آیا امواج موبایل خطرناک و سرطان‌زا هستند؟
گوشی موبایل طی دهه‌ی اخیر تبدیل به اصلی‌ترین عامل ارتباطی و اطلاعاتی زندگی همه‌ی ما شده است. استفاده‌ی فراگیر از این ابزار هوشمند که به سهولت امور روزمره کمک شایانی می‌کند همچنین موجب بروز نگرانی‌هایی در خصوص اثرات منفی امواج آن بر سلامت انسان شده است . امواج رادیویی ناشی از فعالیت گوشی های موبایل مستقیما بر بدن ما تاثیر می‌گذارند و در نتیجه این سوال مهم ایجاد شده که آیا این امواج واقعا خطرناک هستند؟
طی این نوشتار ابتدا نگاهی مختصر به اثرات این امواج بر سلامت خواهیم انداخت و در ادامه راهکارهایی جهت کاهش خطرات ناشی از این امواج ارائه خواهیم کرد.
گوشی‌های موبایل جهت ارسال و دریافت سیگنال‌ها از امواج رادیویی غیر یونیزه استفاده می‌کنند؛ بدین معنی که امکان نفوذ به سطوح عمیق بافت‌ها، یونیزه کردن مولکول‌ها و ایجاد آسیب ژنتیکی در بدن ما را ندارند. با این حال تحقیقات صورت گرفته در سالیان اخیر نشان‌دهنده‌ی اثرات غیر مستقیم این امواج بر سلول‌ها و بافت‌های بدن ما هستند که به مرور زمان منجر به بروز اختلالات سلامتی خواهند شد. تحقیقاتی که طی دهه‌ی اخیر برای ارزیابی این مطلب صورت گرفته‌اند به بررسی ارتباط بین استفاده از گوشی موبایل و بروز خطرات جدی‌ای چون سرطان، مشکلات عصبی و اختلالات خواب پرداخته‌اند که در ادامه مهم‌ترین نتایج آنها را بررسی می‌کنیم.
امواج موبایل و سرطان
تحقیقات صورت گرفته در رابطه با تاثیر مستقیم امواج موبایل بر بروز سرطان بسیار ضد و نقیض بوده‌اند و همچنان محققان به جمع‌بندی قطعی‌ای در این رابطه نرسیده‌اند؛ به عنوان مثال سازمان بهداشت جهانی (WHO) در سال ۲۰۱۴ امواج رادیویی را زیرمجموعه‌ی گروه B2 اعلام کرده که به معنای احتمال سرطان‌زایی است و همچنان ادله‌ی کافی جهت اثبات این ارتباط وجود ندارد. هر چند که تعدادی از تحقیقات اولیه به وضوح بیانگر افزایش خطر بروز برخی سرطان‌ها( بالاخص تومور مغزی) طی استفاده طولانی‌مدت از گوشی موبایل هستند. در نقطه‌ی مقابل، طی مطالعه‌ای که سال ۲۰۲۰ در مجله‌ی British Medical Journal منتشر شده هیچ گونه شواهدی مبنی بر افزایش خطر سرطان مغز در میان افرادی که به طور مداوم از موبایل استفاده می‌کنند پیدا نشده است. لازم به ذکر است که بر انجام بررسی‌های بیشتر و درازمدت در این مطالعه نیز تأکید شده است.
امواج موبایل و اختلالات خواب
از جمله نگرانی‌های شکل گرفته حول محور اثرات سوء امواج موبایل، تأثیر آنها بر سیستم عصبی و خواب انسان است. برخی تحقیقات بیانگر ایجاد سردرد، مشکلات عصبی و اختلالات خواب در انسان حین قرار گرفتن تحت تابش امواج رادیویی هستند؛ مطالعه‌ای که سال ۲۰۱۷ در مجله‌ی Journal of Sleep Research صورت گرفته از کاهش کیفیت خواب و ایجاد بی‌خوابی در افرادی که طولانی مدت تحت تاثیر امواج موبایل بوده‌اند، خبر می‌دهد.
