منظور از آداب معاشرت چیست؟ چگونه در جمع بدرخشید
انواع آداب معاشرت در منزل + اسلام + نهج البلاغه
آداب معاشرت چیست؟ ممکن است اولین بار در دبستان به این پرسش برخورد کرده باشید و آن را از یاد برده باشید. در ساده‌ترین و کامل‌ترین حالت می‌توان گفت آداب معاشرت رفتارهایی به جا و درست است که ما در هنگام ملاقات با دیگر افراد، برای رعایت ادب، آنها را انجام می‌دهیم. از آنجایی که انسان یک موجود اجتماعی آفریده شده است و از آنجایی که اجتماع و گروه‌ها باعث پیشرفت انسان‌ها، جوامع و کشورها می‌شوند، بنابراین پایه‌ای‌ترین چیزی که انسان باید بیاموزد، آداب معاشرت است. در این مقاله برای بررسی این موضوع و بیان انواع مختلف آن با ما همراه باشید.
آداب معاشرت چیست؟
آداب معاشرت، یک مهارت مهم در دنیای امروزی است. ممکن است زمان‌هایی برای شما پیش آمده باشد که ندانید در مقابل فرد روبرویی بایستی چه کاری انجام دهید. در این صورت، رفتاری که بهترین حالت و نتیجه را خواهد داشت چه چیزی هست؟ پاسخ به این پرسش با دانستن آداب معاشرت ممکن است.
در واقع آداب معاشرت را می‌توان در 2 بخش تعریف کرد. آداب به مفهوم مجموعه‌ای از رسوم و قواعد است. از سوی دیگر معاشرت هم به معنای مراوده، دوستی و هم صحبتی است. بنابراین اگر بخواهیم یک تعریف برای این عبارت ارائه دهیم، بایستی گفت آداب معاشرت، قوانینی است که برای هم‌صحبتی در یک موقعیت خاص بایستی رعایت شود.
بری اینکه درک بهتری از این عبارت داشته باشید، چند مثال می‌زنیم. مثلا در هنگام غذا خوردن، آداب معاشرت صدق می‌کند که از صحبت کردن با دهان پر پرهیز کنیم. یک مورد مهم دیگر آن است وقتی فردی در حال صحبت کردن است، صحبت او را نشکنیم. این‌ها نمونه‌هایی هستند که باعث می‌شود روابط ما با دیگران، چه به صورت عمد و سهوی تخریب نشود.
آثار رعایت آداب معاشرت چیست؟
یکی از بهترین جملاتی که در این زمینه می‌تواند بیانگر آثار رعایت آداب معاشرت باشد، جمله‌ای از رهبری است که می‌گویند: جامعه‌ای که از افراد فاقد خلقیات نیکو تشکیل شده باشد، نمی‌تواند به اهداف تکامل و پیشرفت خود برسد. همچنین در مقام فردی، آنچه که می‌تواند انسان را به درجات عالی برساند، اخلاق نیکو و رعایت آداب معاشرت است. از جمله آثار رعایت آداب معاشرت می‌توان به موارد زیر اشاره نمود که عبارتند از:
- مهربانی، محبت ورزی: شاید یکی از بهترین ثمرات و آثاری که رعایت آداب معاشرت می‌تواند به همراه داشته باشد، مهربان و محبت ورزی بین افراد آن کامیونیتی است که این مورد هم از اخلاق نیکو نشات می‌گیرد.
- افزایش توانایی در ارتباط برقرار کردن: بهترین آثار رعایت آداب معاشرت، افزایش توانایی در ارتباط برقرار کردن است. همانطور که اگر در ادامه برای شناخت آداب با ما همراه باشید، این قوانین و رفتارها می‌تواند انسان را از منزوی و تنها شدن نجات دهد.
- افزایش تاثیر گذاری: اثر دیگری که در رابطه با رعایت ادب معاشرت می‌توان بیان کرد، آن است که موجب می‌شود تا نفوذ و تاثیر شما در آن جمع افزایش یابد. رعایت ادب معاشرت جایگاه شما را بالاتر میبرد و دیگران را با شما همراه می‌سازد.
