قاسم سلیمانی کیست؟ (بررسی زندگی شهید سپهبد)
قاسم سلیمانی کیست؟ (نحوه زندگی و شهادت او)
آیا میدانید قاسم سلیمانی کیست؟ قاسم سلیمانی در تاریخ ۲۰ اسفند ۱۳۳۵ در روستای قناتملک، واقع در شهرستان رابُر کرمان، به دنیا آمد.
او در سن ۱۸ سالگی بهعنوان کارمند در اداره آب کرمان مشغول به کار شد. طبق اظهارات خود، در دوران انقلاب اسلامی، در راهپیماییها، اعتصابات کرمان و مبارزات علیه نیروهای حکومت شاهنشاهی نقش داشته است. وی در دوران جنگ ایران و عراق ازدواج نموده و شش فرزند دارد.
در سال ۱۳۹۸، قاسم سلیمانی به تصویب حکم سید ابراهیم رئیسی، تولیت حال حاضر آستان قدس رضوی شد. او پس از شهادت، بهعنوان سردار دلها شناخته شده و نمادها و تصاویر مختلفی در این زمینه تهیه و منتشر گردید.
ویژگیهای حاجقاسم سلیمانی
اخلاص، شجاعت، شهادتطلبی، ارادت و تمسک به اهلبیت (ع)، ولایتمداری، تعبد و معنویت، نبوغ نظامی، نظم و انضباط و مردمنگاری از ویژگیهای قاسم سلیمانی شمرده میشود. همچنین آیتالله خامنهای او را بهعنوان چهره بینالمللی مقاومت، تربیتشده اسلام و مکتب امام خمینی توصیف کرده است.
دوران جنگ ایران و عراق
قاسم سلیمانی پس از انقلاب اسلامی ایران، در سال ۱۳۵۸ به عضویت در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پیوست و بهعنوان مربی در واحد آموزش و پادگان آموزشی قدس سپاه کرمان فعالیت کرد.
در سال ۱۳۶۰ با حکم محسن رضایی، فرمانده آن زمان سپاه پاسداران، بهعنوان فرمانده لشکر ۴۱ ثارالله در کرمان منصوب شد. پس از پایان جنگ ایران و عراق در سال ۱۳۶۷، سلیمانی به مدتی فرمانده سپاه هفت صاحبالزمان شد.
سپس مجدداً بهعنوان فرمانده لشکر ۴۱ ثارالله منصوب شد و تا قبل از انتصاب به فرماندهی سپاه قدس در مقابل باندهای قاچاق مواد مخدر در مرزهای ایران و افغانستان مبارزه میکرد.
فرماندهی سپاه قدس
قاسم سلیمانی در سال ۱۳۷۶ از سوی رهبر جمهوری اسلامی ایران بهعنوان فرمانده سپاه قدس منصوب شد. سپاه قدس، بهعنوان شاخه برونمرزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سال ۱۳۶۹ به ساختار سپاه افزوده شد.
اولین فرمانده این سپاه، احمد وحیدی بود و پس از او، قاسم سلیمانی بهعنوان فرمانده سپاه قدس ایران منصوب شد. پس از شهادت وی، اسماعیل قاآنی فرماندهی این نیرو را بر عهده گرفت.
در دوران مبارزه با طالبان و القاعده در افغانستان، قاسم سلیمانی بهعنوان فرمانده نیروی قدس منصوب شد. این انتصاب همزمان با افزایش فعالیتهای طالبان در افغانستان صورت گرفت.
او همکاری نزدیکی با مجاهدین افغانستان، از جمله احمدشاه مسعود، داشت و به گفته برخی از مجاهدین، بارها برای مقابله با طالبان و القاعده در افغانستان حضور یافته. یک فیلم از حضور وی در دره پنجشیر و دیدار با احمدشاه مسعود در نبرد مجاهدین افغانستان با طالبان منتشر شده است.
