پیشگیری و درمان خارش مقعدی (علت ایجاد آن)
چگونه خارش مقعدی را درمان کنیم؟ علت‌های شایع آن چیست؟
دلایل بسیار زیادی مانند حساسیت یا بیماری‌هایی مانند بواسیر، شقاق و فیستول ممکن است باعث ایجاد خارش مقعد شود. حتی مصرف مواد مخدر مانند شیره، تریاک و هروئین ایجاد این عارضه ناخوشایند شده و گاهی اوقات کار و زندگی شما را مختل می‌کند. شما عزیزان باید بدانید که این موضوع بسیار گسترده است و نیاز به بررسی بیشتری دارد. در این مطلب از مجله جوان ایرانی در ابتدا به طور کامل شرح می‌دهیم علت ایجاد این بیماری چیست. سپس به بررسی علت و بهترین درمان‌های خارش مقعدی می‌پردازیم.
انواع خارج مقعدی چیست؟
دو نوع خارش مقعدی داریم و آن‌ها در دودسته طبقه‌بندی می‌شود که در ادامه شرح می‌دهیم.
خارش اولیه و بدون علت
اینگونه خارش مقعدی، هیچ‌گونه علت مشخصی ندارد و بسیار شایع است.
خارش ثانویه
اینگونه خارش ممکن است دلایل بسیار زیادی داشته باشد، مانند عفونت، بیماری‌های سیستمیک، درماتیت تماسی و سایر بیماری‌های پوستی.
درمان خارش مقعدی چیست؟
همان‌طور که می‌دانید پیشگیری بهتر از درمان است. پیشگیری از خارش مقعدی معمولاً شامل یک روال شستشوی دقیق بوده، به طوری که ناحیه مقعد را تمیز، خشک و خنک نگه داشته شود، در نتیجه از تحریک پوست پیشگیری می‌کند. اما اگر به هر دلیلی دچار خارش مقعدی شدید، مراحل خود مراقبتی برای کاهش علائم خود را در ادامه این مطلب از جوان ایرانی به طور کامل شرح می‌دهیم.
تمیز کردن ناحیه مقعد به آرامی
سعی کنید اگر دچار خارش مقعدی هستید، ناحیه اطراف مقعد را پس از هر اجابت مزاج به آرامی تمیز کنید. حتی می‌توانید یک دوش سریع بگیرید یا اینکه یک حمام نشسته به شما کمک بسیار زیادی می‌کند. به هیچ وجه پارچه‌های زبر را به آن ناحیه مالش ندهید، از دستمال توالت مرطوب و بسیار نرم استفاده کنید. شما عزیزان می‌توانید با یک پارچه نرم، ناحیه مقعد را کاملاً خشک کنید یا اینکه سشوار را روی حالت فن قرار داده و خودتان را خشک کنید. البته حرارت سشوار را تنظیم کرده تا آن ناحیه را بیشتر تحریک نکند.
ناحیه مقعد را نخارانید
دقت کنید اگر مقعد خود را بخارانید، فقط کوتاه‌مدت، خارش پوست را تسکین می‌دهید. بنابراین آن ناحیه را نخارانید، زیرا پوست آن بیشتر تحریک می‌شود.
حتماً ناخن‌های خودتان را کوتاه کنید، در رختخواب نیز دستکش نخی بپوشید تا هنگام خواب مقعد خود را خراش ندهید.
پوشیدن لباس زیر نخی سفید
حتماً لباس زیر نخی سفید بپوشید تا ناحیه مقعد شما خشک نگه داشته شود. به هیچ وجه جوراب شلواری و لباس‌های تنگ نپوشید، زیرا رطوبت این ناحیه را به طور کامل از بین میبرد.
اجتناب از تحریک کننده‌ها
از دئودورانت‌های تناسلی، دستمال توالت معطر و همچنین شامپو و صابون‌های خشن یا معطر پرهیز کنید. سعی کنید با آب و صابون ملایم ناحیه مقعد را شستشو دهید.
تغییر دادن رژیم غذایی
اگر دچار خارش مقعدی هستید، سعی کنید چای، قهوه، الکل، مرکبات، فلفل و محصولات لبنی، غذاهای تند، گوجه فرنگی و سس گوجه مصرف نکنید. همچنین بیش از حد ملین کننده‌ها را میل نکنید.
استفاده از پماد، کرم یا ژل
در صورت نیاز برای کاهش التهاب و خارش، می‌توانید از کرم، ژل یا پماد مناسب استفاده کنید. بهتر است این نوع پمادها را تحت نظر پزشک مصرف کنید.