- افزایش عزت و شرافت انسان‌ها: کسب مهارت در روابط اجتماعی یکی از عواملی است که به ارزشمند شدن و افزایش مرتبه و جایگاه انسان‌ها منجر خواهد شد. به خودی خود این عاملی است که عزت انسان را نیز افزایش می‌دهد. در واقع مهم‌ترین ثمره رعایت آداب معاشرت در این زمینه، حفظ شخصیت و ارتقای آن است که نمود آن را می‌توان از کردار و گفتار افراد مشاهده نمود.
- تاثیر در تیزهوشی: در این مورد نقل قولی از امیرالمومنین داریم که می‌گوید، ادب می‌تواند موجب برندگی (تاثیرگذاری) تیزهوشی گردد. شاید منظور از این گفته این باشد که افرادی که از آداب معاشرت به عنوان یک مهارت و آپشن در ارتباط با دیگران استفاده می‌کنند، هم می‌توانند مشکل را حل کرده و هم دیگران را برای رسیدن به جواب با خود همراه سازند.
حال که با تعریف اداب در زمینه معاشرت آشنا شدیم، با ما باشید تا به انواع آن و نمونه‌های ی که برای هرکدام وجود دارد، به صورت مثال و تعریف، آشنا شویم.
آداب معاشرت کلامی
اولین نوع از آداب معاشرت، معاشرت از نوع کلامی است که در گفتگو به آن نیازمند هستیم. در واقع منظور از این نوع ادب، یعنی ما رفتارهایی را در هنگام حرف زدن و گفتگو درنظر بگیریم. از آنجایی که گفتگو یکی از واضح‌ترین و پرکاربردترین نوع ارتباط در میان انسان‌ها است، بنابراین اهمیت آشنایی با آداب آن اهمیت بالایی دارد. اگر بخواهیم راهکارهایی را برای این نوع آداب بیان کنیم، باید گفت:
- حرف کسی را قطع نکنیم: نپریدن در میان حرف‌های دیگران، می‌تواند از جمله مهم‌ترین عواملی باشد که در آداب کلامی باید درنظر گرفته شود. عدم رعایت این مورد، کاملا بی‌احترامی به فرد مقابل تلقی می‌شود. بنابراین لازم است تا ابتدا شنونده خوبی بوده و قدرت صبر خود را در حد بالایی تقویت کنیم.
- عدم خودگویی و خودپسندی: یکی از صفات بدی که می‌تواند دیگران را از شما دور کند، آن است که همواره از خود بگویید، از خود ستایش کنید و صفات و ویژگی‌های خود را پز بدهید. این کار می‌تواند جلوه ناپسندی از شما را ارائه نماید.
- صحبت با صدای مناسب: صحبت کردن باید با صدای مناسب یعنی نه زیاد و نه کم صورت گیرد. البته بسته به مکانی که هستید، مثلا بیمارستان یا کتابخانه، باید یواش و با صدای پایین صحبت کنید.
- درست صحبت کنید: منظور از این مورد، آن است که شمرده، آرام، بدون عجله و اضطراب و هیجان حرف خود را بیان نمایید. برای تاثیر گذاری و بیان زیباتر، تپق نزنید و روی متن یا صحبتی که می‌خواهید ارائه کنید، تمرین نمایید.
- فکر کردن قبل از حرف زدن: یکی از مواردی که بسیار کم رعایت می‌شود، آن است که برای بیان نظر، پیشنهاد، پاسخ به یک پرسش و …، افراد تامل نمی‌کنند و مستقیما پاسخ می‌دهند.
آداب معاشرت در زندگی اجتماعی
گفتیم که آداب معاشرت در زندگی انسان‌ها از مهارت‌های اولیه‌ای است که بایستی آن را یاد بگیرند. این مهارت کسب شدنی است و با تمرین و تکرار در ذهن و ناخودآگاه شما می‌نشیند. از سوی دیگر، حوزه‌های رفتاری بسیاری برای آن وجود دارد که بسته به محیطی که در ان قرار می‌گیرید و نیازی که دارید، می‌تواند متفاوت باشد.
در یک ارتباط اجتماعی که رفتار شما، نمود شخصیت شما است، می‌توانید ادب معاشرت اجتماعی زیر را در نظر بگیرید که عبارتند از:
- در مکان‌های عمومی با صدای بلند نباید صحبت کنید. همانطور که در بخش قبل گفتیم، صدای بلند و نامناسب حتی در گفتگوی فردی هم یک نوع ناهنجای حساب می‌شود.
