چرخه فحلی اسب (نحوه مشخص کردن آن)

اسب‌ها بین یک تا دوسالگی معمولاً حدود هجده‌ماهگی چرخه گرما را آغاز می‌کنند و به بلوغ جنسی می‌رسند. اولین چرخه فحلی اسب نشانه واجد شرایط بودن مادیان برای پرورش است.  

چرخه گرما می‌تواند تحت‌تأثیر عوامل بسیاری از جمله فصل، ژنتیک و نژاد باشد. هنگامی که برای اولین‌بار یک مادیان را پرورش می‌دهید، مهم است که اندازه فعلی او و اندازه اسب نر را در نظر بگیرید.

چرخه تولیدمثل اسب

در واقع چرخه فحلی یا همان چرخه تولیدمثل مادیان توسط مجموعه‌ای از هورمون‌ها تحت‌تأثیر نور روز کنترل می‌شود. اسب‌ها پرورش‌دهندگان فصلی هستند و معمولاً هر سال از اواخر بهار تا اوایل پاییز این دوره را سپری می‌نمایند.

در ماه‌های سردتر سال، زمانی که روزها کوتاه‌تر هستند، مادیان‌ها در مرحله آنستروس قرار می‌گیرند و تخمدان‌ها کوچک می‌شوند. مادیان‌ها در این دوره بارور یا قادر به تولیدمثل نخواهند بود.

با طولانی شدن روزها در بهار، تخمدان‌ها کمی بزرگ‌تر و فعال‌تر می‌شوند، سپس به دلیل سیگنال‌هایی که از مغز دریافت می‌کنند، به چرخه گرما منتقل می‌شوند. هر چرخه فحلی 21 تا 22 روز طول می‌کشد و به دو بخش عمده تقسیم می‌شود.

در واقع اسب ماده طی پنج تا هفت روز قبل از تخمک گذاری دچار فحلی می‌شود. در این مدت، رحم در حال آماده شدن برای پذیرش بارداری است.

فحلی (طول ۶ تا ۸ روز)

در ابتدای فصل تولیدمثل، با قرار گرفتن در معرض نور خورشید، این اشعه به هیپوتالاموس در مغز سیگنال می‌دهد که هورمون آزادکننده گنادوتروپین را ترشح کند و به غده هیپوفیز سیگنال می‌دهد تا دو هورمون اصلی را که بر تخمدان‌ها تأثیر می‌گذارند تولید نماید.

هورمون محرک فولیکول (FSH) و هورمون لوتئینه کننده (LH). FSH تخمدان‌ها را تشویق می‌کنند تا فولیکول‌ها را در ابتدای چرخه ایجاد نمایند.

سپس LH رشد یک یا گاهی اوقات 2 تا 3 فولیکول های غالب را تشویق می‌کند تا بالغ شوند و تخمک‌گذاری کنند. این فولیکول غالب همان چیزی است که تخمکی را ایجاد می‌کنند و برای تخمک‌گذاری احتمالی در لوله های فالوپ آزاد می شوند.

با نزدیک شدن به تخمک‌گذاری، تخمدان‌ها شروع به ترشح استروژن می‌کنند. در این زمان، مادیان‌ها ممکن است علائمی از پذیرش نشان دهند که یک اسب نر به آن توجه می‌کند، مانند:

• چمباتمه زدن و ادرار مکرر
• بالا بردن دم
• چشمک زدن
• جیغ زدن
• رفتاری شبیه گل‌میخ

ازآنجایی‌که مادیان تحت‌تأثیر استروژن رفتاری پذیرا می‌شود، دهانه رحم را آرام باز می‌کند تا امکان تولیدمثل فراهم شود. ازآنجایی‌که فولیکول در اواخر فاز فحلی تخمک‌گذاری می‌کند، تخمک را به داخل رحم آزاد کرده، جایی که برای لقاح منتظر اسپرم می‌ماند.

دی استروس (طول 14-16 روز)

فاز دی استروس 1 تا 2 روز پس از تخمک‌گذاری شروع می‌شود و نیمه دوم چرخه فحلی را کامل می‌کند. سطح استروژن کاهش می‌یابد؛ زیرا دیگر یک فولیکول بالغ فعال وجود ندارد.

