علت خواب رفتن دست (نحوه تشخیص بی‌حسی آن)
دلایل خواب رفتن دست چیست؟ چگونه درمان می‌شود؟
خواب رفتن دست که در اصطلاح پزشکی به آن پارستزی گفته می‌شود، معمولاً با احساس سوزن سوزن شدن، بی‌حسی یا گزگز همراه است. البته این وضعیت می‌تواند موقتی یا مزمن باشد. در این مطلب از مجله جوان ایرانی علت خواب رفتن دست را به طور کامل شرح داده و نحوه تشخیص و درمان آن را بیان می‌کنیم.
علت خواب رفتن دست چیست؟
خواب رفتن دست می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد. در واقع از مشکلات ساده و موقتی مانند فشار روی عصب‌ها تا بیماری‌های جدیدتر مانند نوروپاتی دیابتی یا اختلالات خودایمنی کاملاً متغیر است. در این بخش به بررسی علت این وضعیت می‌پردازیم.
فشار بر اعصاب محیطی
یکی از دلایل شایع خواب رفتن دست فشار موقتی است که بر اعصاب محیطی وارد می‌شود. چنین شرایطی ممکن است به دلیل خوابیدن روی دست به صورت طولانی‌مدت، همچنین قرار دادن دست در وضعیت نامناسب هنگام کار با کامپیوتر ایجاد شود. البته گاهی اوقات حمل کیف‌های سنگین با بندهای تنگ نیز باعث فشار اعصاب محیطی می‌شود.
سندروم تونل کارپال
یکی دیگر از دلایل مهم خواب رفتن دست این است که بر عصب مدیان در مچ دست فشار ایجاد می‌شود. این علائم معمولاً در شب‌ها تشدید شده و بیشتر انگشتان شست، اشاره میانی را درگیر می‌کند. حتی افرادی که کارهای تکراری انجام می‌دهند، ممکن است مبتلا به این وضعیت شوند.
مشکلات ستون فقرات گردنی
برخی دیگر از مشکلات مربوط به مهره‌های گردن، باعث خواب رفتن دست‌ها می‌شود. به عنوان مثال فتق دیسک گردن، آرتروز، مهره‌های گردن و تنگی کانال نخاعی در گردن، باعث ایجاد این وضعیت می‌شود.
دیابت و نوروپاتی دیابتی
شما عزیزان باید بدانید که قند خون بالا نیز در طول زمان باعث آسیب به اعصاب محیطی می‌شود. نوروپاتی دیابتی معمولاً هر دو دست را درگیر کرده و با احساس سوزش و گزگز همراه است. البته در مراحل پیشرفته ممکن است شما احساس ضعف عضلانی کنید.
کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی
یکی دیگر از دلایل خواب رفتن دست کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی است که باعث اختلال عملکرد اعصاب می‌شود. به عنوان مثال کمبود ویتامین ب ۱۲ ویتامین، ب ۱ و کمبود پتاسیم یا منیزیم باعث ایجاد این وضعیت می‌شود.
بیماری‌های سیستمیک
برخی از بیماری‌های سیستمیک یا عمومی بدن نیز باعث خواب رفتن دست‌ها می‌شود. به عنوان مثال ام اس، سکته مغزی، کم کاری تیروئید و نارسایی کلیوی باعث ایجاد مشکل می‌شود.
مشکلات عروقی
هر نوع اختلالی در خون‌رسانی به دست‌ها، باعث خواب رفتن و احساس گزگز می‌شود. به عنوان مثال بیماری رینود، تنگی شریان‌های اندام فوقانی، لخته‌های خونی در عروق دست باعث ایجاد این مشکل می‌شود.
مسمومیت‌ها و عوارض دارویی
برخی از مواد سمی و داروها نیز باعث آسیب عصبی می‌شوند. به عنوان مثال مصرف الکل مزمن، برخی داروهای شیمی درمانی و قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین مانند سرب نیز این مشکلات را ایجاد می‌کند.
آسیب‌های تروماتیک
برخی از ضربه‌ها و آسیب‌های فیزیکی باعث ایجاد آسیب به اعصاب دست شده و در نتیجه شما احساس خواب رفتن گزگز و بی‌حسی می‌کنید. گاهی اوقات شکستگی‌های استخوان‌های دست، در رفتگی‌های مفاصل و سوختگی‌های شدید باعث ایجاد این مشکل می‌شود.
