باغ شاهزاده ی ماهان واقع در 2 کیلومتری شهر ماهان و 35 کیلومتری مرکز استان کرمان قرار دارد. این باغ شگفت انگیز برای محمدحسن سرداری ایروانی احداث شد و بعد از آن توسط عبدالحمید میرزا ناصر الدوله در دوران 11 سال فرمانروایی او به طور کامل بازسازی و تعمیر شد. شکل کنونی باغ شاهزاده مربوط به دوره ی دوم ساخت آن می باشد. مشابه این باغ را می توان در باغ ارم شیراز و باغ دولت آباد یزد که آن ها نیز در فهرست جهانی یونسکو ثبت شده اند دید.
فضای درونی باغ
چیزی که در مورد این باغ عجیب و شگفت انگیز است مساحت پنج و نیم هکتاری این باغ آن هم در دل کویر و پایداری آن با نشاط و سرسبزی کامل بعد از گذر سالیان طولانی است.
وقتی از درب ورودی آن داخل می شوید مثل این است که به یک بهشت زمینی وارد شده اید، با اولین قدم به داخل باغ می توان استخرهایی را دید که در امتداد باغ جریان دارند، درختانی که در امتداد استخرها به مسیر سایه می دهند و گل هایی که فضای زیبای باغ را در برگرفته اند و درختان و استخرها را همراهی می کنند. در پایان مسیر استخرها ساختمان اصلی با سبک سنتی دیده می شود و پله ها کم کم بازدیدکنندگان را به سمت ساختمان اصلی راهنمایی می کنند.
البته ساختمان ورودی باغ هم دست کمی از ساختمان اصلی ندارد و از دو طبقه تشکیل شده است که طبقه ی اول برای زندگی و پذیرایی مهمان ها تعبیه شده است. در دیوارهای مجاور اتاق های کوچکی واقع شده اند که از میان آن ها چند ورودی جانبی نیز باغ را به دنیای بیرون متصل می کنند.
تامین آب در دل کویر
در باغ شاهزاده برای تامین آب از روش قنات استفاده می شود. آب قنات هم برای شرب است و هم برای آبیاری درختان و گل ها. این باغ متشکل از درختان کاج، سرو، نارون و دیگر درختان میوه دار است. خاک حاصل خیز و آب قنات باعث سرسبزی محیط می شود.
در مقایسه با محیط خشک اطراف زندگی در چنین مکانی را به بهترین شکل امکان پذیر می کند. به دلیل شیب 4.4 درصد در امتداد باغ و طول 407 متری آن، اختلاف ارتفاع حدود 20 متر رخ می دهد و یک شیب طبیعی ایجاد می شود.
آب از انتهای بالایی وارد می شود و همان طور که درختان را آبیاری می کند به صورت پلکانی پایین می ریزد. در انتهای دو مسیر آب از بالای باغ به سمت پایین باغ یا درب ورودی اصلی استخرهایی وجود دارد که آب در آن ها جمع می شود و دوباره از آنجا برای مصارف مختلف تقسیم می شود. از ساختمان اصلی هشت پلکان بزرگ در امتداد مسیر آب وجود دارد.
منبع زندگی باغ شاهزاده قناتی است که از کوه های اطراف آن نشات می گیرد. قنات تیگران که از کوه های جوپار می آید منبع اصلی تامین آب این باغ زیبا است و به همین دلیل است که از درختان بسیار متنوعی در این باغ استفاده شده است.
ناتمام ماندن سردر اصلی
شایع است که در زمان ساخت این بنا با مرگ عبدالحمیدمیرزا در اوایل سال 1300 ساخت و ساز ناتمام ماند و سنگ تراشان با شنیدن خبر مرگ فرماندار بلافاصله کار خود را رها کردند و در نتیجه در ورودی اصلی هنوز برخی از قسمت ها ناتمام دیده می شود. باغ را در سال های بعد به سبک سنتی ساخته و از استخرها و تراس ها تشکیل داده اند. محل باغ را با توجه به راه بین ارگ بم و کرمان از نظر استراتژیک در نظر گرفته اند.
معماری
درساخت بناهای باغ شاهزاده از آجر به همراه اندوه کاهگل استفاده شده است. در برخی قسمت ها مانند سردر ورودی کاشی های زیبا و چشم نوازی دیده می شود. دیوارهای باغ نیز با اندوده گل پوشیده شده است و جاهایی که به بالا خانه و سر در می رسد با اندود گل تزیین شده است. برای کف سازی باغ ماهان قلوه سنگ و ملات به کار رفته است که در بخش های اطراف عمارت و سر در اصلی با نقش های هندسی بسیار زیبا تزیین شده اند. در پله ها و کناره ی باغچه ها آجر و در شکاف بین رس ها و پیاده روها سنگ کار شده است.
امکانات تفریحی
در حال حاضر باغ شاهزاده یک مکان توریستی و تفریحی محبوب در کشور ما می باشد که دارای امکانت رفاهی خیلی خوبی مانند رستوران که بدون شک نشستن در فضای دلنشین باغ و خوردن یک غذای خوب بسیار می چسبد. در این باغ رستورانی واقع در عمارت شاه نشین و گاهی نیز در فضای باز پذیرای مهمانان است. یک امکان ویژه ی رستوران اینترنت رایگان می باشد. مهمان سرا هم برای کسانی که قصد اقامت برای یک شب زیبا در این باغ شگفت انگیز را دارند دایر شده است.
از دیگر امکانات جدید این باغ امکان اسب سواری در اطراف این باغ برای علاقه مندان فراهم شده است که خود لذتی فراوان دارد.
اگر می خواهید برای دوستان و آشنایان خود سوغاتی بخرید در عمارت باغ در برخی از اتاق ها به فروش سوغاتی، انواع گلیم و فرش اختصاص داده شده است که بی شک دیدن آن ها جذابیت های خاص خود را دارد و می توانید از این غرفه های سنتی سوغاتی برای خود و خانواده تان تهیه کنید.
نظرات گردشگران
باغ شاهزاده همواره یک مقصد عالی برای گردشگران خارجی است. یک گردشگر استرالیایی در خرداد 97 محیط باغ شاهزاده ماهان را اینگونه توصیف کرده است:«ما هنگام غروب در راه برگشت از بم از آنجا دیدن کرده ایم. آنچه بیش از همه چیز به چشم می آید، طراحی بی نظیرش است، پر از گل های رز بود و ویژگی برجسته اش آب راهی است که از سمت آخر باغ سرازیر می شوند».
این ها نمونه های کوچکی از فضای بی نظیر باغ شاهزاده است و از روزگاران کهن گفته اند که شنیدن کی بود مانند دیدن. دیدن باغ شاهزاده به همه ی دوست داران فضای زیبا توصیه می شود.
