قدیمی ترین شهر جهان (شهرهای باستانی با تاریخ هزاران ساله)
قدیمی ترین شهر جهان (کشف اسرار آن‌ها)
یکی از جذاب‌ترین پرسش‌هایی که تاریخ‌دانان، باستان‌شناسان و انسان‌شناسان همیشه به دنبال آن هستند، این است که قدیمی ترین شهر جهان کجاست؟ در واقع پیدا کردن جواب این سؤال نیازمند بررسی دقیق شواهد تاریخی، یافته‌های باستان‌شناسی و متون قدیمی است که در ادامه به بررسی کامل این موضوع می‌پردازیم.
ساختار شهر از نگاه تاریخ
برای تعیین قدیمی‌ترین شهر جهان، ابتدا باید بدانیم شهر چیست؟ از نگاه باستان‌شناسی، شهری قدیمی به‌حساب می‌آید که:
- ساکنان دائم و ثابت داشته باشد.
- دارای ساختار اجتماعی سازمان‌یافته باشد.
- معماری دائمی داشته باشد.
- کشاورزی، دامداری یا تجارت را دارا باشد.
- دارای نوعی حکومت یا ساختار مدیریتی بوده باشد.
کهن‌ترین شهر جهان
در پژوهش‌های تاریخی، چند شهر باستانی به‌عنوان نامزدهای اصلی قدیمی‌ترین شهر جهان معرفی شده‌اند:
- اریحا – فلسطین
- دمشق – سوریه
- بیبلوس – لبنان
- حلب – سوریه
- شوش – ایران
- کاتال‌هویوک – ترکیه
در این میان، شهر اریحا به دلیل شواهد باستان‌شناسی قوی، بیشتر از بقیه مورد توجه قرار گرفته است.
اریحا قدیمی‌ترین شهر جهان
این شهر در کرانه باختری رود اردن، در فلسطین کنونی قرار دارد. اریحا در دره‌ای حاصلخیز واقع شده است. موقعیت جغرافیایی مناسب آن از نظر منابع آب‌وخاک حاصلخیز، شرایطی عالی برای کشاورزی فراهم کرده که به سکونت دائم انسان‌ها کمک کرده است.
حفاری‌های باستان‌شناسی در تپه‌ای به نام تل السلطان نشان می‌دهد که اریحا حداقل از ۱۰٬۰۰۰ سال پیش (حدود ۸۰۰۰ سال پیش از میلاد) محل سکونت بشر بوده است.
این شهر، دارای قدیمی‌ترین دیوارهای دفاعی شناخته‌شده در جهان است که نشان از سازمان‌یافتگی و وجود تهدیدهای بیرونی دارد.
کشفیات باستان‌شناسی
باستان‌شناس معروف، کاتلین کنیون در دهه ۱۹۵۰ میلادی حفاری‌هایی در اریحا انجام داد و به یافته‌های حیرت‌انگیزی رسید. آن‌ها با دیوارهای سنگی به ارتفاع بیش از ۶ متر که احتمالاً برای دفاع از شهر ساخته شده بودند روبه‌رو شدند. همچنین شاهد:
- برج استوانه‌ای به ارتفاع حدود ۸ متر
- خانه‌های گلی و سنگی
- بقایای کشاورزی مانند گندم و جو
- آثار دفن مردگان در زیر کف خانه‌ها
همه این شواهد نشان می‌دهند که اریحا نخستین نمونه از جامعه شهری با ساختار پیچیده بوده است. شواهد نشان می‌دهند که اریحا یکی از نخستین مکان‌هایی بوده که انسان در آن از شکار استفاده می‌کرده است. همچنین برای تهیه غذا به کشاورزی و دامداری روی آورده است.
از نظر تجاری نیز موقعیت اریحا در مسیرهای تجاری مهم آن زمان قرار داشت. مانند مسیر میان بین‌النهرین و مصر. همین موضوع باعث شده بود که این شهر به مرکز تبادل کالاهایی مانند نمک، سنگ‌های قیمتی و فلزات تبدیل شود. کشف بقایای معابد و نشانه‌هایی از آیین‌های تدفین، نشان می‌دهد که مردم اریحا دارای باورهای دینی پیچیده‌ای بوده‌اند.