دوران بارداری
تورمی که در سراسر بدن در دوران بارداری ایجاد می‌شود، بر روی برخی از اعصاب بدن فشار وارد می‌کند. در نتیجه ممکن است افراد احساس گزگز و سوزن سوزن شدن در دست و پاهایشان داشته باشند. همچنین گاهی احساس می‌کنند که برخی از اندام‌های آنها خواب می‌رود. البته نگران نباشید این نشانه‌ها پس از بارداری معمولاً از بین می‌روند.
عوارض برخی از داروها
به دلیل اینکه برخی از داروها باعث آسیب عصبی می‌شوند، در نتیجه ممکن است این‌گونه افراد دچار خواب رفتگی در دست‌ها یا پاها شوند. به عنوان مثال داروهای سرطان یا شیمی درمانی، اچ‌آی‌وی یا ایدز، فشار خون بالا، برخی از عفونت‌ها و سل، افراد را دچار این وضعیت می‌کند. اگر این‌گونه داروها را مصرف می‌کنید، حتماً با پزشک در این مورد مشورت کنید.
↵ به طور خلاصه دستان شما ممکن است در اثر برخی از بیماری‌ها دچار خواب رفتن یا بی‌حسی شود. بیماری‌هایی از جمله زونا، عفونت تبخال، گردش خون ضعیف ناشی از دیابت، سکته، سردردهای میگرنی، تیروئید کم کار، سندروم رینود و واسکولیت، بیماری لایم و بیماری مولتیپل اسکلروزیس یا ام اس. گاهی اوقات علت‌های دیگری نیز ممکن است باعث ایجاد این اختلال شوند. به عنوان مثال نیش حیوانات یا حشرات، داروهای خاص، کمبود ویتامین ب ۱۲، سطوح غیرطبیعی کلسیم، پتاسیم یا سدیم و مصرف بیش از حد الکل.
درمان خانگی درد مچ دست چیست؟ نحوه پیشگیری از آن را در این مطلب بخوانید:
علائمِ همراه خواب رفتن دست‌ها چیست؟
معمولاً افرادی که دچار خواب رفتن دست‌هایشان هستند، علائم دیگری را همراه با این مشکل دارند. در ادامه این مطلب از مجله جوان ایرانی به بررسی علائمِ همراه با خواب رفتن دست می‌پردازیم.
علائم عصبی
این‌گونه افراد معمولاً دچار احساس سوزن سوزن شدن، بی‌حسی و احساس سوزش و خارش بدون دلیل دارند.
علائم حرکتی
برخی از افراد همراه با خواب رفتن دست دچار ضعف عضلات دست و همچنین کاهش قدرت گرفتن اشیا می‌شوند. این افراد معمولاً لرزش غیرارادی و عدم هماهنگی حرکات ظریف را تجربه می‌کنند.
علائم هشدار دهنده
برخی دیگر از علائمی که همراه با خواب رفتن دست ایجاد شده و نیاز به مراجعه فوری پزشک دارد، شامل خواب رفتگی ناگهانی و شدید، ضعف پیشرونده دست، درگیری همزمان صورت یا پاها، اختلال در تکلم یا بینایی است.
نحوه تشخیص علت خواب رفتن دست
اگر شما احساس می‌کنید دست‌های شما در طی روز خواب می‌رود یا اینکه احساس سوزن سوزن شدن، گزگز و مواردی از این قبیل دارید، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. در این صورت پزشک ابتدا با معاینه دقیق، اطلاعات ارزشمندی به دست آورده، همچنین تست‌های حسی با لمس و ارتعاش، بررسی رفلکس‌های تاندونی و تست‌های قدرت عضلانی، معاینه می‌کند. همچنین آزمایش‌های مربوطه را صادر کرده و نوار عصب و عضله را از شما دریافت می‌کند. برخی از پزشکان عکس رادیوگرافی از ستون فقرات گردنی و ام آر آی برای بررسی دیسک و نخاع، همچنین سونوگرافی عصب در ناحیه مچ دست را تجویز می‌کند.
البته گاهی اوقات بنا به تشخیص پزشک، آزمایش‌های خون برای اندازه‌گیری قند خون و بررسی سطح ویتامین‌ها، به ویژه ویتامین ب ۱۲ تجویز می‌شود. همچنین آزمایش خون برای تست عملکرد تیروئید و آزمایش‌های کلیوی کبدی نیز مورد نیاز است.
کیست مچ دست چیست؟ روش‌های تشخیص آن را در این مطلب بخوانید:
نحوه جلوگیری از خواب رفتن دست‌ها
خبر خوب این است که شما می‌توانید از خواب رفتن دست‌ها، بی‌حسی و احساس گزگز آنها تا حد زیادی جلوگیری کنید. در ادامه این مطلب از مجله جوان ایرانی، این مورد را به طور کامل شرح می‌دهیم.