امواج موبایل و اختلالات عصبی
تحقیقات انجام شده طی سال ۲۰۱۹ در نشریه‌ی international journal of environmental research and public health بیانگر اثرات منفی‌ای همچون اختلالت رفتاری و شناختی ناشی از تابش امواج رادیویی در سنین کودکی و نوجوانی است؛ مطلبی که استفاده از گوشی موبایل در این قشر سنی را بسیار مخاطره‌انگیز قلمداد می‌نماید. این امر به دلیل ساختار مغزی در حال رشد و ضخامت کمتر جمجمه در این گروه سنی است که به نفوذ بیشتر امواج موبایل در مغز منجر می‌گردد.
امواج موبایل و عقیم شدن مردان
تحقیقات نشان داده‌اند که استفاده‌ی طولانی‌مدت از موبایل حتی بر کیفیت اسپرم و باروری مردان هم تأثیر منفی می‌گذارد. مطالعه‌ای منتشر شده در سال ۲۰۱۴ در مجله‌ی Fertility and Sterility Journal گویای این مطلب است که که تابش امواج رادیویی موبایل باعث کاهش تعداد اسپرم، تحرک آنها و تغییر در شکلشان می‌گردد. مجموع این تغییرات می‌توانند بر توانایی باروری مردان موثر باشند. در نتیجه باید مراقب باشید که نگه‌داشتن موبایل در جیب لباستان و نزدیک به ناحیه‌ی تناسلی می‌تواند در بلندمدت به کاهش باروری منجر شود.
روش‌های کاهش خطرات امواج موبایل
هر چند که با توجه به موارد پیشتر اشاره شده نمی‌توان نتیجه‌گیری قطعی‌ای از خطر مستقیم امواج موبایل بر سلامت انسان بدست آورد اما رعایت اقدامات پیشگیرانه می‌توانند به منظور کاهش خطرات احتمالی مفید واقع شوند. در ادامه راهکارهایی علمی و کاربردی جهت کاهش اثرات امواج موبایل بر سلامت انسان را به شما معرفی می‌نماییم:
استفاده از هدفون‌های بی‌سیم
استفاده از هدفون‌های بی‌سیم استاندارد از جمله ساده‌ترین و در عین حال مؤثرترین راه‌های کاهش تماس مستقیم موبایل با سر انسان است. این ابزار با دور نگه داشتن تابش امواج رادیویی از ناحیه‌ی سر می‌توانند به کاهش اثرات تابش کمک شایانی نمایند. صحت این مطلب در سال ۲۰۱۴ طی تحقیقی که در نشریه‌ی Journal of Occupational and Environmental Medicine منتشر شده، به اثبات رسیده است تا بتوان به عنوان راهکاری مفید و ساده از آن استفاده کرد.
لیستی از هدفون‌های استاندارد را در این صفحه خواهید دید:
کاهش زمان استفاده ازگوشی موبایل
تعدیل مدت زمان استفاده از گوشی موبایل و محدود کردن تماس‌های طولانی‌مدت از طریق آن را باید یکی دیگر از راهکارهای مؤثر جهت کاهش میزان تابش امواج رادیویی محسوب کرد. در صورت نیاز به مکالمه‌ی طولانی مدت می‌توانید از روش‌های جایگزینی چون استفاده از تلفن ثابت یا نرم‌افزارهای ارتباط تصویری داخل لپ‌تاپ بهره ببرید.
خاموش کردن گوشی موبایل یا فعال نمودن حالت پرواز
توصیه می‌شود طی زمان‌هایی که از گوشی موبایل استفاده نمی‌کنید، آن را خاموش نموده یا حالت پرواز آن را فعال نمایید؛ این امر به خصوص طی مواقعی که شما از گوشی موبایل خود برای اموری غیر از مکالمه یا ارسال پیام استفاده می‌نمایید بسیار به کاهش اثرات امواج آن کمک می‌کند. این روش مفید طی سال ۲۰۱۷ در مجله‌ی Environmental Health Perspectives پیشنهاد شده که تبدیل آن به عادت برای هر کاربر گوشی موبایل، ضروری است.
