سجده سهو چگونه است؟ در پاسخ به این پرسش به طور خلاصه باید گفت این عمل که در زمان‌هایی خاص بر نمازگزار واجب می‌شود، از دو سجده تشکیل شده است و بایستی بلافاصله بعد از اتمام نماز انجام شود. برای آشنایی بیشتر با این احکام و نیز بررسی چگونگی انجام آن، با ما باشید تا به صورت کامل راجع به آن صحبت کنیم.
سجده سهو چیست؟
سجده سهو چگونه است؟ در این راستا ابتدا باید با چیستی آن آشنا شوید. در این حالت باید گفت سجده سهو عملی است که از دو سجده تشکیل شده و بایستی آن را پس از تمام شدن نماز ادا کنید. حتما برای شما هم پیش آمده است که یک سجده را کمتر انجام داده‌اید و یا آنکه ممکن است حرف و سخنی را اضافه‌تر گفته باشید. حال از خود پرسیده‌اید که آیا در این حالت تمام نماز خوانده شده باطل است و باید آن را مجدد خواند؟ آیا راه حلی برای برای رفع این مشکل وجود ندارد.
در پاسخ به این سوال باید گفت، نمازگزار می‌تواند به خاطر برخی بی‌دقتی‌هایی که در ادامه نمونه‌های آن را کامل بیان می‌کنیم، عمل سجده سهو را انجام دهد. این عمل در زمان‌های خاصی بر نمازگزار واجب می‌شود و می‌تواند رفع کننده این خطا از جانب او باشد. تنها در صورتی نماز باطل نیست که:
- دیگر خطایی خارج از موارد واجب شدن سجده سهو انجام نشود،
- بلافاصله بعد از اتمام نماز، سجده سهو خوانده شود.
چه زمانی سجده سهو انجام می‌دهیم؟
قبل از اینکه به این پرسش پاسخ دهیم که سجده سهو چگونه است؟، بایستی با احکام آن بیشتر آشنا شویم. در این صورتی می‌توان موارد زیر اشاره کرد که در این حالات بایستی پس از اتمام نماز، سجده سهو را به جا آورید. این موارد عبارتند از:
- زمانی که در بین نماز، شما به صورت سهوی حرف بزنید: این حالت ممکن است با بیان حرف‌های اضافه انجام شود که می‌تواند در قسمت‌های مختلف نماز رخ دهد.
- زمانی که یک سجده فراموش شود: در این حالت واجب است که نمازگزار، به خاطر سجده‌ای که فراموش کرده است، سجده را انجام دهد.
- زمانی که در یک نماز چهار رکعتی، بعد از سجده دوم، شک کند: این نوع شک باید به این گونه باشد که آیا چهار رکعت نماز خوانده و یا پنج رکعت. بدین صورت شما می‌توانید سجده سهو را انجام دهید. توجه کنید که شک‌های دیگر مانند شک به 3 یا 4 رکعت خوانده یا 2 و 3 رکعت خواندن می‌تواند کاملا احکام متفاوتی داشته باشد.
- سلام در زمان نامناسب: یکی دیگر از موارد دیگری که برای ادای سجده سهو بیان می‌شود، سلام دادن در زمان نامناسب است. منظور از سلام در اینجا، ذکری است که پس از تشهد خوانده می‌شود (حکم سلام دادن (السلام علیک) دیگری به نماز گزار در زمان نماز خواندن، سلام کردن با همان کیفیت است (السلام علیک)، نه بیشتر و نه کمتر). به طور مثال، ممکن است فردی در رکعت اول اقدام به سلام سهوی کند.
- فراموش کردن تشهد: در نهایت یکی دیگر از زمان‌هایی که بر نمازگزار، واجب است عمل سجده سهو را به جا آورد، فراموشی خواندن تشهد است.
حال با بررسی زمان‌هایی که این عمل واجب می‌شود، به بررسی اینکه سجده سهو چگونه است؟ می‌پردازیم.