نظامیان افغانستان اظهار کردهاند که حضور سلیمانی در افغانستان با موفقیت همراه بوده است، زیرا او یک شخصیت صمیمی داشته که با آسانی میتوانست اعتماد طرف مقابل را جلب کند و توانایی بسیاری در زمینه زمینسازی برای آتشبس و همکاری میان نیروها داشته است.
جنگ ۳۳ روزه
در طول جنگ ۳۳ روزه و تهاجم اسرائیل به لبنان، قاسم سلیمانی در منطقه ضاحیه جنوبی بیروت و در اتاق مرکزی فرماندهی عملیات حزبالله لبنان حضور داشت. او در این حوزه فعالیتهای مبارزاتی را به عهده داشت.
یکی از رهبران جنبش حماس اظهار داشت که سلیمانی ارتباط عمیقی با حماس داشته و از مقاومت فلسطین حمایت میکرده است.
بر اساس این ارتباط، وی توانست حماس را با تجهیز به سلاحهای پیشرفته تقویت کند و تونلهای زیرزمینی که برای مقابله با اسرائیل حفر شده بود، از طرحهای عملیاتی عماد مغنیه و قاسم سلیمانی بوده است.
مبارزه علیه داعش
در واقع مبارزه علیه داعش در عراق، یکی از زمینههای فعالیت قاسم سلیمانی بود. او بهعنوان یکی از فرماندهان مبارزه علیه داعش در عراق و سوریه شناخته میشد.
داعش، یک گروه تکفیری بود که پس از سقوط رژیم صدام حسین در عراق و خلق خلأ قدرت در این منطقه به وجود آمد. در سال ۲۰۱۴، زمانی که شهر موصل توسط داعش فتح شد و بغداد، پایتخت عراق نیز در معرض سقوط قرار گرفت، قاسم سلیمانی با سید علی سیستانی، یکی از مراجع تقلید عراق دیدار کرد و پس از آن آیتالله سیستانی فتوای جهاد علیه داعش را صادر کرد.
او با سازماندهی بخشی از نیروهای حشدالشعبی، نیروهای ارتش عراق و نیروهای دولت اقلیم کردستان عراق در اخراج داعش از عراق نقش بسزایی داشت.
بهگونهای که حیدر العبادی، نخستوزیر وقت عراق، او را یکی از اصلیترین متحدان عراق در مبارزه با داعش نام نهاد. سلیمانی در بسیاری از عملیاتها در برابر داعش، به نیروهای حشدالشعبی، ارتش عراق و نیروهای دولت اقلیم کردستان عراق مشاوره داد.
او در آزادسازی شهر آمرلی در استان صلاحالدین عراق، بازپسگیری تکریت، جلوگیری از نفوذ داعش به شهر اربیل در شمال عراق و نبرد با داعش در سامرا نقش به سزایی داشت.
مبارزه با گروههای تکفیری در سوریه
این مبارزه نیز جزء فعالیتهای قاسم سلیمانی بود. او نیروهای دفاع ملی سوریه را بهمنظور مقابله با داعش و گروههای تکفیری سازماندهی کرد.
در سال ۲۰۱۱، نیروهای تحت فرمان او با نام مدافعان حرم به سوریه اعزام شدند، از جمله لشکر فاطمیون و لشکر زینبیون. دستاوردهای او در جنگ سوریه شامل آزادسازی بوکمال، آزادسازی شهر تاریخی تدمر در جنوب شرقی حمص، و آزادسازی شهر القصیر بود.
پایان داعش با حاجقاسم سلیمانی
اتمام گروه داعش نیز تحت رهبری قاسم سلیمانی اعلام شد. در یک نامه به سید علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی ایران که در تاریخ ۳۰ آبان ۱۳۹۶ در رسانههای ایران منتشر شد، او خبر برافراشته شدن پرچم سوریه در بوکمال را اعلام کرد و پایان سیطره داعش بر شهرهای نزدیک به مرز عراق را اعلام نمود.
سلیمانی پیشتر در تاریخ ۳۰ شهریور ۱۳۹۶ وعده داده بود که کمتر از سه ماه دیگر پایان حکومت داعش در کره خاکی اعلام خواهد کرد.