- مودب باشید: در یک جمع، بایستی احترام و ادب را رعایت کنید. بی‌نزاکتی و بی‌ادبی به صورت پیش فرض برای انسان‌ها یک عامل منزجر کننده است. بنابراین عدم رعایت آن هم باعث رنجش دیگران و هم پایین آمدن شخصیت شما خواهد شد.
- فحش یا دشنام ندهید: در جامعه ما، یکی از مواردی که کمتر به آن پرداخته شده، به خصوص در میان نوجوانان، آن است که عفت کلام داشته باشند. فحش و دشنام نمی‌تواند چیزی را حل کند؛ تنها باعث پایین آوردن شخصیت شما و نیز ناراحتی دیگران خواهد شد.
- ظاهر تمیز: اگر می‌خواهید از طریق آداب معاشرت برای خود احترام جمع کنید، اولین کار داشتن یک ظاهر مناسب و تمیز است. در واقع نیمی از احترام را با یک ظاهر تمیز و نیم دیگر را با رفتار خود کسب می‌کنید.
- لباس مناسب بپوشید: توجه کنید از آنجایی که ما در یک جامعه زندگی می‌کنیم و یک فرهنگ عمومی و یکپارچه در غالب موضوعات بر آن حاکم است، بایستی به آن توجه شود. مثلا بایستی در مراسم‌های جمعی مثل ازدواج، ختم، فاتحه، مذهبی و …، از لباس مناسب آن استفاده شود. اگر در این رابطه با فرهنگ مقابل آشنا نیستید، اطلاعات کسب کنید. اگر نمی‌توانید، از افرادی که در مراسم حاضر می‌شوند، از دوستان و آشنایان خود سوال بپرسید. مثلا استفاده از لباس‌های رنگی را در مراسم‌های شاد و استفاده از لباس‌های مشکی را در عزاداری‌ها و غم بپوشید.
آداب معاشرت در منزل
خانواده اولین جایی است که فرزندان در آن می‌توانند آداب معاشرت را یاد بگیرند. از این رو مهم است که اگر شما نقش والدین را بر عهده دارید، با ادب معاشرت در محیط خانه و با خانواده آشنا باشید. از جمله این موارد می‌توان گفت:
- سلام کردن: فرقی نمی‌کند که شما بزرگتر هستید یا کوچکتر، کسی که وارد می‌شود، بهتر است در سلام کردن به دیگران پیشی بگیرد. از این رو همواره به اعضای خانواده خود سلام کنید.
- احترام به حریم خصوصی: یکی دیگر از مواردی که لازم است در ادب معاشرت درنظر داشته باشید، چه در محیط اجتماعی که اهمیت آن بسیار بالا می‌رود و چه در خانه، آن است که حریم خصوصی دیگران را رعایت کند. این حریم خصوصی می‌تواند وسایل شخصی، اتاق و … باشد.
- پشت هم بودن: خانواده را مانند یک حریم ببینید که هم از شما و هم از برادر و خواهر و والدین شما محافظت می‌کند. عواملی که این حریم و محافظ را نابود می‌کند یا ضربه می‌زند را حذف کنید. یکی از این موارد، آن است پشت هم باشید. جلوی دیگران از خانواده و اعضای آن بد نگویید بلکه از آنها تعریف کنید. ارزش خانواده خود را همیشه بالا نگهدارید تا احترام شما نیز بیشتر شود.
- محبت کنید: میان اعضای خانواده باید محبت همیشه برقرار باشد. این محبت می‌تواند به نحوه‌های مختلف انجام شود، مثلا هدیه دادن در روز پدر، دختر، مادر، سفر رفتن، پیک نیک و دورهم بودن در طبیعت، جایزه گرفتن، کمک مالی از یکدیگر، انتقال تجربه و مشورت کردن.
همچنین معاشرت در خانواده را می‌توان به 2 دسته کلی نیز طبقه‌بندی کرد. دسته اول، رابطه با همسر و دسته دوم روابط با فرزندان.
آداب معاشرت با همسر
- مثل معروفی که وجود دارد، آن است که قبل ازدواج سخت‌ترین معیارها را برای انتخاب همسر در نظر بگیرید و بعد از ازدواج راحت‌ترین معیارها. اگر ازدواج کرده‌اید، همسر خود را همانطور که هست بپذیرید.