مصرف بیشتر سبزیجات
از آنجایی که سبزیجات به حرکات منظم روده کمک بسیار زیادی می‌کند، بنابراین سعی کنید در رژیم غذایی خود سبزیجات و میوه‌های غیر مرکبات قرار دهید.
در ادامه به طور کلی چندین نکته مهم برای درمان خانگی خارش مقعدی را با هم بررسی می‌کنیم.
اگر یبوست دارید و خارش مقعدی شما به دلیل یبوست ایجاد شده، بهتر است مواد غذایی با فیبر بالا بخورید. مواد غذایی که حاوی فیبر هستند، شامل سیب زمینی، هویج، برنج قهوه‌ای، لوبیا، آلو، میوه‌های تازه، گندم سیاه، سبزیجات سبز برگ، دانه کدو تنبل ،آجیل، نخود فرنگی و تخم آفتاب گردان است. البته می‌توانید از مکمل‌های فیبر‌دار تحت نظر پزشک نیز استفاده کنید.
به طور کلی دقت کنید که درمان‌های خانگی را باید تحت نظر پزشک مصرف کنید و از درمان خودسرانه پرهیز کنید.
همچنین می‌توانید از سرکه سیب برای کنترل عفونت و خارش مقعدی بهره ببرید.
دو قاشق غذاخوری سرکه سیب را در یک لیوان آب مخلوط کرده و هر روز بنوشید. همچنین می‌توانید یک فنجان سرکه سیب به تشت آب گرم افزوده و به مدت ۱۵ الی ۲۰ دقیقه هر روز در آب گرم بنشینید. در این صورت خارش و التهاب مقعد شما فروکش می‌کند. البته دقت کنید بسیاری از پزشکان موافق سرکه نیستند، بنابراین حتماً با پزشک متخصص در این زمینه مشورت کنید.
یکی دیگر از بهترین روش‌های درمان خانگی برای خارش مقعدی استفاده از روغن نارگیل است. زیرا روغن نارگیل خواص ضد میکروبی، ضد باکتریایی و ضد قارچ دارد. مقداری از این روغن را چند مرتبه در روز به اطراف مقعد بمالید.
شما عزیزان می‌توانید روزانه ۲ تا ۳ قاشق غذاخوری روغن نارگیل را نیز میل کنید، همچنین برای پخت و پز نیز به کار می‌رود.
یکی دیگر از روش‌های درمان خانگی برای خارش مقعد استفاده از آلوئه ورا است. از آنجا که آلوئه ورا دارای خواص تسکین‌دهنده و آرام‌بخش است، باعث تسکین خارش مقعد شده و درد و التهاب آن را کاهش می‌دهد. همچنین آلوئه ورا باعث کاهش التهاب ناشی از بواسیر می‌شود می‌توانید ژل آلوئه ورا را خارج کرده و به مدت ۵ دقیقه به داخل و اطراف مقعد بمالید.
مجدداً تأکید می‌کنیم که تمامی درمان‌های خانگی را تحت نظر پزشک استفاده کنید.
نشانه های افتادگی روده چیست؟ تفاوت و شباهت آن با بواسیر را در این مطلب بخوانید:
علائم خارش مقعدی چیست؟
نشانه‌های خارش مقعدی شامل خارش، سوزش و درد است. ممکن است این نوع خارش مداوم بوده و یا اینکه فرد تنها در برخی از ساعات دچار خارش شود.
آمادگی قبل از مراجعه به پزشک
قبل از قرار ملاقات با پزشک، فهرستی از مواردی که در ادامه این مطلب بیان می‌شود را یادداشت کنید.
- هرگونه علائمی که دارید را بنویسید، همچنین اینکه چه مدت زمانی است که این علائم را دارید.
- تمام ویتامین‌ها مکمل‌ها و حتی داروهایی که مصرف می‌کنید را به همراه دوز آن‌ها به همراه داشته باشید.
همچنین برخی از سؤالات اساسی که باید از پزشک بپرسید را در ادامه ذکر می‌کنیم.
- به چه آزمایش‌هایی نیاز دارم؟
- آیا این مشکل من موقتی است یا دائم؟
- به چه درمان‌هایی نیاز دارم؟
- باید به کدام متخصص مراجعه کنم؟
- برای تحقیق بیشتر در مورد خارش مقعدی چه سایت‌هایی را پیشنهاد می‌دهید که مطالعه کنم.
- پزشک نیز تعدادی سؤال از شما می‌پرسد که در ادامه شرح می‌دهیم.