ستاد بازسازی عتباتعالیات در دورهای که تحت فرماندهی قاسم سلیمانی قرار داشت و با حمایت مستقیم از نیروی قدس سپاه شکل گرفت، توسط سلیمانی تعیین شده و مسئولیت آن نیز به عهده افرادی بوده که از طرف او منصوب شده بودند.
سلیمانی همچنین در تأمین امنیت زائران پیادهروی اربعین و فراهمسازی امکانات پشتیبانی، لجستیکی و امکانات رفاهی برای زائران اربعین نقش داشته است. از دیگر کمکهای او میتوان به حذف ویزای عراق برای زائران اربعین ایرانی اشاره کرد.
مدارج نظامی حاجقاسم سلیمانی
- بهمن ۱۳۸۹، قاسم سلیمانی از سوی سید علی خامنهای، فرمانده کل قوای نظامی ایران، مقام سرلشکری را دریافت کرد.
- ۱۹ اسفند ۱۳۹۷، سید علی خامنهای نشان ذوالفقار را به وی اهدا کرد. طبق آئیننامه اهدای نشانهای نظامی جمهوری اسلامی ایران، نشان ذوالفقار به فرماندهان عالیرتبه و رؤسای ستادهای عالیرتبه در نیروهای مسلح اهدا میشود که تدابیر آنها در طرحریزی و هدایت عملیاتهای رزمی منجر به حصول نتایج مطلوب شده باشد. سلیمانی بهعنوان نخستین فردی شناخته شد که پس از انقلاب ۱۳۵۷ این نشان را دریافت کرد.
- در سال ۱۳۹۸ و پس از شهادت، به درجه نظامی سپهبدی ارتقا یافت.
متفکر برتر حوزه دفاعی-امنیتی
در سال ۲۰۱۹، نشریه آمریکایی فارین پالیسی در ویژهنامهای که هر سال برای معرفی صد اندیشمند برتر دنیا منتشر میکند، قاسم سلیمانی را در فهرست ده متفکر برتر حوزه دفاعی-امنیتی قرار داد.
بر اساس گفته یکی از فرماندهان ارتش آمریکا، سلیمانی استراتژیستی محاسبهگر و عملیاتی است که روابط پایدار و موقعیت ایران در منطقه را تقویت کرده و در متحد ساختن شیعه و توانمندسازی آنها موفق بوده است. برخی از تحلیلگران سیاسی نیز باور دارند که قاسم سلیمانی میتواند مصداق برترین ژنرال جهان باشد.
ترور حاجقاسم در فرودگاه بغداد
در تاریخ ۱۳ دی ۱۳۹۸، قاسم سلیمانی به همراه ابومهدی المهندس و چند تن دیگر در حمله تروریستی با استفاده از پهپاد آمریکایی، در نزدیکی فرودگاه بغداد به شهادت رسیدند. وزارت دفاع آمریکا اعلام کرد که این حمله به دستور دونالد ترامپ، رئیسجمهور آن زمان ایالات متحده، اجرا شده بود.
قبل از این حادثه، قاسم سلیمانی چندین بار هدف ترور قرار گرفته بود. نخستینبار در سال ۱۳۶۰ او توسط یک پزشک متعلق به سازمان مجاهدین خلق هدف ترور شد.
در اوایل مهر ۱۳۹۸، حسین طائب، رئیس سازمان حفاظت اطلاعات سپاه، از دستگیری افرادی خبر داد که قصد داشتند در کرمان به ترتیب قاسم سلیمانی را ترور کنند.
اتفاقات بعد از ترور حاجقاسم
ترور حاجقاسم سلیمانی واکنشهای جهانی را به دنبال داشت و مراسمها و اعتراضاتی در کشورهای مختلف جهان برگزار شد. در این راستا، مقامات و شخصیتهای سیاسی و مذهبی در ایران و دیگر نقاط جهان به این حادثه واکنش نشان دادند.
رهبر جمهوری اسلامی ایران، سید علی خامنهای، در پیامی قدرتمند قتل قاسم سلیمانی را محکوم کرد و ایشان را چهره بینالمللی مقاومت خواند.