- از سرزنش کردن و غرغر زدن بپرهیزید و دنبال راه‌حل از طریق هم‌اندیشی باشید.
- صادقانه و صمیمانه رفتار کنید.
- به صحبت‌های هم خوب گوش کنید، آن را درک کنید و پاسخ منطقی بدهید.
- عذرخواهی از هم، احترام بهم، اعتماد کردن بهم، نگهداشتن راز درون خانواده و ابراز عشق به یکدیگر از دیگر مواردی است که می‌توانید در آداب ارتباط با همسر خود داشته باشید.
ادب معاشرت با فرزندان
- کودک خود را مانند یک آقازاده صدا کنید.
- با او مانند یک فرزند باهوش و بلندمرتبه رفتار کنید.
- به او مهر بورزید و با او صادق باشید.
- نظرات او را درک کرده و اجازه دهید گاهی خودش انتخاب کند.
- با فرزندان خود هرازگاهی در مناسبت‌ها و … ارتباط برقرار کنیم و از حال و احوال آنها جویا شویم.
- پیش داوری نکنیم.
- روحیه، استعداد و تواناهایی‌های فرزندان را بشناسیم. به نحوه پرورش و تدریس او در مدرسه توجه کنیم. از او در مقابل سایر افراد حافظت کنیم.
- نکات مهم آداب زندگی، برخورد با غریبه و … را به او بیاموزیم.
- یکی از ویژگی‌های پدران این است که کودکان خود را همواره در فعالیت‌ها و مسئولیت‌های آینده و خودش شرکت داده، هدایت، راهنمایی و کمک کنیم.
آداب معاشرت دخترانه
برای بانوان و دختران می‌توانید از نکات و آداب زیر استفاده کنید که سبب می‌شود تا رفتار شما مناسب ارزیابی شده و شخصیت شما به خوبی حفظ شود. از جمله این راهکارها می‌توان گفت:
- خودتان باشید: یکی از نکاتی که می‌تواند بسیار مهم باشد، آن است که همیشه شخصیت خودتان را حفظ کنید. در این حالت علاوه بر اینکه تضادی بین شما و دیگران پیش نمی‌آید، از نظر روانی آسوده‌تر نیز هستید.
- تلاش برای دلبری: یکی از نکات مهمی که در ادب معاشرت دخترانه باید به آن اشاره کرد، آن است که تلاش‌های سخاوتمندانه و یا تلاش‌های بیش از حد برای دلبری کردن بپرهیزید که اینکار می‌تواند علاوه براینکه شان شما را پایین بیاورد، مخاطب را نیز اذیت کند.
- آراستگی: همیشه در معاشرت‌های دخترانه، آراستگی را حفظ کنید. اینکار هم باعث می‌شود تا نسبت به خودتان احساس بهتری داشته باشید و هم باعث می‌شود تا دیگران در تعامل با شما راغب‌تر باشند.
- ارتباط چشمی: ارتباط چشمی در آداب معاشرت یکی از ترفند‌ها و نکات مهمی است که مزایای مختلفی دارد از جمله اظهار اعتماد بنفس، عدم تمایل به ادامه صحبت (با خیره شدن یا نگاه کردن به جای دیگر)، ابراز اشتیاق و علاقه به گفتگو و … .
- مودب باشید: مودب بودن به خصوص برای زنان بسیار مهم است. همانطور که در قسمت بالا هم اشاره کردیم، فحاشی و بی‌ادبی به سرعت شخصیت شما را شکسته و یک دید منفی حول شما ایجاد می‌کند که این مورد می‌تواند برای زنان و بانوان شدیدتر باشد.
در این قسمت راجع به جذاب شدن صحبت می کنیم.
آداب معاشرت با آقایان
در جامعه‌ای که امروزه مردان بیشتر در آن حضور دارند، شما بایستی به عنوان یک خانم، اگر می‌خواهید اهداف خود را به خوبی پیش ببرید، با آداب تعامل با مردان آشنا باشید. ابتدا بهتر است ادب معاشرت با مردان را به 2 قسمت تقسیم کنیم. قسمت اول در رابطه با همسرتان است:
- احترام گذاشتن: حفظ احترام و عزت همسری که دارید، بسیار مهم است. این مقوله را در هنگام که در یک جمع هستید، درنظر بگیرید.