رفتار به حالت عادی بازمی‌گردد، مادیان پذیرای اسب نر نخواهد بود و دهانه رحم بسته و سفت می‌شود. فولیکول خالی پسرفت می‌کند و به جسم زرد (CL) تبدیل می‌شود که برای 12 تا 14 روز پروژسترون ترشح می‌کند.

پروژسترون هورمونی است که با توقف تولید هورمون‌هایی که چرخه فحلی مکرر FSH و LH را ادامه می‌دهند، مسئول حفظ بارداری است.

اگر در پایان 12 تا 14 روز جنینی وجود نداشته باشد، رحم پروستاگلاندین ترشح می‌کند که CL روی تخمدان را از بین می‌برد. هنگامی که این اتفاق می افتد، عرضه پروژسترون متوقف می‌شود و چرخه با افزایش سطح FSH دوباره شروع می‌شود. نظارت بر رفتار و چرخه مادیان برای مدیران مهم است تا در زمان‌های مناسب پرورش دهند تا شانس بارداری افزایش یابد.

حاملگی

اگر مادیان به طور طبیعی یا از طریق لقاح مصنوعی با موفقیت پرورش داده شده باشد، تخم بارور شده جنین تشکیل می‌دهد و حدود شش روز پس از تخمک‌گذاری وارد رحم می‌شود.

در آن نقطه، تخمک از رحم عبور می‌کند و در نهایت در حدود 17 روزگی به دیواره رحم متصل می‌شود. این بازه زمانی برای بدن مادیان برای تشخیص جنین زنده حیاتی است.

اگر جنین تأیید نشود، رحم پروستاگلاندین ترشح می‌کند که CL را از بین می‌برد، پوشش رحم را می‌ریزد و چرخه را دوباره شروع می‌کند. اگر CL دیگر قابل‌دوام نباشد، پروژسترون تولید نمی‌شود، رحم اتصال جنین را نگه نمی‌دارد و بارداری از بین می‌رود.

دوره بارداری اسب

طول بارداری در اسب‌ها به طور معمول 340 روز است، اگرچه ممکن است کمی متفاوت باشد. معاینات مکرر توسط دامپزشک برای نظارت بر زنده ماندن جنین و بررسی هر گونه مشکل مادیان می‌تواند برای یک یا هر دو مادیان و کره‌اسب خطرناک باشد، مهم است. نقاط عطف رایج در بارداری 11 ماهه عبارت‌اند از:

14 تا 16 روز پس از تخمک‌گذاری

بارداری و دوقلوهای احتمالی را بررسی کنید. ازآنجایی‌که دوقلوزایی اغلب برای یک یا هر دو جنین و احتمالاً مادیان کشنده است، از این کار اجتناب کنید. اگر جنین‌های دوقلو وجود داشته باشند، می‌توان آن‌ها را قبل از نشستن روی دیواره رحم به‌راحتی دست‌کاری کرد.

26 تا 30 روز

ضربان قلب و زنده ماندن جنین در این مرحله تعیین می‌شود. اگر جنین زنده نباشد، حاملگی خالی و یا کاذب را می‌توان خاتمه داد و مادیان ممکن است فعالیت چرخه فحلی طبیعی خود را از سر بگیرد.

45 روزگی

در حدود 45 روزگی، کاپ های آندومتر توسط بافت جنین ایجاد می شوند و بین جفت و دیواره رحم پیوند ایجاد می نمایند. آن‌ها هورمونی به نام گنادوتروپین جفتی اسب (ECG) ترشح می‌کنند که به تولید پروژسترون اضافی برای حفظ بارداری کمک می‌کند.

این فنجان‌ها در نهایت در حدود 120 روز بارداری خود به خود می ریزند، چه مادیان حاملگی قابل قبولی داشته باشد یا نه. به دلیل افزایش پروژسترون، اگر در این دوره آبستنی از بین برود، پرورش مجدد مادیان در آن فصل بسیار مشکل می‌شود.

60-70 روز یا 110-140 روز

در واقع این بازه‌های زمانی تنها نقطه‌ای هستند که می‌توان جنسیت کره را تعیین کرد. این فرایند را فقط می‌توان در این مرحله قبل از اینکه جنین بیش از حد بزرگ شود و به موقعیت دشوارتری حرکت کند، انجام داد. ناحیه تناسلی کره‌اسب نسبت به موقعیت پاهای عقبی ارزیابی می‌شود.

