرده یا اندازه آن به حدی بزرگ شده باشد که معاینات پزشکی را دشوار کند. این کیستها معمولاً عوارض جدی ایجاد نمیکنند و نیاز به درمان خاصی ندارند. اما در صورت لزوم، میتوان از روشهای زیر برای درمان آنها استفاده کرد:
- الکتریسیته (ابلیشن الکتروکوتر): این روش از جریانهای الکتریکی برای از بین بردن کیست استفاده میکند. جریانهای گرمایی به کیست هدایت شده و باعث نابودی آن میشوند.
- فریز کردن کیست دهانه رحم (کرایوتراپی): در این روش، از نیتروژن مایع برای یخزدایی و منجمد کردن کیست استفاده میشود. این روش بهراحتی در مطب پزشکی قابل انجام است.
استفاده از این روشها معمولاً بهبودی سریع و کوتاهمدت دارد و بیمار در عرض چند روز بهبود مییابد. درمانهای خانگی یا دارویی خاصی برای کیست نابوتین وجود ندارند، اما از این روشهای پزشکی میتوان برای درمان آن استفاده کرد.
پیشگیری از کیست نابوتین
بهطورکلی روشهای خاصی برای پیشگیری از کیستهای نابوتین وجود ندارد و این کیستها به خودی خود از بین نمیروند.
اشتباه گرفتن کیست نابوتین با آدنوم بدخیم
کیستهای نابوتین و سرطان دهانه رحم هر دو در دهانه رحم ایجاد میشوند. البته بر خلاف سرطان دهانه رحم، کیستهای نابوتین بیضرر هستند و نیازی به درمان ندارند.
وجود یک شکل نادر از سرطان دهانه رحم به نام آدنوم بدخیم ممکن است باعث تشابه با کیستهای نابوتین شود. اما کیستهای نابوتین به اندازهای رایج هستند که پزشکان معمولاً میتوانند آنها را شناسایی کرده و بلافاصله سرطان را رد کنند.
اگر پزشک به این کیستها مشکوک شود، ممکن است کیست را خارج کند و مایع داخل آن را به آزمایشگاه ارسال کند تا مطمئن شود که کیست نابوتین است و سرطان نیست.
تأثیر کیست نابوتین بر نازایی و قاعدگی
کیست نابوتین عموماً کوچک و بدون علائم است. تحقیقات در حال بررسی اثر این نوع کیستها بر نازایی است. همچنین لازم به ذکر است که تأثیری بر چرخه قاعدگی و پریودی شخص ندارند.
علائم ترکیدن کیست نابوتین
در صورت ترکیدن کیست نابوتین، ممکن است فرد علائمی مانند خروج مقداری مخاط و خون را تجربه کند که ممکن است بهعنوان ترشحات واژن مشاهده شود. این علائم معمولاً به مدت کوتاهی ادامه دارند.
چه اشخاصی در معرض خطر ابتلا به کیست نابوتین هستند؟
هر فردی که سرویکس (دهانه رحم) دارد ممکن است به کیست نابوتین مبتلا شود؛ این امر قابلپیشگیری نیست. بااینحال، احتمال ابتلا به این کیستها در دوران بلوغ و یائسگی بیشتر است.
عواملی که باعث رشد سلولهای پوستی میشوند
عوامل مختلفی در زندگی نیز بر رشد سلولهای پوستی درون دهانه رحم تأثیر دارند و ممکن است احتمال انسداد غدد و ایجاد کیست را افزایش دهند.
- بارداری: بسیاری از افراد پس از بارداری و در طول معاینات پس از زایمان متوجه میشوند که کیست نابوتین دارند. سلولهای پوستی دهانه رحم پس از زایمان سریعتر رشد میکنند و ممکن است باعث انسداد غدد دهانه رحم شده و کیست نابوتین شکلگیری کند.
- آسیب در دهانه رحم: پس از تحمل آسیب در دهانه رحم، سلولهای پوستی این ناحیه افزایش مییابند. این سلولهای جدید به ترمیم هرگونه آسیبی که به بافت دهانه رحم وارد شده کمک میکنند، میتوانند غدد دهانه رحم را مسدود کرده و مواد مخاطی را در آن ناحیه گرفتار کرده و باعث شکلگیری کیست نابوتین میشوند.
- التهاب یا عفونت دهانه رحم: سلولهای پوستی دهانه رحم برای ترمیم هرگونه آسیبی که به دنبال التهاب یا عفونت ایجاد میشود، تکثیر میشوند و میتوانند منجر به شکلگیری کیست نابوتین شوند.