- صداقت: اساس یک خانواده برپایه صداقت است. اگر یک بار دروغ گفتن شما به دوبار تبدیل شود و این سلسله ادامه پیدا کند، زمانی که همسرتان متوجه این قضیه شود (یا شده باشد و به رو نیاورده باشد)، در ذهن او، شما دیگر شریک زندگی نیستید و به عنوان یک غریبه یا یک فرد نامطمئن درنظر گرفته می‌شوید.
- عدم مخالفت و بحث کردن: بهتر است اعضای خانواده جلوی افراد غریبه و سایر آشنایان با یکدیگر بحث و مخالفت نکنند و در خانه در جمع دو نفری خودشان این مسئله را با مشورت و گفتگو حل کنند.
- توجه و نظر دادن: نسبت به همسر خود بی‌تفاوت نباشید، به ظاهر، رفتار و ویژگی‌های او توجه کنید و نظر دهید.
- رازدار هم باشید: تمام حرف‌هایی که بین زن و مرد رد و بدل می‌شود، باید در همان خانه و در گنجینه اسرار این دو فرد باشد. انتشار این صحبت‌ها و رازها می‌تواند تنها خانواده شما را ضعیف‌تر و بی‌اعتبارتر کند.
قسمت دوم در رابطه با سایر مردان است:
- در هنگام صدا زدن، سلام کردن و غیره که در روابط کاری زیاد پیش می‌آید، بهتر است فرد را با نام خانوادگی و با پیشوند آقا صدا بزنید.
- لحن جدی و مودبانه داشته باشید: کسانی که جدی گرفته نمی‌شوند، افرادی هستند که نمی‌توانند جدیت و ادب را در ترکیب با روابط خود به کار ببرند. این نوع برخورد همچنین سبب می‌شود تا مردان با احتیاط بیشتری با شما تعامل کنند. بسته به شرایطی که هستید، فردی که با او تعامل دارید، روابطی که دارید، این ویژگی‌ها را در لحن صحبت خود به کار ببرید.
- سخنگوی او نباشید: این مورد که اگر وسط صحبت، حرف او را قطع کنید و به جای او صحبت کنید، می‌تواند بسیار نامناسب باشد. علاوه براینکه شما در این زمینه، حرف او را قطع کرده‌اید (بی‌احترامی)، شما شخصیت او را نیز در جمع خود زیر سوال برده‌اید.
- ریزبینی: یکی از نکاتی که غالبا تفاوت بین مردان و زنان در نظر گرفته می‌شود، آن است که مردان به ویژه در مسائل اقتصادی، کلی نگر هستند. بنابراین شما به عنوان یک خانم در تعامل خود با مردان توجه کنید که مردان نمی‌توانند به میزان جنس مخالف خود ریز بین باشند. پس اگر مردی به جزئیات ارزش‌های شما اهمیت نداد، این مورد را از روی عدم ریزبینی او در نظر بگیرید.
- کم حرفی: به طور کلی، مردان با زنان کمتر صحبت می‌کنند. این مورد در جایی که مرد نمی‌خواهد و تمایلی ندارد که با شما معاشرت و گفتگو کند و سریع‌تر آن را خاتمه می‌دهد، مهم است. بنابراین در این هنگام از ادامه اصرار کردن برای صحبت خودداری کنید.
روانشناسی رفتار با آقایان
در خلقت انسان‌ها، مردان و زنان دو جنس مخالف هستند که با صفات متفاوتی خلق شده‌اند. در روانشناسی رفتار با آقایان می‌توانید با توجه به این تفاوت‌ها، آداب و رفتارهای متفاوتی را در پیش گیرید. از سوی دیگر، میان هرانسان با انسان دیگر، شخصیت‌های مختلفی وجود دارند.
- مردان دوست دارند زمانی که خانم یا همکارشان صحبت می‌کند، مستقیم به اصل موضوع بروند. این ویژگی می‌تواند متضاد با خصوصیت زنان در تعریف جزئیات باشد.
- مورد دیگری که می‌توانید در روانشناسی مردان به آن توجه کنید، غرور مردانه است که می‌تواند در احساسات نمود پیدا کند. مثلا زنان معمولا احساسات خود را بیان می‌کنند برعکس مردان که دوست دارند در خفا احساسات خود را ابراز نمایند.