- آیا علائم شما مداوم است یا گاهی دچار خارش می‌شوید؟
- نشانه‌های شما به چه میزان شدید است؟
- آیا اخیراً دچار هرگونه تغییرات حرکات روده ازجمله اسهال و یبوست شده‌اید؟
- آیا از صابون یا هر محصولات دیگر جدیدی برای بدن خود استفاده کرده‌اید؟
- چگونه علائم شما بهبود می‌یابد؟
- چگونه علائم شما شدیدتر و بدتر می‌شود؟
- آیا فرد دیگری در منزل شما دچار خارش مقعدی شده است؟
زمان مراجعه به پزشک
هرچند خارش مقعدی یک مشکل بسیار رایج است، حتی در اکثر مواقع با تغییر سبک زندگی یا داروهای بدون نسخه درمان می‌شود. اما اگر این نوع خارش طی ۳ تا ۶ هفته برطرف نشد، حتماً به پزشک مراجعه کنید. به ویژه اگر خارش مداوم یا شدید و همچنین در کنار سایر نشانه‌ها باشد، نیاز است که از متخصص کمک بگیرید. در برخی از مواقع با درمان یک بیماری زمینه‌ای خارش مقعدی شما توقف پیدا می‌کند.
درمان خون مخفی در مدفوع و علت ایجاد آن را در این مطلب بخوانید:
میزان شیوع خارش مقعدی
خارش مقعدی هر فردی را می‌تواند تحت تأثیر خود قرار دهد. این مشکل در افرادی که بین ۴۰ تا ۷۰ سال دارند، بسیار بیشتر است.
به طور کلی حدود ۱ تا ۵ درصد از مردم، دچار خارش مقعدی می‌شوند. حتی برخی از نوزادان در بدو تولد دچار این اختلال هستند.
مضرات خاراندن ناحیه مقعد
دقت کنید اگر دچار خارش مقعدی هستید، به هیچ وجه این ناحیه را نخارانید. زیرا تنها باعث تسکین موقت شده، اما تحریک آن بیشتر می‌شود. حتی ممکن است به جای تسکین، خارش آن ناحیه را بسیار بدتر کند. اگر خارش مقعدی را ادامه دهید و با دست این ناحیه را بخارانید، ممکن است باعث درد و سوزش بسیار شدیدی شود.
علت خارش مقعدی چیست؟
از آنجایی که پوست ناحیه مقعد بسیار حساس است، پودرها، لوسیون‌ها، کرم‌ها، صابون‌ها و حتی پمادهای معطر ممکن است باعث واکنش آلرژیک در این ناحیه شود.
اگر از دستمال توالت زبر و بسیار خشن استفاده می‌کنید یا اینکه از آب بسیار داغ برای تمیز کردن آن ناحیه استفاده می‌کنید، ممکن است پوست مقعد شما بسیار تحریک شود.
اسهال و یا یبوست
اگر شما دچار اسهال و یبوست هستید، ممکن است ناحیه مقعد شما دچار خارش شود. بنابراین اگر اسهال دارید، حتماً پزشک مراجعه کنید تا درمان خود را آغاز کنید.
مواد خوراکی حساسیت‌زا
برخی از مواد خوراکی نیز ممکن است باعث ایجاد خارش مقعدی شود. به عنوان مثال محصولات لبنی، نوشیدنی‌های گازدار، نوشیدنی‌های کافئین‌دار مانند قهوه، چای و نوشابه، غذاهای اسیدی و تند مانند گوجه فرنگی، فلفل تند، سیر خام و مرکبات ممکن است باعث ایجاد این ناراحتی در برای شما شود.
پوشیدن لباس‌های تنگ و زبر
اگر لباس‌های زبر و بسیار تنگ بپوشید گرما و رطوبت در اطراف مقعد شما بسیار حبس شده و باعث ایجاد خارش می‌شود.
همروئید یا بواسیر
یکی دیگر از دلایلی که باعث ایجاد خارش مقعدی می‌شود، همروئید یا بواسیر است. به ویژه اگر شما دچار بواسیر خارجی باشید پاک کردن مدفوع پس از اجابت مزاج بسیار سخت است. همچنین بواسیر داخلی باعث ایجاد خونریزی یا نشتی مدفوع شد، در نتیجه پوست این ناحیه تحریک شده و باعث خارش می‌شود.
شقاق مقعدی
شقاق مقعدی یا همان پارگی در پوشش مقعد، نیز باعث ایجاد خارش مقعدی می‌شود. این بیماری در اثر یبوست یا اسهال مداوم، زور زدن هنگام مدفوع، رابطه جنسی مقعدی ایجاد می‌شود.
