اهورامزدا کیست؟ (دانستنی‌های ایزد زرتشتیان)

اگر به تاریخ ایران نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که آیین زرتشتی یکی از معروف‌ترین ادیان الهی بوده که در این سرزمین ترویج یافته است. این آیین زرتشتی به زرتشت نسبت داده می‌شود که خود را به‌عنوان پیامبری که از طرف اهورامزدا فرستاده شده، معرفی می‌نماید. اما اهورامزدا کیست؟

خدای واحد آیین زرتشتی

او به‌عنوان پیامبری یکتاپرست، در میان خدایان متعدد آریایی دوران خود، تنها یک خداوندگار را که برتر از دیگران است، انتخاب می‌کند و آن خدا را اهورامزدا می‌نامد. اهورامزدا در آیین زرتشتی هم‌معنی با خدای واحد در دیگر ادیان الهی است.

یکی از نکات جالب این است که ویژگی‌های اهورامزدا که در اوستا و گاتا (کتب مقدس زرتشتیان) آمده، شباهت‌های زیادی با خدای یکتا در کتب مقدس دیگر ادیان دارد.

با توجه به آموزه‌های زرتشت، اهورامزدا خدایی حکیم و برتر است؛ آفریننده آسمان و زمین که بسیار مهربان است و هم‌زمان با سلطه بر اسرار آشکار و پنهان، تمام موجودات حاضر در این دنیا را آفریده است.

بر اساس آموزه‌های زرتشت، اهورامزدا خالق تمام زیبایی‌ها و نیکویی‌هاست، درحالی‌که اهریمن یا مینویا که آفریننده تمام زشتی‌ها و پلیدی‌ها است، در برابر او قرار می‌گیرد و او خدای ظلمت است.

زرتشت، پیامبر زرتشتیان، نه‌تنها سایر خدایان باستانی را کنار گذاشت و اهورامزدا را به‌عنوان تنها خداوندگار عالم معرفی کرد، بلکه به‌منظور ترویج و معرفی اهورامزدا به مردم دنیا، زندگی خودش را شکل داد. در تقویم اوستایی ایرانیان باستان، اولین روز از هر ماه با نام اهورامزدا ثبت شده است.

اهورامزدا بالاترین مقام جهان هستی

در آموزه‌های زرتشتی، اهورامزدا به‌عنوان بالاترین مقام جهان هستی توصیف می‌شود. او خدایی بی‌مانند و آفریننده همه چیز است که در بالاترین نقطه از جهان هستی قرار دارد.

اهورامزدا در ادبیات ایران باستان به‌عنوان یک شخص مذکر یاد می‌شود. قبل از ظهور اهورامزدا، ایرانیان باستان به این باور نداشتند که یک خدا می‌تواند از کلیه کارهای طبیعت برخیزد و همه چیز را خلق کرده باشد.

مفهوم واژه اهورامزدا

واژه اهورامزدا مشتق از دو واژه هندوایرانی اهوره و واژه اوستایی مزدا است که مفهوم سرور و دانا را بیان می‌کند. این ترکیب اهوره و مزدا در کتاب مقدس اوستا به‌صورت اهورامزدا ذکر شده است.

این نام در کتب و نوشته‌های پهلوی به شکل‌های اهورمزد و هرمز نیز دیده می‌شود و در سنگ‌نوشته‌های پادشاهان هخامنشی نیز می‌توان به نام ائورمزده رجوع کرد که به این مفهوم آسمانی و الهی اشاره دارد.

این واژه متقابل با زئوس و ژوپیتر در اساطیر یونانی و رومی قرار دارد و در فرهنگ‌های فارسی به معنای برجیس و زاوش و ترجمه شده است که به سیاره مشتری اشاره دارد.

معنی اهورامزدا

در واقع معنای اصلی اهورامزدا، سرورِ دانا است، یک نامی که به خدای بزرگ ایرانیان باستان و زرتشتیان که خالق آسمان و زمین است، اطلاق می‌شود.

در جهانی که در آن زندگی می‌کنیم، می‌بینیم که نبرد بین نیکی و بدی همواره حاکم است. این تقابل‌ها از دیدگاه‌های مختلف، از تناقضات اتمی و مبارزات ایدئولوژیک تا داستان‌های ماجراجویانه، همگی جزء واقعیت‌های زندگی ما هستند؛ این نبرد بین نیکی و بدی در همه جوانب و ابعاد زندگی بشری مشهود است. به همین دلیل تقابل میان اهورامزدا و اهریمن نیز یکی از این داستان‌ها است.

نبرد اهورامزدا و اهریمن

از منظر آیین زرتشتی، اهورامزدا نماد نیکی و پاکی است که از آغاز زمان، درگیر نبردی بزرگ با اهریمن بوده است؛ اهریمن که در این آیین با نام‌هایی چون انگره مینو و روح ویرانگر شناخته می‌شود.

اهورامزدا و اهریمن به طور معنوی بر هم تأثیر می‌گذارند؛ بااین‌حال، اهریمن پس از افتادن از مقام پیشین، در تقابل با اهورامزدا قرار می‌گیرد و به‌عنوان مخالف اصلی ایزد زرتشتیان ظاهر می‌شود. نبرد بین اهریمن و اهورامزدا، اساس افسانه‌های زرتشتی است. اهورامزدا همه موجودات را به نیکویی سخن و رفتار تشویق می‌کند، اما اهریمن بر علیه این اصول است و سعی در پخش افکار، سخنان و رفتارهای بد دارد که همه زیر عبارت دروج جمع می‌شوند.

آموزه‌های زرتشت

به اعتقاد زرتشت، انسان در زمان تولدش، کاملاً بی‌عیب است. اما زمانی فرا می‌رسد که انسان، پس از رشد جسمانی و روحانی، باید مسیر خود را انتخاب کند؛ او باید بین آموزه‌های اهورامزدا و وسوسه‌های اهریمن که هر دو در برابر دیدگاه‌های اهورمزد قرار دارند، یکی را انتخاب کند و ادامه دهد.

این موضوع در دین اسلام و شاید دیگر ادیان الهی نیز وجود دارد؛ به همین دلیل، پیروان زرتشت هر روز با تقابل نیکی و بدی روبرو می‌شوند. زرتشتیان اعتقاد دارند که در پایان، نور و خیر یعنی اهورامزدا، نبرد بین خیر و بد را برنده می‌شود و اهریمن را شکست می‌دهد.