قرص گاباپنتین ۱۰۰ برای چیست؟ (کاربردها و عوارض)
قرص گاباپنتین ۱۰۰ برای چیست؟ کاربردها + عوارض و نحوه مصرف
امروزه در پزشکی، داروهای متعددی برای درمان بیماری‌های عصبی، صرع، دردهای مزمن و نوروپاتیک معرفی شده‌اند که یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین آن‌ها قرص گاباپنتین (Gabapentin) است. گاباپنتین در دوزهای مختلفی تولید می‌شود که یکی از رایج‌ترین آن‌ها دوز ۱۰۰ میلی‌گرم است. حال به نظرتان قرص گاباپنتین ۱۰۰ برای چیست؟
قرص گاباپنتین ۱۰۰ به‌عنوان یک داروی مؤثر در کنترل صرع جزئی، دردهای عصبی (نوروپاتیک)، فیبرومیالژیا، سندرم پای بی‌قرار و حتی درمان کمکی اضطراب کاربرد دارد. اما استفاده از این دارو باید بادقت، رعایت دوز مناسب و آگاهی از عوارض جانبی مصرف شود.
گاباپنتین چیست؟
در واقع گاباپنتین یک داروی ضدتشنج و ضددرد عصبی است که ساختاری شبیه به گاما آمینو بوتیریک اسید (GABA) دارد، اما در واقع روی گیرنده‌های GABA مستقیماً اثر نمی‌گذارد. گاباپنتین در اشکال زیر موجود است:
- قرص (۱۰۰، ۳۰۰، ۴۰۰، ۶۰۰، ۸۰۰ میلی‌گرم)
- کپسول
- محلول (برای بیماران با مشکل بلع)
مکانیسم دقیق اثر گاباپنتین هنوز به طور کامل شناخته نشده، اما تصور می‌شود که با مهار کانال‌های کلسیمی ولتاژ دار در سیستم عصبی مرکزی عمل می‌کند و در نتیجه ترشح ناقل‌های عصبی (نورترنسمیترها) را کاهش داده و انتقال درد یا تشنج را کنترل می‌نماید.
کاربردهای قرص گاباپنتین ۱۰۰
- درمان صرع: گاباپنتین به‌ویژه برای صرع جزئی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو معمولاً به‌عنوان داروی کمکی برای بیمارانی تجویز می‌شود که با سایر داروهای ضد صرع کنترل نمی‌شوند.
- دردهای نوروپاتیک: یکی از مهم‌ترین کاربردهای گاباپنتین، درمان دردهای عصبی ناشی از: دیابت (نوروپاتی دیابتی)، زونا (نورالژی پُست‌هرپتیک)، آسیب‌های نخاعی، سندروم درد منطقه‌ای پیچیده (CRPS) است.
- سندروم پای بی‌قرار: در بیماران مبتلا به سندرم پای بی‌قرار، گاباپنتین باعث کاهش علائم آزاردهنده در شب می‌شود و به بهبود خواب آن‌ها کمک می‌کند.
- فیبرومیالژیا: برخی پزشکان از گاباپنتین برای کاهش درد بدن در بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا استفاده می‌کنند. گاباپنتین با تأثیر روی مسیرهای درد در مغز، شدت علائم را کاهش می‌دهد.
- کمک به ترک اعتیاد: در برخی برنامه‌های ترک الکل یا مواد مخدر، از گاباپنتین برای کاهش اضطراب، بی‌خوابی و علائم ترک استفاده می‌شود.
- اضطراب و بی‌خوابی: گاباپنتین در دوزهای پایین‌تر مانند: ۱۰۰ یا ۳۰۰ میلی‌گرم ممکن است برای کاهش اضطراب، اضطراب اجتماعی و بی‌خوابی مزمن در بیماران خاص تجویز شود، البته معمولاً به‌صورت مکمل با داروهای دیگر.
نکات برجسته و مهم
برخی نکاتی که باید در مصرف این دارو رعایت شوند این است که:
- به‌صورت منظم مصرف شود.
- قطع ناگهانی گاباپنتین ممکن است باعث تشنج یا برگشت علائم شود.
- در بیماران با نارسایی کلیه، دوز دارو باید تنظیم شود.
عوارض جانبی مصرف گاباپنتین ۱۰۰
- خواب‌آلودگی و گیجی
- سرگیجه
- تاری دید
- لرزش خفیف دست
- افزایش وزن
- ورم پا و مچ
- کاهش حافظه
- مشکلات تمرکز
- نوسانات خلقی
- مشکل در هماهنگی حرکات
عوارض نادر اما خطرناک نیز گاهی به همراه دارد که شامل: افکار خودکشی واکنش‌های آلرژیک شدید مانند (کهیر، تورم صورت،تنگی نفس)، افسردگی شدید، رفتارهای غیرمعمول و تحریک‌پذیری به همراه خواهد داشت. در صورت مشاهده هرکدام از موارد بالا باید فوراً به پزشک مراجعه نمایید.
در چه شرایطی گاباپنتین ۱۰۰ باید بااحتیاط مصرف شود؟
- بیماران کلیوی (به دلیل دفع دارو از کلیه‌ها)
- افراد سالمند
- زنان باردار یا شیرده
- بیماران باسابقه اختلالات روانی یا خودکشی
گاباپنتین برخلاف بنزودیازپین‌ها ذاتاً اعتیادآور نیست، اما گاهی سوءمصرف این دارو در افراد باسابقه اعتیاد به سایر مواد مخدر دیده شده است. به همین دلیل، تجویز آن باید با نظارت پزشک باشد.
تداخلات دارویی
داروهای آرام‌بخش و خواب‌آور مانند دیازپام، لورازپام باعث افزایش خواب‌آلودگی و سرگیجه می‌شوند. همچنین مصرف الکل با این دارو دلیل اصلی تشدید عوارض عصبی مورفین خواهد بود.
مورد دیگر اینکه انواع مواد مخدر نیز باعث تقویت اثر خواب‌آور گاباپنتین و داروهای ضدافسردگی و مهارکننده‌های MAO خواهند بود. به همین دلیل پزشک باید از تمام داروهای مصرفی بیمار آگاه باشد.
آیا گاباپنتین باعث چاقی می‌شود؟
لازم به ذکر است که در برخی بیماران، مصرف طولانی‌مدت گاباپنتین منجر به افزایش اشتها و وزن آن‌ها خواهد شد. در این‌گونه شرایط کنترل رژیم غذایی توصیه می‌شود.