- یکی دیگر از ویژگی‌ها در رابطه با مردان آن است که مردان برخلاف زنان، تمایلی برای بیان مداوم احساسات و ابراز علاقه ندارند.
- نگرانی و ترس دو عامل بسیار مهم در عصبانیت مردان است که در دعواهای خیابانی یا جروبحث‌های خانگی شاهد آن هستیم.
یکی دیگر از بخش‌های مهم در ویژگی‌ها و ذهنیت مردان نسبت به زنان را می‌توانید در زیر مشاهده کنید:
- مردان به سراغ زنان بیکار نمی‌روند.
- مردان از زنانی که مدام شکایت و گله می‌کنند، به راحتی و طی مدت زمان کوتاهی دلسرد می‌شوند.
- مردان از زنانی که مهارتی کسب نمی‌کنند و وابسته هستند به خصوص در طول زندگی، بسیار ناراحت می‌شوند. به طور کلی مسئولیت پذیری در قبال خود و خانواده برای هردو طرف بسیار مهم است.
آداب معاشرت با دوستان
در کنار روابط میان زن و شوهر، والدین و فرزندان، اجتماع و غیره، بخش بسیار مهم و شاید اعظم رابطه ما با دوستانمان است. در رابطه با آداب معاشرت با دوستان می‌توان گفت:
- یکسان بودن ظاهر و باطن: یکی از مهم‌ترین مواردی که می‌تواند در رابطه دوستی بین شما و دیگری، نقش مهم و حیاتی داشته باشد، یکسان بودن زیر و روی شما است. در این رابطه امام علی (ع) می‌فرمایند، دوست راستین کسی است که نهانش راست باشد. چه دوست شما در کنار شما حضور داشته باشد یا خیر، مهم است که خیرخواه او باشید و رفتار متفاوتی از خودتان بروز ندهید.
- پسندیدن یکسان: در مورد این ویژگی می‌توان به نقل قول معروفی از پیامبر اکرم (ص) اشاره نمود که فرمودند آنچه برخود می‌پسندی، بر دیگران هم بپسند. بنابراین در آداب معاشرت و تعامل با دوستان خود همواره آن رفتار، گفتار یا کاری را انجام دهید که خودتان دوست دارید.
- احوال پرسی: یکی از زیباترین ادب معاشرتی که می‌توانید با دوستان خود برقرار نمایید، آن است که هراز گاهی از آنها یاد کنید. شما می‌توانید اینکار را به راحتی طی مناسبت‌های خاص و یا حتی برای خبر گرفتن از دیگر دوستان خود انجام دهید.
- کمک به یکدیگر: از جمله عواملی که در ادب معاشرت با دوستان می‌تواند به موجب پایداری رابطه شما شود، کمک به یکدیگر است.
- گذشت: یکی از مواردی که بعضا به آن کمتر توجه می‌شود، آن است که دوستان نباید خود را درگیر اشتباهات یا لغزش‌های یکدیگر کنند که این کار می‌تواند دوستی‌ها را از بین ببرد. در این رابطه امام علی (ع) می‌فرمایند کسی که نسبت به دوست خود ریزبین و خرده‌گیر باشد، دوستی او بریده می‌شود.
- احترام به دوست: حفظ احترام به دوست همواره باید به عنوان یک اصل در رابطه شما باشد. صمیمی شدن به این معنا نیست که احترام و رفتارهای مناسب نادیده گرفته شود.
آداب معاشرت با فامیل
روابط بین خویشان، اقوام و فامیل نیز یک دسته جدا از ادب معاشرت درنظر گرفته می‌شود. در کنار صحبت‌هایی که تا اینجا بیان شد، لازم است به اهمیت بیشتر روابط فامیلی توجه داشته باشید. خداوند در قرآن از نزدیکان انسان که بعد از پدر و مادر و فرزندان به شمار می‌آیند، به عنوان رحم یا ارحام متعددا نام برده است و رفتار با آنها اهمیت خاصی دارد.
- احترام: همانطور که در قرآن نیز بسیار به این مقوله بسیار تاکید شده است، روابط بین فامیلی باید با احترام همراه باشد. خداوند احترام و نیکی با خویشان نزدیک را یک سطح بالا از ایمان توصیف می‌کند.