شقاق مقعدی چیست؟ بهترین راهکارهای درمانی فیشر را در این مطلب بخوانید:
بیماری‌های مقاربتی
بیماری‌های مقاربتی نیز در برخی از مواقع، باعث ایجاد خارش مقعدی می‌شود. به عنوان مثال زگیل تناسلی، ویروس پاپیلومای انسانی و مواردی از این قبیل باعث ایجاد ناراحتی و احساس سوزش و خارش در ناحیه مقعد می‌شود.
روش های پیشگیری از خارش مقعدی
راهکارهای کاربردی برای پیشگیری از خارش مقعدی را در این مطلب بخوانید:
خودداری از برخی غذاها و نوشیدنی‌ها
از برخی از غذاها و نوشیدنی‌های حساسیت‌زا، نوشیدنی‌های گازدار و کافئین‌دار پرهیز کنید، زیرا باعث ایجاد خارش مقعدی می‌شود.
خشک نگه داشتن ناحیه مقعد
سعی کنید پس از مدفوع با آب تمیز، ناحیه مقعد خود را شستشو داده و سپس با دستمال توالت مرطوب شده یا دستمال مرطوب بچه برای تمیز کردن ناحیه مقعد استفاده کنید. همچنین می‌توانید از سشوار در حالت حرارت کم نیز بهره ببرید. در واقع از محصولاتی استفاده کنید که رطوبت را به طور کامل جذب می‌کند.
اجتناب از پوشیدن لباس زیر در شب
سعی کنید در طول شبانه روز لباس زیر نپوشید. به ویژه هنگام شب و خواب از پوشیدن لباس زیر اجتناب کنید و از لباس‌های نایلونی و غیرنخی نیز پرهیز کنید. زیرا این لباس‌ها باعث تشدید خارش در این ناحیه می‌شود.
پرهیز از زور زدن هنگام اجابت مزاج
سعی کنید در هنگام اجابت مزاج به هیچ وجه زور نزنید. اگر احساس می‌کنید باید با زور زدن دفع مدفوع را انجام دهید، بدانید که دچار یبوست شده و درصدد درمان آن تلاش کنید.
نظرات مردم در مورد خارش مقعدی
در این بخش از مجله جوان ایرانی به بررسی برخی از نظرات مردم در مورد خارش مقعدی می‌پردازیم تا بتوانید با دغدغه‌های مردم در این زمینه بیشتر آشنا شوید.
♦ یکی از بیماران پیام داده چندین روز است دچار خارش مقعدی شدم. به ویژه پس از اجابت مزاج خارش بسیار زیادی دارم. البته من همروئید یا بواسیر هم دارم. چه کاری باید انجام دهم؟
پاسخ این است با توجه به اینکه شما مبتلا به بیماری بواسیر هستید، باید بدانید یکی از علائم هموروئید خارش مقعدی است. البته اینکه چگونه این بیماری را درمان کنید، موضوع مورد بحث در این مطلب نیست. شما دوست عزیز می‌توانید به این مقاله مراجعه کنید که در مورد بواسیر اطلاعات کاملی ارائه شده است. همچنین در اسرع وقت به پزشک جراح عمومی یا جراح کلورکتال مراجعه کنید.
بواسیر یا هموروئید را تضمینی در خانه درمان کنید:
♦ فرد دیگری پیام داده من نفع شکمی دارم و مدام از من باد روده و معده خارج می‌شود. چه کاری باید انجام دهم؟ چندین روز است که مقعد من خارش دارد و باعث اذیت و ناراحتی من شده است. چه کاری باید انجام دهم.
پاسخ این است اگر هنوز دچار خارش مقعدی هستید و علت آن را پیدا نکردید، باید بدانید که همین خروج باد از معده و گازهای شکم خاصیت اسیدی دارند. ممکن است پوست مقعد را بسوزاند، بنابراین پس از هر بار که گاز شکم شما خارج شد، به سرویس بهداشتی مراجعه کرده، آن ناحیه را شستشو داده و با دستمال تمیز خشک کنید.
♦ یکی دیگر از بیماران پیام داده، چندین ماه هست که دچار خارش مقعدی شدم و پس از آن مقعد من سوزن سوزن شده است. پزشک قرص مترونیدازول تجویز کرده، اما هیچ‌گونه اثری نداشت. به نظر شما چه کاری باید انجام دهم؟
با توجه به اینکه پزشک برای شما مترونیدازول تجویز کرده، احتمالاً دچار عفونت مقعدی شده‌اید. بهتر است در اسرع وقت به پزشک متخصص جراح عمومی یا جراح کلورکتال مراجعه کنید. در این صورت پزشک برای شما پماد مناسب تجویز می‌کند.