سعی کنید سبک زندگی خودتان را طوری تنظیم کنید که به دیابت یا فشار خون بالا مبتلا نشوید. اگر یکی از اعضای خانواده مبتلا به این‌گونه بیماری‌های مزمن است، احتمال آن در شما نیز افزایش می‌یابد. بنابراین نیاز به راهکارهای مدیریتی بیشتری است.
اگر کارهای زیادی در منزل انجام می‌دهید، هر از گاهی بین کارها وقفه ایجاد کرده و به دستان خودتان استراحت دهید.
سعی کنید به صورت منظم آزمایشات پزشکی داشته باشید و همچنین سعی کنید مرتب به پزشک مراجعه کرده تا معاینه شوید.
زمان مراجعه به پزشک
گاهی اوقات خواب رفتن دست‌ها و بی‌حسی آنها، نشان دهنده یک وضعیت پزشکی جدی‌تر است. اگر در دست، ساعد یا گردن خودتان احساس درد می‌کنید یا اینکه دچار بثورات، سرگیجه یا اسپاسم عضلانی هستید، همچنین احساس می‌کنید که بیش از حد معمول ادرار می‌کنید، حتماً در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
همچنین اگر بلافاصله پس از آسیب به کمر، گردن یا سرخود دچار بی‌حسی دست‌ها شدید، مراجعه به پزشک را فراموش نکنید. اگر همراه با خواب رفتن دست‌ها، علائم دیگری دارید سریعاً به پزشک مراجعه کنید. این علائم را در ادامه مطلب شرح می‌دهیم.
- ناتوانی در حرکت بخشی از بدن
- حرکات غیرقابل‌کنترل در بازو یا دست
- احساس ضعف و گیجی
- هرگونه مشکل در صحبت کردن، راه رفتن یا دیدن
درمان خانگی خواب رفتن دست‌ها
احتمالاً این سؤال برای شما ایجاد شده که چگونه خواب رفتن دست‌ها و بی‌حسی آنها را در خانه درمان کنیم. در ادامه این مطلب به بررسی این مورد می‌پردازیم.
- گاهی اوقات شما می‌توانید در صورت هرگونه درد در ناحیه دست یا پا، مسکن‌های بدون نسخه مانند یا استامینوفن یا ایبوپروفن مصرف کنید.
- گاهی اوقات در صورتی که بی‌حسی دستان شما شدید باشد، پزشکان استفاده از آتل را در منزل پیشنهاد می‌کنند.
- همچنین استفاده از گرما یا سرمادرمانی می‌تواند مفید باشد.
- ورزش‌هایی را انجام دهید که به قوی‌تر شدن دست‌های شما کمک کند. این ورزش‌ها را می‌توانید از یوتیوب دانلود کنید.
- اگر کارهای تکراری انجام می‌دهید، گاهی اوقات به دستان خودتان استراحت دهید.
نظرات مردم در مورد خواب رفتن دست
در این بخش به بررسی نظرات مردم در مورد خواب رفتن دست و موارد مرتبط با آن می‌پردازیم.
♦ یکی از افراد پیام داده هنگامی که ۱۵ الی ۲۰ دقیقه روی زمین می‌نشینم، دست‌ها و پاهایم خواب می‌رود و احساس گزگز می‌کنم. آیا نیاز به درمان پزشکی دارم.
پاسخ این است که دوست عزیز نشستن و خوابیدن روی دست و پا به علت فشاری که روی اعصاب وارد می‌کند، ممکن است شما را دچار این عارضه کند و پس از آن برطرف می‌گردد. اگر این وضعیت شما ادامه داشت و مزمن شد، نیاز به پیگیری دارد. همچنین ممکن است همراه با این عارضه، دچار علائم دیگری شوید. در چنین وضعیتی باید به دکتر متخصص مغز و اعصاب، دکتر عمومی و دکتر داخلی مراجعه کنید.
♦ فرد دیگری پیام داده که من سه ماه پیش دچار آنفولانزا شدم. چند مرتبه به پزشک مراجعه کردم، اما بهتر نشدم، پزشک گفته که ریه شما ملتهب شده است. همزمان با این‌گونه ناراحتی‌هایی که دارم، دست‌ها و پاهایم خواب می‌رود و احساس سنگینی و گزگز دارم. به نظر شما مشکل از ریه من است؟ چه مشکل دیگری دارم؟
پاسخ این است که دوست عزیز شما باید آزمایش خون بدهید تا به طور کامل از کم خونی، کمبود آهن، کمبود کلسیم و همچنین مشکلات کبدی کلیوی اطلاع پیدا کنید. در این صورت درمان شما آغاز می‌شود.
