بیماری های مشترک انسان و حیوان (علائم + نحوه تشخیص آن)
بیماری های مشترک انسان و حیوان (علائم + علت آن)
باکتریها، انگلها، ویروسها، قارچها و پریونها میتوانند اینگونه بیماریها را به وجود اورند. بیماری های مشترک انسان و حیوان از طریق تماس با مایعات بدن آلوده، نیش حیوانات، آب آلوده و خوردن گوشت آلوده پخش خواهد شد.
برخی از بیماریهای مشترک بین انسان و دام فقط از حیوانات به انسان سرایت میکنند و از فردی به فرد دیگر سرایت نمیکنند. برخی دیگر، مانند ابولا، از حیوانات به انسان سرایت میکنند و همچنان در انسان منتشر میشوند و باعث شیوع دورهای بیماری میشوند.
علائم بیماریهای مشترک بین انسان و دام چیست؟
اشتراکات بین انسان و دام بسته به بیماری خاص متفاوت است. برخی از علائم رایج عبارتاند از:
- تب
- خستگی
- سردرد
- بدندرد
- کهیر
- اسهال
- استفراغ
علت بیماریهای مشترک بین انسان و دام چیست؟
- باکتریها
- انگلها (تکیاختهها یا کرمهای انگلی)
- ویروسها
- قارچ
- پریونها
بیماریهای مشترک بین انسان و دام این توانایی را دارند که هم انسان و هم سایر مهرهداران را مبتلا کنند. بیشتر بیماریهای مشترک بین انسان و دام، باکتریایی، انگلی یا ویروسی هستند. انواع زئونوزها را در ادامه بررسی مینماییم.
زئونوزهای باکتریایی
باکتریها موجودات تکسلولی کوچکی هستند که اغلب سمومی ترشح میکنند که میتواند شما را بیمار کند. نمونههایی از زئونوزهای باکتریایی عبارتاند از:
- سیاهزخم
- بروسلوز
- بیماری خراش گربه
- بیماری لایم
- مایکوپلاسما پنومونیه
- طاعون
- پسیتاکوزیس
- تب کیو
- سالمونلا
- تولارمی
- سل
زئونوزهای انگلی
انگلها میتوانند کرمهای انگلی، تکیاختهها (جانداران تکسلولی) یا انگلهای خارجی مانند شپش و کنهها باشند. نمونههایی از زئونوزهای انگلی شامل:
- کریپتوسپوریدیوزیس
- اکینوکوکوز، مانند بیماری هیداتید
- ژیاردیازیس
- سکته کبدی
- مالاریا
- Taeniasis
- توکسوپلاسموز
- تریکینوزیس
زئونوزهای ویروسی
ویروسها قطعات کوچکی از اطلاعات ژنتیکی در ظرفی هستند که از سلولهای ما برای ساختن تعداد بیشتری از خود استفاده میکنند. نمونههایی از زئونوزهای ویروسی عبارتاند از:
- آنفولانزای پرندگان
- ابولا
- ویروس نیپا
- بیماری ویروسی ماربورگ
- Mpox
- هاری
چه حیواناتی ناقل بیماریهای مشترک بین انسان و دام هستند؟
تقریباً هر حیوانی میتواند ناقل بیماریهای مشترک بین انسان و دام باشد. حیواناتی مانند:
- خفاش
- پرنده
- گربه
- آهو
- سگ
- دام مانند گاو و گوسفند
- پستانداران غیرانسانی مانند میمونها
- جوندگان مانند موشها
بیماریهای مشترک بین انسان و دام چگونه تشخیص داده میشوند؟
دامپزشکان معمولاً بیماریهای مشترک بین انسان و دام را با نمونهای از بافت یا مایع بدن تشخیص میدهند، از جمله:
- خون
- مدفوع
- خلط
- مخاط از بینی یا گلو
بسته به علائم، ممکن است به آزمایشهای تصویربرداری مانند عکسبرداری با اشعه ایکس قفسه سینه یا سیتیاسکن نیز نیاز داشته باشید.
بیماریهای مشترک بین انسان و دام چگونه درمان میشوند؟
درمان بیماری مشترک بین انسان و دام بستگی به عفونت دارد. همه بیماریهای مشترک بین انسان و دام دارای داروهای خاصی نیستند که از شر عفونت خلاص شوند. درمان ممکن است متفاوت باشد.
آنتیبیوتیکها
دامپزشکان معتقدند که بیشتر عفونتهای باکتریایی را میشود با آنتیبیوتیکها درمان کرد، بهخصوص اگر زود تشخیص داده شوند.
ضد ویروسها
دامپزشکان میتوانند برخی از ویروسهای مشترک بین انسان و دام را با داروهای ضدویروسی درمان کنند.
ضد قارچها
کرم حلقوی بهراحتی با کرمها یا لوسیونهای ضدقارچ درمان میشود.
داروهای ضد انگلی
اکثر زئونوزهای انگلی را با داروهای ضد انگلی درمان میشوند.
آنتیبادیهای مونوکلونال
دامپزشک میتواند برخی از بیماریهای مشترک بین انسان و دام را که بهسختی قابلدرمان هستند، مانند ابولا، با آنتیبادیهای مونوکلونال درمان کنند.
عمل جراحی
برخی از انگلها باعث ایجاد کیستهایی میشوند که آنها را با جراحی برمیدارند.