همچنین، سه روز عزای عمومی در ایران اعلام شد. شخصیتهای مذهبی و سیاسی دیگر نیز شجاعت، اخلاص و فداکاری سلیمانی را تحسین کردند.
سید حسن نصرالله از حزبالله لبنان، سید عبدالملک بدرالدین حوثی رهبر انصارالله یمن، و رؤسای جمهور سوریه، لبنان و عراق از شخصیتهای غیرایرانی بودند که این حمله را محکوم کردند.
افغانستان، ترکیه و روسیه نیز از طریق مقامات خود ابراز تسلیت کردند. اگنس کالامارد، گزارشگر سازمان ملل، حمله را غیرقانونی و نقض حقوق بینالملل اعلام کرد.
نقدها به این اقدام از داخل آمریکا نیز شنیده شد؛ مایکل مور، فیلمساز امریکایی، اعتراض کرد و دولت امریکا را جنگطلب خواند.
پیامدهای شهادت حاج قاسم سلیمانی
- تصویب طرح اخراج آمریکاییها از عراق: پس از شهادت قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس، گروههای سیاسی عراق و برخی از مردم این کشور خواستار خروج نیروهای امریکایی از عراق شدند. پارلمان عراق در جلسهای اضطراری طرحی را درخصوص اخراج نیروهای آمریکایی از عراق تصویب کرد. این موضوع پیشتر به دنبال حملات آمریکا به مواضع حشدالشعبی مطرح شده بود.
- حمله موشکی ایران به پایگاه هوایی عینالاسد: بهعنوان پاسخ به ترور قاسم سلیمانی، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در ۱۸ دی ۱۳۹۸ به پایگاه هوایی عینالاسد حمله موشکی شدند. این حمله نشان از تصمیم آگاه ایران در مقابله با اقدامات نظامی بود.
- نامگذاری روز ۱۳ دی بهعنوان روز جهانی مقاومت: در پی این حادثه، در تقویم جمهوری اسلامی ایران روز ۱۳ دی بهعنوان روز جهانی مقاومت نامگذاری شد. این تصمیم بهمنظور ابراز اراده و تضامن با مقاومت در جهان اعلام شد.
تشییع و تدفین سردار دلها
مراسم تشییع حاجقاسم سلیمانی، ابومهدی المهندس و همراهانشان در تاریخ ۱۴ دی ۱۳۹۸ با حضور گستردهای از شخصیتهای سیاسی و مذهبی، همچنین عموم مردم عراق در شهرهای بغداد، کربلا و نجف برگزار شد.
در کربلا، سید احمد الصافی تولیت حرم حضرت عباس و در نجف، شیخ بشیر نجفی بر پیکر آنان نماز اقامه کردند. سپس پیکرهای شهدای ایرانی و ابومهدی المهندس به ایران منتقل شده و در تاریخ ۱۵ دی در اهواز و مشهد و در ۱۶ دی در تهران و قم تشییع گردید.
در مراسم تشییعجنازه در تهران، رهبر جمهوری اسلامی ایران، سید علی خامنهای، در تاریخ ۱۶ دی ۱۳۹۸ نماز اقامه بر پیکر قاسم سلیمانی و دیگر همراهانش از جمله ابومهدی المهندس ادا کردند.
در این مراسم، اسماعیل هنیه، رئیسدفتر سیاسی حماس، در سخنان خود به تلاشهای قاسم سلیمانی برای رهایی فلسطین از اشغال اسرائیل اشاره کرد و او را شهید القدس نامید.
پایگاه خبری روسی روسیا الیوم نیز تشییعجنازه وی را پس از تشییعجنازه امام خمینی بزرگترین تشییعجنازه تاریخ دانست. به گفته سخنگوی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، حدود ۲۵ میلیون نفر در مراسم تشییع سلیمانی شرکت کردند. پیکر قاسم سلیمانی در تاریخ ۱۷ دی در شهر کرمان تشییع و در تاریخ ۱۸ دی ۱۳۹۸ در این شهر به خاک سپرده شد.