قابیل شیوه دفن برادرش را از چه حیوانی آموخت؟

فرزندان حضرت آدم (ع)

هنگامی که آدم (ع) و حوا بر روی زمین قرار گرفتند، خداوند اراده کرد که نسل آنها ادامه پیدا کرده و در سراسر زمین گسترس یابد. حضرت حوا پس از مدتی باردار شد و در زایمان اول دو فرزند دو قلو به دنیا آورد که یکی دختر و دیگری پسر بود. نام پسر را «قابیل» و نام دختر را «اکلیما» گذاشتند. چندی بعد که حضرت حوا دوباره باردار شد باز هم دوقلو به دنیا آورد که باز هم مثل گذشته یکی پسر و دیگری دختر بود. نام پسر را «هابیل» و نام دختر را «لیوزا» گذاشتند.

ازدواج فرزندان آدم (ع)

فرزندان حضرت آدم بزرگ شدند تا به سرحد رشد و بلوغ رسیدند، قابیل برای امرار معاش، شغل کشاورزی را انتخاب کرد و هابیل به دامداری مشغول شد. هنگامی که به سن ازدواج رسیدند (به گفته برخی) خداوند به آدم (ع) وحی کرد که قابیل با لیودا همزاد هابیل و هابیل با اکلیما همزاد قابیل ازدواج کند. (از ظاهر برخی از آیات قرآن، مانند آیه 1 سوره نساء: «… و در میان آنان مردان و زنان بسیار بودند» می توان چنین برداشت کرد که در ازدواج فرزندان آدم شخص ثالثی دخیل نبود.

و ضرورت اجتماعی چنین اقتضا می کرد، اما روایات تاریخی و همچنین مفسران در این مورد اختلاف دارند و در برخی از روایات، ازدواج خواهران و برادران فرزندان آدم علیه السلام نفی شده است (چنان که در تفسیر نورالثقلین به نظر می رسد) بهترین سناریو این است: قابیل و هابیل با دو دختر که بازماندگان نسل های منقرض شده قبلی بودند، ازدواج کردند، زیرا طبق برخی روایات، آدم (ع) اولین انسان روی زمین نبود.

حضرت آدم فرمان خدا را به فرزندانش ابلاغ کرد، اما تکبر باعث شد که قابیل از این فرمان سرپیچی کند، زیرا خواهر و برادرش «اکلیما» از «لیوزا» زیباتر بود و حرص و حسد او چنان گرفتار قابیل شده بود که به پدرش تهمت زد. و با تندی گفت: خداوند چنین دستوری نداده است، بلکه تو این را انتخاب کرده ای!

قربانی کردن برای خداوند

حضرت آدم (ع) برای اینکه به فرزندان خود ثابت کند که امر ازدواج از جانب خداوند است به آن ها فرمود: «هر یک از شما چیزی در راه خدا قربانی کنید، اگر قربانی هر یک از شما مورد قبول واقع شد، اون به آنچه امر شده است شایسته تر و لایق تر است.» (نشانه قبولی قربانی در آن زمان این بود که صاعقه ای از آسمان می آمد و آن را می سوزاند) فرزندان این پیشنهاد را پذیرفتند.

هابیل که چوپان و دامدار بود یکی از بهترین گوسفندان خود را انتخاب کرد که چاق و شیرده بود، اما قابیل که کشاورز بود از بدترین قسمت کشت خود خوشه کوچکی برداشت سپس هر دو به بالای کوه رفتند و قربانی های خود را روی آن گذاشتند. بالای کوه، صاعقه ای از آسمان آمد و گوسفند را سوزاند، اما محصول قابیل باقی ماند و بدین ترتیب قربانی هابیل پذیرفته شد و معلوم شد که هابیل مطیع فرمان خداست، اما قابیل از فرمان خدا سرپیچی می کند.

به عقیده برخی از مفسران، پذیرش عمل هابیل و نپذیرفتن عمل قابیل از طریق وحی به آدم (ع) ابلاغ شده است و دلیل آن چیزی جز این نبوده که هابیل مردی پاک و فداکار بوده است. ولی قابیل مردی تیره دل بود و حسادت می کرد، چنان که خداوند در قرآن بیان می کند: «هرگاه هر یک از فرزندان آدم کاری برای تقرب به خدا انجام داد، پذیرفته شد. یکی از آنها پذیرفته نشد، برادری که قربانی او پذیرفته نشد، به برادر دیگر گفت: به خدا سوگند تو را خواهم کشت.