- صله رحم: صله رحم به خصوص در مواقعی مانند مناسبت‌ها و یا عیادت در هنگام بیماری، از دیگر مواردی است که می‌توان آن را در زمره آداب معاشرت با فامیل دسته‌بندی نمود.
- ارتباط عاطفی: واضح است که انسان‌ها در سطوح پایین مانند زن و شوهر، خانواده، فامیل و قبیله و … ارتباط نزدیک‌تری بهم دارند. این ارتباط نزدیک می‌تواند عاطفی و دوستانه باشد که هرچه این ویژگی افزایش یابد، میزان قدرت آن جامعه بیشتر خواهد شد.
- آداب مهمانی: اگرچه لباس نمی‌تواند شخصیت بیاورد اما آراستگی حاصل آن می‌تواند موجب حفظ شئون و شخصیت شود. در میهمانی‌ها، لباس مناسب بپوشید. احترام را در جمع نگهداشته ولی می‌توانید برای گرم شدن مجلس از لطیفه و بذله‌گویی استفاده کنید.
- تحقیر ممنوع: از رفتارهایی مانند تحقیر کردن، ناسزا گویی و توهین کردن اکیدا پرهیز کنید. این رفتارها می‌تواند در ذهن افراد باقی بماند و وضعی زمانی بدتر خواهد شد که افراد نزدیک به شما، از شما کینه بدل بگیرند.
آداب معاشرت در اسلام
در رابطه با آداب معاشرتی که در اسلام و قرآن آمده است باید گفت:
- سلام کردن: سلام کردن از آداب رایج بین مسلمانان است که غالبان بین برادران دینی انجام می‌شود. منظور از سلام کردن، سلامت خواهی برای فرد مقابل و حفظ امنیت است.
- عفو کردن: خداوند در قرآن کریم می‌فرماید ببخشید و عفو کنید تا خداوند فرمانش را بیاورد، که خداوند بر هر چیزی تواناست.
- نشستن: یکی از آداب اجتماعی، حتی در زمینه نشستن بیان شده است که توصیه شده افراد در اولین محل برای نشستن اقدام کنند.
- گوش سپردن به سخن: یکی از خلقیات پیامبر، گوش دادن به حرف‌ها بوده است. این نکته به ویژه برای افراد بلند مرتبه، رهبران و … بسیار حیاتی است.
- صحبت درگوشی: صحبت درگوشی به خصوص اگر در یک جمع بیش از 2 نفر انجام شود، موجب رنجش دیگران می‌شود و حس بدی را در آنها ایجاد می‌کند. بنابراین باید از این کار جلوگیری کرد.
- حسن ظن: داشتن حسن ظن نیز می‌تواند برای برخورد اول با افراد مناسب باشد. در این زمینه باید گفت که بدگمانی موجب تخریب جامعه خواهد شد.
- اجازه گرفتن: اجازه خواستن چه در هنگام ورود به خانه و چه در هنگام استفاده از اموال دیگران از دیگر آداب اسلامی است.
- رضایت داشتن: انجام برخی از کارها در روابط بین مسلمین تنها زمانی مجاز است که فرد مقابل نیز از ان رضایت داشته باشد.
- حفظ تواضع و حسن خلق: در رابطه با این دو مورد باید گفت آیات بسیاری در قرآن برای آن بیان شد ه است. این کار سبب خواهد شد تا علاوه برا اینکه افراد بسیاری به شما جذب شوند، شما را به خاطر داشتن روحیه تواضعتان یک فرد موفق بدانند.
آداب معاشرت در نهج البلاغه
نهج البلاغه یکی از کتب بسیار مهم در مذهب شیعه است که برگرفته از سخنان، نامه‌ها، نوشته‌های امیرالمومنین است. در رابطه با آداب معاشرت در نهج البلاغه موارد زیر اورده شده است.
- معاشرت با خانواده: بیشترین زمان در طول روز خود را به زن و فرزندان ارائه کنید.
- حفظ خویشاوندی: فروتنی و حفظ خویشاوندی منجر به کرامت و جوانمردی شما خواهند شد.
- آداب معاشرت با مردم: نسبت به کسانی که به تو راغب هستند، بی اعتنایی نکنید که این کار ناشی از کم سعادتی شما است.
- نحوه معاشرت با مردم: به نحوی با مردم تعامل کنید که اگر فوت کردید، برای شما بگریند و در زمان زندگی، مشتاقل دیدن شما باشند.