استفاده از گوشی های موبایل با میزان تابش پایین‌تر
میزان تابش امواج رادیویی در گوشی های موبایل با واحد وات بر کیلوگرم اندازه‌گیری می‌گردد و در چند سال اخیر تمامی شرکت‌های تولیدکننده‌ی گوشی موبایل سعی کرده‌اند تا در تولید محصولاتشان این مطلب را کاملا مدنظر قرار دهند. بد نیست بدانید که گوشی‌های حاوی امواج رادیویی با فرکانس پایین‌تر از تابش کمتری برخوردارند و حین خرید گوشی موبایل باید نیم‌نگاهی به شاخصی چون SAR (Specific Absorption Rate) داشته باشید؛ معیاری که بیانگر میزان تابش امواج رادیویی که امکان جذب توسط بدن انسان را دارد، می‌باشد. در نتیجه، استفاده از گوشی های موبایل با SAR پایین‌تر می‌توانند کمتر شما را در معرض تابش امواج رادیویی قرار دهند.
رعایت فاصله‌ی مناسب گوشی موبایل با بدن
شاید باورتان نشود ولی فاصله‌ي گوشی موبایل از بدنتان می‌تواند تأثیر زیادی بر میزان تابش داشته باشد! به عنوان مثال حین مکالمه با گوشی موبایل بهتر است از حالت اسپیکر استفاده کنید تا از تاثیر امواج رادیویی بر بدنتان حسابی بکاهید. همچنین حین رانندگی باید بجای قرار دادن آن روی پاهای خود، از پایه‌های نگهدارنده‌ی مناسب ماشین استفاده نمایید.
عدم استفاده از گوشی موبایل در مناطق دارای سیگنال ضعیف
هنگامی که در محلی خاص سیگنال‌دهی گوشی موبایل ضعیف‌تر از سایر نقاط باشد، این دستگاه به منظور برقراری ارتباط و اتصال به برج مخابراتی مجبور به تشدید امواج رادیویی خود می‌شود. پس بهتر است بجای استمرار در برقراری تماس در این گونه مناطق برای حفظ سلامتی خودتان هم که شده بیخیال تماس گرفتن شوید و خودتان را به محلی با سیگنال‌دهی مناسب برسانید.
در نظر گرفتن سن فرد استفاده کننده و گروه‌های آسیب‌پذیر
همان‌طور که پیشتر اشاره نمودیم، کودکان و نوجوانان به دلیل فیزیولوژی بدن و مغز در حال رشدشان بیشتر از سایر گروه‌های سنی در معرض خطرات احتمالی تابش امواج موبایل قرار دارند. بدین جهت باید استفاده از گوشی موبایل در این گروه سنی حدالامکان محدودتر گردد و آموزش‌های لازم جهت آگاه‌سازی آنها از مضراتش صورت پذیرند.
در انتها لازم است یادآوری کنیم که گرچه هنوز تحقیقات صورت گرفته در این زمینه نتوانسته‌اند به پاسخی قطعی در خصوص خطرات مستقیم امواج گوشی موبایل بر سلامت انسان دست یابند اما ثابت شده است که استفاده طولانی‌مدت از گوشی موبایل می‌تواند مشکلاتی مرتبط با سلامتی را در پی داشته باشند. بدین جهت رعایت روش‌های پیش‌گیرانه‌ی ذکر شده و تعادل در استفاده‌ی آن می‌تواند خطرات احتمالی را تا حد زیادی کاهش دهند و به بهبود کیفیت زندگی و سلامت‌مان کمک شایانی نماید.
منابع :