♦ یکی دیگر از افراد پیام داده که من ۲۷ سالم است. روزهایی که سیگار زیادی می‌کشم احساس می‌کنم که شب‌ها تا صبح فلج شده‌ام و کاملاً دست‌ها و پاهایم خواب می‌رود. پس از آزمایش‌هایی که پزشک تجویز کرده، متوجه شدم که غلظت خون من بالا است. به نظر شما راهکار آن چیست؟
پاسخ این است که شما در درجه اول باید سیگار خودتان را ترک کنید و در کنار سیگاری‌ها هم قرار نگیرید. پس از آن اگر بهبود نیافتید، به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.
♦ فرد دیگری پیام داده که من در خواب دست‌ها و پاهایم خواب می‌رود و کلیه‌هایم درد می‌کند. همچنین سردردهای شدیدی می‌گیرم. به نظر شما به پزشک مراجعه کنم یا خیر.
پاسخ این است که به طور کلی خواب رفتگی اندام‌ها و سردرد علاوه بر اینکه ممکن است به دلیل کمبود ویتامین باشد، اما مشکلات عصبی مغزی نیز باعث ایجاد این وضعیت می‌شود. شما باید در اسرع وقت به متخصص نورولوژی مراجعه کنید تا با انجام سی تی اسکن، مشکل شما مشخص شود. درد کلیه هم ممکن است به دلیل سنگ کلیه یا هرگونه عفونت‌های کلیوی باشد. در این مورد نیز باید به متخصص کلیه مراجعه کنید و با انجام سونوگرافی درمان شما آغاز می‌شود.
♦ فرد دیگری پیام داده که سن من ۴۳ سال است. وقتی می‌خوابم، دست‌هایم خواب می‌رود. مثلاً هنگامی که دست چپم را زیر سرم می‌گذارم، دست راستم که آزاد است، خواب می‌رود و بالعکس. به نظر شما مشکل از چیست؟
پاسخ این است که شما باید به پزشک مراجعه کنید و در اسرع وقت آزمایش خون کامل بدهید. به طور کلی دیابت کنترل نشده، باعث آسیب‌های عصبی می‌شود. همچنین بارداری نیز یکی دیگر از دلایل خواب رفتگی دست یا پا است. بیماری‌های خود ایمنی، کمبود ویتامین‌ها، مصرف برخی از داروها، عفونت‌ها، نارسایی کلیوی، فشرده شدن اعصاب دیسک بیرون زده در ستون فقرات و مواردی از این قبیل، باعث ایجاد خواب رفتن دست‌ها و پاها می‌شود.
♦ یکی دیگر از افراد پیام داده که سن من ۲۳ سال است. دو هفته‌ای است که دست چپم مدام خواب می‌رود، گزگز می‌کند و برخی از مواقع حتی بی‌حس می‌شود. آیا نشانه چربی خون است؟
پاسخ این است که دوست عزیز ممکن است این وضعیت شما به علت مشکلات عصبی باشد. توصیه می‌شود در اسرع وقت به متخصص اعصاب و روان مراجعه کنید.
سخن پایانی
هرچند خواب رفتن دست در بسیاری از موارد موقتی بوده و کاملاً بی‌ضرر است، اما ممکن است نشانه‌ای از بیماری‌های دیگر باشد. در این صورت حتماً در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید تا با شناخت علل و عوامل مؤثر در ایجاد این وضعیت، درمان به موقع صورت گیرد. البته همان‌طور که در این مطلب از مجله جوان ایرانی به آن اشاره شد با رعایت اصول آرگونومی، همچنین تغذیه مناسب و ورزش‌های کششی می‌توانید از ایجاد این وضعیت جلوگیری کنید. در این مطلب هر آنچه که باید در مورد علت خواب رفتن دست بدانید، به طور کامل شرح دادیم. همچنین راهکارهای پیشگیری و درمان آن را بیان کردیم. اگر شما عزیزان نیز هرگونه تجربه‌ای در این مورد دارید، می‌توانید در انتهای مقاله بخش نظرات پیام خودتان را ثبت کنید.
منابع:
https://my.clevelandclinic.org/health/symptoms/17824-numbness-in-hands
https://www.assh.org/handcare/condition/numbness-in-hands
https://www.healthpartners.com/blog/numbness-in-hands/
https://www.sleepfoundation.org/physical-health/numbness-in-hands-while-sleeping