تکرار سونوگرافی اختیاری ممکن است در ماه‌های پنج، هفت و نهم بارداری که واکسن پنومابورت تجویز می‌شود، برای نظارت بر رشد جنین و سلامت جفت و تلاش برای تشخیص زودهنگام هر گونه ناهنجاری انجام می‌شود.

این واکسن برای کمک به جلوگیری از ویروس هرپس اسبی که یک علت شایع سقط‌جنین دیررس در مادیان‌ها است، تجویز می‌شود.

اگر متوجه ترشحات واژن، تغییرات رفتاری، رشد زودرس پستان یا هر نگرانی دیگری شدید، سونوگرافی یا معاینات اضافی باید بلافاصله توسط دامپزشک انجام شود. علائمی که نشان می‌دهد مادیان شما به تاریخ کره شدن خود نزدیک می‌شود عبارت‌اند از:

• بزرگ شدن غدد پستانی
• اپیلاسیون سرپستانک‌ها
• شل شدن عضلات اطراف دم و فرج
• انزوا از اعضای گله
• کمی کاهش اشتها

چرخه گرما بعد از زایمان

مادیان‌ها معمولاً بلافاصله پس از زایمان چرخه کوتاهی دارند. این موضوع حرارت کره نامیده می‌شود و برای کسانی که سعی می‌کنند مادیان خود را در یک برنامه تولیدمثل سالانه محکم نگه دارند، زمان بسیار خوبی است.

بسته به اینکه رحم مادیان چگونه در حال بهبودی است، ممکن است در شرایط ایدئال برای انجام مجدد این کار زود باشد. مادیان به طور معمول حدود هفت روز پس از زایمان تخمک‌گذاری می‌کند.

اگر رحم مادیان به‌موقع بهبود نیابد، یا عفونتی پس از زایمان وجود داشته باشد، این چرخه احتمالاً زمان مناسبی برای تولیدمثل نخواهد بود.  

دامپزشک به شما کمک می‌کند تا بر اساس یافته‌های اولتراسوند تصمیم بگیرید که آیا برای تولیدمثل اقدام کنید یا خیر. اگر مادیان در این چرخه پرورش داده نشود یا باردار نشود، فعالیت چرخه فحلی 21 روزه طبیعی خود را از سر می گیرد.

نحوه مشخص کردن فحلی اسب

تصمیم‌گیری در مورد زمان پرورش مادیان در مرحله فحلی چرخه در بهینه‌سازی موفقیت بالقوه بسیار مهم است. بسته به روش پرورش (تلقیح طبیعی، مصنوعی با مایع منی تازه یا منجمد) می‌تواند بر زمان تولیدمثل نسبت به زمان تخمک‌گذاری تأثیر بگذارد.

فحلی را می‌توان با نظارت بر تغییرات رفتاری مادیان ردیابی کرد. رفتارهای آزاردهنده‌ای که در بالا توضیح داده شد کمک می‌کند تا مشخص شود که آیا مادیان پذیرای اسب نر بوده و نزدیک به تخمک‌گذاری است.

مادیان اغلب در مقابل یک اسب نر راه می‌رود. اگر او را بو کرده و یا شروع به زمزمه کردن با او کند، وقتی تخمک‌گذاری را نمی‌پذیرد.

در این شرایط اغلب لگد می‌زند، پنجه می‌زند یا با عصبانیت جیغ می‌کشد. با نزدیک شدن به تخمک‌گذاری و افزایش سطح استروژن، می‌بینید که او چمباتمه زده، چشمک می‌زند و غیره.

برای بررسی دقیق‌تر، به‌خصوص در هنگام تولیدمثل از طریق سونوگرافی‌های تولیدمثلی توسط دامپزشک انجام می‌شود. آن‌ها تخمدان‌ها را از نظر رشد فولیکول ارزیابی می‌کنند.

همراه با تغییرات فولیکولی، نظارت بر رحم و دهانه رحم مهم است. مادیان‌ها با نزدیک‌تر شدن به تخمک‌گذاری دهانه رحمشان به دلیل تأثیر استروژن تا انتهای فحلی نرم می‌شود.