باغ ارم شیراز: تمام آنچه باید قبل از رفتن بدانید

پباغ ارم یک باغ تاریخی در شهر شیراز است و شامل چند بنای تاریخی و باغ گیاه شناسی می شود.

تاریخچه

بنا و باغ هر دو در دوران ایلخانیان به دستور رئیس ارشد قبیله قشقایی فارس ساخته شد، طرح اولیه باغ به دلیل شباهت ساختار آن به باغ چهار بهشت ایرانی به احتمال خیلی زیاد توسط سلجوقیان طراحی شده است. در طول ۱۵۰ سال این باغ توسط فرمانروایان مختلف در دوران پادشاهی مختلف بازسازی و سبک سازی شده است، که یکی از رسم‌های آن دوران بوده است.

فضای باغ

این باغ در طول خط فرضی طولانی به سمت جنوب قرار دارد این بنا توسط حاج محمدحسن میمر با اتاق های پذیرایی، شاه نشین، اصطبل و اتاق‌ها های زیادی بازسازی شده است بنای ساختمان این سازه سی و دو اتاق در سه طبقه دارد ساختمان اصلی را می‌توان در بخش غربی باغ مشاهده کرد که شامل عمارت اصلی و یک اندرونی می‌شود و جالب اینکه ارتفاعشان بیشتر از سایر نقاط باغ است و پشت بام این ساختمان شیروانی شکل ساخته شده است.

می توان از انواع هنرهای تجسمی مانند گچبری تا نقاشی، حجاری، پنجره های مشبک آهنی، کاشی کاری، منبت کاری در تزیینات آن دید،. این ساختمان یک نمونه بارز از ساختمان های دوران ایران قدیم می باشد. درهای عمارت اصلی بسیار زیبا و از آن جایی که از چوب درخت ساج ساخته شدند که به دلیل کیفیت بالا پس از سال‌ها نیز شکل اصلی خود را حفظ کرده‌اند و همچنان سالم هستند طبقه اول به عنوان تالار حوضخانه شناخته می‌شود، که هم سطح با زمین ساخته شده است تا در روزهای گرم تابستان محلی خنک برای استراحت باشد.

در این تالار علاوه بر آب نما، جوی آبی از وسط آن می‌گذرد باعث خنک شدن هوا می شود. در این طبقه یک ستون سنگی حجاری شده با عظمت وجود دارد. سقف و دیوارهای این طبقه با کاشی های معرق و هفت رنگ پوشیده شده است که یکی از زیباترین نمونه های دیده شده تا به امروز است طبقه دوم عمارت شامل بخش های مختلفی همچون ایوان، سالن و راهرو می‌شود. در دو طرف ایوان اصلی دو ایوان کوچکتر قرار دارد در این طبقه ایوانی بزرگ با سقف بلند و مسطح و دو ستون سنگی یک پارچه دیده می‌شود که روی سر ستونهای آن تصویر مردانی با لباس‌های سنتی و گل و بوته نقش بسته است.

طبقه سوم دارای یک سالن بزرگ شبیه به طبقه دوم است که در وسط طبقه سوم قرار دارد و پنجره هایش رو به ایوان اصلی است این طبقه شامل ۳ اتاق نیز می باشد،سقف ان با تیرچه های چوبی، نقاشی های زیبا و نفیسی از طرح های اسلیمی، گل و بوته، شکار، چهره زنان و غیره تزئین شده است. نقاشی های بر روی این بناها نشان دهنده مرسوم بودن هنر نقاشی در آن دوران بوده است. نمای بیرونی عمارت دارای کاشی کاری های هفت رنگ که نقوش شاهان و سربازان هخامنشی، گل‌ها و مناظر روی آن نقش بسته است از زیباترین تزیینات می توان نقش داریوش هخامنشی و شکار آهو توسط پلنگ که حیرت‌آور است را نام برد.

تاریخچه و معماری باغ دولت آباد یزد رادر این مقاله مطالعه کنید:

باغ دولت آباد یزد

معماری باغ

باغ ارم نمونه ای از یک باغ-کوشک به حساب می آید که به واسطه درختان مرکبات و خیابان طویلی با سروهای باشکوه در دو طرف آن، محبوبیت زیادی بین گردشگران دارد. شکل این باغ مستطیلی که دور تا دور آن را دیوار گلی پوشانده بوده است، اما در حال حاضر نرده ها جای آن دیوارها را گرفته اند.

معماران این باغ به منظور از بین بردن شیب که از بخش غربی به شرقی وجود داشت در بخش‌های مختلف آن پله‌هایی را تعبیه کرده بودند. استخر زیبایی در کنار ساختمان اصلی این باغ وجود دارد که مساحتش ۳۳۵ متر و عمق آن نیز نیم متر می رسد و در ساخت آن از چندین سنگ بزرگ استفاده شده است. چهار نخل زیبا در چهار گوشه آن جذابیتی دو چندان به استخر داده اند.

اگر دوری در باغ بزنید جوی آبی را می بینید که در امتداد استخر جریان دارد. این جوی پس از عبور از حوض کوچک تالار حوضخانه به استخر و سپس به جوی های دیگر وارد می شود که در باغچه های باغ جریان دارند. آب باغ و استخر تا حد زیادی از قنات نهر اعظم تامین می‌شود که بزرگ‌ترین منبع آب در شیراز است و برای تامین آب بسیاری از باغ ها از همین قنات استفاده می‌شود ضمن آن چاه دیگر برای آبیاری گلها حفظ شده است از درختان این باغ می توان درخت گردو، بادام، سیب، خرمالو، نارنج، انار، ازگیل، نارنج و گلابی اشاره کرد و همچنین درختان بی ثمر مانند کاج، اکالیپتوس، ارغوان، سپیدار، بید مجنون و بیدمشک نیز به این باغ زیبایی دوچندان داده‌اند.