پیشگیری و درمان کولیک اسب (نشانه‌های آن)

کولیک یکی از شایع‌ترین و نگران‌کننده‌ترین مشکلات سلامتی در اسب‌هاست. این وضعیت به هر نوع درد شکمی اشاره دارد و می‌تواند از یک ناراحتی خفیف تا شرایطی بسیار جدی و تهدیدکننده زندگی متغیر باشد. خوشبختانه راه‌هایی برای پیشگیری و درمان کولیک اسب وجود دارد. اما اگر به‌موقع تشخیص داده و درمان نشود، می‌تواند عواقب جدی و حتی مرگبار داشته باشد.

کولیک چیست؟

اصطلاحی کلی است که برای توصیف درد شکمی در اسب‌ها استفاده می‌شود. این درد ممکن است ناشی از مشکلات گوارشی، انسداد روده، گازهای معده و یا حتی بیماری‌های غیرمرتبط با دستگاه گوارش باشد. انواع مختلف کولیک وجود دارد که هر یک دلایل و شدت خاص خود را دارند.

انواع کولیک

• گازی: ناشی از تجمع گاز در روده‌ها یا معده است. این نوع کولیک معمولاً به دلیل تخمیر غیرطبیعی غذا یا بلع هوا رخ می‌دهد.
• انسدادی: زمانی که مسیر روده‌ها توسط مواد غذایی یا جسم خارجی مسدود شود، این نوع کولیک ایجاد می‌شود.
• کولیک ناشی از زخم معده: زخم‌های معده که اغلب به دلیل استرس یا رژیم غذایی نامناسب ایجاد می‌شوند، می‌توانند منجر به درد شکمی شوند.
• پیچ‌خوردگی: این نوع کولیک زمانی رخ می‌دهد که بخشی از روده‌ها پیچ‌خورده و جریان خون به آن قسمت قطع شود. این حالت بسیار خطرناک بوده و معمولاً نیاز به جراحی فوری دارد.
• کولیک ناشی از انگل: برخی انگل‌ها می‌توانند باعث انسداد یا آسیب به روده شوند که به کولیک منجر می‌شود.

دلایل کولیک در اسب‌ها

یکی از دلایل کولیک تغذیه است. در واقع مصرف بیش از حد غلات یا غذاهای پر انرژی، تغییر ناگهانی در رژیم غذایی، مصرف غذای آلوده یا کپک‌زده و کمبود آب باعث ایجاد کولیک می‌شود. عوامل محیطی و رفتاری نیز در به‌وجودآمدن کولیک مؤثر هستند مانند:

• عدم تحرک کافی
• استرس ناشی از تغییر محیط، سفر یا رقابت
• بلع سریع غذا

یک سری از عوامل پزشکی نیز می‌توانند دردسرساز شوند؛ مانند انگل‌های داخلی، مشکلات دندانی که مانع از جویدن صحیح غذا می‌شوند و انسداد یا پیچ‌خوردگی روده.

نشانه‌های کولیک در اسب

اسب‌ها نمی‌توانند مستقیماً درد خود را بیان کنند، اما رفتار آن‌ها می‌تواند نشانه‌ای از مشکل باشد. علائم کولیک شامل:

• بی‌قراری: اسب ممکن است مدام قدم بزند یا روی زمین بخوابد و بلند شود.
• غلت زدن بیش از حد: برخلاف غلت زدن طبیعی، این رفتار نشانه ناراحتی است.
• لگد زدن به شکم: اسب ممکن است با پاهای عقب خود به شکم ضربه بزند.
• کاهش یا توقف اشتها: اسب ممکن است از خوردن یا نوشیدن خودداری کند.
• کمبود دفع مدفوع: در ظاهر و بوی آن تغییر ایجاد می‌شود.
• تعریق غیرطبیعی: در دماهای معتدل ناخواسته عرق می‌کند.
• افزایش ضربان قلب و تنفس: به دلیل درد شدید با افزایش ضربان قلب و تنفس روبه‌رو می‌شوید.

تشخیص کولیک

این کار باید توسط یک دامپزشک حرفه‌ای انجام شود. دامپزشک ممکن است با بررسی علائم حیاتی مانند دمای بدن، ضربان قلب، و تعداد تنفس کار خود را شروع کند.

معاینه فیزیکی شکم برای تشخیص گاز یا انسداد نیز انجام خواهد شد. همچنین استفاده از سونوگرافی یا رادیوگرافی برای بررسی دقیق‌تر وضعیت روده‌ها مناسب است. در نهایت انجام لاواژ معده برای تخلیه محتویات معده و کاهش فشار الزامی است.

درمان کولیک در اسب

اگر اسب شما علائم کولیک نشان می‌دهد، برای کاهش خطر باید به او کمک کنید و کارهایی را انجام دهید. اولین و مهم‌ترین گام تماس فوری با دامپزشک است. سپس اسب را در محیطی آرام نگه دارید تا از آسیب ناشی از غلت زدن جلوگیری شود.

اگر دامپزشک توصیه کرد، اسب را به‌آرامی راه ببرید تا روده‌ها تحریک شوند. در نظر داشته باشید که از دادن غذا تا زمان بررسی دقیق‌تر خودداری کنید. درمان‌های پزشکی توسط دامپزشک شامل:

• مسکن: برای کاهش درد و تسکین اسب
• داروهای ضد گاز: در موارد کولیک گازی
• مایع درمانی: برای جلوگیری از کم‌آبی و تنظیم الکترولیت‌ها
• جراحی: در موارد پیچ‌خوردگی یا انسداد شدید

پیشگیری از کولیک در اسب‌ها

همه ما می‌دانیم که پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. با رعایت برخی نکات می‌توانید خطر کولیک را به حداقل برسانید. شما می‌توانید از علوفه باکیفیت و تمیز استفاده کنید و از تغییرات ناگهانی در رژیم غذایی پرهیز نمایید.

غذا را به وعده‌های کوچک‌تر تقسیم کرده و از تغذیه بیش از حد پرهیز کنید. مطمئن شوید که اسب همیشه به آب تازه و تمیز دسترسی دارد.

اسب‌ها نیاز به تحرک منظم دارند. تمرینات روزانه یا چرا در مراتع می‌تواند به حفظ سلامت گوارشی او کمک کند. از عوامل استرس‌زا مانند تغییرات ناگهانی محیطی یا رقابت‌های زیاد اجتناب کنید. فراهم کردن محیطی آرام و پایدار برای اسب بسیار مهم است.

در آخر اینکه برنامه منظم ضد انگلی برای اسب خود داشته باشید. دندان‌های اسب را به طور منظم معاینه کنید تا مشکلات جویدن غذا برطرف شود.