واکسیناسیون و گلوبین ایمنی
اگر حیوان مشکوک به هاری شما را گاز بگیرد یا خراش دهد، پزشک منتظر علائم نمیماند. آنها شما را واکسینه میکنند و زخم شما را با گلوبولین ایمنی انسانی هاری درمان مینمایند تا از عفونت جلوگیری شود.
بیماریهای رایج بین انسان و حیوان
حیوانات، به همان اندازه که دوست داشتنی هستند، میتوانند منبع بیماری برای انسان باشند. خواندیم که، این بیماریهای بهاصطلاح مشترک بین انسان و دام میتوانند از باکتری ها، ویروسها، انگلها یا قارچها منشاء بگیرند. حال میخواهیم بیماریهای رایج بین انسان و حیوان را بررسی نماییم.
هاری
بیماری است که سیستم عصبی را درگیر میکند. این بیماری توسط یک ویروس ایجاد شده و معمولاً توسط حیوان آلوده(سگ، گربه و…) که حیوان یا شخص دیگری را گاز میگیرد منتقل میشود.
هاری یک بیماری کشنده است. با ظاهر شدن علائم قابلدرمان نیست. خوشبختانه با واکسیناسیون میتوان به طور قابلتوجهی از هاری پیشگیری کرد.
پسیتاکوزیس
عفونت با کلامیدوفیلا پسیتاسی که قبلاً به نام کلامیدیا پسیتتاسی شناخته میشد عامل بیماری سیستمیک در پرندگانی که توسط انسانها نگهداری میشوند و طیور است. این بیماری اغلب بهعنوان کلامیدیوز پرندگان همچنین بهعنوان پسیتاکوز، اورنیتوز و تب طوطی نیز شناخته میشود.
سیاهزخم
سیاهزخم توسط یک باکتری تشکیلدهنده هاگ ایجاد میشود و بیشتر در پستانداران گیاهخوار وحشی و اهلی دیده میشود. افراد میتوانند با دست زدن به محصولات حیوانات آلوده یا با تنفس هاگ سیاهزخم حاصل از محصولات حیوانی آلوده؛ مانند پشم، پوست، چرم یا مو به سیاهزخم مبتلا شوند.
موارد نادر سیاهزخم استنشاقی، پوستی و گوارشی متصل شده است. سیاهزخم گوارشی میتواند پس از خوردن گوشت نیمپز حیوانات آلوده به وجود آید.
آنفولانزای مرغی
میتوان گفت آنفولانزای پرندگان به بیماری ناشی از ویروس آنفلوانزای پرندگان A اشاره دارد. این ویروسها به طور طبیعی در میان پرندگان وجود دارند و میتوانند طیور و سایر پرندگان و حیوانات را آلوده کنند.
در موارد نادری، ویروس آنفولانزای پرندگان میتواند افراد را مبتلا کند که باعث بیماری میشود. معمولاً برای افرادی که تماس مستقیم یا نزدیک با طیور آلوده داشتهاند این اتفاق میافتد.
ویروسهای آنفولانزا دائماً تغییر میکنند و تغییرات خاصی ممکن است به ویروس آنفولانزای پرندگان اجازه دهد تا بهراحتی بین افراد پخش شود. این میتواند باعث شیوع گسترده آنفولانزا یا یک بیماری همهگیر شود.
تب مالت
بروسلوز یا همان تب مالت یک عفونت باکتریایی است که میتواند بر بزها و سایر دامها مانند گوسفند و گاو و نشخوارکنندگان وحشی مانند آهو، گوزن و گاومیش کوهاندار مبتلا شود.
این بیماری باعث سقط جنین یا مردهزایی در حیوانات میشود. حیوانات آلوده میتوانند پس از زایمان یا سقط جنین، باکتری را در شیر و مایعات واژن دفع کنند.
افراد نیز میتوانند از طریق تماس مستقیم با جفت حیوان آلوده و سایر مایعات زایمان، از طریق مصرف شیر غیرپاستوریزه و سایر محصولات لبنی حیوانات درگیر آلوده شوند. علائم آن در افراد متفاوت است.
سالک
لیشمانیوز یک بیماری انگلی است که توسط پشه خاکی آلوده به تکیاخته لیشمانیا منتقل میشود. لیشمانیوز در بیش از 70 کشور در سراسر جهان وجود دارد.
در واقع یک بیماری پوستی طولانیمدت و بدون درد و تب است و از طریق نیش پشه خاکی به انسان و حیوانات دیگر منتقل میشود.
بیش از 20 گونه انگل لیشمانیا وجود دارد که میتواند انسان را آلوده کند. متاسفانه این بیماری اغلب نادیده گرفته شده و یا اشتباه تشخیص داده میشود.
تب خونریزی دهنده کریمه کنگو
میزبانهای ویروس CCHF شامل طیف گستردهای از حیوانات وحشی و اهلی مانند گاو، گوسفند و بز است. بسیاری از پرندگان به عفونت مقاوم هستند، اما شترمرغها حساس بوده و ممکن است شیوع بالایی داشته باشند.
حیوانات با نیش کنههای آلوده درگیر میشوند و ویروس حدود یک هفته پس از آلودگی در جریان خون آنها باقی میماند. ویروس CCHF یا از طریق نیش کنه یا از طریق تماس با خون یا بافت حیوان آلوده در حین و بلافاصله پس از کشتار به افراد منتقل میشود.
انتقال از انسان به انسان دیگر میتواند در نتیجه تماس نزدیک با خون، ترشحات، اندامها یا سایر مایعات بدن افراد آلوده رخ دهد و مشکلساز شود.