همچنین بر اساس برخی از احادیث از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است که علت حسادت قابیل به هابیل و سپس کشتن او این بود که حضرت آدم علیه السلام هابیل را وضی خود قرار داد، قابیل حسادت کرد و هابیل را کشت. خداوند پسر دیگری به نام هبت الله بر حضرت آدم علیه السلام عطا کرد، آدم مخفیانه او را وصی خود قرار داد و امر کرد که این موضوع را آشکار نکند، زیرا اگر آشکار کند قابیل او را می کشد… بعداً قابیل متوجه شد و هبت الله را تهدید کرد که اگر چیزی از وصیت نامه اش فاش کند او را نیز خواهد کشت.

کشتن شدن هابیل به دست قابیل

حسادت قابیل از یک سو و پذیرفته نشدن قربانی از سوی دیگر او را آزرده خاطر کرد، روحیه سرکش بر او چیره شد، به طوری که آشکارا به هابیل گفت: تو را خواهم کشت. آری وقتی طمع و خودخواهی و حسادت بر انسان چیره شود، حتی رشته رحمت و برادری را قطع می کند و خشم و غضب را جایگزین آن می کند.

هابیل که صفای باطن داشت و به خدای بزرگ ایمان داشت، برادرش را نصیحت کرد و او را از این کار زشت برحذر داشت و به او گفت: خدا کردار پرهیزگاران را می پذیرد، تو نیز تقوا پیشه کن تا خداوند اعمال تو را بپذیرد، اما این را بدان که اگر برای کشتن من دست دراز کنی تو را نمی کشم زیرا از پروردگار جهان می ترسم اگر چنین کنی بار گناه من و تو بر دوش تو خواهد افتاد و اهل دوزخ می شوی که عذاب ستمگران است.

توصیه ها و هشدارهای هابیل در روح خبیث قابیل مؤثر واقع نشد و او بیشتر سرکش شد و تصمیم گرفت برادرش را بکشد. از این رو او به دنبال فرصتی بود تا به دور از پدر و مادر دست به چنین جنایت هولناکی بزند.

شیطان قابیل را وسوسه کرد و به او گفت: قربانی هابیل پذیرفته شد، اما قربانی تو پذیرفته نشد. قابل قبول نیست!” به این ترتیب قابیل برادرش هابیل را به قتل رساند و اولین قتل روی زمین اتفاق افتاد.

دفن هابیل

«قابیل» پس از کشتن برادرش (هابیل) در این فکر بود که با «جسد» چه کند و کجا آن را پنهان کند! تا اینکه 2 کلاغ را دید که بعد از دعوا یکی دیگری را کشت و «کلاغ مرده» را در خاک دفن کرد. قابیل با دیدن این صحنه چاله ای کند و هابیل را در آن «دفن» کرد.

خداوند «کلاغی» را برگزید تا نحوه دفن جسد را به او بیاموزد. به این ترتیب، از زمان حضرت آدم، بشر یاد گرفت که «مرده» را باید در زیر خاک دفن کرد.

قابیل شیوه دفن هابیل را از یک «کلاغ» آموخت و کلاغ به عنوان اولین معلم انسان شناخته می شود.

در داستان‌ های مربوط به هابیل و قابیل در روایات ادیان مختلف اشاره ‌هایی شده که برای اولین بار بشر یاد می‌گیرد که چگونه باید جنازه هم نوع خود را دفن کند.

فَبَعَثَ اللَّـهُ غُرَابًا یَبْحَثُ فِی الْأَرْضِ لِیُرِیَهُ کَیْفَ یُوَارِی سَوْءَةَ أَخِیهِ ۚ قَالَ یَا وَیْلَتَىٰ أَعَجَزْتُ أَنْ أَکُونَ مِثْلَ هَـٰذَا الْغُرَابِ فَأُوَارِیَ سَوْءَةَ أَخِی ۖ فَأَصْبَحَ مِنَ النَّادِمِینَ بَعَثَ اللَّـهُ غُرَابًا ﴿٣١مائده﴾

ترجمه آیه: پس خداوند «زاغی» برانگیخت که زمین را می کند تا به او نشان دهد چگونه جسد برادرش – قابیل – را پنهان کند، گفت: وای بر من! آیا من نمی توانم مانند این زاغ باشم که جسد برادرم را پنهان کنم؟

اندوه شدید حضرت آدم

پدر (حضرت آدم) علت غیبت هابیل را پرسید؛ قابیل به ناچار قتل خود را فاش کرد و به محل قتل رفتند.

آدم (ع) بسیار اندوهگین و متاثر شد، به حدی که چهل شبانه روز گریست و زمینی را که خون پسرش در آن ریخته شده بود، نفرین کرد.

می گویند به خاطر همین نفرین آدم است که هیچ خاکی خون انسان را جذب نمی کند.