♦ بیمار دیگری پیام داده من چندین ماه هست دچار سوزش و خارش شدید مقعدی شدم. حتی دکتر رفتم و تمام آزمایش‌ها را انجام دادم. به تجویز دکتر آزمایش کرمک نیز انجام دادم و منفی بوده، اما همچنان خوب نمی‌شوم. اگر امکانش هست من را راهنمایی کنید.
دوست عزیز خارش مقعد یک مشکل بسیار شایع است که می‌تواند علت‌های بسیار زیادی داشته باشد. در این بخش به بررسی علت‌های این نوع ناراحتی پرداختیم، اما برای بررسی دقیق‌تر نیاز است که شما به پزشک متخصص جراح عمومی یا جراح کلورکتال مراجعه کنید. اگر دچار یبوست یا اسهال هستید، به متخصص گوارش متبحر بروید.
♦ یکی دیگر از بیماران پیام داده مقعدم بسیار می‌خارد. در حال دستشویی کردن و اجابت مزاج از پشتم خون می‌آید، چه کاری باید انجام دهم؟
پاسخ این است که یکی از شایع‌ترین دلایل خارش مقعدی، شقاق و هموروئید است اینگونه بیماری‌ها باعث خونریزی مقعدی نیز می‌شوند. اما برای تشخیص دقیق‌تر نیاز است که به متخصص جراح عمومی یا جراح کلورکتال مراجعه کنید.
♦ فرد دیگری پیام داده فرزند من ۷ سالش است و هیچ‌گونه بیماری خاصی ندارد. اما شب‌هنگام خواب، واژن و مقعد او خارش بسیار زیادی دارد. لطفاً راهنمایی کنید چه کار باید انجام دهم؟
دوست عزیز بهتر است که شما نزد متخصص جراح عمومی یا متخصص گوارش یا جراح کلورکتال مراجعه کنید. شاید فرزند شما دچار یبوست یا اسهال است، اما شما هیچ‌گونه اطلاعی از این بیماری‌ها ندارید و احساس می‌کنید فرزندتان سالم است. هر مشکل دیگری را پزشک می‌تواند برای شما تشخیص دهد. همچنین دقت کنید که اگر ناخن‌های فرزند شما بلند است، آن را کوتاه کنید، زیرا ناخن‌های بلند نیز باعث ایجاد خارش مقعدی می‌شود.
♦ بیماری دیگری پیام داده، من مدت بسیاری است که خارش مقعدی دارم. در اثر ناآگاهی در حمام، مقعد خود را با لیف و صابون شستشو دادم. بعد از آن دچار خارش مقعدی شدم و مجدداً در اثر ناآگاهی، مقعد خودم را بسیار خاراندم. الان حدود دو سه ماهی هست که خارش مقعدی من ادامه دارد، به نظر شما مشکل من چیست؟
پاسخ این است که دوست عزیز علت‌های خارش مقعدی بسیار زیاد است. بهتر است شما برای تشخیص علت آن حضوری به یک متخصص جراح عمومی یا جراح کلورکتال مراجعه کنید. پس از تشخیص خارش برای شما دارو تجویز می‌شود.
♦ بیمار دیگری پیام داده، من مدت بسیاری است که دچار یبوست هستم. چند روزی است که دچار خارش مقعدی نیز شدم. اگر خودم را با آب گرم شستشو دهم خارش من شدیدتر می‌شود، لطفاً راهنمایی کنید.
پاسخ این است که یکی از دلایل خارش مقعدی یبوست است. همان‌طور که می‌دانید یبوست باعث بیماری‌های زیادی ازجمله شقاق و هموروئید یا بواسیر نیز می‌شود. بنابراین شما باید حتماً به متخصص گوارش مراجعه کنید. پس از تشخیص بیماری برای شما داروهایی تجویز شود که باعث درمان یبوست شده، سپس خارش شما نیز برطرف خواهد شد.
برخی دیگر از بیماری‌ها مانند لوسمی و لنفوم، نارسایی کلیه، بیماری‌های کبدی، دیابت، کم خونی و فقر آهن، همچنین پرکاری تیروئید باعث ایجاد خارش مقعدی می‌شود.
سخن پایانی
اکثر افرادی که دچار خارش مقعدی می‌شوند، معمولاً نیاز به مراجعه به پزشک ندارند.
توسط راهکارهایی که در این مطلب ذکر شد، به راحتی می‌توان بهبود یافت. اما اگر خارش مقعدی شما بهبود نیافت، حتماً به دنبال کمک پزشک متخصص باشید. اگر شما نیز تجربه‌ای در این مورد دارید، می‌توانید در انتهای مقاله بخش نظرات پیام خود را ثبت کنید.