نحوه انجام سجده سهو چگونه است؟
حال با دانستن یک مقدمه و وضعیت‌هایی که این سجده واجب می‌شود، می‌خواهیم بگوییم سجده سهو چگونه است؟ در این راستا به ترتیب اعمال زیر را انجام دهید:
- در رکعت آخر، تشهد و سلام را بخوانید.
- سپس فورا نیت سجده سهو کنید: “سجده سهو به جای می‌آورم، قربة الی الله”.
- حال پیشانی خود را بر روی مهر و یا چیزی که سجده بر آن می‌تواند انجام شود، از جمله سنگ مرمر، سپاه، آهک، گچ، آهک پخته، آجر، کوزه گلی، کاغذی که از جنس کاه و پنبه است، خاک. همچنین دو دست باید کاملا بر سطح زمین گذاشته شده (هفت قسمت بدن) بدن به آرامش برسد.
- سجده اول انجام شده و در این حالت یکی از اذکار زیر را بیان کند:
ذکر اول: بسم اللَّه و باللَّهِ و صلَّى اللّهُ على مُحَمَّد و آلِه.
ذکر دوم: بسم اللَّه و باللَّهِ و اللّهم صلَّى على مُحَمَّد و آلِ محمد.
ذکر سوم: بسم اللَّه و باللَّهِ، السَّلام عَلیک ایُّها النّبىّ وَ رحْمَة اللَّه وَ برکاتُه
نکته: سومین ذکر کامل‌ترین است و پیشنهاد و توصیه شده است تا آن را در احکام اینکه سجده سهو چگونه است؟ بیان کنید.
- پس از سجده اول و بیان این ذکر، حال برخاسته، تکبیر گفته و دوباره به سجده (دوم) بروید.
- یکی از اذکاری که در قسمت قبل یان شده است را مجددا بخوانید. فرقی نمی‌کند از یک ذکر استفاده کنید و یا آنکه در این سجده، ذکر دیگری را بگویید. این اذکار و انتخاب آنها اختیاری است.
حال با انجام سجده دوم، تقریبا نیمی از کار نحوه انجام سجده سهو انجام شده است.
- در مرحله بعدی باید ذکر تشهد را پس از برخاستن از سجده دوم بگویید.
در این قسمت با انواع دعای رزق و روزی آشنا شوید.
ذکر تشهد: اَشهَد اَن لاَ اِله اِلاّ الله وحْدَه لا شَریک لَه، و اَشْهد اَنَ محَمَدا عبْده وَ رسولُهُ، اَللّهمَّ صلّ علی محمَّد و آلِ محَمَّد.
- حال آخرین مرحله آن است که بعد از خواندن تشهد، ذکر سلام را بدهید تا نحوه انجام سجده سهو به پایان برسد.
ذکر سلام: السَّلام عَلیک اَیهَا النَبیُّ و رحْمَة اللَّهِ و بَرکاتهُ، اَلسَلام عَلینا و علی عبادِ اللَّه الصّالحین، اَلسَّلام عَلیکم و رَحْمة اللَّه و بَرکاتُه.
در انتها پس از آنکه فهمیدید سجده سهو چگونه است؟، بایستی به این نکته توجه کنید که برخی از مراجع تقلید، در موارد واجب شدن این سجده، دارای اختلاف هستند و ممکن است مواردی کم و یا زیاد شود. بنابراین بهتر است همواره به کتاب رساله مرجع خود مراجعه کرده و در بخش موارد واجب شدن سجده سهو آن را مشاهده کنید. به عنوان مثال، ممکن است در موارد زیر نیز سجده سهو واجب درنظر گرفته شده باشد:
- زمانی که نمازگزار شک کند بین اینکه 3 رکعت نماز خوانده است و یا چهار رکعت.
- هنگامی که در یک زمان نامناسب، بنشیند و یا در جایی که باید بنشیند، بایستد.
- برخی از علما نیز ممکن است هرگونه افزایش یا نقصان را جزوی از شرایط خواندن سجده سهو عنوان کنند که موجب بطلان نماز نمی‌شود.
- کم یا زیاد کردن موارد مستحب نماز.
